Wykład 1 03.10.2013 r.

Inwestycje finansowe:

rezygnacja z konsumpcji bieżącej na rzecz niepewnych korzyści przyszłych;

Inwestycje finansowe:

1. realne (rzeczowe): budowa zakładów, zakupy środków produkcji; nakłady ponoszone na inwestycje, płace projektowe na początek, roboty budowlano-montażowe, zakup maszyn i urządzeń; aktywna część tych inwestycji: maszyny urządzenia i pasywna część tych inwestycji: sfera budowlano-montażowa;

2. inwestycje odtworzeniowe: związane ze zużywaniem się wykorzystywanych środków; pojawia się problem czy wystarczy środków na odtworzenie tych środków; część maszyn jest wycofywana z procesu produkcji i zastępowana nowymi urządzeniami, które są wyposażone w nowsze technologie; tworzy się fundusz amortyzacyjny;

3. inwestycje finansowe: różnego rodzaju instrumenty finansowe rynku pieniężnego, kapitałowego, rynku instrumentów pochodnych itd.; aby móc podjąć inwestycję należy dokonać oszczędności, które umożliwią te inwestycje; inwestycje pieniężne, kruszce, nieruchomości, obrazy, wina; czynniki determinujące wybór sposobu inwestycji: stopa zwrotu z inwestycji, ryzyko, płynność, koszty transakcji;

Cele inwestycji: (jednocześnie rodzaje inwestorów: spakulanci, arbitrażyści)

• spekulacja: gra na spadek lub wzrost cen instrumentów finansowych; gdyby nie było spekulacji to rynek finansowy był martwy; aby doszło do jakiejkolwiek transakcji to muszą być dwie strony, których ocena co do rozwoju sytuacji na rynku jest przeciwna; można zarobić zarówno na wzroście (długie pozycje) cen jak i na spadkach cen (pozycja krótka); spekulanci dzielą się na: spekulantów długoterminowych (długie pozycje; sporządzanie analiz fundamentalnych) oraz krótkoterminowe (pozycja krótka);

• zabezpieczanie się (hedging): w związku z możliwymi stratami z inwestycji; hedging umożliwia zabezpieczenie poziomu posiadanych zysków lub ochrona przed większą stratą; instrumenty pochodne są instrumentem asekuracyjnym (z założenia; dopiero później stały się przedmiotem obrotu i spekulacji); hedging jest rodzajem „polisy ubezpieczeniowej”, ale cechą negatywną jest, że jeśli prognoza się nie sprawdzi to nie może osiągnąć więcej, żałuje że się w ogóle zabezpieczał;

• arbitraż: na rynkach obowiązuje „prawo jednej ceny”, które mówi, że ten sam instrument finansowy na różnych rynkach nie może być notowany po różnych cenach; jeśli tak się dzieje oznacza to, że na rynkach są pewne anomalie, co wykorzystują inwestorzy na jednym rynku kupują taniej a na innym sprzedają drożej; na rynku o niższej cenie powodują wzrost cen, a na rynku o wyższej cenie powodują jej spadek; poprzez takie działania arbitrażyści regulują ceny na rynkach; aby to było opłacalne różnice cen muszą być duże, aby taka transakcja się opłacała; występuje tu ryzyko czasu: transakcja zakupu odbywa się w danej chwili a transakcja sprzedaży wymaga czasu; inwestor może z powodu czasu stracić, bo cena po której miał sprzedać-spada; w teorii arbitraż to zysk bez ryzyka, ale jeśli uwzględni się ryzyko czasu to ryzyko występuje; rynki kasowe i terminowe (np. rynki instrumentów pochodnych- można tu przeprowadzać arbitraż);

Wykład 2 10.10.2013 r.

Stopa zwrotu:

$$\frac{\text{zysk}}{kapital\ poczatkowy}*100\%$$

zysk= kapitał końcowy – kapitał początkowy

stopę zwrotu liczymy dla okresów krótkich:

• dzienna

• miesięczna

• kwartalna

• roczna (inaczej rentowność inwestycji)

• dochody z różnicy kursów

• dywidenda

• dochody ze sprzedaży praw poboru

• odsetki

Oczekiwana stopa zwrotu:

oczekujemy, że ja osiągniemy; jeżeli okaże się, że stopa zwrotu otrzymana różni się od oczekiwanej stopy zwrotu, to to właśnie jest ryzyko;

Stopę zwrotu liczymy stosując średnią arytmetyczną lub geometryczną;

Średnia arytmetyczna: dodajemy stopę zwrotu z kilku okresów i dzielimy ja przez liczbę tych okresów

$r_{a} = \frac{1}{n}\sum_{i = 1}^{n}r_{i}$ np.$\ \frac{5\% + 6\%}{2} = 5,5\%$

Średnia geometryczna:

$${r_{g} = (\frac{P_{n}}{\beta})}^{\frac{1}{n}} - 1$$

Oczekiwana stopa zwrotu:

można ją obliczyć na podstawie danych historycznych $E_{\left( r \right)} = \frac{1}{n}\sum_{i = 1}^{n}r_{i}$

lub za pomocą prognoz i rachunku prawdopodobieństwa $E_{\left( r \right)} = \sum_{i = 1}^{m}{p_{i}r}_{i}$ , gdzie m-liczba zdarzeń

p_i= prawdopodobieństwo $\sum_{i = 1}^{m}{p_{i} = 1}$

Przykład

Oczekiwana stopa zwrotu spółki X = 2% ,

prawdopodobieństwo wystąpienia strajku = 0,7%,

prawdopodobieństwo nie wystąpienia strajku = 0,3%, wtedy oczekiwana stopa zwrotu = 6%

0,7% * 2% = 1,4%

0,3% * 2% = 1,8% 1,4%+1,8%=3,2% -> oczekiwana stopa zwotu

Ryzyko

• rynkowe

- ryzyko stopy procentowej

- ryzyko kursu walutowego

- ryzyko ceny instrumentu finansowego

- ryzyko kredytowe

- ryzyko płynności (niemożność sprzedaży danego aktywu finansowego po z góry założonej cenie)

• polityczne

• prawne

Miary ryzyka:

• współczynnik zmienności (coefficient of variation) CV=$\frac{\delta}{E_{(r)}}$ informuje ile ryzyka przypada na jednostkę stopy zwrotu

• odchylenie standardowe (podstawowa miara)

Istnieje określona zależność między stopą zwrotu a ryzykiem: im wyższe ryzyko tym wyższa stopa zwrotu i odwrotnie; nadwyżka stopy zwrotu nad ryzykiem to premia za ryzyko;

Linia rynku kapitałowego (capital market line): wykres ryzyka w relacji do odpowiadającej mu stopy zwrotu (zeszyt: wykres CML)

Ryzyko płynności:

za płynność trzeba płacić; wysoka płynność kosztem niższej stopy zwrotu, np. lokata terminowa – mam lokatę, to tracę płynność, bo środki są zamrożone, ale osiągnę większą stopę zwrotu niż na rachunku bieżącym, kiedy płynność jest wysoka

Koszty transakcji:

opłata za prowadzenie rachunku, prowizje, obsługa, podatki, koszty notarialne;

Wartość pieniądza w czasie:

Present value (wartość bieżąca) i wartość przyszła (future value) ==> PV i FV

n – okres inwestycji

r – stopa %

Problem: czy dochody się kapitalizuje czy nie; jeśli się nie kapitalizuje to nazywa się to kapitalizacja prostą, a jeśli się kapitalizuje to jest np. kapitalizacja roczna lub częstsza niż roczna (np. co miesiąc); kapitalizacja ciągła, tj. codzienna.

