Psychologia spoleczna – 27 styczen od 15:30

“czarne zycie” A. Erickson

Bohater dzieciecy oswaja sie ze smiercia

• Pogrzeb ciotki Astrid

• Stroj pirata – dekonstruuje doniosly charakter pogrzebu

• Teskts operuje dziecieca zabawa i spojrzeniem na smierc

• Babcia – przewodnik, ktory pomaga dziewczynce zrozumiec czym jest smierc, bez zbednych slow, delikatnie, subtelnie z elementem zabawy

• Startegie oswajania dziecka ze smiercia: rozrysowanie co bylo wzne na pogrzebie-papierowe husteczki, pocztowki, swieczka, Pani pastor i trumna (detale). Dziecko zachowuje sie jak chce, robi co chce. Nie odbiera tej ceremonii jak dorosli. Zwraca uwage na rzeczy nie istotne, ktore powoduje ze widzimy jej zaangazowanie w uroczystosc pogrzebowa. Poprzez czynne zaangazowanie i dobieranie elementow pozornie niespokrewnionych (jest zrodlem komizmu) jest oswajaniem samej siebie z pogrzebem/smiercia. Poprzez zastosowanie ludyzmu komicznosci.

• Po pogrzebie wszyscy sie spotykaja. „Po pogrzebie wszyscy byli pogodni. Babcia kilkarazy sie zasmiala” – nie tworzymy aury grozy, powagi (ktora czesto jest karykaturalna), pokazujemy startegie. Babcia zachowuje powage, nie jest placzka. Wszyscy rozumieja ze smierc jest zjawiskiem naturalnym, przyszli oddac hold zmarlemu ale zycie toczy sie dalej. Wszyscy posluguja sie jezykiem smierci, sa nastawione pozytywnie do zabawy dzieci – bo jest ono zrodlem zycia (dzieci bawia sie w gonianego)- pogoda ducha, smiech (oswajanie dziecka – elementy).

• Strategia oswajania kryje sie w wolnosci. Mamy prawo wyboru czy chcemu uczestniczyc w pogrzebach czy nie chcemy (dziadek nie uczestniczy).

• „ja tez chce miec pogrzeb – mowi dziecko”. Dziadek przyjmuje slowa wnuczki z usmiechem. Nie krzyczy, ale mowi ze to sie dobrze sklada bo znalazl mysz i mozna ja pochowac – strategia oswajajaca. Przelozenie ceremoni pogrzebu zwierzecia na ceremonie czlowieka – zachowana powaga, nie degradujemy zwierzecia np. poprzez slowo zdechl ale aby zachowac powage kiedy myslimy o smierci czlowieka jak i zwierzecia. Obie smierci zasluguja na szacunek.

• Dziewczynka mowi ze bylo smutno i pieknie a potem wesolo i dostala tort. Nie potrzebny byl mediator ktory wskazywal jak ma sie zachowywac. Sama zaobserwowala nastroj ceremoni. Aura pogrzebu nie musi byc dramatyzowana. Bo ludzie zegnali, kogo kochali. Po pogrzebie bylo wesolo bo przyszli i oddali hold. Nie potrzebnie by teraz udawali sztuczny patos, udawanie tragedii( strategia oswajajaa) bez mentora i pomocy.

• Mama przybija szafke, a dziecko idzie do dziadkow zostawiajac kartke gdzie jest i o ktorej godzinie jest pogrzeb. Wszyscy biora dziecko na serio i przywiazuja uwage co dziecko do nich mowi.

• Mamy zaproszenie na pogrzeb od dziecka, ktore wcieli sie w okreslona role i poprowadzi ceremonie. Dziecko jako podmiot mowiacy – swiadomy! Dorosly ktory chce uczestniczyc w ceremoni i nie wnika jak pozostanie to przeprowadzone, chyba ze dziecko poprosi o pomoc.

• Dziadek jest mentorem ktory pomaga. Chce by dziewczyna poczula sie wazna w tej roli – ale robi sama. Dziadek jej w niczym nie wyrecza, nie narzuca swojego punktu widzenia. Sama rozrysowuje co bedzie jej potrzebne (duzy kamien, sznurek, pedzel, tasme, wate, puste pudelko po zapalkach, ciastka, sok, drozdzowki, modlitewnik, marynarke i szklanki.....

