Porównanie komórki prokariotycznej i eukariotycznej

Komórka Eukariotyczna	Komórka Prokariotyczna
	obszar jądrowy (nukleoid)- kolista dwuniciowa cząsteczka DNA.
Mitochondria, wysoko wyspecjalizowane organelle komórkowe zaangażowane w procesie oddychania komórkowego. W ich wnętrzu zachodzą dwa kluczowe dla procesu oddychania procesy: cykl Krepsa i łańcuch oddechowy. Ponieważ ich rola polega na dostarczaniu komórkom ATP, często nazywane są "siłowniami komórki". Posiadają różne kształty i wielkości.	Nie występuje, zastąpione przez mezosomy
Siateczka wewnątrzplazmatyczna
RETICULUM ENDOPLAZMATYCZNE ta skomplikowana struktura jest niezwykle powszechna u eukariota
Lizosomy powstające w obrębie struktur GOLDIEGO, procesy trawienia substancji odżywczych, rozkładanie nieprawidłowych fragmentów komórki, wytwarzają enzymy trawienne: amylazy, proteazy, lipazy, nukleazy
Aparat GOLGIEGO, Składają się z obłonionych cystern spłaszczonych w części środkowej, a rozdętych na brzegach, zwanych diktiosomem, oraz towarzyszących im pęcherzyków. Pęcherzyki powstają na skutek stopniowego rozpadu najstarszych cystern diktiosomu. Mogą być gładkie lub posiadać szczoteczkowatą powierzchnię. Kolejne cysterny diktiosomu tworzone są stopniowo przez retikulum endoplazmatyczne. Biegun przylegający do retikulum, przy którym formowane są coraz to nowe pęcherzyki nazywany jest biegunem tworzenia, biegun przeciwny, zawierający dojrzałe, wypełnione już magazynowaną substancją pęcherze - biegunem dojrzewania.
Cytoplazma jest to zasadnicza część protoplastu komórki, wypełnia przestrzeń między błoną komórkową a jądrem komórkowym, zawiera wszystkie organelle, które są w niej zawieszone	Cytoplazma zachodzą w niej wszystkie reakcje biochemiczne, transport, miejsce gromadzenia związków organicznych, występowanie nukleoidu
Jądro komórkowe położone centralnie, jądro koordynuje procesy metaboliczne w komórce, bierze udział i odpowiada za podziały komórki. Zbudowane z kariolemmy- podwójna błona jądrowa, jąderko- jest nieobłonione, jedno lub kilka, zanika przy podziałach komórkowych, siateczka chromatynowa- zawiera informację genetyczną, składa się z DNA i białek histonowych, które tworzą nukleosomy, sok jądrowy- nukleoplazma lub kariolimfa, substancja białkowa,	Zastąpione jest przez nukleoid
Błona komórkowa	Błona komórkowa- funkcja informacyjna, oddzielająca, transportowa, oddychanie tlenowe (mezosomy- proces oddychania)

Brak wakuoli

Rybosomy występują we wszystkich typach komórek, są odpowiedzialne za proces biosyntezy białko II etap translację

Występuje ściana komórkowa, otaczająca komórkę, oddzielając ją od środowiska, spełnia funkcje ochronne, chroniąc komórkę przed czynnikami mechanicznymi i biologicznymi, nadaje kształt komórce. W ścianie komórkowej występują jamki przez które przechodzą pasma cytoplazmy- plasmodesmy, umożliwiające kontakty sąsiednich komórek, jamki mogą być proste lub lejkowate

