90.    Techniki neutralizacji poczucia winy i odpowiedzialności.

Greshman Sykes i David Matza skonstruowali teorie technik neutralizacji pod koniec lat 60. XX w. Z definicji te wynika, że techniki neutralizacji osłabiają moc obowiązywania norm, które człowiek ma zamiar naruszyć. Usprawiedliwiają dokonanie czynu zabronionego i zmniejszają poczucie winy. Zgodnie z tym zachowanie dewiacyjne to przejaw chwilowego zerwania z ustalonym i ogólnie aprobowanym porządkiem normatywnym i społecznym.

Twórcy teorii uważali, ze jednostka popełniająca przestępstwo internalizuje w procesie socjalizacji poprawny system wartości, jednakże posiada także pewne sposoby usprawiedliwienia swojego zachowania. Przestępcy, jak inni maja poczucie winy. Jednak korzystają z technik neutralizacji, by wyeliminować poczucie winy przy popełnianiu czynu zabronionego. Według tej teorii, po popełnieniu przestępstwa jednostka wraca do postawy konformizmu.

Wyróżniono następujące techniki neutralizacji:

• zaprzeczenie odpowiedzialności (np. zostałem zmuszony do zachowania i nie mogę ponosić odpowiedzialności, pod górkę do szkoły; zbieg okoliczności, „wepchnięty” w to)

• zaprzeczenie bezprawia (na biednego nie trafiło; nie ma krzywdy, nie twoja sprawa)

• zaprzeczenie ofiary (zasłużył/a sobie na to – bo zupa była za słona; bo homoseksualista)

• potępienie potępionych (Stosuje się tę technikę przeciwko formalnym jednostkom kontroli społecznej. , ścigający nie są lepsi, policja jest przekupna, a rodzice źli)

• powołanie się na wyższą rację (Przekonywanie siebie do pozostania pomiędzy dwiema normami, poświęca się jedno dobro dla drugiego., ratowanie chorego; kolizja wartości)

• bezsensowność prawa (ta norma jest zła)

Techniki neutralizacji umożliwiają popełnienie zabronionego czynu bez poczucia winy czy odpowiedzialności, które mogą pojawić się po jego dokonaniu. Umożliwiają również definiowanie zaistniałej sytuacji w sposób, z którego wynikałoby, ze zachowanie pozostające w sprzeczności z obowiązującym porządkiem moralnym czy prawem nie jest tylko dopuszczalne, ale wręcz może okazać się konieczne.