Metody finansowania jednostek sektora fin. pub.:

1. BRUTTO – polega na tym, że całość wydatków jed. org. sektora fin. pub. jest pokrywana bezpośrednio z właściwego budżetu, a ewentualne dochody takiej jednostki są przekazywane do właściwego budżetu, czyli budżetu państwa, jednostka samorządu bez prawa pokrywania wydatków tej jednostki.

Zalety:

- umożliwia wykonywanie zadań realizowanych metodą nieodpłatną

- zapewnia pełną kontrolę nad finansowaną jednostkę

- sprzyja konsolidacji finansów publicznych

Wady:

- nie sprzyja racjonalnemu planowaniu

- nie sprzyja oszczędnemu wydatkowaniu środków

- nie zachęca do pozyskiwania dochodów własnych jednostki.

JEDNOSTA BUDŻETOWA

1. NETTO – polega na tym, że co do zasady jed. org. pokrywa koszty swojego funkcjonowania i realizacji swoich zadań samodzielnie osiąganych przychodów, a z właściwym budżetem rozlicza się wynikiem fin. lub jego częścią tzn. jeśli ma dodatki wynik fin. odprowadza tylko części tej nadwyżki jeżeli wykaże deficyt (-) to o ile przepisy prawa na to pozwalają otrzyma dotacje.

Zalety:

- sprzyja racjonalnemu planowaniu

- sprzyja oszczędnemu wydatkowaniu środków

- zachęca do pozyskiwaniu dochodów własnych jednostki

Wady:

- nieprzydatna do finansowania zadań nieodpłatnych

- zapewnia ograniczoną kontrolę nad finansowaną jed.

- nie sprzyja konsolidacji fin. pub.

SAMORZĄD ZAKŁAD BUDŻETOWY

AGENCJA WYKONAWCZA

INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ

PAŃSTWOWE FUNDUSZE CELOWE

INNE PANSTWOWE OSOBY PRAWNE

Jednostki organizacyjne:

1. podstawowe jed. org. sektora fin. pub. – do których zaliczamy te jed., których podstawowe regulacje prawne (dotyczące zasad funkcjonowanie i gospodarki fin.) zostały zawarte w ustawie o fin. pub.

2. pozostałe jed. org. sektora fin. pub. – to takie, które zostały jedynie wymienione w ustawie o fin. pub. jako jed. wchodzące w zakres sektora pub. lecz zasady ich funkcjonowania i gospodarka fin. zostały uregulowane w innych ustawach, np. uczelnie pub., pub. zakłady opieki zdrowotnej, państwowe i samorządowe instytucje kultury, Polska Akademia Nauk.

Jednostka budżetowa – są nimi jed. i org. sektora fin. pub. nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na r-k odpowiednio dochodów budżetu państwa albo jed. samorządu terytorialnego

- działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności

- podstawą gospodarki finansowej jed. budżetowej jest plan dochodów i wydatków, czyli „plan finansowania jednostki budżetowej”

- wydatki nie zależą od dochodów.

Samorządowy zakład budżetowy – jest jed. sektora samorządowego, która realizuje wyodrębnione zadania pokrywając koszty ich realizacji z własnych przychodów z następującymi zastrzeżeniami, samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać dotacje w następujących przypadkach:

- utworzenie i zwiększenie zakresu zadań samorządowego zak. bud.

- dotacja podmiotowa na inwestycje

- dotacja przedmiotowa na częściowe pokrycie kosztów realizacji zadań (mniej niż 50%)

* nie posiada osobowości prawnej

* tworzony i likwidowany w drodze uchwały organu stanowiącego samorządu terytorialnego

* podstawową działania jest statut nadany przez założyciela

* podstawą gospodarki fin. jest roczny plan fin. (wartość przyrostu śr. obrotowych) nadwyżka jest odprowadzana do właściwych budżetów.

