Akademia Wychowania Fizycznego

im. Eugeniusza Piaseckiego

Wydział Wychowania Fizycznego, Sportu i Rehabilitacji

Kierunek Wychowanie Fizyczne - studia I stopnia

studia niestacjonarne

Marcin Żakowski

Nr albumu: 23473

Tytuł pracy

Wpływ alkoholu etylowego na wydolność fizyczną

Praca licencjacka

napisana pod kierunkiem

prof. dra hab.

............................................

Zakład/katedra

Biochemii

Poznań 2014

Marcin Żakowski

OŚWIADCZENIE

Wyrażam zgodę (nie wyrażam zgody)* na udostępnienie mojej pracy licencjackiej.

......................................

/podpis/

Poznań, dnia .................................................

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów stosowanych w pracy 4

1. Streszczenie 6

2. Abstract 7

3. Wstęp 8

   Pojecie alkoholi 8

   Charakterystyka chemiczna alkoholu etylowego 8

   Charakterystyka fizyczna alkoholu etylowego 10

   Powstawanie alkoholu etylowego w warunkach naturalnych 10

   Przemysłowe otrzymywanie alkoholu etylowego 10

   Postacie alkoholu w produktach komercyjnych 10

   Spożycie alkoholu w Polsce i na świecie 10

4. Metabolizm alkoholu etylowego 15

   Wchłanianie 15

   Utlenianie alkoholu etylowego 15

   Wpływ alkoholu etylowego na poszczególne organy 15

   Skutki zdrowotne alkoholu etylowego 15

   Różnica pomiędzy etanolem i metanolem 15

   Pojecie alkoholizmu 15

   Pojęcie kaca 15

5. Energetyka wysiłku fizyczne 19

   Pojęcie wydolności fizycznej 21

   Wysiłki beztlenowe 21

   Wysiłki tlenowe 21

6. Alkohol etylowy a wydolność sportowa 34

   Aspekty prawne 34

   Działanie pozytywne 35

   Działanie negatywne 35

   Dawkowanie 35

7. Doniesienia naukowe dotyczące stosowania alkoholu etylowego w sporcie 41

8. Podsumowanie 43

9. Piśmiennictwo 44

WYKAZ SKRÓTÓW STOSOWANYCH W PRACY

1. STRESZCZENIE

Przedmiotem niniejszej pracy jest przedstawienie alkoholu etylowego i jego działania na organizm człowieka oraz wydolność fizyczną.

Pierwsza część pracy dotyczy wyjaśnienia samego pojęcia alkoholi, właściwości fizycznych i chemicznych. Zostały także wymienione rodzaje alkoholi podzielone ze względu na funkcje zastosowanie i właściwości. Uwzględnione także jest otrzymywanie alkoholu etylowego jak i odrobina statystyk związanych ze spożywaniem alkoholu.

W głównej części skupiłem się na całym procesie metabolizmu etanolu. Opisałem również jaki ma wpływ na poszczególne ograny naszego ustroju oraz ogólnie jakie są skutki picia alkoholu ( te pozytywne i negatywne ). Wykazałem różnice dzielące metanol od etanolu.

Uwzględniłem także takie pojęcia jak kac , wydolność fizyczna, wysiłki tlenowe i beztlenowe.

Końcowy rozdział przedstawia oddziaływanie alkoholu na wydolność fizyczną, zawarłem informacje o dawkowaniu alkoholu oraz o doniesieniach naukowych stosowania alkoholu w sporcie.

2. ABSTRACT

3. WSTĘP

Pojęcie alkoholi

Alkohole to związki organiczne, których cząsteczki składają się z grupy węglowodorowej i grup hydroksylowych

Najbardziej znanym alkoholami jest ETANOL, METANOL oraz PROPANOL

KLASYFIKACJA ALKOHOLI¹

• monohydroksylowe (jednowodorotlenowe)

  • alkanole, np. metanol, etanol

  • alkenole, np. alkohol allilowy

  • alkinole, np. alkohol propargilowy

  • alkohole cykliczne, np. cykloheksanol

  • alkohole aromatyczne, np. alkohol benzylowy

• polihydroksylowe (wielowodorotlenowe)

  • diole

  • Cukrole

Charakterystyka chemiczna:

Etanol - C2H5OH – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi.

