Filozofia
21.12.2012
Kant 1724 - 1804
Kanta kojarzy się z filozofią krytyczną ( 1762 – 1764). W tym czasie zajmował się również problematyka przyrodniczą oraz racjonalizmem Wolfa. Bardzo dobrze zarabiał i w 1772 mógł kupić sobie dom.
Napisał o dysertacji – czas i przestrzeń nie SA rzeczywiste tylko są pewnymi formami w jakich człowiek postrzega rzeczywistość. Kant wychodzi od teorii poznania.
1783r. – mówi o metafizyce, która miałaby nauką ( nie poparte argumentami); nie występuje w polu doświadczenia; powinno być miejsce dla metafizyki, ale nie będzie ona nauką
1785r. – uzasadnienie metafizyki moralności ( preludium do krytyki praktycznej rozumu); czy można znaleźć miarę by to zbadać ? Sądy na temat metafizyki poddane oglądowi ( zdolność ograniczenia)
178..r. – pytanie o religię; czy da się sprowadzić religię do etyki; doskonalenie się rodzaju ludzkiego; rozum odgrywa dużą role w życiu ludzkim; człowiek ma szansę wykazać się rozumnością – robi postępy w zbliżaniu się do najlepszego wykorzystania rozumności
Kant zaczął od krytyki, ale ma ona wymiar pozapsychologiczny. Chodzi tu o czynniki kanalizujące teorię poznania.
Transcendentny – najogólniejsze określenie bytu ( prawda, dobro, piękno – byt, jedno, coś innego i coś odrębnego) – te określenia trąca na znaczeniu bo interesuje go podstawowe warunki podmiotu poznającego.
S
Ta przepaść jest trudna do przezwyciężenia między przedmiotem a podmiotem. Hipoteza wzięła się z niewydolności aparatu pojęciowego. Tak jak np. Kopernik, który wpadł na pomysł, że sytuacja wynika ze złej pozycji patrzenia w niebo.
Nie można pytać bez nadziei o odpowiedź. Podmiot chce poznać przedmiot. Ta prawda jednak nigdy nie będzie absolutna. Można uzyskać wiedze adekwatna na temat sytuacji wewnętrznej. Co mogę wiedzieć o tym przedmiocie ze względu na siebie – to jest pewna całość. S- podmiot, który na to patrzy.
Użycie rozumu może być w 3 podejściach – praktyczne, teoretyczne i metafizyczne.
Odwrócenie sytuacji polegałoby na tym, że nie tylko podmiot stosuje się do przedmiotu. To nie znaczy, że przedmiot stosuje władzę( przedmiot percypowania do pewnych czynności aktywizujących się w trakcie poznania). W polu doświadczenia jest przedmiot.
Trudność w rozumieniu za sprawą krytyki D.Hume’a
Sądy: genezą sądu jest logika
Pierwszy podział :
Aposteriori ( doświadczenie) – czasowe
Apriori (brak doświadczenia) – konieczny i powszechny; porządkuje wiedzę np. definicje; nie ma możliwości sprowadzenie czegoś kiedykolwiek i gdziekolwiek
Drugi podział:
Syntetyczne – orzeczenie logiczne wychodzi poza sens podmiotu logicznego
Analityczne – orzecznik logicznie nie wychodzi poza treść i sens; uzmysławia nam cos; poruszanie się w obrębie idei
| Realne | Formalne |
|---|---|
| Aposteriori | Apriori |
| Syntetyczne | Analityczne |
„+” apriori - są sądy konieczne i pewne; są prawdziwe
„-„ aposteriori - są, że ni dają gwarancji wypracowania prawdy
„+” syntetyczne – rozwijają wiedzę
„-„ analityczne – drepczą w miejscu
Zakłada się, że wiedza jest możliwa; związek przyczynowo – skutkowy tylko w niektórych dziedzinach nauki. Odwołuje się do poznania ( zmysłowość – poddanie refleksji w dziale estetyki transcendentnej)
Myślenie – dziedzina logiki transcendentnej
Analityka – dziedzina myślenia ścisłego
Dialektyka – dziedzina myślenia spekulatywnego ( nie będzie ściśle naukowy)
Sądy naukowe są możliwe pod warunkiem umownego myślenia i rozumu. Nie można dojść do wiedzy poza myśleniem. Doświadczenie nie daje nam praw apodyktycznie ważnych.
Najpierw podmiot poznający dochodzi do aktywności w dziedzinie zmysłowej gdy ma pewne wrażenia pochodzące z pobudzeń. Uświadamia, że coś się pojawiło – mianowicie czas i przestrzeń ( umożliwia kontakt zmysłowy, rozpoznaje obiekty) i dopiero teraz włącza się intelekt – 12 kategorii takich jak np. jakości, ilości, stosunku, modalności
Kategoria ma na myśli ludzki intelekt
Dzięki syntezie jest przedmiot
Prawa mają potwierdzenie w przyrodzie
Kant nie wypowiada się jako natywista – jak funkcjonują kategorie a nie geneza
Nomeriori – rzecz sama w sobie
Na poziomie praktycznym – gdy pytania o wolność; podmiot czynów etycznych
Wypracowanie kryterium jak się określać względem czynnika etycznego
Imperatyw kategoryczny – rozsiany po całym tekście; kategoryczny sposób sformułowania „powinieneś” ; trzeba się kierować normą personalistyczną, którą byśmy chcieli by była powszechna; człowieczeństwa nie można używać instrumentalnie