Kapitalizacja prosta:

PV=1000 zł

n = 3 lata

r = 10%

FV= PV(1+nr)

FV= 1000 (1 + 3* 0,1)= 1300 zł

Kapitalizacja roczna FV = PV(1 + r)ⁿ

FV=100 (1+0,1)³=1331

Kapitalizacja częstsza niż rok (np. kwartał, tydzień, miesiąc) ${\mathbf{FV = PV(1 +}\frac{\mathbf{r}}{\mathbf{m}}\mathbf{)}}^{\mathbf{m*n}}$

${FV = 1000(1 + \frac{0,1}{4})}^{4*3}$=1344,89 m=4 jeśli kwartalna, m=12 jeśli miesieczna

Kapitalizacja ciągła:

FV=PV*e^n*r

FV=1000*e^3*0,1 -> FV=1349,86 , e=2,7183

Zadanie.

Jeżeli ja w przyszłości będę miał x to ile powinienem zainwestować teraz? FV=20000; n= 3 lata;r=0,08

a) kapitalizacja prosta: PV=$\ \frac{\text{FV}}{(1 + r)}$ = $\frac{20000}{1 + 3*0,08} = 16129,03$

b) kapitalizacja roczna: PV=$\frac{\text{FV}}{(1 + r)^{n}} = \frac{20000}{(1 + 0,08)^{3}} = 15876,64$

c) kapitalizacja częstsza niż roczna: PV = $\frac{\text{FV}}{(1 + \frac{r}{m})^{n*m}}\ $= $\frac{20000}{(1 + \frac{0,08}{4})^{3*4}} = 15769,86$

d) kapitalizacja ciągła: PV = $\frac{\text{FV}}{\mathbf{e}^{\mathbf{\text{nr}}}} = \frac{20000}{\mathbf{e}^{\mathbf{3*0,08}}} = 15732,56$

Jeśli aktywa przynoszą pewne regularne wpływy:

jeśli zainwestowaliśmy w jakieś aktywa i jeśli te aktywa będą przynosić co roku takie same przepływy; to też liczymy PV dla regularnych przepływów wg wzoru:$\text{\ \ \ }\mathbf{PV =}\sum_{\mathbf{t = 1}}^{\mathbf{n}}\frac{\mathbf{C}_{\mathbf{t}}}{\mathbf{(1 +}\mathbf{r)}^{\mathbf{t}}}$

C_t – przyszłe regularne CF; co roku te same

t- okres, w którym przepływy otrzymujemy

n- liczba okresow

r- stopa dyskonta równa wymaganej przez inwestora stopie zwrotu

przykład

t = 2lata; przepływy regularne 10; stopa dyskontowa 5%

I rok PV = $\frac{10}{(1 + 0,05)^{1}} + \frac{10}{(1 + 0,05)^{2}}$

Wykład 3 17.10.2013 r.

Depozyty:

• typu call (24 i 48 – godzinne);

• jednodniowe overnight;

• tomorrow to next

• od pojutrza do dnia następnego

• tygodniowe, dwutygodniowe, miesięczne, 2,3-miesięczne

Dwie stopy WIBID I WIBOR

• są to instrumenty krótkoterminowe

2 grupy:

• instrumenty dyskontowe: np. Bony skarbowe lub pieniężne lub komercyjne; są emitowane poniżej wartości nominalnej, a wykupywane przez emitenta po cenie równej nominałowi; zarobkiem inwestora jest dyskonto;

• instrumenty procentowe: np. certyfikaty depozytowe

Bony skarbowe:

• są sprzedawane na rynku pierwotnym przez skarb państwa w drodze przetargów, a później trafiają na rynek wtórny; służą finansowanie krótkoterminowych potrzeb finansowych budżetu państwa; są to bony dyskontowe, czyli ten kto wystawi wyższą cenę zakupu ten pierwszy uczestniczy w przetargu;

Stopa dyskontowa roczna:

• zeszyt

• rentowność roczna zeszyt

• ile powinna wynieść cena danego bonu skarbowego, jeżeli jest dana stopa dyskontowa roczna lub ile powinna wynieść cena tego bonu, jeżeli mamy podaną rentowność? (zeszyt „Odwrócenie wzorów”)

Rynek wtórny:

• podwójne kwotowanie bonów skarbowych:

• robi się to albo w cenach: jeśli przyjmiemy dyskonto = 100 to wszystkie ceny będą < niż 100, albo

• w rentownościach do zakupu;

• do wykupu mamy 28 dni, rentowność przy kupnie 5,6% przy sprzedaży 4,78% (korzystamy z 2-go wzoru na rentowność i „odwróconego na S” dla rentowności) => zeszyt; interpretacja dla kupna: jeżeli inwestor nabędzie bon o wartości nominalnej 100 po cenie 99,57 to zarobi 43 gr co da rentowność = 5,6%; inna interpretacja: chce osiągnąć rentowność 5,6% za jaką cenę mam kupić bon o WN=100;

interpretacja dla sprzedaży: jeżeli inwestor chce sprzedać bon o WN=100 po cenie 99,63 to zarobi 37 gr co da rentowność 4,78%; inna interpretacja: chce osiągnąć rentowność 4,78% za jaką cenę ma sprzedać bon o WN=100

• teraz podaje się tylko rentowności, nie ujawnia się cen;

• indeks m (tzn. maturity) oznacza osiągnięcie podanych rentowności pod warunkiem, że dotrzyma się go do wykupu (tu: 28 dni); jeśli kupi za 99,57 a sprzeda następnego dnia za 99,63 zarobi 0,06 gr; zeszyt

Rewaluacja bonów skarbowych (codzienna wycena bonów skarbowych):

• o cenie bonów skarbowych na rynku decyduje: cena wykupu (nie może być wyższa niż nominał);

a) czynnik czasu: w miarę upływu czasu cena będzie rosła;

• wzór zeszyt

b) o cenie decydują także stopy %: ??????

• jeżeli bank trzyma bon skarbowy do wykupu, to ma określoną rentowność. Jaka powinna być cena, aby on na rynku wtórnym osiągnął taką samą rentowność po jakiej kupił? Nadwyżka rentowności delta r (wzór zeszyt)

• jaka powinna być cena aby mieć tyle samo (tzw. break even price) zeszyt

Wykład 4 24.10.2013 r.

Zadanie 1

Jaka powinna być cena 8 tygodniowego bonu skarbowego o nominalne 100 jednostek pieniężnych, nabytego na rynku pierwotnym po cenie 97 jednostek pieniężnych.

W 20 dniu od zakupu aby inwestor osiągnął równą stopę zwrotu w terminie do wykupu.

Rozwiązanie: zeszyt

Zadanie 2

Jaka powinna być cena 8 tygodniowego bonu skarbowego o nominale 100 jednostek pieniężnych nabytego na rynku pierwotnym po cenie 97,5 jednostek pieniężnych.

W 21 dniu od zakupu aby inwestor osiągnął równą stopę zwrotu w terminie do wykupu.