Ma charakter bezbarwnej cieczy o charakterystycznym zapachu i ostrym smaku

Alkohol etylowy jest lżejszy od wody.

Posiada właściwości łatwopalne, dobrze miesza się z wodą, stosuje się go również jako rozcieńczalnik. Jest wszechobecny zarówno w przemyśle spożywczym jak również chemicznym

Charakterystyka fizyczna:

Gęstość:	789,00 kg/m³
Masa molowa:	46,06844 g/mol
Temperatura topnienia:	-114 °C
Temperatura wrzenia:	78,37 °C
Lepkość	1,090 cP
Ciepło właściwe	112,5 J/(K mol)
Przewodzenie ciepła	0,17 W/(mK)

Podczas spalania etanolu wytwarza się dość znaczna ilość energii, którą można wykorzystać do napędzenia silnik spalinowego.

Pamiętać trzeba, że podczas tego procesu mogą wytrącić się substancje szkodliwe/ toksyczne.

OTRZYMYWANIE ETANOLU

Etanol w warunkach naturalnych powstaje w procesie fermentacji :

zboża, ziemniaki, kukurydza, buraki, winogrona

C₆H₁₂O₆ -----zymaza------> 2 C₂H₅OH + 2 CO₂

W wyniku takiej fermentacji otrzymuje się kilkunasto procentowy alkohol w roztworze wody ( 15 – 18 % )

Kolejnym etapem jest destylacja zwana rektyfikacją, czyli odparowywanie. Efekt końcowy to Etanol 96% i 4 % wody

Następna metodą otrzymywania jest proces syntetyczny, polegający na hydratacji etylenu

CH₂ = CH₂ + H₂O -------h+-----> 2 C₂H₅OH + 2 C=O₂

W branży przemysłowej wytwarza się etanol z gazu syntezowego. Jest to przede wszystkim dużo tańsza metoda od fermentacyjnej, jednakże większość państw zabrania stosowania tak wytworzonego alkoholu w celach spożywczych

W dzisiejszych czasach etanol znalazł bardzo szerokie zastosowanie zarówno do celów spożywczych jak i chemicznych.

Występuję w wielu produktach z różnych kategorii np.:

• do produkcji chloroformu

• jako rozpuszczalnik

• paliwo i dodatki do paliw

• Działanie aseptyczne ( denaturat )

• Materiały wybuchowe

• Napoje alkoholowe

• Codziennego użytku :

1. Napoje alkoholowe

1. Wódki

2. Wina

3. Piwa

4. Rumy

5. Likiery

6. Koniaki

7. Whisky

8. szampan

1. Słodycze

1. Cukierki

2. Czekolady

3. Nadzienia ciast

1. Kosmetyki

1. Perfumy

2. Dezodoranty

3. Kremy

1. Płyny do płukania ust

2. Środki czystości

3. Leki

4. Płyny do spryskiwaczy, odmrażacze

SPOŻYCIE ALKOHOLU W POLSCE I NA ŚWIECIE

Napoje alkoholowe pije 85,5% pełnoletnich Polaków – dane z badań zrealizowanych przez TNS OBOP. Spośród spożywających alkohol więcej jest mężczyzn niż kobiet. 91% badanych panów, a 81% pań. Statystyki wskazują też, że najwięcej Polaków pijących etanol jest wieku 18-24 lata (98%) oraz wśród mieszkańców największych miast (89%)

SPOŻYCIE W WYBRANYCH KRAJACH (W LITRACH CZYSTEGO ALKOHOLU NA OSOBĘ)

²

METABOLIZM ALKOHOLU

Metabolizm polega na przeminie składników zawartych w pożywieniu, podczas tego procesu zmienia się ich toksyczność. Pierwszym etapem metabolizmu alkoholu jest wchłanianie. Zaczyna się już w jamie ustnej i gardle, następnie trafia do żołądka i jelit, aż ostatecznie dostaje się do krwi. Najszybciej wchłania się w jelicie cienkim.

