promocja zdrowia poz

Promocja zdrowia w podstawowej opiece zdrowotnej

Zadaniem podstawowej opieki zdrowotnej jest udzielanie indywidualnych świadczeń profilaktycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych w zakładach leczniczych , w miejscu wypadku lub nagłego zachorowania, w tym również w domu pacjenta. Do zadań POZ należy także edukacja zdrowotna i aktywizacja pacjentów oraz całej społeczności lokalnej do działania na rzecz własnego zdrowia i zdrowia rodziny oraz ochrony środowiska. Wywiązywanie się POZ z wymienionych obowiązków będzie, więc uwarunkowane możliwie dokładnym określeniem zakresu i rodzaju świadczeń i zadań lekarza, pielęgniarki i innych pracowników POZ, jakich mają udzielać, poza dotychczasowymi, ,,rutynowymi” świadczeniami zdrowotnymi. Świadczenia te powinny uwzględniać problematykę promocji zdrowia, a w jej ramach edukację zdrowotną i zapobieganie występowaniu różnych czynników ryzyka zachorowania.

Obecnie, w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 Nr 112 poz. 654), należy kierować się nowymi przepisami.

Nowa ustawa podaje definicję promocji zdrowia, która brzmi:

„promocja zdrowia - działania umożliwiające poszczególnym osobom i społeczności zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi stan zdrowia i przez to jego poprawę, promowanie zdrowego stylu życia oraz środowiskowych i indywidualnych czynników sprzyjających zdrowiu”.

Według ustawy promocja zdrowia należy do działalności leczniczej. Wprowadzone przepisy przewidują możliwość uzyskiwania środków publicznych przez podmiot wykonujący działalność leczniczą z przeznaczeniem na realizację zadań w zakresie programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym na zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań (art. 114 ustawy).

Poza aktami prawnymi regulującymi ogólne kwestie realizacji programów zdrowotnych, jest szereg przepisów odnoszących się w sposób bardziej szczegółowy do tematu profilaktyki. Dotyczą one m.in. priorytetów zdrowotnych, wykonywania badań profilaktycznych w określonych grupach ludności lub przeciwdziałania ważnym problemom zdrowotnym i społecznym (np. narkomania, alkoholizm, zakażenia wirusem HIV). Bezpośrednio z tych przepisów wynikają również szczególne zadania władz rządowych i samorządowych.

Wśród najważniejszych aktów prawnych wymienić należy:

  1. Ustawę z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych" (Dz.U. 05.143.1200 ze zm.)

  2. Ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U.94.111. 535 ze zm.)

  3. Ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U.08.234.1570 ze zm.)

  4. Ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U.05.179.1485 ze zm.)

  5. Ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (j.t. Dz.U.07.70.473 ze zm.)

  6. Ustawę z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (j.t. Dz.U.04.125.1317 ze zm.)

  7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych (Dz.U.09.137.1126)

  8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (Dz.U.09.140.1148)

  9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz.U.09.139.1133)

  10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazywania informacji o programach zdrowotnych oraz wzoru dokumentu zawierającego te informacje (Dz.U.08.163.1024).

Zadania Pielęgniarki POZ (rodzinnej)

Zdaniem WHO, pielęgniarka to decydent, edukator, lider lokalny i menedżer na rzecz zdrowia.

Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej - rodzinna, wybrana przez pacjenta zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2005, Nr 214, poz.1816)

Pielęgniarka obejmuje opieką bardzo zróżnicowaną populację, a mianowicie: zdrowych i chorych niezależnie od płci i wieku, z wyłączeniem noworodka i niemowlęcia do drugiego miesiąca życia, w tym osoby niepełnosprawne, których liczba ma tendencję wzrostową. Maksymalna liczba podopiecznych wynosi 2750 osób.

Udzielając świadczeń pielęgniarka POZ współpracuje z:

  1. lekarzem rodzinnym i w porozumieniu z lekarzem wykonuje świadczenia lecznicze;
    2. pielęgniarką w środowisku nauczania i wychowania,
    3. położną POZ;
    4. pielęgniarką opieki długoterminowej domowej;
    5. innymi świadczeniodawcami zgodnie z potrzebami podopiecznych;
    6. przedstawicielami organizacji i instytucji działających na rzecz zdrowia;
    7. rodziną (opiekunami) pacjenta.

Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki obejmują:

-rozpoznawanie, ocenę i zapobieganie zagrożeniom zdrowotnym podopiecznych,

-rozpoznawanie potrzeb pielęgnacyjnych i problemów zdrowotnych podopiecznych,

-prowadzenie edukacji zdrowotnej w tym dokonywanie oceny poziomu wiedzy, umiejętności i motywacji podopiecznych do zachowań prozdrowotnych,

-prowadzenie poradnictwa w zakresie zdrowego stylu życia,

-realizacja programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób,

-organizacja grup wsparcia,

-wykonywanie szczepień obowiązkowych i zalecanych zgodnie z odrębnymi przepisami,

-prowadzenie działań profilaktycznych u podopiecznych z grup ryzyka zdrowotnego.

Podstawowa Opieka Zdrowotna (POZ)

Zgodnie z założeniami Narodowego Programu Zdrowia lata 2007-2015

Celem głównym NPZ jest „Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszanie nierówności w zdrowiu"

Cel ten powinien być osiągany poprzez:

Narodowy Program Zdrowia (NPZ) na lata 2007-2015, nawiązuje między innymi do Światowej Deklaracji Zdrowia (przyjętej także przez Polskę), w której potwierdzono, że zdrowie jest jednym z podstawowych praw jednostki ludzkiej;

sposób realizacji programów zdrowotnych oraz podmiotów upoważnionych do ich wdrażania został uregulowany w szeregu przepisów prawnych.

Ustawy samorządowe (z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa) określają w sposób ogólny rolę gmin, powiatów i województw, wskazując, że do ich zadań należy ochrona i promocja zdrowia. Zadania te są dopiero precyzowane w kolejnych aktach prawnych.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 ze zm.) podaje następującą definicję programu zdrowotnego:

„program zdrowotny – zespół zaplanowanych i zamierzonych działań z zakresu opieki zdrowotnej ocenianych jako skuteczne, bezpieczne i uzasadnione, umożliwiających w określonym terminie osiągnięcie założonych celów, polegających na wykrywaniu i zrealizowaniu określonych potrzeb zdrowotnych oraz poprawy stanu zdrowia określonej grupy świadczeniobiorców, finansowany ze środków publicznych”.

Dla Polski jest to przede wszystkim Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015, narodowe programy zapobiegania alkoholizmowi, narkomanii, ale również programy zdrowotne Ministerstwa Zdrowia. Najważniejsze przedstawiono poniżej.

Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015

Edukacja pacjenta to proces obejmujący oddziaływania wychowawcze i nauczanie skierowane na niego i jego środowisko, którego celem jest wpływanie na kształtowanie (zmianę lub utrwalenie) motywów i postaw w pożądanym prozdrowotnym kierunku, zgodnie ze społecznie akceptowanymi celami programów promocji zdrowia profilaktyki, wychowania zdrowotnego i oświaty zdrowotnej.

Edukacja pacjenta

Polega na zamierzonym wpływie na osobowość pacjenta przez kształtowanie jego zachowań zdrowotnych, poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie, przez przygotowanie do współpracy i współdziałania w procesie pielęgnowania i leczenia oraz samopielęgnowania i opieki innej niż profesjonalna. Dotyczy przekazywania pacjentowi wiedzy i kształtowanie u niego umiejętności potrzebnych do tych działań.

Edukacja pacjenta obejmuje to, co określamy jako pracę wychowawczą i dydaktyczną wynikającą z funkcji i zadań zawodowych pracowników ochrony zdrowia. Współpraca z ludźmi i praca na ich rzecz wpływa zawsze na ich osobowość tzn. na ich uczucia, postawy, motywy działania, przekonania.

W pracy z pacjentami pożądane jest, aby były to oddziaływania zamierzone, celowe, przemyślane. Dlatego tak duże znaczenie przypisywane jest przygotowaniu pielęgniarki do pełnienia funkcji wychowawczej w odniesieniu do podmiotu opieki. Pielęgniarka występuje w roli wychowawcy i nauczyciela powinna mieć wiedzę oraz podstawowe umiejętności z pedagogiki dotyczące procesu wychowania i nauczania.

