ROZDZIAŁ 2 - MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY – jest zjawiskiem historycznym i stanowi szczególną formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującego się między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w obrębie różnych organizmów państwowych. Duża podaż nie zaspakajała popytu.

- występowało od początku świata

- zmieniło się, ewoluowało nie jest wykluczone że może zaniknąć

- szczególna forma społecznego podziału pracy

Międzynarodowy podział pracy jest głębszy i szerszy niż społeczny podział pracy, wchodzą dostawcy, handlowcy itp.

Aby zaistniał musiało być: (XVIII/XIX)

- pojawienie się nadwyżki produkcji w jednych krajach i możliwości ich zbytu w innych stworzyło wówczas potrzebę rozwoju wymiany handlowej wykraczającej poza granicę kraju

- stworzenie możliwości przemieszczania wystarczającej ilości towarów na znaczne odległości (pojawienie się infrastruktury transportowej aby dostarczyć, przetransportować)

- rozwój odpowiedniej infrastruktury organizacyjno-ekonomicznej i technicznej, zapewniającej łatwość, trwałość, bezpieczeństwo oraz dużą intensywność i regularność międzynarodowych powiązań handlowych.

Podział na kraje:

1. Rolnicze – zacofane, gdzie ludzie byli zatrudnianie w rolnictwie, stanowią oni zaplecze dla krajów rolniczych

2. Uprzemysłowione – gdzie przebiega rewolucja przepływowa – Anglia, Benelux, Szwajcaria, Francja, Węgry, Austria, Niemcy, północne Włochy, południowo-wschodnie wybrzeże USA

3. Postprzemysłowe – USA, Wspólnota Europejska, Australia, Kanada, Norwegia, Nowa Zelandia

4. Kraje eksportujące ropę naftową – bogactwo osiągnięte nie dzięki rozwojowi i przemysłowi ale dzięki surowcom naturalnym

5. Kraje dynamiczne, rozwijające się – Azja

6. Kraje które jakoś sobie radzą

7. Kraje biedne

Możliwe jest nawet na przestrzeni dwóch pokoleń awansowanie do grupy krajów bogatych.

Czynniki kształtujące międzynarodowy podział pracy:

1. Wewnętrzne

– czynniki naturalne - położenie naturalne, klimat, zasoby naturalne, warunki glebowe, czynniki demograficzne (liczba i struktura ludności, poziom jej kwalifikacji)

- osiągnięty poziom rozwoju i struktura gospodarki (określane zazwyczaj jako warunki nabyte lub jako dziedzictwo przyszłości). Warunki nabyte mają ogromne znaczenie dla dynamiki i struktury wzrostu gospodarczego, kształtując zakres i efektywność realizowanych inwestycji.

* nagromadzone zasoby kapitałowe

* stan infrastruktury gospodarczej

* poziom techniczny aparatu wytwórczego

*nowoczesność rozwiązań instytucjonalno-systemowych

*marka jest najważniejsza

- wzrost postępu technicznego

- czynniki systemowe – wpływają na miejsce danego kraju w międzynarodowym podziale pracy przez określenie celów i kierunków jego rozwoju społeczno-gospodarczego i warunków ich osiągnięcia.

- pozaekonomiczne – czyli zdarzenia i sytuacje nieprzewidywalne (wojna, klęsko żywiołowe, zaburzenia społeczne)

b) zewnętrzne – relacje z państwami sąsiadującymi, istotne znaczenie dla krajów o małym lub zacofanym potencjale ekonomicznym niż dla krajów większych i bardziej rozwiniętych

- konkurencja

- członkowstwo w organizacji międzynarodowej

- zawieranie umów międzynarodowych

- tendencja do integracji

- tendencja do gospodarki światowej

- koniunktura w gospodarce światowej

- wzajemne oddziaływanie krajów o różnym poziomie rozwoju

- odmienny potencjał ekonomiczny i demograficzny

- różne systemy społeczno-ekonomiczne itp.

CENY W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM

TERMS OF TRADE – relacja zmian cen dóbr eksportowanych do zmian cen dóbr importowanych przez poszczególne kraje. Analiza terms of trade ma na celu określić, jak z biegiem czasu zmienia się siła nabywcza jednej grupy towarowej w stosunku do innej.

CENA – wartość usługi/towaru wyrażona w pieniądzach. Relacja popytu do podaży.

ELASTYCZNOŚĆ – umiejętność/zdolność do zmieniania się sytuacji.

Kształtowanie się cen towarów biorących udział w wymianie międzynarodowej można podzielić na masowe i pozostałe.

Towary masowe – tworzą towary, których walory użytkowe są identyczne i łatwe do jednoznacznej klasyfikacji, bez względu na miejsce ich wytworzenia. Tym samym są one zastępowalne. Do tych towarów zalicza się przede wszystkim surowce oraz większość artykułów rolnych.

Towary masowe ze wzg na krótkotrwałe zmiany na rynku światowym dzielimy na:

a)Artykuły rolne

- niska elastyczność względem popytu i ceny

- duże rozproszenie producentów artykułów rolnych

- czas wyhodowania artykułów rolnych

- nie można zebrać na zapas, na parę lat gdyż się nie utrzymają np. ziemniaki, marchewka

- nie ma światowej organizacji, która mogłaby nadzorować lub wymuszać większą produkcję

- klimat ma duży wpływ

b) surowce naturalne

- mniej producentów ropy, gazu

- krótszy okres oczekiwania

- łatwiej można go kontrolować

- zwiększenie /ograniczenie wydobycia

- cena zależy od popytu

- klimat nie ma wpływu

- niektóre surowce można magazynować

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU NA PRODUKTY ROLNE – nie da się ograniczyć popytu na art. Rolne poniżej pewnego minimum ale też nie możemy gwałtownie popyt zmniejszyć, to zwiększa się z kwartału na kwartał.

PRAWO ENGLA – zgodnie z tym prawem tempo wzrostu wydatków na żywność we wzrastających dochodach ludności zamożnej maleje w stosunku do tempa przyrostu innych wydatków a więc udział wydatków na żywność w całości wydatków maleje.

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU NA SUROWCE NATURALNE – w miarę stałe i nie da się tego gwałtownie ograniczyć bez szkody dla gospodarki państwowej.

TOWARY POZOSTAŁE – PRZEMYSŁOWE (ZINDYWIDUALIZOWANE)

- klimat i pogoda nie są ważne

- można zwiększyć w łatwy sposób ilość produkowanych produktów

- jak chcemy wpłynąć na popyt lepszy marketing bardziej efektywny, elastyczny

- jak spadają nasze dochody zmniejsza się popyt ba artykułu przemysłowe

DŁUGOOKRESOWE TENDENCJE KSZTAŁTOWANIA SIĘ CENY

- ceny surowców i artykułów rolnych rosły zazwyczaj wolniej niż ceny wyrobów przemysłowych po wojnie

WYJĄTKI:

- lata 50 – krótkotrwały wzrost ceny surowców, strach przed wojną lokalną koreańską, jak i groźba wybuchu wojny na skalę światową spowodowało to znaczny wzrost popytu oraz ceny, na wiele surowców i artykułów rolnych

- lata 70 – wzrost kilkakrotne podniesienie cen ropy naftowej przez jej głównych eksporterów (jesień 1973rok) wzrost cen artykułów rolnych ze wzg na suszę w 1972 roku.