Zakres:

1. gospodarka mieszkaniowa i lokali użytkowych

2. drogi, ulice, mosty, place

3. wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizację usuwanie i oczyszczanie

4. lokalny transport zbiorowy

5. targowiska

6. zieleń gminna i zadrzewienia

7. kultura fizyczna i sport

8. utrzymanie różnych egzotycznych, ochrona zoologiczna

9. cmentarze

(mogą być wykonywane/ nie muszą)

Agencja wykonawcza – jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej ustawy w celu realizacji zadań państwa

*zasady działania określa ustawa oraz struktura

*Rada Ministrów może określić w drodze rozporządzenia

*prowadzi gospodarkę fin. na zasadach określonych w ustawie

Może otrzymywać dotacje z budżetu państwa. Może zaciągnąć zobowiązania (kredyt) na okres realizacji zadania przekraczający rok budżetowy. Wpłaca corocznie do budżetu państwa na r-k bieżący dochodów państwowej jed. bud. obsługującej właściwego ministra nadwyżkę środków fin. po wcześniejszym zapłaceniu podatku. (dochodowy od os. prawnych 19%) Nadwyżka wypłacana jest najpóźniej do 30 czerwca, a sposób ustalenia nadwyżki określa minister w drodze rozporządzenia.

Roczny plan finansowy zawiera:

- przychody z prowadzonej działalności

- dotacje z budżetu państwa

- zestawienie kosztów (funkcjonowania agencji, realizacji zadań ustawowych, wynagrodzeń i narzutów na wynagrodzenia, płatności odsetkowych, zakupu towarów i usług)

- wynik finansowy

- środki na wydatki majątkowe

- środki przyznane innym podmiotom

- stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku

- stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.

Plan fin. ustala właściwy organ w porozumieniu z ministrem. W planie ujmowane są terminy zapłaty wydatków. Wydatki nie mogą być wyższe od planowanych dochodów ( za zgodą ministra może być inaczej). W planie fin. można dokonywać zmian za zgodą ministra, ale nie mogą powodować zwiększenia zobowiązań ani pogorszenia wyniku fin.

Instytucja gospodarki budżetowej – jest jednostką sektora finansów pub. tworzoną w celu realizacji zadań publicznych, która:

- odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania

- pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskanych przychodów

Może być tworzona przez:

- ministra lub szefa kancelarii prezesa, na jego wniosek

- organ lub kierownika jed., o których mowa w art. 139 ust.2

*posiada osobowość prawną (po wpisaniu do KRS)

*zadania wykonuje odpłatnie

*swoje koszty pokrywa przychodami, może być dotowane z budżetu państwa

*podstawą gospodarki jest roczny plan finansowy (przychody, dotacje, koszty, śr. na wydatki majątkowe, wynik fin., stan zobowiązań i należności, stan śr. pieniężnych)

Nowo utworzona instytucja może otrzymać jednorazową dotację na I wyposażenie w śr. obrotowe. W planie fin. mogą być dokonywane zmiany, ale nie mogą zwiększyć dotacji bądź pogorszenia wyniku fin. (powiadomić ministra o zmianach). Likwidując instytucje organ wykonujący funkcje założycielskie decyduje o przeznaczeniu mienia a należności i zobowiązania przejmuje na siebie. Instytucja może być tworzona przez ministrów lub szefa kancelarii rady ministrów przez organy i kierowników jed., których budżety wchodzą w całość do budżetu państwa. Na czele instytucji stoi dyrektor powoływany i odwoływany przez organ wykonujące funkcję organu założycielskiego ze ściśle określonymi zadaniami w tym opracowaniu rocznego planu fin. i i przygotowaniu rocznego sprawozdania (bilans, r-k zysków i strat). Samodzielnie dysponuje mieniem na zasadach efektywności. Zobo. przekraczające 30% rocznych przychodów muszą być uzgadniane z organem założycielskim.

Wartość majątku odzwierciedla fundusz IGB, który zwiększa się lub zmniejsza o:

- aktualizacje wyceny środków trwałych

- nieodpłatne przekazanie lub otrzymanie śr. trwałych, WNiP

- łączenia i podziału instytucji na podstawie bilansu zamknięcia

- zysk powstający w instytucji

- śr. z innych źródeł

Państwowy fundusz celowy

*tworzony na podstawie odrębnych ustaw

*przychodami są śr. pub.

*wydatki ponosi na realizacje zadań pań.

*nie posiada osobowości prawnej

*polega na wydzieleniu fin.(odrębnego r-k), którym dysponuje minister właściwy

*podstawą gospodarki fin. jest roczny plan fin.

*koszty mogą być pokrywane z posiadanych śr.

*w planie mogą być dokonywane zmiany

Państwowe i samorządowe osoby prawne

*tworzone w wyniku przyjętych ustaw

*podstawa jest plan fin. sporządzony zgodnie z ustawami o utworzeniu tych podmiotów (przychody, dotacje, koszty, śr. na wydatki majątkowe, śr. przyznane innym podmiotom, stan zobowiązań i należności, stan śr. pieniężnych.