Rozwiązanie zeszyt

Zadanie 3

Bon skarbowy na 60 dni przed wykupem notowany był następująco:

rentowność przy kupnie 20,03%

rentowność przy sprzedaży 17,41%

WN=100

O ile niższą/wyższą rentowność osiągnął bank gdyby sprzedał bon skarbowy w 20 dni od daty zakupu, jeżeli w tym dniu cena rynka wyniosłaby 98 jednostek pieniężnych

Drugi rodzaj papierów: procentowe (pierwszy rodzaj dyskontowe)

Inwestycje w bony skarbowe (przypomnieć sobie)

Akcje i obligacje:

• powyżej 1 roku

• instrumenty finansowania zewnętrznego (kapitał pochodzi z zewnątrz);

• akcje instrument finansowania własnego (możliwość sprzedania akcji na giełdzie; spółka nie zwraca środków, może to zrobić tylko w określonych przypadkach: np. likwidacja spółki lub kiedy spółka dokonuje skupu akcji własnych na giełdzie) a obligacje to instrument finansowania obcego (środki muszą być zwrócone poprzez wykup obligacji; wyjątek stanowią obligacje wieczne oraz obligacje zamienne na akcje; obligacje to tzw. kredyt publiczny; odsetki od obligacji stanowią koszt przedsiębiorstwa, co nazywamy efektem tarczy podatkowej)

Funkcjonowanie spółek akcyjnych:

• dokument: kodeks spółek handlowych (spółki osobowe: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna oraz spółki handlowe: z o.o. oraz S.A)

• spółki osobowe: odpowiadają bezpośrednio do wierzycieli (np. bank, obligatariusz, dostawca)

• spółki kapitałowe: odpowiadają do wierzycieli, a właściciele spółki odpowiadają wobec spółki

• w spółce akcyjnej sprawy spółki prowadzi zarząd; rozdzielenie kapitału jako własności od kapitału jako funkcji, tzn. kto inny jest właścicielem a kto inny zarządza; „teoria agencji”, gdzie zarząd określa się mianem agenta, a właścicieli pryncypałami; akcje notowane są przez gotówkę lub przez aport (aportem może być tylko to, co podlega wymiernej wycenie);

• pełna wpłata na akcje: akcje imienne lub imienne świadectwo tymczasowe (quasi akcja), które po spłacie reszty rat zostaje zamienione na akcje na okaziciela; jeżeli taka akcja jest w obrocie (oczywiście nie giełdowym), to za dopłatę tę części odpowiadają akcjonariusze solidarnie;

• zwrot wypłata nieprawnych: wyjątek zysku, pod warunkiem, że zostały pobrane w dobrej wierze

• powtarzające się świadczenia niepieniężne:

• prawa korporacyjne związane z władzą w spółce (inaczej administracyjne) i

• prawa majątkowe, związane z dochodami spółki;

• wartość spółki:

• akcjonariusza można pozbawić głosu, jeżeli głosowanie dotyczy jego samego

• normalne uchwały podejmowane większością 50% + 1; ważniejsze uchwały: większość kwalifikowana; 100% jeżeli to dotyczyłoby pomniejszenia przywilejów przyznanych osobiście akcjonariuszom lub podejmowane są uchwały w sprawach, które nie zostały objęte porządkiem obrad (w celu zapobiegania przepchnięcia uchwał pod nieobecność jakiś członków); wszystkie poprzeczki liczone są względem obecności; im mniejsza frekwencja tym pakiet kontrolny jest niższy;

• holding SA: zajmuje się nabywaniem kontrolnych pakietów akcji w spółkach w celu zarządzania tymi firmami;

• prawa majątkowe:

• akcje są zbywalne (zyski kapitałowe);

• można mieć dywidendę z akcji wypłaconą w formie gotówkowej lub kapitałowej

• można otrzymać akcje gratis

• prawa poboru, które są przedmiotem obrotu giełdowego

• uczestnictwo w masie upadłościowej w przypadku likwidacji spółki

• należy znać związki między giełdą a spółką akcyjną

Wykład 5 07.11.2013 r.

Kapitał zakładowy (KZ): schemat w zeszycie

• rentowne spółki odnoszą zyski:

a) zyski niepodzielne

1. kapitał zapasowy: 8% obowiązkowo przekazuje się na kapitał zapasowy; kapitał zapasowy powiększa się, a jego część przekształca się kapitał zakładowy;

2. dywidenda kapitałowa pośrednia: podwyższenie kapitałów od środków spółki; tutaj też przyjmują formę akcji wyrównawczych (wyrównują proporcję między kapitałem zapasowym a kapitałem zakładowym; inaczej nazywa się to splitem częściowym, inaczej rozbicie akcji; istnieje też split całkowity- polega na podziale akcji o dużych nominałach na akcje o małych nominałach, procesem odwrotnym jest re-split, czyli scalenie akcji; splitów dokonuje się w zapisach księgowych tylko, nie drukuje się nowych akcji; celem splitów jest obniżka kursu akcji); kapitał rośnie, ale do spółki nie napływają nowe środki (w rachunkowości zmiana struktury bilansu po stronie pasywów);

b) dywidendy:

1. w formie gotówki

2. w formie akcji (tzw. dywidenda kapitałowa bezpośrednia); emisja akcji powiększa kapitał zakładowy spółki;

• zwykłe podwyższenie kapitału; płaci się tu cenę emisyjną, więc do spółki napływają nowe środki; prawo pierwokupu akcji nowej emisji (preemtive rights, czyli prawa poboru)

Dywidenda: (wybór sposobu wypłaty dywidend zależy od przyjętej polityki w firmie)

• gotówkowa: powoduje wypływ środków ze spółki; „teoria sygnalizacji” => wypłata gotówki jest pozytywnie odbierana przez rynek, ponieważ może świadczyć o wysokiej płynności; z drugiej strony można podejrzewać, że zarząd nie ma pomysłów na podjęcie rentownych inwestycji; ważne jest, aby spółka płaciła stabilnie dywidendy, ponieważ skoki w wartości nie są mile widziane; taką dywidendę powinny wypłacać spółki nie notowane na giełdzie; spółki notowane na giełdzie powinny wypłacać dywidendę kapitałową, bo ich akcje charakteryzują się wysoką płynnością; pojawia się problem kto ma otrzymać dywidendę gotówkową (ustala się dzień wypłaty dywidendy, kto w tym dniu ma akcje należy się dywidenda, a reszcie nie);

• kapitałowa: nie powoduje wypływu gotówki ze spółki; bardziej ryzykowna, bo ceny akcji są zmienne, trzeba wiedzieć kiedy je kupić lub sprzedać;

Jeżeli są nowe emisje, to te akcje można traktować, że nie zapracowały one jeszcze na całą dywidendę; wtedy ciąży na nich „szkoda na dywidendzie”, czyli mniejsza dywidenda; cena takich akcji powinna być niższa od cen akcji starych o szkodę na dywidendzie; w praktyce, często akcje nowej emisji są notowane wyżej niż akcje stałe z całą dywidendą – oznacza to manipulację cenami akcji, giełda zawiera obrót tymi akcjami, szuka manipulanta;

Dochodem z akcji jest nie tylko dywidenda. Mogą być to także zyski kursowe (kapitałowe), wynikające z różnicy cen; akcjonariusz, który nabywa akcje otwiera pozycję długą, jeśli je sprzedaje to zamyka pozycję długą, jest to tzw. spekulacja na wzrost cen akcji; może być też odwrotnie: spekulacja na spadek cen akcji (służą do tego instrumenty pochodne oraz tzw. krótka sprzedaż, tj. short sale – polega to na tym, że inwestor pożycza pieniądze od brokera i prognozuje spadek cen akcji, sprzedaje akcje po cenie x, zarabia, oddaje pieniądze brokerowi; można sprzedawać akcje własne lub akcje pożyczone, służy do tego znacznik krótkiej sprzedaży);

