Data | Nazwa wojny | Strony konfliktu | Główne przyczyny wojny | Terytorialny zasięg konfliktu | Główne wydarzenie | Pokój i jego postanowienia |
---|---|---|---|---|---|---|
1793 | I koalicja antyfrancuska | Wielka Brytania, Austria, królestwo Sycylii, Sardynii, Hiszpania, Portugalia, Imperium Osmańskie = Republika francuska Legiony Polskie we Włoszech, satelickie republiki włoskie | - obalenie rewolucyjnej Republiki Francuskiej - niechęć do rozszerzających się idei rewolucyjnych - spór o cesarskie posiadłości w Alzacji. |
Francja, Europa Środkowa, Włochy, Belgia, Holandia, Hiszpania | - 20 kwiecień 1792 – wypowiedzenie przez Francję wojny z Austrią, - 20 wrzesień 1792 – zwycięstwo Francuzów pod Valmy, - 1792 – zajęcie przez Francuzów Sabaudię i Niceę we Włoszech, - 21 styczeń 1793 – zgilotynowanie Ludwika XVI, - 1795 – Francja zdobywa Holandię i utworzenie Republiki Batawskiej, - 1795 – zdobycie Mediolanu i oblężenie Mantua. |
Październik 1793 Campo Formio : - Austria oddaje Francji Belgię, - Przynależność Nadrenii i większości północnych Włoch do Francji, - Republika Wenecka podzielona na część francuską i austriacką, - Koniec I koalicji antyfrancuskiej. |
1793 - 1796 | Wojny wandejskie | Rojaliści = Republika Francuska | - prześladowanie duchowieństwa, - antykatolickie postępowanie władz rewolucyjnych, - stracenie Ludwika XVI, - przymusowy pobór do wojska. |
Zachodnia Francja | - 10 marca 1793 – wybuch powstania rojalistycznego w departamencie Wandea - 18 czerwiec 1793 – zdobycie miasta Angers i skierowanie się na Nantes - 1 sierpień 1793 – decyzja Komitetu Ocalenia Publicznego o stłumieniu powstańców poprzez mordy - 23 grudzień 1793 – pokonanie Wielkiej Armii Katolickiej i Królewskiej pod Savenay - 21 styczeń 1794 – pacyfikacja Wandei (gen. Turreau, kom. Carrier) - 29 marca 1796 – koniec wojny wandejskiej |
- 17 lutego – Charette podpisuje pokój w La Jaunaye - 2 maja – Stofflet podpisuje pokój w Saint-Florent |
1798 - 1801 | Kampania w Egipcie | Wielka Brytania, Imperium Osmańskie = Republika Francuska | - odcięcie Anglii od jej kolonii w Afryce i Azji, - badanie kraju i jego historii, - opanowanie Egiptu, - odcięcie Zjednoczonego Królestwa od Indii. |
Egipt | - 19 maj 1798 – początek wyprawy egipskiej, - 2 lipiec 1798 – zajęcie Aleksandrii przez Napoleona, - 21 lipiec 1798 – wygrana bitwa pod piramidami, - 1798 – porażka Napoleona w bitwie morskiej pod Abukirem. |
|
1799 - 1802 | II koalicja antyfrancuska | Austria, Wielka Brytania, Rosja, Portugalia, Neapol, Imperium Osmańskie = Francja, Hiszpania, Legiony Polskie, Dania, republiki zależne (Batawska, Rzymska) | - zniszczenie lub osłabienie rewolucyjnej Francji. | Europa | - 28 kwiecień 1799 – wypędzenie Francuzów z Wysp Jońskich przez flotę rosyjsko – turecką, - 1799 – zajęcie przez Anglików Malty, wybuch antyfrancuskiego powstania chłopskiego, - 9 listopad 1799 – wojskowy zamach stanu w Paryżu, obalenie dyrektoriatu, władza w rękach Napoleona, - 14 czerwiec 1799 – rozbicie przez Napoleona sił austriackich pod Marengo, następnie zajęcie Monachium. - 3 grudzień 1799 - pokonanie Austrii pod Hohenlinden przez gen. Moreau. |