Funkcja wychowawcza pielęgniarki

Funkcja wychowawcza pielęgniarki to zadania, których celem jest zamierzony wpływ na osobowość podopiecznego poprzez kształtowanie prawidłowych, pożądanych zachowań zdrowotnych, poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie.

Pielęgniarka towarzyszy i pomaga człowiekowi w tych działaniach, które dotyczą zdrowia tzn. wzmacnianiu zdrowia, zapobiegania chorobom, pomocy w przezwyciężaniu choroby, kształtowaniu umiejętności życia z chorobą lub z niepełnosprawnością.

Jednym z zadań pełnionych przez pielęgniarkę funkcji wychowawczych jest kształtowanie u podopiecznego poczucia odpowiedzialności za własne zdrowie kształtowanie przekonań, wpływanie na system wartości oraz na emocje i uczucia.

Kolejnym zadaniem jest przygotowanie podopiecznego do podejmowania działań prozdrowotnych w odniesieniu do siebie osób najbliższych i środowiska, tzn. uczenie, w jaki sposób wpływać na przekonania system wartości innych ludzi, jak stwarzać warunki do prowadzenia prozdrowotnego stylu życia.

Pielęgniarka przygotowuje pacjenta

Pielęgniarka przygotowuje pacjenta do współpracy z innymi pielęgniarkami w procesie pielęgnowania.

Uświadamia i wyjaśnia cel opieki, wyjaśnia zalecenia i uczy tych zachowań, których przestrzegania przez pacjenta jest istotne do osiągnięcia celów opieki. kolejnym zadaniem jest przygotowanie pacjenta do samoopieki.

Uczy oceniania stanu zdrowia pacjenta, właściwego reagowania w przypadku wystąpienia powikłań, edukuje w zakresie wyboru właściwych sposobów dla podtrzymania właściwych funkcji życiowych. Wyjaśnia także jak zapewnić sobie komfort życia codziennego w sferze biologicznej, psychicznej i społecznej.

Naucza w zakresie stosowania zleconych metod terapii np. farmakologicznej, dietetycznej etc.

Zakres szczegółowych zadań realizowanych przez pielęgniarkę w odniesieniu do podopiecznego uwarunkowany jest przede wszystkim celami określonymi w procesie pielęgnowania. Zawsze wymaga to wcześniejszej oceny stanu pacjenta rozpoznania jego postawy wobec własnego zdrowia, choroby, niesprawności.

Ocena jest podstawą efektywnego nauczania, zapewnia jego indywidualizowanie poprzez odkrycie, co podopieczny umie, co chce i potrzebuje wiedzieć i umieć jakiej pomocy wymaga i potrzebuje.

Zadania funkcji wychowawczej pielęgniarki

Zadania funkcji wychowawczej pielęgniarka wykonuje nie tylko na rzecz pacjentów, ale także współuczestnicząc w realizacji celów edukacji zdrowotnej, wychowania zdrowotnego i oświaty zdrowotnej. Są to te wszystkie zadania programów promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej których istotą jest edukacja zdrowotna społeczeństwa.

Edukacja zdrowotna to działania, których celem jest wyposażenie osób zdrowych lub chorych w wiedzę i umiejętności niezbędnych do przyjęcia zachowań korzystnych dla zdrowia. To proces , w którym ludzie uczą się jak dbać o własne zdrowie i zdrowie społeczności. Może być ukierunkowana na zdrowie (wiedza o zdrowiu i jego wzmacnianie), czynniki ryzyka(wiedzę o zagrożeniach zdrowia, uczenie unikania czynników ryzyka dla zdrowia) chorobę (wiedza o radzeniu sobie w czasie choroby. Obejmuje ona trzy okresy.

Pierwszy to uświadomienie sobie przez człowieka problemów z utrzymaniem i wzmacnianiem zdrowia (następuje to w wyniku podwyższenia poziomu wiedzy o zdrowiu, nabyciu nowych umiejętności oceny stanu zdrowia).

Drugi to podjęcie osobistych decyzji o wprowadzeniu zmian w zachowaniach na bardziej korzystne dla zdrowia (w wyniku edukacji uzyskanie wglądu we własne zdrowie i stan warunków środowiskowych, w których człowiek żyje).

Trzeci to podjęcie zaplanowanych działań zmieniających zachowania zdrowotne i stan środowiska (w wyniku ukształtowania postawy prozdrowotnej i wzmacniania systemu wartości).