Kurs	Długa sprzedaż (LS)	Krótka sprzedaż (SS)	LS+SS= Hedging, czyli zabezpieczenie
80	-20	70	50
100*	0	50	50
120	20	30	50
150**	50	0	50
180	80	-30	50

*nabycie akcji po 100 (LS) – swoje akcje

** sprzedaż ?? akcji po 150 (SS) – akcje pożyczone

+ wykres w zeszycie

Split

• celem splitu jest obniżka kursu akcji; wysoki kurs jest pozytywnym sygnałem dla rynku, ale negatywem jest to, że spółka musi wypłacać wysoką dywidendę, aby osiągnąć stopę dywidendy porównywalną z innymi spółkami; ponadto wysoki kurs akcji nie sprzyja rozproszeniu akcjonariatu; jeżeli spółka dokonuje emisji akcji to może to zrobić

a) poprzez banki (którym trzeba zapłacić)

b) poprzez zaoferowanie prawa poboru: trzeba obniżyć kurs, bo sprzyja to rozproszeniu akcjonariatu;

• split całkowity: zamiana akcji o dużych nominałach na akcje o małych nominałach;

• teoretycznie akcje o mniejszych nominałach kosztują mniej; jeśli inwestor miał 1 akcję o nominale 10 jedn. Pien. To miał 100; jeśli ma 10 akcji o nominale 1 jedn. Pien. To też ma 100 (w sensie teoretycznym);

• w krajach zachodnich występują także akcje beznominałowe (w Polsce 0.01 zł);

• split częściowy: jeżeli w wyniku podziału dużych akcji na małe, doszło się do 0.01 zł, a kapitał zapasowy jest duży ( nie można przeprowadzić splitu całkowitego), przeprowadza się split częściowy, czyli przekształca się kapitał zapasowy w zakładowy i proponuje się inwestorom akcje gratis; zeszyt

Zwykłe podwyższenie kapitału

• akcjonariusze płacą cenę emisyjną i otrzymują prawa poboru

• akcjonariusza można pozbawić prawa pierwokupu, ale większością 4/5 wartosci głowsów a ponadto musi leżeć to w interesie spółki

Wykład 7 21.11.2013 r.

Akcje beznominałowe:

• wprowadza się je, bo nominał czasem przeszkadza (zeszyt)

• dzielą się na:

a) akcje ułamkowe, gdzie w miejscu nominału jest ułamek (np. 1/10000)

b) akcje na sztukę: bez nominału i bez ułamka, po prostu na sztukę;

• obawa przed zakupem akcji beznominałowych? Przy nabyciu akacji inwestora interesuje stopa zwrotu, czyli ważne jest to za ile kupił i sprzedał, a nie jaki jest nominał;

OBLIGACJE

Obligacja, to instrument zaciągania kredytu publicznego; emitent ma obowiązek wykupić obligacje (wyjątek stanowią obligacje wieczne niewykupywalne); są też obligacje, które mogą być zakupione za akcje;

Obligacje imienne:

Obligacje na okaziciela:

Obligacje publiczne: niżej oprocentowane

Obligacje prywatne: wyżej oprocentowane

Obligacje zabezpieczone: posiada gwarancje państwa lub innej instytucji państwowej, więc nawet jak jest prywatna to jest pewna;

Obligacje niezabezpieczone:

Obligacje tradycyjne: nominowane w walucie krajowej

Obligacje innowacyjne:

Podział ze względu na okres życia obligacji

• długo-

• średnio-

• krótkoterminowe

teraz czas inwestycji uległ przyspieszeniu;

Termin wykupu:

• terminy pierwotne

• terminy rzeczywiste: od zakupu do wykupu; mamy na myśli zakup obligacji na rynku wtórnym; jest on ważniejszy dla inwestora, bo go nie interesuje co było wcześniej;

Oprocentowanie:

• obligacje o oprocentowaniu stałym

• Obligacje o oprocentowaniu zmiennym

• Obligacje bez kuponu odsetkowego (zerowe, zerokuponowe)

okres życia obligacji można skrócić: obligacje z opcją prawa wypowiedzenia (callable bond) i putable bonds - ??

Obligacje z wabikiem: do obligacji dołączona jest jakaś atrakcja, np. obligacja zamienna na akcje;

Obligacje bez wabika:

Obligacje krajowe

Obligacje zagraniczne (obce) – foraign bonds

Obligacje jednowalutowe

Obligacje dwuwalutowe (multicurrency bonds): wykup jest w jednej walucie a odsetki w innej walucie

Obligacje śmieciowe (tandetne): mamy na myśli, że już w momencie emisji są śmieciowe, a nie takie, które straciły na wartości

Obligacje hybrydowe, o bardzo skomplikowanych strukturach:

• obligacje zamienne na akcje, gdzie jedna ze stron może mieć prawo wczesniejszego wypowiedzenia;

• confertible bonds, czyli tzw. konwertowalne

• reverse confertible bonds

Obligacje całkowicie opłacone

Obligacje kupione na raty (częściowo płacone)

Niedźwiedzia obligacje (bull and bear bonds)

Wieczne obligacje

Obligacje dla japończyków (tzw. samuraje)

Obligacje ogołocone (tzw. stripped bonds :)))

Obligacje notowane są w procentach od nominału;

w przypadku obligacji wyróżnia się:

• cena rozliczeniowa (dirty price): na którą składa się cena czysta + odsetki należne

sprzedawcy obligacji

• cena czysta jest to kurs w procentach * wartość nominalna (WN)

• odsetki należne sprzedawcy obligacji: nabywca obligacji płaci odsetki od ostatniego okresu kuponowego do momentu wykupu (zeszyt); odpowiednikiem odsetek na rynku akcji jest dywidenda;

Stopy zwrotu z obligacji:

• nominalna stopa zwrotu: stosunek odsetek do nominału (np. 5%, 10%)

• bieżąca stopa zwrotu: stosunek odsetek do ceny zakupu (czyli stosunek zysku do włożonego kapitału)

• stopa zwrotu w terminie do wykupu (efektywna): informuje inwestora jaką będzie miał stopę zwrotu (w ujęciu rocznym), jeżeli dotrzyma obligacje w terminie do wykupu przez emitenta; (zeszyt)

• wszystkie te stopy są sobie równe, jeśli wartość jest = wartości nominalnej

Obligacje można kupić: (zeszyt)

• powyżej nominału:

a) nominalna > bieżąca > efektywna

• poniżej nominału

a) nominalna < bieżąca < efektywna

• podział ten nie dotyczy obligacji zerokuponowych;

czy są obligacje, które mają ujemną efektywną stopę zwrotu?? są to obligacje zamienne na akcje, które mogą mieć ujemna stopę zwrotu w terminie do wykupu; ceny obligacji zamienny na akcje są uzależnione od cen akcji, jeśli akcje rosną to staje się tak, że akcje są bardzo drogie, straty są tak duże, że pożerają odsetki; cel zakupu akcji z ujemna stopą zwrotu: np. spekulacje;

Czynniki warunkujące wysokość oprocentowania:

• zdolność kredytowa emitenta: powołano agencje ratingowe, które prowadzą ocenę zdolności kredytowej emitenta (AAA- najlepsze, AA, A, BBB, BB, B, CCC, CC, C – śmieciowe, które muszą być najwyższe oprocentowanie, DDD, DD, D, NR -emitent nie poddał się ocenie, default – w stanie upadłości; przy literkach mogą być +/- co oznacza podwyższenie lub obniżenie ratingu; korzyść z ratingu: w ten sposób załatwia się marketing: wysoki rating przyczynia się do braku konieczności nadmiernego reklamowania się; inną korzyścią dla inwestora jest możliwość prowadzenia spekulacji na ratingach: plus jest informacją o możliwości awansu do innej grupy, czyli powinna wzrosnąć jej cena; AAA itp. jest oceną względną – w ocenie tych obligacji bierze się pod uwagę tylko sytuację emitenta, a nie bierze się pod uwagę uwarunkowań rynkowych, np. kryzys, krach itp.

