Sprzężenie zwrotne we wzmacniaczach
W układach elektronicznych sprzężenie zwrotne polega na przekazywaniu części sygnału wyjściowego, zwanej sygnałem zwrotnym, z wyjścia na wejście układu, gdzie sumuje się on z sygnałem wejściowym, zmieniając właściwości układu.
Każdy wzmacniacz z obwodem sprzężenia zwrotnego może być przedstawiony w postaci dwóch wzajemnie nie zależnych czwórników, reprezentujących tor wzmocnienia (jednokierunkową transmisję sygnału z wejścia na wyjście) i tor sprzężenia zwrotnego (jednokierunkowa transmisję sygnału z wyjścia na wejście) /rys.5.21/
We wzmacniaczach stosuje się głównie ujemne sprzężenie zwrotne. Sygnał sprzężenia zwrotnego Xs ma fazę przeciwna niż sygnał wejściowy Xwe. Sygnał sterujący wzmacniacz Xr=Xwe-Xs jest mniejszy od sygnału wejściowego Xwe.
Do ważnych zalet ujemnego sprzężenia zwrotnego należą:
Zmniejszenie wrażliwości układu na zmiany parametrów elementów, warunków zasilania, czynników zewnętrznych itp.
Zmniejszenie zniekształceń nieliniowych, zakłóceń i szumów
Możliwość rozszerzania pasma przenoszenia wzmacniacza i kształtowania żądanych charakterystyk częstotliwościowych
Możliwość zmiany wartości impedancji wejściowych i wyjściowych
Zalety te są okupione zmniejszeniem wzmocnienia i stabilności układu w pewnych zakresach częstotliwości. Rodzaj i właściwości sprzężenia zwrotnego zależą od sposobu pobierania sygnału z wyjścia układu oraz sposobu wprowadzania go na wejście. W związku ze sposobem pobierania sygnału z wyjścia wyróżnia się:
Sprzężenie napięciowe, w którym sygnał sprzężenia jest proporcjonalny do napięcia wyjściowego /rys. 5.22a, c/
Sprzężenie prądowe, w którym sygnał sprzężenia jest proporcjonalny do prądu wyjściowego
/rys. 5.22b, d/
W związku ze sposobem wprowadzenia sygnału na wejście wzmacniacza wyróżnia się:
Sprzężenie szeregowe, w którym sygnał sprzężenia jest wprowadzany szeregowo ze źródłem wejściowym /rys. 5.22a, b/
Sprzężenie równoległe, w którym sygnał sprzężenia jest wprowadzany równolegle ze źródłem wejściowym /rys. 5.22c, d/
Zgodnie z tą klasyfikacją istnieją cztery podstawowe układy ze sprzężeniem zwrotnym /rys. 5.22/