Mureinowa	Chitynowa

Komórka Roślinna	Komórka Zwierzęca
Chloroplasty, dzięki obecności odpowiednich barwników (chlorofilu i karotenoidów) umożliwiają roślinom przeprowadzanie fotosyntezy, dlatego komórka roślinna pobiera ze środowiska zewnętrznego tylko proste substancje nieorganiczne (na przykład wodę, dwutlenek węgla i sole mineralne)
Występują mitochondria	Mitochondria, wysoko wyspecjalizowane organelle komórkowe zaangażowane w procesie oddychania komórkowego. W ich wnętrzu zachodzą dwa kluczowe dla procesu oddychania procesy: cykl Krepsa i łańcuch oddechowy. Ponieważ ich rola polega na dostarczaniu komórkom ATP, często nazywane są "siłowniami komórki". Posiadają różne kształty i wielkości.
Jądro, jąderko, błona jądrowa	Jądro a w nim plazmolemma, jąderko, chromatyna, kariolimfa
Cytoplazma jest to zasadnicza część protoplastu komórki, wypełnia przestrzeń między błoną komórkową a jądrem komórkowym, zawiera wszystkie organelle, które są w niej zawieszone
Rybosomy występują we wszystkich typach komórek, są odpowiedzialne za proces biosyntezy białko II etap translację	Rybosomy
ER gładkie	ER gładkie
ER, Funkcję ER można przedstawić następująco: zwiększa powierzchnię wewnętrzną komórki; umożliwia jednoczesne przeprowadzenie obok siebie różnych procesów, często wzajemnie się wykluczających procesów biochemicznych np. wymagających innego pH, innego stężenia jonów Ca2+ itd.; tworzy kanały wewnętrznej "łączności" pomiędzy różnymi strukturami; resyntetyzuje: białka (ERg), sterydy (szczególnie ERa), tłuszcze, uczestniczy w przemianach węglowodanów; przeprowadza unieczynnianie toksyn i leków (szczególnie w komórkach wątroby); resytetyzuje triglicerydy obojętne - odtwarza je z pochłoniętych kropli kwasów tłuszczowych i glicerolu; we wszystkich typach komórek mięśniowych nazywana jest siateczką sarkoplazmatyczną i uczestniczy w nich w przekazywaniu bodĽców do wnętrza komórki, umożliwiając w ten sposób skurcz miofibryli; w komórkach nerwowych występują skupienia ERg otaczające wolne rybosomy; odbywa się w nich intensywna biosynreza białka.	ER
	Rzęski, wici i rzęski są organellami służącymi do poruszania się komórki
Aparat GOLGIEGO, Składają się z obłonionych cystern spłaszczonych w części środkowej, a rozdętych na brzegach, zwanych diktiosomem, oraz towarzyszących im pęcherzyków. Pęcherzyki powstają na skutek stopniowego rozpadu najstarszych cystern diktiosomu. Mogą być gładkie lub posiadać szczoteczkowatą powierzchnię. Kolejne cysterny diktiosomu tworzone są stopniowo przez retikulum endoplazmatyczne. Biegun przylegający do retikulum, przy którym formowane są coraz to nowe pęcherzyki nazywany jest biegunem tworzenia, biegun przeciwny, zawierający dojrzałe, wypełnione już magazynowaną substancją pęcherze - biegunem dojrzewania.	Aparat GOLDIEGO
Ściana komórkowa cellulozowa
Wakuola jest częścią nieplazmatyczną z reguły występuje 1 duża położona centralnie, otoczona pojedynczą błoną białkowo lipidową- tonoplastem, wewnątrz zawiera tak zwany sok komórkowy składający się z wody, związków organicznych i związków nieorganicznych	Występują liczne, drobne wakuole, które są elementami plazmatycznymi i spełniają funkcje: odżywcze- wodniczki pokarmowe osmoregulacyjne- wodniczki tętniące
Peroksyzom	Peroksyzom, zawieraj enzymy rozkładające nadtlenek wodoru do produktów nieszkodliwych dla komórki. W komórkach wątroby i nerki peroksysomy mogą pełnić istotną rolę w detoksytacji takich substancji, jak etanol, występujący w napojach alkoholowych.
Plazmolemma, błona komórkowa	Plazmolemma w jądrze