• okres do wykupu: obligacje długoterminowe mają z reguły wyższe oprocentowanie niż krótkoterminowe, tzw. krzywa struktury … ?? (zeszyt)

• obligacje o oprocentowaniu zmiennym: czynnikiem warunkującym oprocentowanie jest np. WIBOR lub LIBOR

• obligacje z wabikiem:czynnikiem determinującym jest

• o oprocentowaniu decyduje tez waluta, np. w obligacjach walutowych

• opcja wypowiedzenia: obligacje z opcją wypowiedzenia przez emitenta bedą wyzej oprocentowane niż przeciętne obligacje, z opcja wypowiedzenia przez inwestora, podobne oprocentowanie jak zwykłe obligacje

Czynniki decydujące o zmianie ceny wszystkich obligacji:

• popyt i podaż

• zmiana stóp % na rynku kapitałowym

• upływ czasu

• zmiana zdolności kredytowej emitenta

Czynniki specyficzne decydujące o zmianie ceny

• zmiana kursu przy obligacji w walucie obcej

• zbliżanie się do momentu wypowiedzenia przez emitenta/inwestora

Wykład 8 28.11.2013 r.

• zmiana zdolności kredytowej emitenta: jeżeli zdolność kredytowa się polepsza to wzrost cen obligacji, a jak się pogorsza to cena spada

• upływ czasu: w dniu zapadalności cena obligacji jest równa nominałowi, jeśli jest wyższa od nominału to w miarę upływu czasu spada, a jak jest niższa od nominału to z upływem czasu rośnie; zeszyt

• zmiana stóp % na rynku kapitałowym: jeśli cena obligacji jest stała, a oprocentowanie się zmienia to wiadomo, że obligacja jest mniej lub bardziiej atrakcyjna dla inwestora; przy spadku stóp procentowych cena obligacji będzie rosnąć (i odwrotnie); na rynkach mamy do czynienia ze zjawiskiem antycypacji: czyli wyprzedzanie stóp % przez ceny; inwestorzy reagują na przewidywane zmiany stóp %; jeśli przewidują spadku stóp % to zwiększają popyt na obligacje, bo przewidują wzrost cen obligacji (i odwrotnie) – jest to spekulacja na oczekiwane zmiany stóp %;

Metoda dyskonta:

• zakłada się płaska strukturę stóp %: przyszłe płatności dyskontuje się wg tej samej stopy %; zeszyt

• przykłady w zeszycie będzie na egzaminie

Duration – przeciętny czas trwania obligacji (podawany w latach)

jest krótsza niż okres do wykupu, obligacje zerokuponowe, jest równa okresowi do wykupu

wskaźnik ten pełni 3 funkcje:

1. służy spekulantom – pozwala sprowadzić obligacje o różnym oprocentowaniu, różnych okresach do wykupu, itp. do jednego mianownika; obligacje o duration niskim to obligacje dla ostrożnych, wysokie wskaźniki duration to wskaźniki bardziej ryzykowne

2. zabezpieczanie się (hedging): zabezpieczanie się przed stratami lub aby osiągnąć pewien poziom zysku; jeżeli inwestor trzyma obligacje do wykupu, to liczy sobie stopę i wie ile będzie miał kasy przy wykupie; jeżeli sprzedaje na giełdzie to cena nie jest znana z góry; jak inwestor ma postąpić, że sprzedając obligacje przed wykupem, gdy nie zna ceny giełdowej obligacji, żeby osiągnął stopę zwrotu, równą stopie w terminie do wykupu? Inwestor ma zgrać swój horyzont inwestowania z duration, a konkretnie mówiąc, jeżeli by sprzedał obligacje przetrzymawszy ją 3,5 roku (z przykładu w zeszycie), to osiągnie stopę zwrotu tak jak w terminie do wykupu

3. prognozowanie zmian cen obligacji pod wpływem zmian stóp % (duration zmodyfikowana): o ile zmieni się cena brudna obligacji, gdy stopy % zmienią się o 1 pkt. %

zeszyt

Duratin Hicksa albo Maculay'a (po samogłosce jest apostrof, po spółgłosce nie ma apostrofu:)

Stopy % spadną to ceny obligacji wzrosną, zyskam na kursach (zyski kapitałowe), ale stracę na reinwestycji odsetek, bo będę je reinwestować po niższych stopach, dochody z inwestycji będą coraz niższe; to co zyskam na kursach, stracę w wyniku niższych odsetek, gdyż o nne bedą reinwestowane po niższych stopach %

Wykład 9 05.12.13 r.

Floating rates notes:

Obligacja, której oprocentowanie zmienia się w zależności od stopy referencyjnej; stopa referencyjną mogą być stopy % rynku pieniężnego: wibor, libor., może to być tez inflacja, rentowność bonów skarbowych sprzedawanych na przetargach; dopasowanie dokonuje się co kwartał; zeszyt

wzrost stopy referencyjnej jest niekorzystny dla emitenta, bo rośnie koszt kapitału, a jeśli ta stopa maleje, to jest to niekorzystne dla inwestora, bo ma mniejsze dochody z tytułu odsetek;

Ograniczenie ryzyka: (zeszyt)

• obligacja z cap: z górną granicą:

• obligacja z cap z dolną granicą

• i dolna i górna granica oprocentowania, chroni ona emitenta przed wzrostem stóp i inwestora przed spadkiem

Cap kupiony tylko w celach spekulacji (jest przedmiotem obrotu na rynku wtórnym):

• wartość rośnie kiedy ceny spadają;

Obligacje z opcją wypowiedzeniem:

• zarówno inwestor jak i emitent może zażądać wcześniejszego wykupu;

• callable bond (przez emitenta) i putable bond (inwestora)

• callable: taka obligacja charakteryzuje się wyższym oprocentowaniem, za to ze emiten może wcześniej wykupić musi dać większe oproc.; emituje taka obligację, kiedy oczekuje spadków, bo wtedy dokonuje wcześniejszego wykupu i emituje obligacje wyposażone w niższy procent; opcja wypowiedzenia to jest strach dla inwestora: cena musi się kształtowac poniżej ceny obligacji emitenta, który takiej opcji nie ma; zeszyt

• putable (wykup przez inwestora): zrobi to, kiedy stopy wzrosną; oprocentowane mniej więcej na takim samym poziomie jak obligacje proste; wypowiedzenie w przypadku wzrostu stop procentowych; obligacje te zachowują się jak inne obligacje proste; cenę obligacji kształtuje opcja wypowiedzenia przez inwestora; zeszyt

Obligacja o kuponie zerowym (zerokuponowa):

- te obligacje pojawiły się w czasie kryzysu na rynku ropy naftowej;

Obligacja z dyskontem:

• emitowana poniżej nominału, wykup po cenie równej nominałowi

Obligacja z dużym dyskontem (deep discount bond): nie daje odsetek, nie ponosi się ryzyka reinwestycji w przypadku spadku st.óp, ale też nie ma się zysku z reinwestycji w przypadku wzrostu stóp zeszyt

te obligacje pojawiły się w czasie kryzysu na rynku ropy naftowej;

Wykład 10 12.12.13 r.