Następnie zachodzą czynności w procesie utleniania. Alkohol ulega przemianie poprzez enzymy w wątrobie w aldehyd octowy, a końcowo do wody i dwutlenku węgla. Wątroba jest w stanie przetworzyć prawie cały spożyty alkohol, lecz niewielki pozostały procent pomaga w zmierzeniu stężenia alkoholu w naszym krwioobiegu.

Tempo metabolizmu zależne jest od kilku czynników:

* Czynnik genetyczny – ilość enzymów odpowiedzialnych za metabolizm alkoholu

* Ilość pokarmu dostarczanego podczas picia

* Rodzaj pokarmu – zawartość tłuszczu, wody , cukru.

* Płci – kobiety gorzej radzą sobie z tą samą ilością alkoholu co mężczyzni

* Masa ciała

* Hormony płciowe

* Wydolności fizycznej organizmu

DZIAŁANIE NA ORGANIZM CZŁOWIEKA

DZIAŁANIE POZYTYWNE	DZIAŁANIE NEGATYWNE
Obniża możliwość depresji Zwiększa poziom dobrego cholesterolu Zmniejsza ryzyko cukrzycy Zmniejsza ryzyko chorób układu krążenia Zmniejsza szanse udaru Zwiększa gęstość kości Dodaje energii, wigoru, odwagi Poprawia nastrój Obniża ryzyko choroby Parkinsona Piwo wzmacnia serce oraz obniża ciśnienie krwi – zawiera witaminy, fosfor, wapń, potas Wino – zapobiega miażdżycy, zaburzeń sercowo- naczyniowych. Ułatwia przemianę białka, tłuszczów, cukrów Obniża ciśnienie tętnicze	Uszkodzenia mózgu Zaburzenia snu Zaburzenia układu nerwowego Nowotwory przełyku, ust Marskość i rak wątroby Problemy psychologiczne Zapalenie trzustki Zwiększa ryzyko cukrzycy Zaburzenia układu odpornościowego Często prowadzi do zmniejszenia apetytu, wywołuje wymioty Drażni układ pokarmowy, może wywołać zapalenia. Zahamowuje wchłanianie glukozy i witamin. Obniża potencję u mężczyzn.

Podsumowując:

Sporadyczne picie alkoholu zwykle nie jest szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i nie powoduje . Natomiast spożywany regularnie prowadzi do ciężkich chorób, zaburzeń i nieodwracalnych zmian w całym organizmie. Alkohol etylowy znacznie spowalnia działanie ośrodkowego układu nerwowego, zatem ludzi po nim czują odprężenie, podwyższoną pewność siebie mimo wystąpienia zaburzeń koordynacji ruchowej i mowy. Podczas spożywania alkoholu można dostrzec przypływ ciepła, ale jest to złudne. Naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu pod jego wpływem, by następnie nagle schłodzić organizm. Niebezpieczne jest to szczególnie podczas mrozów. Większe upojenie alkoholowe może doprowadzić do nieżytu i zapalenia żołądka. Spożywanie C2H5OH niszczy również wątrobę, powodując jej odwracalne stłuszczenie, a po kilku latach picia już nieodwracalne zmiany- marskość, a to niesie za sobą skutki w postaci komplikacji przetwarzania substancji odżywczych trafiających do organizmu podczas trawienia. Etanol zmniejsza dobre działanie układu odpornościowego. Alkoholicy mają zmniejszoną zdolność wytwarzanie trombocytów. Wpływa również na potencję, mimo poczucia w stanie nietrzeźwym podniecenia seksualnego. Picie alkoholu przez kobiety w ciąży przyczynia się do alkoholowego zespołu płodowego lub encefalopatii alkoholowej u dzieci

RÓŻNICE MIEDZY ETANOLEM A METANOLEM

METANOL	ETANOL
C2H5OH Niebezpieczny dla człowieka Silna trucizna Stosowany w przemyśle chemicznym temp. wrzenia: 64,65	CH3OH Nie jest niebezpieczny w umiarkowany ilościach Stosowany jako napoję alkoholowe Stosowany w przemyśle chemicznym i spożywczym temp. wrzenia: 78,30

Oba alkohole są bezbarwne, palne i rozpuszczalne w wodzie.

ALKOHOLIZM Jest to utrata kontroli na piciem alkoholu i uzależnienie od niego.