Porównanie komórki prokariotycznej i eukariotycznej  

Porównanie komórki prokariotycznej i eukariotycznej
Kategoria komórki
Występowanie
Poziom organizacji
Wymiary komórki (średnio)
Wybrane organelle: jądro komórkowe siateczka śródplazmatyczna mitochondria plastydy   aparat Golgiego pęcherzyki wakuole   centriole rybosomy rzęski
Cytoszkielet
Genom
Wymiary DNA: długość masa cząsteczkowa (kDa)
Chromosom:   liczba
Ściana komórkowa
Podziały (mitoza, mejoza)
Metabolizm
Prokariotyczna - u bakterii właściwych, sinic i archebakterii Eukariotyczna - u pierwotniaków, grzybów, roślin i zwierząt Komórki prokariotyczne mają wielkość od 0,5-10 μm. Są otoczone ścianą komórkową, zbudowaną z polisacharydu (mureiny), stabilizowanego przez mostki peptydowe. U archebakterii, w miejsce mureiny, występują glikoproteiny. Niektóre bakterie (mykoplazmy) i niektóre archebakterie nie mają w ogóle ściany komórkowej. Prokariotyczna błona komórkowa ma charakter białkowo-lipidowy i składa się z dwóch warstw. Charakterystyczną cechą błon komórkowych archebakterii jest występowanie w nich eterów alkoholi tłuszczowych, a nie estrów nasyconych kwasów tłuszczowych. Błona komórkowa otacza żelowaty twór, zwany cytoplazmą. W cytoplazmie znajdują się białka i związki biochemiczne biorące udział w przemianach metabolicznych komórki. Bezpośrednio w cytoplazmie zanurzony jest także materiał genetyczny - genofor w postaci kolistej cząsteczki DNA. Czasami towarzyszą jej mniejsze, również koliste, formy DNA - plazmidy, które zwykle odpowiadają za odporność na antybiotyki. Centrami wytwarzającymi energię dla komórki prokariotycznej są tzw. mezosomy - wpuklenia błony komórkowej. U fotosyntetyzujących bakterii purpurowych i zielonych stwierdza się ciałka chromatoforowe, zawierające barwniki asymilacyjne. U sinic funkcje ciałek pełnią dyskowate tylakoidy. Czasami, u prokariontów występują rzęski lub wici, służące do poruszania się. Komórki eukariotyczne są o rząd wielkości większe od prokariotycznych. Zazwyczaj osiągają rozmiary 10-100 μm. Składają się one z następujących części: ŚCIANA KOMÓRKOWA - występuje u roślin i grzybów. Stanowi u nich najbardziej zewnętrzną część komórki, nadającą sztywność, chroniącą przed uszkodzeniami mechanicznymi i utratą wody. U roślin, w skład ściany komórkowej wchodzą: pektyna, hemicelulozy i celuloza. U grzybów, zbudowana jest ona z chityny, lub rzadziej - z celulozy. BŁONA KOMÓRKOWA - występuje zawsze i graniczy pomiędzy cytoplazmą, a środowiskiem zewnętrznym. U pierwotniaków i zwierząt jest najbardziej zewnętrzną częścią komórki. Składa się ona z 2 warstw fosfolipidów, zwróconych do siebie częściami hydrofobowymi, zawierających nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe. W jej obrębie stwierdza się także obecność cholesterolu oraz wielu białek o charakterze receptorów, kanałów jonowych lub enzymów. CYTOPLAZMA - wypełniająca komórkę mieszanina wody, różnych soli, białek i wielu substancji bioorganicznych. Ma żelowatą konsystencję. W niej przebiegają tak ważne procesy biochemiczne jak: glikoliza i cykl pentoz. Przez nią przechodzi sygnał pomiędzy światem zewnętrznym a materiałem genetycznym (DNA). W niej zawieszone są wszystkie poniżej wymienione organelle komórkowe. JĄDRO KOMÓRKOWE - część komórki oddzielona od cytoplazmy podwójną otoczką i wypełniona płynem - kariolimfą. W jądrze znajduje się zdecydowana większość materiału genetycznego (DNA) komórki w postaci tzw. chromatyny, związanej z białkami