PROCES KSZTAŁECENIA

Wincenty Okoń

• Proces kształcenia – obejmuje i nauczanie i uczenie się, a także kształtowanie wychowanka przy jego własnym, podmiotowym udziale, realizowane w jego osobowości jakichś celowych zmian

• Proces kształcenia – sekwencja świadomych i celowych czynności

• Materiał zdarzeń składających się na proces kształcenia obejmuje:

• Nauczycieli

• Uczniów, przy czym proces modyfikuje się w zależności od stopnia ich zaawansowania w nauce, jak również poziomu zdolności i uzdolnień

• Treść kształcenia

• Środowisko dydaktyczno-wychowawcze, a więc warunki lokalowe, materialne wyposażenie szkoły, czas i sekwencja zajęć dydaktyczno-wychowawczych, organizacja i atmosfera pracy w szkole

• Proces nauczania – uporządkowany w czasie ciąg zdarzeń obejmujący takie czynności nauczycieli i uczniów, ukierunkowane przez odpowiedni dobór celów i treści, oraz takie warunki i środki, jakie służą wywoływaniu zmian w uczniach, stosownie do przyjętych celów kształcenia

UŚWIADAMIANIE UCZNIOM CELÓW I ZADAŃ KSZTAŁCENIA:

• tylko wtedy można zmobilizować uczniów do nauki, gdy momentem wyjściowym procesu kształcenia staje się uświadomienie sobie przez nich celów i zadań kształcenia oraz wytworzenie pozytywnej motywacji do naukI

POZNAWANIE NOWYCH FAKTÓW:

• Ten proces trwa długo i składa się na niego wiele różnych czynności: od zmysłowego poznanie, poznanie abstrakcyjne, praktyczne zastosowanie poznania

• Poznanie zmysłowe rzeczy i zdarzeń najlepiej spełnia swą rolę, gdy:

1. opiera się na dobrze zorganizowanej obserwacji lub na działaniu praktycznym

2. przygotowuje uczniów do uogólniania, czyli stwarza grunt do opanowywania pojęć i sądów ogólnych

3. wymaga własnej aktywności i samodzielności uczniów

• nowe rzeczy i zdarzenia uczniowe mogą poznawać poprzez:

1. ''oryginalne spotkanie'', czyli bezpośrednie zetknięcie się z nimi, np. widząc dane obiekty, śledząc przebieg jakichś procesów, przekształcając jakieś przemioty lub wytwarzając nowe, czytając oryginalne dzieła literackie, słuchając utworów muzycznych

2. za pomocą mniej lub bardziej zbliżonych do rzeczywistości środków zastępczych, np modeli, obrazków, rysunków, schematów

3. za pomocą słowa mówionego lub drukowanego

NABYWANIE POJĘĆ:

• w procesie tworzenia się pojęć można wyróżnić kolejno po sobie następujące etapy:

1. kojarzenie nazw z odpowiadającymi im przedmiotami - charakter wstępny, przygotowuje on grunt dla właściwego kształtowania się pojęć

2. tworzenie "przedpojęć" na podstawie znajomości zewnętrznych cech rzeczy i zdarzeń

3. nabywanie pojęć naukowych

POZNAWANIE PRAWIDŁOWOŚCI I SYSTEMATYZOWANIE WIEDZY:

• dwa piętra:

1. dotyczy prawidłowości pierwszego rzędu; po ich odkryciu wyraża je uczeń za pomocą "łańcucha" pojęć, obejmującego co najmniej dwa pojęcia

2. zestawiania ze sobą dwu lub więcej prawidłowości w procesie samodzielnego myślenia może stać się odskocznią do wykrycia nowej prawidłowości, tym razem wyższego rzędu

PRZECHODZENIE OD TEORII DO PRAKTYKI:

• Fazy:

1. Uświadomienie sobie przez uczniów nazwy, naukowych podstaw i znaczenia danej umiejętności

2. Sformułowanie reguł działania

3. Pokaz wzoru danej czynoości

4. Pierwsze samodzielne czynności uczniów

5. Systematyczne i samodzielne ćwiczenia

WYKONYWANIE ZADAŃ PRAKTYCZNO-WYTWÓRCZYCH

SPRAWDZANIE OSIĄGNIĘĆ