Spożywanie alkoholu przez alkoholika zazwyczaj w dużych ilościach zwykle pojawia się proporcjonalnie do ilości niepowodzeń i problemów na tle psychicznym, społecznym.

Mechanizm ten jest możliwy do zatrzymania, a nawet do pozostania w abstynencji. Szacuje się, że ok 20% polskiego społeczeństwa ryzykownie nadużywa alkoholu.

Objawy alkoholizmu to:

-silna potrzeba spożywania alkoholu ( głód alkoholowy)

-zaburzona kontrola picia alkoholu

-zmieniona tolerancja alkoholu( wzrastające możliwości)

- zawężenie zakresu zachowań związanych z piciem alkoholu do 1-2 wzorców.

-postępujące zaniedbywanie alternatywnych do picia przyjemności, zachowań i zainteresowań.

Alkoholizm niesie ze sobą często wiele innych problemów np.:

• Zaniedbania życia rodzinnego

• Utrudnione i zaburzone kontakty z ludźmi

• Długi, kredyty, zadłużenia finansowe

• Agresja, przemoc

• Łamanie prawa (karalność)

• Utrata pracy

• Utrata dachu nad głową

• Strata bliskich

Co to jest KAC ??

Jest to złe samopoczucie się występujące po kilku godzinach po spożywaniu nadmiernej ilości napojów alkoholowych. Jest to właściwie pewien zespół dolegliwości i objawów z którymi nasz organizm nie poradzi sobie zbyt szybko. Zwykle jest proporcjonalny do ilości wypitego alkoholu oraz kilku innych czynników.

Kac objawia się :

• Bólem głowy

• Nudnościami

• Brakiem apetytu

• Ogólnym osłabieniem

Wydolność fizyczna- jest to zdolność organizmu do wykorzystania maksymalnej pracy fizycznej w warunkach równowagi czynnościowej- zależna jest od budowy i sprawności układów zaopatrujących, metabolizmu oraz mechanizmów termoregulacji.

Czynniki warunkujące wydolność fizyczną:

• Geny (wiek, płeć)

• Układ krążenia

• Układ oddechowy

• Mechanizm komórki mięśniowej

• Układ nerwowo-hormonalny

• Cechy psychiczne (motywacja, typ nerwowy)

• Środowisko (środowisko, temperatura, hałas, zanieczyszczenie, wysokość)

WYSIŁKI TLENOWE

Zwane też aerobowe, takie gdzie intensywność jest umiarkowanie duża, tętno nie ulega większym wahaniom. Nie nadużywamy pracy mięśni i układów krążeniowo- oddechowych, więc tego rodzaju wysiłki można wykonywać przez długi czas. Główne źródło energii to węglowodany z pożywienia i po pewnym czasie spalany tłuszcz. Wysiłki tlenowe zazwyczaj służą do trenowania wytrzymałości ogólnej. Wydzielanie kwasu mlekowego jest dość małe.

Tętno to ok 60 - 75% tętna maksymalnego.

WYSIŁKI BEZTLENOWE

Nazywane anaerobowe, charakteryzują się dużą intensywnością wysiłku. Tętno jest znacznie podwyższone, nawet zbliżone do maksymalnego. Energetyka wysiłku oparta jest na glikogenie i fosfokreatynie. Występuje silne zakwaszenie mięśni. Wysiłki beztlenowe występują przy sprintach, sportach drużynowych takich jak piłka nożna, koszykówka, pływanie. Stosowany w treningu wytrzymałości siłowej i szybkościowej.

Tętno to powyżej 90% tętna maksymalnego.

BIBLIOGRAFIA :

1. Chemia dla szkół średnich 2 Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne

2. Ile możesz wypić ? o nałogach i ich leczeniu. Johannes Lindenmeyer, opracowanie Jan Chodkiewicz. Gdańsk 2007

3. Alkohol oraz związane z nim problemy społeczne i zdrowotne, red. Ignacy Wald Warszawa 1986

6. Pomocne Witryny internetowe:

www.wikipedia.pl

www.bryk.pl

www.alkoholeswiata.pl

www.egospodarka.pl

---

1. Wikipedia.pl↩

2. Egospodarka.pl↩