histonowymi i niehistonowymi. W trakcie podziału komórki, chromatyna kondensuje do chromosomów. Jądro kontaktuje się z cytoplazmą za pomocą porów w podwójnej otoczce jądrowej. Poza tym, na terenie jądra można wyróżnić jąderko lub jąderka. Są to obszary, na terenie których powstają rybosomy, niezbędne w biosyntezie białka. RETIKULUM ENDOPLAZMATYCZNE (ER) - układ kanalików i cystern o różnej wielkości i kształcie. ER opasana jest przez pojedynczą błonę lipidowo-białkową i dzięki niej wydzielone zostają w komórce odrębne obszary (kompartmenty), w których mogą zachodzić wykluczające się reakcje. Retikulum endoplazmatyczne dzielimy na: szorstkie i gładkie. Na tym pierwszym znajdują się rybosomy, a więc zachodzi tam biosynteza białek. W retikulum gładkim przebiega synteza lipidów, sterydów i detoksyfikacja trujących związków chemicznych. MITOCHONDRIA - organelle okryte podwójną otoczką lipidowo-białkową, stanowiące centra energetyczne komórek eukariotycznych. W nich przebiega tzw. cykl Krebsa i łańcuch oddechowy - przemiany biochemiczne, które w ostatecznych rozrachunku prowadzą do syntezy uniwersalnego nośnika energii dla komórki - ATP. Mitochondria zawierają kolistą cząsteczkę pozajądrowego DNA. Przeprowadzają także ważny etap utlenienia kwasów tłuszczowych (beta-oksydacja). PLASTYDY - organelle charakterystyczne dla komórek roślinnych, okryte podwójną błoną lipidowo-białkową i zawierające kolisty, pozajądrowy DNA. Dzielimy je na: leukoplasty, chromoplasty i chloroplasty. Te pierwsze magazynują tłuszcze, białka lub skrobię. Chromoplasty zawierają barwniki karotenoidowe i odpowiadają za barwę niektórych kwiatów, owoców, jesiennych liści i korzenia marchwi. W chloroplastach zachodzi natomiast niezwykle ważny proces: fotosynteza i dlatego zawierają one niezbędny w tym procesie zielony barwnik - chlorofil. To od chloroplastów pochodzi zielona barwa łodyg i liści. APARAT GOLGIEGO - system kilku otoczonych pojedynczą błoną i spłaszczonych cystern, ułożonych w stos, którym towarzyszą drobne pęcherzyki (m.in. odpączkowujące lizosomy). W aparacie Golgiego produkt białkowy przybiera ostateczny kształt przed wydzieleniem go na zewnątrz. W komórce zwierzęcej, organellum to produkuje glikolipidy i glikoproteiny, które następnie transportowane są do błony komórkowej. W komórce roślinnej, aparat Golgiego syntetyzuje wielocukry ściany komórkowej. WODNICZKI (WAKUOLE) - duże struktury, otoczone pojedynczą błoną (u roślin zwaną tonoplastem), znajdowane w komórkach roślin i niektórych pierwotniaków. U roślin służą one jako magazyn wody, substancji zapasowych i metabolitów wtórnych (alkaloidy, flawonoidy). Mają istotny wkład w regulację napięcia komórki (turgoru), co sprawia, że roślina nie więdnie. U niektórych gatunków pierwotniaków, wodniczki regulują poziom wody w komórce i przeprowadzają proces wydalania (wodniczki tętniące), a także mają funkcje trawienne (wodniczki trawiące). LIZOSOMY - bardzo małe pęcherzyki, oddzielone od cytoplazmy pojedynczą otoczką. W ich wnętrzu znajdują się liczne enzymy hydrolityczne, działające w środowisku kwaśnym. Zadaniem lizosomu jest trawienie cząstek pokarmowych, wchłoniętych przez komórkę, a także trawienie obumarłych organelli komórki. PEROKSYSOMY - małe pęcherzyki, oddzielone od cytoplazmy pojedynczą otoczką. Zawierają liczne enzymy z grupy oksydaz, biorące udział w reakcjach utleniania tlenem cząsteczkowym oraz katalazę - enzym rozkładający szkodliwy dla komórki nadtlenek wodoru.