3 zadania: jedno z bonów skarbowych, jedno z praw poboru, jedno z obligacji (jedno na obligację zerokuponową) i jedno opisowe E!!!!!!!!! jedno zadanie z transakcji arbitrażowych

Foreign bonds (obligacje kroczące): oprocentowanie zależy od oprocentowania waluty obcej; cena tej obligacji też zmienia się w zależności od kursu akcji; poza wszystkimi innymi ryzykami narażona jest na spadek kursu waluty obcej, która powoduje spadek stopy zwrotu dla inwestora;

jeżeli inwestor ma do wyboru między obligacja własną a obcą to powinien przeprowadzić rachunek ekonomiczny; jeżeli obligacja własna oprocentowana jest na poziomie x np. 3%, a obca np. 7% to rachunek wskazuje na to, ze inwestując w obligację obcą mamy od razu 4% więcej;

Do jakiego poziomu kurs waluty obcej z tego punktu wyjściowego może spaść, żeby ta strata kursowa pożarła nadwyżkę odsetek (tzw. kurs krytyczny)

… to powinien inwestować w obligację własną, a jeżeli wyższy to w obligacje obcą; zeszyt

Dual currency bonds: obligacje dwuwalutowe, wykup w innej walucie a odsetki w innej walucie;

Można kupić obligację na raty tzw. częściowo opłaconą (partly paid bond): kupuje się ja w 2-óch transzach, nabywca pierwszej transzy ma obowiązek kupić drugą transzę; emitent takiej obligacji liczy na skuteczność emisji, bo inwestor nie musi od razu wydawać całej kwoty; emitent stosuje taką emisję, gdy obawia się wzrostu stóp %, jeśli ktoś kupił jedną transzę za 3% to 2-gą też kupuje za tyle; jeśli stopy by spadły to skorzystałby na tym inwestor;

Obligacja bycza (bull bond) i obligacja niedźwiedzia (bear bond): emitowana w 2-óch transzach, jedna nazywa się bycza (związana z hossą) a druga niedźwiedzia, związana z bessa; są tak powiązane z indeksem giełdowym, jeśli rośnie indeks giełdowy to rośnie wartość transzy byczej, a jeśli są spadki na giełdach to rośnie wartość transzy niedźwiedziej a spada wartość transzy byczej; należy tak spekulować aby ze wzrostem kursu mieć w dniu wykupu transze byczą, jeśli indeks spada to lepiej jest mieć w dniu wykupu transzę niedźwiedzią;

wabikiem jest możliwość spekulowania transzami; emitentami takich obligacji są głównie banki, więc dają niski kupon odsetkowy, ale dają możliwość zarobku na zmianach kursów akcji; wykup tej obligacji dokonuje się po cenie trochę niższej od nominały; gdyby inwestor zatrzymał obie transze do wykupu to na pewno by stracił na wykupie; zmusza to inwestora do dokonywania obrotu transzami w zależności od sytuacji giełdowej;

Equity Linked Bond – obligacje łączone z akcjami:

1. obligacje zamienne na akcje (konwewertualne) convertible bonds: emisja nowych akcji nastapi pod warunkiem, że inwestor dokona zamiany obligacji na akcje wtedy spółka wyemituje nowe akcje; inwestor ma prawo zamiany obligacji na akcje

2. obligacje z warrantem (bonds with warrents): call option – opcja, która daje prawo do zakupu tych akcji;

Łączy się z nimi warunkowe podwyższenie kapitału;

są to obligacje z wabikiem, bo są niżej oprocentowanie, ale wabikiem jest tu prawo zamiany na akcji w celu zarobienia na wzroście kursów akcji; emitent liczy, że kursy akcji wzrosną i wtedy nie będzie musiał dokonywać wykupu obligacji za gotówkę tylko po prostu, jeśli inwestor skorzysta z tego prawa zamiany to wykupi obligacje za akcje;

w warunkach emisji określa się ile akcji można nabyć za jedną obligację (współczynnik zamiany);

kupuje obligacje i płacę x, po iluś latach dokonuje zamiany obligacji na akcję i dokonuję dopłaty na akcje , którą nabywam – kupuje się obligacje, a później jeszcze dopłaca się za akcje, ta dopłata zwiększa cenę nabycia akcji poprzez obligację; dopłata może mieć charakter stały, może być rosnąca albo malejąca; jest to instrument pośredni między akcją a obligacja, więc może być zbliżony bardziej do obligacji (typu obligacyjnego) lub typu akcyjnego, czyli bardziej zbliżone do akcji; zależy to od 2óch charakterystyk tych obligacji:

1. dopłata: jest kilka stawek; dopłata rosnąca zachęca inwestora do szybkiej zamiany obligacji na akcje – im większy okres zamiany tym większa będzie dopłata (obligacja zbliżona bardziej do akcji); dopłata malejąca, im dłużej trzyma tym dopłata jest niższa i będzie się inwestor wstrzymywał z zamianą (zbliżona bardziej do obligacji); dopłata rosnąca zwiększa cenę zamiany, a dopłata malejąca zmniejsza cenę zamiany;

2. podział okresu życia obligacji na 2 części (okres karencji, gdy nie można dokonywać zamiany) i okres zamiany, kiedy taką zamianę mogę dokonywać;

Gdyby była dopłata stała to im dłuższy okres zamiany to tym bardziej obligacja podobna do akcji, a im krótszy okres zamiany tym bardziej podobna do obligacji; zeszyt

Odwrotne obligacje zamienne na akcje, gdzie emitent decyduje czy dokonać wykupu obligacji za gotówkę czy za akcje; wybiera to, co mu się bardziej opłaci; jeśli ceny są niskie to wykupuje z akcji, jeśli ceny obligacji są wysokie to wykupuje obligacje za gotówkę; inwestor ponosi tu ryzyko, że emitent będzie działał przeciwko niemu; cena za to prawo jest wyższe oprocentowanie obligacji niż przeciętne obligacje innego emitenta; ceny tych obligacji kształtują akcje; ceny obligacji mogą być wywindowane tak wysoko przez rosnące ceny akcji, ze obligacje mogą mieć ujemną efektywna stopę zwrotu (jeśli nie dokonałby zamiany to w momencie wykupu za gotówkę wszystko by stracił); jeśli ceny akcji rosną to rosną też ceny obligacji, a jeśli cena akcji maleje to obligacja tez maleje; jeśli ceny akcji bardzo spadają w dół to obligacje zaczynają się zachowywać tak jakby to były obligacje bez zamiany na akcje; investment value - ??; zeszyt

Ryzyka:

• koszty transakcji: różnica między rynkiem akcji i obligacji musi być tak duże, aby pokryło koszty transakcji

• ryzyko czasu: proces zamiany trwa trochę czasu, w którym ceny akcji mogą ulec zmianie;

Obawa przed spadkiem akcji: sposobem na to jest krótka sprzedaż; kupuje akcje od brokera, a jak będę je sprzedawać to akcje będę mieć z zamiany obligacji na akcje;

Wykład 11 09.01.13 r.

Transakcje arbitrażowe

Cena obligacji powinna być niższa od wartości zamiany.

Rozpiętość musi być tak duża, żeby pokryć koszty transakcji i ryzyko z nią związanes

zadanie zeszyt

Jak sobie poradzić z ryzykiem czasu??

