Pulmonologia nazewnictwo, objawy, ocena wydolności, wentylacji
Gazometria badanie laboratoryjne w celu dokonania pomiaru gazów w krwi tętniczej tlenu O2 i dwutlenku węgla CO2, pH, zasobu zasad głównie jonu HCO3_. Dzięki gazometrii możemy określić wydolność lub niewydolność oddechową, równowagę kwasowo-zasadową.
Oksygen tlen
Hypoksemia zmniejszona ilość tlenu w krwi tętniczej: zmniejszone ciśnienie parcjalne tlenu (prężność) w osoczu paO2 poniżej 80mmHg, mierzone w gazometrii, zmniejszona saturacja hemoglobiny tlenem SaO2 poniżej 95%, występuje w niewydolności oddechowej, przy niskiej zawartości tlenu we wdychanym powietrzu, następstwo - hypoksja tkankowa
Saturacja hemoglobiny tlenem SaO2 wysycenie Hb tlenem w krwi tętniczej, fizjologicznie ok. 98%, mierzona pulsoksymetrem
Hypoksja tkankowa zbyt mało tlenu w tkankach, niedotlenienie tkanek, może być spowodowana hipoksemią (niewydolnością oddechową), lub niewydolnością krążenia lub niedokrwistością (anemią), następstwo- zmniejszona wydolność tkanek na skutek zmniejszonej produkcji energii
Wentylacja to przepływ powietrza z zewnątrz do światła pęcherzyków płucnych Zaburzenia wentylacji o typie obturacji i restrykcji
Restrykcja ograniczenie rozprężania płuc, zmniejszna powierzchnia dyfuzyjna pęcherzyków płucnych
Obturacja oskrzeli to inaczej zwężenie światła oskrzeli , obturacja płucno - pochodna to zmniejszenie elastyczności tkanki płucnej, upośledzenie jej obkurczania podczas wydechu
Dyfuzja gazów to przepływ tlenu ze światła pęcherzyków płucnych do krwi kapilarów płucnych i dwutlenku węgla z krwi kapilarów płucnych do światła pęcherzyków płucnych przez barierę pęcherzykowo- włośniczkową
Perfuzja płucna to przepływ krwi w krążeniu płucnym
Objawy to oznaki choroby, które możemy zaobserwować, widzieć, słyszeć, dolegliwości które pacjent zgłasza
Tachypnoe to przyspieszenie częstości wentylowania ponad normę - w spoczynku u dorosłego ok. 15x/min
Tachykardia to przyspieszenie częstości skurczów serca
Duszność to subiektywne uczucie braku powietrza, występuje w niewydolności oddechowej, krążenia, spowodowana hypoksją tkankową, może być wysiłkowa lub spoczynkowa
Kaszel objaw spowodowany odruchem kaszlowym, czyli gwałtownym głośnym, wydechem, spowodowany podrażnieniem receptorów kaszlowych znajdujących się w błonie śluzowej oskrzeli, w śródmiąższu płuc, w opłucnej
Sinica objaw polegający na niebieskawym, filoetowym zabarwieniu skóry, błon śluzowych
Objawy to oznaki choroby, które możemy zaobserwować, widzieć, słyszeć, dolegliwości które pacjent zgłasza
Diagnostyka pacjenta z chorobą układu oddechowego
Badanie podmiotowe-wywiad Skargi pacjenta uzyskane podczas wywiadu: duszność wysiłkowa lub spoczynkowa, kaszel, słyszalne przez pacjenta nieprawidłowe odgłosy podczas wentylacji: świsty, furczenia, rzężenia, ból w klatce piersiowej, ucisk
Badanie przedmiotowe-fizykalne Oglądanie: tachypnoe, bladość, zaczerwienienie powłok, sinica centralna lub obwodowa, symetria lub asymetria ruchów klatki piersiowej, praca dodatkowych mięśni oddechowych np.SCM, paradoksalność ruchów klp,
Badanie dotykiem: bolesność na ucisk np. żeber, ruchu klatki piersiowej, przepony, drżenia głosowego
Badanie opukiwaniem: stłumienie wypuku np. przy obecności płynu w jamie opłucnej, wypuk nadmiernie jawny np. w rozedmie, a nawet bębenkowy w odmie opłucnowej
Badanie osłuchiwaniem: słyszalne gołym uchem stridor, świsty, furczenia, rzężenia lub przy pomocy słuchawki, ocena długości trwania wdechu, wydechu
Badania laboratoryjne
Saturacja Hb tlenem Gazometria Badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, USG klp, tomografia klp Badania krwi: morfologia, OB, CRP- wskaźniki zapalne Badanie bakteriologiczne Spirometria służy do oceny wentylacji Badania czynnościowe: test marszu 6 minutowego z oceną saturacji, test wstań i idź
Należy zawsze dokonać oceny czy pacjent jest wydolny czy niewydolny oddechowo zarówno w spoczynku jak i podczas wysiłku na podstawie badania saturacji Hb tlenem, gazometrii, konsultacji lekarskiej, badań czynnościowych
Objawy niewydolności oddechowej: tachypnoe, tachykardia spoczynkowe lub niewspółmierne do wysiłku, duszność pojawiająca się podczas wysiłku, duszność spoczynkowa, sinica centralna uczucie dużego zmęczenia podczas wysiłku, zasłabnięcia, omdlenia podczas wysiłku ( nie dopuszczać do tego stanu)
Należy ocenić rodzaj zaburzeń wentylacji: restrykcyjny, obturacyjny, mieszany na podstawie objawów, spirometrii, konsultacji z lekarzem
Objawy zaburzeń wentylacji o typie obturacji: przedłużona faza wydechu, wdechowe ustawienie klp- klatka piersiowa beczkowata, słyszalne świsty, furczenia, rzężenia , często pozycja stojąca lub siedząca z podparciem kończyn górnych, praca dodatkowych mięśni oddechowych Spirometria: zmniejszenie FEV1, PEF, MEF 50, FVC
Objawy zaburzeń wentylacji o typie restrykcji: zmniejszona ruchomość klatki piersiowej, asymetria ruchów klatki piersiowej tzw. powłóczenie klp, niemożność wykonania głębokiego wdechu, zmniejszenie obwodu klatki piersiowej podczas maksymalnego wdechu Spirometria: zmniejszenie VC
Należy ocenić czy jest zwiększone wydzielanie, lub zaleganie wydzieliny oskrzelowej