W czasie swojego rozwoju dziecko musi przejść przez różne fazy lękowe. Oczywiste jest to, że każdy wiek ma właściwe sobie lęki. Przedstawimy Wam ich krótką charakterystykę:
2 lata – rozmaite lęki, głównie słuchowe; dźwięk jadącego pociągu, ciężarówki, spłukiwanie wody w ubikacji, grzmot, odkurzacz; także wizualne – ciemne kolory, duże przedmioty, kapelusze; przestrzenne – zabawka czy łóżeczko zabrane w inne miejsce, przeprowadzka, lęk przed wpadnięciem do studzienki ściekowej; związane z ludźmi – wyjazd rodziców, nieobecność matki podczas zasypiania; deszcz, wiatr, dzikie zwierzęta.
2 i pół roku – wiele lęków, szczególnie przestrzennych; obawa przed ruchem albo przesuwaniem przedmiotów; zbliżające się duże przedmioty, np. jadąca ciężarówka.
3 lata – dominacja lęków wizualnych – starzy, pomarszczeni ludzie, maski czarownicy; ciemność; zwierzęta; policjanci, włamywacze; wieczorne wyjście rodziców.
4 lata – powrót lęków słuchowych – głównie odgłos silnika; nadal ciemność, dzikie zwierzęta, wieczorne wyjście matki.
5 lat – niewiele lęków, głównie wizualne; konkretne, przyziemne obawy, np. przed potłuczeniem się przy upadku, pogryzieniem przez psa; nadal ciemność i strach, że matka nie wróci do domu.
6 lat – duże natężenie stanów lękowych, głównie słuchowych, np. dzwonek do drzwi, telefon, czyjś monotonny, nieprzyjemny głos, spłukiwanie wody w ubikacji, dźwięki wydawane przez owady i zwierzęta. Obawy przed światem nadprzyrodzonym – duchy, wiedźmy. Obawa, że ktoś chowa się pod łóżkiem. Lęki przestrzenne – obawa przed zgubieniem się, przed pójściem do lasu. Żywioły – ogień, grzmot, błyskawice, woda. Boi się samo zasypiać i samo zostać w domu. Obawa o matkę – że coś jej się stanie, że może umrzeć. Lęk przed pobiciem przez innych; potrafi dzielnie znieść duże rany, ale obawia się małych skaleczeń, drzazgi, krwi z nosa.
7 lat – dużo lęków przede wszystkim wizualnych – ciemność, strych, piwnice. Cienie wydają się być duchami i potworami; Lęk przed wojną, włamywaczami, ludźmi, chowającymi się w szafach albo pod łóżkiem; strach bywa stymulowany przez radio bądź telewizję (to, co tam usłyszy i zobaczy). Lęk przed spóźnieniem się do szkoły, przed brakiem akceptacji ze strony innych.
8-9 lat – mniej lęków i mniej intensywne – mniej boi się wody i ciemności; lepsza umiejętność oceny sytuacji. Lęki mają swoje uzasadnienie, związane są z brakiem zdolności do wykonania jakiegoś zadania, obawa przed porażką (szczególnie w szkole).
10 lat – ponownie dużo lęków - głównie obawa przed zwierzętami (dzikimi, wężami). Niektóre dzieci boją się ciemności, wysokich pomieszczeń, przestępców, ognia. Nie ma już obawy przed zostaniem samemu w domu.
Można stwierdzić, że lęki nie pojawiają się całkowicie dowolnie, ale też nie ujawniają się w sposób indywidualny dla każdego dziecka. Charakterystyczne jest to, że pojawiają się i szybko znikają w pewnym porządku.
Lęk przed psami – ten rodzaj lęku ma zazwyczaj charakter przejściowy. Dziecko zwykle boi się dużych psów i jest w stanie zaakceptować obecność przedstawicieli małych ras i szczeniaków. Zdarza się tak, że lęk dotyczy tylko bezpośredniego kontaktu, a nie pojawia się, gdy dziecko stoi w pewnej odległości od zwierzęcia. Niekiedy dziecko samo umie podejść do psa, natomiast boi się, gdy to pies podchodzi do niego. Najłatwiej przezwyciężyć lęk, organizując dziecku rozmaite kontakty z psami. W wielu wypadkach zaplanowany z wyprzedzeniem i uzgodniony z dzieckiem zakup psa, staje się najlepszą terapią. Jednakże nawet wtedy nie należy zmuszać dziecka do głaskania czworonoga.
Są dzieci, które walkę z lękiem muszą zacząć z jeszcze niższego piętra, np. od pluszowych piesków, obrazków z psami czy opowiadań o nich.