• wykorzystuje się instrumenty pochodne: a dokładnie krótką sprzedaż (short sale) – pożyczam akcje od brokera, sprzedaje je, liczę na spadek kursu akcji, odkupuje je i sprzedaje; akcji nie kupuje się na rynku w celu oddania, tylko otrzymam od spółki;

Obligacje z warrantem

• warrant to wabik; na jego podstawie inwestor może nabyć od spółki akcje po określonej cenie, w określonym terminie i określonym stosunku np. 1 warrant na 10 akcji; obligacje te są niżej oprocentowane; ta różnica między obligacja bez warrantu a z warrantem...?; inwestor płaci za warrant godząc się na niższe oprocentowanie;

• CUM (cumulative): później następuje rozdzielenie tych dwóch instrumentów i oddzielnie notowana jest obligacja bez warrantu i oddzielnie notowany jest ten warrant; jest okres karencji, kiedy nie można tego rozdzielać (6 lat)

• emitent dokonuje wykupu takiej obligacji, a co zrobi inwestor z warrantem to są różne możliwości; jeżeli taka obligacja jest notowana łącznie z warrantem to jej cenę określają te wszystkie czynniki, które określają cenę obligacji, natomiast pod koniec okresu karencji, to cena takiej obligacji z warrantem zaczynają kształtować cenę akcji; po rozdzieleniu mamy obligacje, która jest stosunkowo nisko oprocentowana i cenę kształtują wszystkie czynniki jak dla każdej obligacji, cenę warrantu kształtują ceny akcji

• mając warrant inwestor może nabyć akcji po tzw. cenie wykonania akcje realizuje/ wykonuje on akcje; jeżeli ceny akcji nie wzrosną odpowiednio to inwestorowi nie opłaci się wykonanie warrantu i warrant po prostu wygaśnie; inwestor straci kwotę, którą wydał na ten warrant;

• cena takiego warrantu składa się z wartości wewnętrznej i wartości zewnętrznej albo czasowej;

• wartość wewnętrzna: wzór zeszyt (Iv)

• cena rynkowa powinna być wyższa od ceny wewnętrznej;

• to był przykład warrantu wbudowanego w obligację;

• banki, które lubią mieć duże dochody specjalizują się w emisji warrantów, bo emisja warrantów daje dochód, bo inwestor płaci za warrant określoną cenę; banki mogą emitować warranty na akcje własne, albo na akcje obce; tzn. jeżeli bank wyemitował warrant na akcje własne to znaczy, że zobowiązuje się dostarczyć te akcje inwestorowi, po z góry określonej cenie, zwanej ceną wykonania, jeżeli ten zechce warrant wykonać, czyli kupić akcje banku

• warranty na akcje obce: bank emituje warrantu na akcje firmy obcej; jeżeli bank posiada takie akcje obcych firm to jest to warrant pokryty; ban ma te akcje w zasobach, jeżeli inwestor zdecyduje się wykonać warrant to bank dostarcza takich akcji;

• warranty mają pokrycie w akcjach; bank może mieć również pokrycie warrantów w opcjach kupione na akcje obcej firmy; jeżeli inwestor będzie chciał wykonać warrant, a bank nie ma akcji tylko opcje to bank wykona opcję, kupi na rynku te akcje i dostarczy inwestorowi; bank majacy opcje ma prawo kupna akcji obcej firmy na rynku i będzie mógł dostarczyć inwestorowi;

• warranty nagie (naked warrant): bank wystawi/ wyemituje/ sprzeda warranty, ale nie posiada akcji we własnych zasobach, ani opcji na te akcje; jeżeli inwestor zechce wykonać taki warrant, to bank kupi akcje po prostu na rynku (ale nie poprzez opcje tylko „na żywo”); jeżeli jest to silny bank to z punktu widzenia inwestora nie ma to znaczenia czy są to warranty pokryte czy warranty nagie, bo bank może kupić akcje na rynku – ryzyko jest takie same;

• warranty subskrypcyjne: inwestor może nabywać tylko te warrant; inwestor jest zawsze kupcem warrantu

• warranty opcyjne to takie opcje, gdzie inwestor może być zarówno nabywcą jak i wystawcą warrantu; są to w zasadzie opcje bardzo długo terminowe; ponieważ ze wzoru wynika, że cenę warrantu determinuje cenę akcji; żeby rozłożyć ryzyko banko mogą emitować warranty na koszyk akcji – wtedy ryzyko się rozkłada, są to tak zwane warranty koszykowe (basket warrant);

• turbo warrant (warrant on warrant): inwestor nabywając taki warrant może na jego podstawie kupić inny warrant po określonej cenie, a mając ten drugi warrant może dopiero kupić akcje: są 3 ceny: jedna to cena rynkowa, a później jest to cena z góry określona, która determinuje wartość drugiego warrantu i akcji; wysokie ryzyko, wysokie zyski;

• obligacje niewykupowane (perpetual bonds)

• obligacje zamienne: od inwestora zależy czy zamieni obligacje czy nie;jeżeli zamieni – zostanie wykupiona;

• obligacje odwrotne zamienne: emitent decyduje czy wykupić obligacje za akcje czy za gotówkę: są one wyżej oprocentowane, bo emitent płaci za to prawo; wybierze sposób zakupu, który mu się lepiej opłaci; jeżeli są akcje tanie to wykupi za akcje, jeśli drogie to wykupi za gotówkę; trzeba patrezeć na rynkach co się komu lepiej opłaci;

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

• to jest dla biedaków, a dla inwestorów bogatszych (np. Natasza Urbańska ;) ??

• profesjonalne zarządzanie i szeroko rozumiane korzyści skali;

Fundusze:

• otwarte: instrumentem są jednostki uczestnictwa; jednostki te nie są przedmiotem obrotu giełdowego; fundusz ma obowiązek emitować tyle jednostek ile jest chętnych do nabycia i obowiązek umarzania (wykupywania) tych jednostek uczestnictwa; wartość jednostki uczestnictwa wzór zeszyt; przecietny inwestor nie ma wpływu na wartość jednostek uczestnictwa, tylko grupa inwestorów ma taki wpływ; jeżeli na giełdzie jest hossa (ceny pap. Wart. Rosną) to rosnie wartość jednostki uczestnictwa i inwestorzy zgłaszają większy popyt na jednostki uczestnictwa; fundusz za dodatkowe środki płynne kupuje dodatkowe pap. Wart. A to potęguje wzrost ceny; w przypadku bessy (spadek cen pap wart) spadek wartośc jednostki uczestnictwa; inwestorzy mogą chcieć umarzać te jednostki; jeżeli w funduszu zabraknie środkow płynnych to fundusz będzie zmuszony do sprzedazy pap wart i będzie potęgował bessę; jeżeli inwestorzy mają zamiar się tak zachować to fundusz może zawiesić wykupywanie jednostek uczestnictwa i w Ustawie o FI jest art., który mówi o zawieszeniu na okres 2 tygodni, jeżeli kwota przekracza 10% wartości aktywow funduszu; struktura tego funduszu może być różna: agresywne, stabilnego wzrostu itp. - w zalezności od tego jaką sklonność do podejmowania ryzyka ma inwestor wybiera odpowiedni dla siebie rodzaj FI;

• zamkniete: instrumentami są certyfikaty inwestycyjne; ceny takich certyfikatów kształtują się na giełdzie w zalezności od tego jak fundusz potrafi zainwestować powierzone mu pieniądze; ilośc certyfikatów w emisji jest ograniczona, więc ograniczona jest liczba inwestorów (zalezy od wielkości uczestnictwa)