Promocja zdrowia

W promocji punktem odniesienia jest zdrowie, a jej celem inwestowanie w zdrowie i jego wzmacnianie, poprawa lub utrzymanie na tym samym poziomie. W tym zakresie pielęgniarka propaguje w społeczeństwie i w odniesieniu do indywidualnych osób zachowania prozdrowotne i styl życia wspierający zdrowie.

  • Doradza ludziom jak wzmacniać własne zdrowie.

  • Zapewnia podopiecznym warunki do prowadzenia stylu życia sprzyjającego utrzymaniu zdrowia.

  • Przygotowuje podopiecznego do zwiększenia kontroli nad stanem własnego zdrowia poprzez uświadamianie wpływu sytuacji zawodowej, rodzinnej na stan jego stan, uczy kontrolowania stanu zdrowia, zachęca do badań profilaktycznych.

  • Pomaga w kształtowaniu zachowań sprzyjających zdrowiu poprzez uczenie racjonalnego odżywiania zasad higieny osobistej, form aktywnego wypoczynku prawidłowych zachowań służących ochronie zdrowia tj. dbanie o higienę zdrowia psychicznego, zachowania właściwych proporcji miedzy czasem poświęconym na pracę, naukę, aktywność, sen i wypoczynek.

Zapobieganie chorobom

W profilaktyce odniesieniem jest relacja między zdrowiem a chorobą. Celem profilaktyki jest zapobieganie wystąpieniu schorzenia. Zorientowana jest na ustalenie czynników ryzyka, ich eliminowanie, oddziaływanie na osoby szczególnie narażone na zachorowanie. Do zadań funkcji profilaktycznej pełnionej przez pielęgniarkę jest rozpoznawanie zagrożenia zdrowia podopiecznego.

Niebezpieczeństwa te wynikają z schorzeń uznawanych za problemy społeczne np. choroby układu krążenia. Dotyczą one także wypadków i uszkodzeń (urazy, zatrucia), chorób zawodowych i związanych z wykonywaniem określonej pracy, nieprawidłowym stylem życia.

Do pielęgniarki należy realizowanie działań profilaktycznych w oparciu o wcześniejszą diagnozę stanu jak i również planowanie i realizowanie działań ograniczających ryzyko wystąpienia powikłań w wyniku stosowanych metod diagnozowania, terapii, rehabilitacji oraz pielęgnowania.

Edukacja zdrowotna jest bardzo istotna zarówno dla człowieka chorego jak i zdrowego. Jest wiele zadań polegających na przekazywaniu ludziom wiedzy, kształtowaniu umiejętności lub wzbudzaniu motywacji do zainteresowania sprawami zdrowia, warunkami jak najdłuższego utrzymania zdrowia w dobrym stanie, możliwości jego poprawy.

Pielęgniarka ma szczególne możliwości i okazje do oddziaływań, szczególnie w odniesieniu do pacjentów, ponieważ spędza z nimi więcej czasu niż inni pracownicy ochrony zdrowia, obserwuje w różnych sytuacjach, łatwiej jest jej ocenić potrzeby i gotowość pacjenta do uczenia się i zmiany zachowań.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Konspekt poz, Zdrowie publiczne, promocja zdrowia, zdrowie
Promocja zdrowia
promocja zdrowia
PROFILAKTYKA PREWENCJA A PROMOCJA ZDROWIA
Promocja zdrowia 2
Zdrowie publiczne i promocja zdrowia 2
Promowanie zdrowego stylu zycia poprzez aktywnosc fizyczna, Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
PZ wykl IV Epidemiologia, Położnictwo, promocja zdrowia
PRZYSZLOSC KOMPUTEROW, ^v^ UCZELNIA ^v^, ^v^ Pedagogika, promocja zdrowia z arteterapią i socjoterap
Fluor, administracja, Reszta, Promocja zdrowia
cynk, administracja, Reszta, Promocja zdrowia
CHOROBY NOWOTWOROWE A PROMOCJA ZDROWIA
Program promocji zdrowia, Przedszkole, praca w przedszkolu
Promocja zdrowia wykład IV  11 2012r
promocja zdrowia ćwiczenia 2

więcej podobnych podstron