• Dziadek we wszystkim wspeira, jest bardzo przyjazny, nie kwestionuje jej dzialan i sposobow myslenia. Uznaje powage sytuacji

• Zegar wybil godzine 3, wszystcy sie zebrali, dziewczynka wciela sie w role pastora przygotowuje role, zaczela mowic i nie mogla skonczyc bo chcialo jej sie plakac, „poczekajcie chwile” i pobiegla do kuchni, wzruszenie z powodu smierci, jest bardzo powazna sprawa, jest smutna to jest moment w ktorym potrzebuje mentora, nie potrafila opisac smierci, do tej pory radzila sobie sama, zaczela rozumiec ze smierc oznacza przejscie do innego swiata – koniec zycia, trzeba wprowadzic mentora ktory pomoze

• Po chwili przyszedl dziadek i podal jej chusteczke – dziadek mentor

• dziadek od razu wprowadza strategie oswajajaca – mowi jej ze sa 3 sposoby oswajanie ze smiercia – idziemy doraju, znikamy i cos w stylu reinkarnacji ze rodzimy sie w innym ciele, myslimy w innym ciele – wolnosc wyboru w co chcemy wierzyc (piekna wizja podarowania dziecku wyboru co chce wybrac) dziadek mowi ze chcialby byc ptakiem ktory lata po nowym jorku, czyni to w sposob magiczny , dziewczynka podchwytuje i mowi ze chce byc dzikim koniec w mongolii

• na pogrzebie myszki tez jest zabawa, jedzenie , dobry nastroj, dziewczynka tlumaczy dlaczego uciekla ze zrobilo jej sie smutno

• dzieci podchwytuja kim beda po smierci (bede komarem w grecji)

• bylo tak jak na prawdziwym pogrzebie – pieknie, smutno a pozniej wesolo

• zabawa zawsze w konteksie slow (kim bede po smierci)

• ktos sie rodzi a ktos umiera – dziewczynka znow pojdzie do kosciola ale na chrzest

• nie istenie zycie bez smierci

• dziewczynka najpierw przezywala pogrzeb doroslego pozniej sie z tym oswoila robiac pogrzeb muszce a na koniec wszystcy znowu spotykaja sie w kosciele na chrzcie

• „najwieksza roznica miedzy chrztem a pogrzebem ze na chrzcie dostaje sie prezent”

• Tekst prosty – klamrowosc , lagodny jezyk , trzeba umiec wprowadzic komizm , motyw reinka

ESBEN I DUCH DZIADKA Eriksson Ewa

• Drugi sposob zastosowania smierci, cieply , powazne

• Byl sobie chlopiec esben i mial dziacka ktorego nazywal „dziadkiem”, dziadek umiera na niewydolnosc serca , nagla smierc dziadka na ulicy „nie mam juz nikogo” – nie ma chlopiec juz zadnego dziadka, nie ma kogos kto poswiecal mu czas

• „Dziadek jest teraz w niebie „ – powiedziala mama , chlopiec nie potrafil sobie tego wyobrazic – tradycyjny sposob wyjasniania smierci,” dziadek poszedl do nieba i jest aniolem „ dziecko nie potrafi sobie tego wyobrazic, „nie , nie pociesza mnie to ani troche bo wiem ze dziadek nie poszedl do nieba i nie jest aniolem” – wyklucza koncepcje raju

• Esben nie przestawal plakac za dziadkiem

• Pogrzeb w kosciele, esben caly czas myslal ze dziadek lezy w trumnie

• „Dziadek zmieni sie w proch i zniknie” – mowi taka, dziecko znow nie potrafi sobie tego wyobrazac , odrzuca to

• Ani to co mowila mama ani to co mowila mama nie pasowalo esbenowi

• Dziadek pojawil sie w pokoju na komodzie – wyobraznia esbena – sposob zaprezentowania dziadka po smierci, esben jest w stanie zaprezentowac ducha w sposob przyjazny, rozwiazanie problemu tozsamosci czlowieka po smierci, esben ma duza wiedze na temat duchow i kaze dziadkowi przenikac przez sciane , mowi dziadkowi co moze robic jako duch , dziadek powraca do niego w wyobrazni , kreuje dziadka jako ducha

• Powracajacy dziadek – oswajacz – postac ktora doprowadza dziecko do tematu smierci

• Rano esben mowi „ dziadek jest duchem”

• W nocy dziadek pojawil sie znowu – esben kazal zrobic dziadkowi uhu uhu, bo tak widzial na filmie ze duchy tak robia

• Gra wyobrazniowa

• Wiez w postaci wspomnien moze trwac bardzo dlugo

• Poszli do starego domu dziadka i czegos szukali – duchy wracaja jesli cos zostawia

• Wspomnienia esbena o dziadku – to co dziadek opowiadal esbenowi teraz wspomina jako ze to dziadek mowi

• Symbol wiezi – wspomnien – radosne piekne, symbol oswajania