Profesjonalne zarządzanie:

• zarządzający FI mają tak zarządzać środkami aby przynieść inwstorom jak najwyższą kwotę zwrotu;

• istnieją przepisy, które chronią inwestorów przed „fantazją” zarzadzających funduszem;

• wyróznia się tu dywersyfikację jakościową: zarządzający mają obowiązek inwestowania w pewne instrumenty finansowe (wymienione w ustawie) oraz

• dywersyfikację ilościiowa, która mówi, że … 5% swoich aktywów; ???? art. 96 ust. 1; ustawodawca zmusił FI aby poruszali się na poziomie ryzyka rynkowego; muszą nabyc pap wart co najmniej 20 emitentów;

• zasada: trzeba to jakoś uśredniać; jak? 1) kupuje co miesiąc 10 jednostek uczestnictwa lub 2) co miesiąc lokować 100 zł; lepsza jest 2);

Fundusze parasolowe:

• można przechodzić z funduszu do funduszu w ramach parasola; takie przejscie traktowane jest jako sprzedaz, więc nie placi się podatków;

Wykład 12 16.01.2013 r.

INSTRUMENTY POCHODNE

Instrumenty pochodne to takie instrumenty, których cena pochodzi od innego instrumentu, nazywanym instrumentem bazowym;

Tym instrumentem bazowym może być:

• instrument rynku kasowego: akcje, obligacje

• instrument pochodny: pochodny na pochodny, cena instrumentu pochodnego będzie kształtowana przez inny instrument pochodny, np. opcja na swap; instrumenty rynków terminowych, czyli też pochodne;

Początkowo instrumenty pochodne były instrumentami hedgingowymi;

Instrumenty symetryczne: to te kontrakty terminowe mogą dotyczyć instrumentów finansowych albo mogą dotyczyć towarów;

• Swapy finansowe: mogą być walutowe, procentowe albo mieszane (krzyżowe, walutowo -procentowe); np. umowy przyszłej stopy procentowej

Instrumenty niesymetryczne:

• opcje

• warranty

Przedmiotem obrotu giełdowego są:

• opcje

• warranty

• futures

Przedmiotem obrotu giełdowego nie są:

• swapy

• forward

• ??

Produkty strukturyzowane:

• jest to kombinacja instrumentów podstawowych oraz instrumentów pochodnych;

• wycena instr strukt polega na dekompozycji złożonej struktury na bardzo proste instr: bazowy, pochodny, wycenia się każdy instrument oddzielnie i dodaje się te dwie wyceny;

• banki też mogą oferować proste instrumenty strukturyzowane;

Opcje:

• opcja kupna (call): kupno/sprzedaż opcji kupna; otworzył długą pozycję w opcji kupna, a ten który sprzedał opcję kupna to ma pozycję krótką w opcji kupna (short call)

• opcja sprzedaży (put): kupno/sprzedaż opcji sprzedaży: nabywca opcji sprzedaży ma pozycję długą w sprzedaży (long put), ten który sprzedaje w opcji sprzedaży ma pozycje krótką w opcji sprzedaży (short put);

• kupujący płacą cenę za opcję, a sprzedający otrzymują cenę:

• nabywający opcje mają prawa:

• w przypadku opcji kupna mają prawo kupna, w przypadku opcji sprzedaży mają prawo sprzedaży określonego instrumentu finansowego (bazowego) po określonej z góry cenie zwanej ceną wykonania w przyszłości;

• sprzedający opcję mają obowiązki: w przypadku opcji kupna mają opcję kupna, a w przypadku opcji sprzedaży mają opcję kupna określonego instrumenty bazowego zwanej cena wykonania w przyszłości;

• kupujący opcję są stroną czynną, czyli mają prawo decyzji, w przyp opcji kupna – czy kupić opcję, w przyp opcji sprzedaży – czy sprzedać opcję; strona przeciwna (sprzedający) są stroną bierną – oni czekają co zrobi strona czynna, czyli kupujący; jeżeli strona czynna zdecyduje się skorzystać z prawa kupna lub sprzedaży, to nazywa się to wykonaniem lub zrealizowaniem opcji; strona przeciwna będzie musiała zrealizować swoje obowiązki; kupujący opcje realizują opcję wtedy, kiedy im się to opłaci, a jeżeli im się to nie opłaci to opcja po prostu wygasa; w przypadku wygaśnięcia opcji nabywcy tracą cenę, którą wydali na zakup opcji; czyli ryzyko utraty kapitału mają z góry określone; nie stracą więcej niż wydali za opcje, natomiast w przyp wykonania opcji przez kupujących, sprzedający opcje mogą stracić całą otrzymaną cenę za opcję, a równocześnie ponieść jeszcze dodatkowe straty, a więc ich ryzyko jest bardzo wielkie;

• z punktu widzenia wykonania opcji wyróżnia się:

• opcje w stylu europejskim, które mogą być wykonane tylko w dniu wygaśnięcia, a wczesniej mogą być tylko przedmiotem obrotu giełdowego

• opcje w stylu amerykańskim, które w okresie życia opcji mogą być zarówno przedmiotem obrotu giełdowego jak i mogą być również wykonane;

• opcje azjatyckie: podzielony na okresy kiedy opcja może być wykonana a kiedy nie może być wykonana;

w przypadku opcji wyróżnia się 3 ceny:

• cena opcji

• cena instrumentu bazowego od którego zależy cena opcji; są to ceny, które kształtuje rynek

• cena wykonania opcji; której kupujący/sprzedający uzgodnili, że dokonają w przyszłości tych transakcji, czyli taka cena terminowa; jest ona najczęściej stała (tylko w wyjątkach jest zmienna);

Wykresy zeszyt

Cena opcji składa się z 2óch części:

• wartość wewnętrzna opcji: jest różnicą między ceną instrumentu bazowego, czyli rynkową a ceną wykonania (w przypadku opcji kupna) a wartość wewnętrzna opcji sprzedaży jest różnicą między ceną wykonania a ceną instrumentu bazowego;

a) jeżeli z porównania tych cen wychodzi wynik dodatni to znaczy, ze opcje mają wartość wewnętrzną i nazywa się to, że to są opcje w cenie lub inaczej opcje na plusie (in the money); tylko opcje w cenie są wykonywane / realizowane;

b) jeżeli te ceny są równe (wychodzi wynik zero) to opcja nie posiada wartości wenętrznej i to są opcję po cenie (at the money); nie są wykonywane, ale może stanowić przedmiot obrotu giełdowego lub wygasną

c) jeżeli z różnicy tych cen wychodzi minus to wartość wewnętrzna wynosi zero, ponieważ wartość wewnętrzna nie może być ujemna i takie opcje nazywają się opcjami poza ceną/ nie w cenie (out of the money); nie są wykonywane, ale może stanowić przedmiot obrotu giełdowego lub wygasną

wartość wewnętrzna jest wynikiem relacji tych cen;

• wartość zewnętrzna opcji (wartości czasowej): jest różnicą między ceną opcji (rynkową) a wartością wewnętrzną; jeżeli od ceny opcji odejmiemy wartość wewnętrzną to jest wartość zewnętrzna:

a) mają wartość zewnętrzną, są relatywnie drogie

b) i c) mają tylko wartość czasową, nie mają wartości wewnętrznej, są relatywnie tanie w stosunku do opcji, które maja wartość wewnetrzną;