Austria – 9 luty 1801 – pokój w Luneville: - granica Francji i Rzeszy przebiega wzdłuż Renu, - Austria zachowuje Wenecję, - Francja odzyskuje Piemont i Lombardię. Wielka Brytania – 25 marca 1802 – pokój w Amiens: - Brytania zatrzymuje wyspę Trinidad oraz wyspę Cejlon, - Brytania otrzymuje w zarząd holenderską wyspę Kap w południowej Afryce, - Kawalerzy Maltański odzyskują Maltę, - swobodny powrót do ojczyzny wojskom francuskim z Egiptu. |
1805 | III koalicja antyfrancuska | Austria, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii, Rosja, Portugalia, Neapol i Sycylia, Szwecja = Francja, Republika Batawska, Włochy, Etruria, Hiszpania, Bawaria, Wirtembergia | - zaanektowanie Królestwa Piemontu oraz Republiki Liguryjskiej przez Napoleona - przekształcenie Republiki Włoskiej w Królestwo Włoch i mianowanie się tam królem przez Napoleona. |
Europa | - 9 sierpień 1805 – zawiązanie koalicji, - wrzesień 1805 - atak na Austrii na księstwo Bawarii, - październik 1805 – klęska floty francusko – hiszpańskiej pod Trafalgarem, - 2 grudzień 1805 - klęska sił austriacko - rosyjskich pod Austerlitz. |
25 grudzień – pokój w Preszburgu: - uznanie francuskich zdobyczy przez Austrię, - zapłata 40 mln franków za zniszczenia wojenne przez Austrię, - Wenecja zostaje włączona do Królestwa Włoch. |
1806 - 1807 | IV koalicja antyfrancuska | Armia Napoleońska = armia pruska i rosyjska | - utworzenie Związku Reńskiego - blokada kontynentalna. |
Królestwo Prus, ziemie polskie (później Księstwo Warszawskie) | - 14 październik 1806 - porażka wojsk prusko - saskońskich pod Jeną i pod Auesrtsdt, - listopad 1806 - wydanie przez Napoleona dekretu o blokadzie kontynentalnej, - koniec 1806 - wkroczenie Napoleona do Wielkopolski, wybuch powstania, - 14 VI 1807 - zwycięstwo pod Frydlandem. |
Traktat z 7 lipca 1807 w Tylży: - uznanie przez Rosję Księstwa Polskiego oraz Wolnego Miasta Gdańsk, - zgoda Napoleona na aneksję przez Rosję departamentu białostockiego. Traktat z 9 lipca 1807: - rezygnacja Prus z posiadłości w Zachodnich Niemczech, - zrzeczenie się przez Prusy ziem polskich zajętych podczas I, II i III rozbioru Polski. |
1808 - 1814 | Wojny napoleońskie w Hiszpanii i Portugalii | Armia Napoleońska = armia Hiszpanii i korpus brytyjski. | - blokada kontynentalna, - zakaz importu towarów brytyjskich do Europy. |
Hiszpania i Portugalia | ||
1808 - 1809 | V koalicja antyfrancuska | Wielka Brytania, Cesarstwo Austriackie, Królestwo Sycylii, Sardynii = Cesarstwo Francuskie, Księstwo Warszawskie, Związek Reński, Królestwo Włoch, Neapolu, Holandii, Konfederacja Szwajcarska. | - rewolucja antyfrancuska, - coraz jawniejsze działania tajnego wywiadu, - powstanie Dos de Mayo. |
Europa | ||
1812 | Inwazja na Rosję | Imperium Rosyjskie = Cesarstwo Francuskie, Królestwo Włoch, Neapolu, Związek Reński, Księstwo Warszawskie, Austria, Prusy, konfederacja Szwajcarska | - blokada wysp brytyjskich spowodowana wojną Francji z Wielką Brytanią, - wystąpienie Rosji z systemu blokady kontynentalnej i nawiązanie kontaktów z opozycją antyfrancuską w państwach niemieckich. |
Rosja | ||
1812 - 1814 | Wojna brytyjsko – amerykańska | Stany Zjednoczone – Wielka Brytania | - ograniczenia handlowe nałożone na USA, - roszczenia terytorialne wobec terytorium Kanady |
południowa i wschodnia część Ameryki Północnej, oceany: Atlantycki, Spokojny i Indyjski | ||
1812 - 1814 | VI koalicja antyfrancuska | Sprzymierzeni – Cesarstwo Francuskie | - chęć pokonania Napoleona przez sprzymierzonych | Europa |