Projekt edukacyjny jest to metoda nauczania , która kształtuje wiele umiejętności oraz integruje wiedzę z różnych przedmiotów. Istotą projektu jest samodzielna praca uczniów służąca realizacji określonego zadania.
Projekt edukacyjny jest metodą efektywną i skuteczną bowiem rozwija wśród uczniów samodzielność, umiejętność współdziałania w grupie rówieśniczej, pobudza rozwój poznawczy i emocjonalny , rozwija zainteresowania , uzdolnienia i twórcze myślenie, a przede wszystkim umożliwia prezentację wyników własnej pracy.
efektów można przyjąć, iż istnieją dwa rodzaje projektów edukacyjnych.
Projekt badawczy – polegający na zebraniu i usystematyzowaniu informacji o pewnych zagadnieniach. Efekty pracy w projekcie badawczym uczniowie opracowują w formie rysunków , albumów , wywiadów , gier itp., które następnie prezentują.
Projekt działania lokalnego – polegający na podjęciu jakiejś akcji w środowisku lokalnym lub w szkole. W projekcie działania lokalnego prezentacja jest możliwa bezpośrednio w miejscu działania , czyli np.: w terenie, natomiast w szkole można zaprezentować zdjęcia , ilustracje pokazujące zmiany jakie zaszły w wyniku podjętych działań.
Projekt edukacyjny jest szansą na uczynienie z procesu uczenia się wspólnej
zabawy i pracy na gruncie znacznie bliższym niż treści zawarte
w podręcznikach szkolnych.
STRUKTURA PROJEKTU
W metodzie projektów możemy wyróżnić określone etapy:
Wybór tematu , zagadnienia.
Określenie celów projektu.
Zawarcie kontraktu.
Opracowanie planu projektu i harmonogramu działań.
Realizacja projektu.
Prezentacja projektu.
Ocena projektu
1. Wybór tematu , zagadnienia.
Wyboru tematu projektu dokonać powinni sami uczniowie , gdyż to oni będą projekt realizować. Rola nauczyciela sprowadza się do zainicjowania problematyki projektu uwzględniającej zainteresowania uczniów , ich potrzeby i możliwości.
Wybierając temat warto też zwrócić uwagę na potrzeby środowiska lokalnego oraz na zasoby osobiste nauczycieli.
W przypadku pracy metodą projektu z uczniami klas młodszych nie będzie błędem jeśli temat zasugeruje sam nauczyciel.
Po wyborze tematu uczniowie samodzielnie lub też z pomocą nauczyciela określają szczegółowe treści , które będą realizować w projekcie.
Następnie warto dokonać pewnej inwentaryzacji tych treści i pogrupować je w obszary tematyczne.
2.Cele projektu.
Na początku należy określić cel ogólny ( strategiczny ), który nakreśli
istotę realizowanego przedsięwzięcia. Następnie cel ogólny należy
uszczegółowić celami operacyjnymi.
Cele projektu powinny być sformułowane i uporządkowane tak, aby określały
i wskazywały kolejność czynności związanych z planowaniem i realizacją
zadań.
3. Zawarcie kontraktu.
Kontrakt, czyli umowa określająca zobowiązania stron. Mówiąc
o metodzie projektu , będzie to umowa pomiędzy nauczycielem , a uczniami,
która stanowić będzie zobowiązanie dla obu stron .
Spisaniem kontraktu winien zająć się nauczyciel. Kontrakt powinien
zawierać:
temat
cele
osoby realizujÄ…ce projekt
czas realizacji projektu
zadania do wykonania dla poszczególnych osób, zespołów
źródła informacji
terminy spotkań z nauczycielem
sposób podsumowania i prezentacji
czas prezentacji
kryteria oceny
4. Plan projektu i harmonogram działań
Po ostatecznym wyborze tematu projektu i określeniu obszarów , które będą realizowane przez poszczególne zespoły , uczniowie w swoich grupach, pod kierunkiem nauczyciela określają szczegółowe zadania do realizacji.
W tym celu najlepiej jest opracować harmonogram działań zawierający np.:
nazwę , rodzaj zespołu
szczegółowe zadania
osobę odpowiedzialną za realizację określonego działania
formÄ™ realizacji
czas prezentacji poszczególnych etapów pracy nad projektem
czas i formę prezentacji końcowej
w fazie planowania należy też zapoznać uczniów z kryteriami i sposobem
oceny projektu.
5.Realizacja projektu.
Realizacja projektu to czas, w którym uczniowie realizują zaplanowane działania zgodne z wcześniej przygotowanym harmonogramem.
Praca samodzielna uczniów dotyczyć będzie zbierania, analizowania i selekcjonowania informacji z różnych źródeł, a następnie wykorzystaniu zdobytej wiedzy i umiejętności w praktycznym działaniu.
Praca uczniów polegać będzie również na dokumentowaniu efektów działań .
Wszystkie te poczynania i materiały posłużą do opracowania sprawozdania oraz zaprezentowania pracy całego zespołu.
Wprowadzając metodę projektu warto uwzględnić systematyczny monitoring w kolejne fazy , etapy realizacji projektu. Monitoring realizacji projektu może odbywać się :
w czasie konsultacji słownej
podczas spotkań nauczyciela z uczestnikami poszczególnych grup zadaniowych ( ewaluacja bieżąca )
6. Prezentacja projektu.
Prezentacja jest ostatnim etapem realizacji projektu . nie musi to być etap najważniejszy , warto jednak podkreślić , że ważna jest przede wszystkim systematyczna praca w ciągu całego czasu przeznaczonego na przygotowanie projektu oraz dobra atmosfera pracy w grupie.
Ważna jest też , aby ściśle określić czas prezentacji .Zmobilizuje to bowiem uczniów do dokonania syntezy zebranych informacji oraz pomoże w wybraniu najodpowiedniejszego sposobu pokazania swoich osiągnięć. Rzecz jasna, że ten etap w klasach młodszych będzie mocno wspierany , a nawet inicjowany przez nauczyciela.
Formy prezentacji mogą być bardzo różne:
wystawa prac wykonanych przez dzieci
inscenizacje
gry dydaktyczne
foldery
twórczość literacka
Dość istotne jest również to, aby w prezentacji wzięli udział wszyscy uczestnicy zespołu. Aby prezentowali się w sposób prosty, zrozumiały , a jednocześnie wzbudzający zainteresowanie słuchaczy .
Należy zwrócić uwagę i pokierować ich pracą tak , aby prezentacja miała widoczny wstęp, rozwinięcie i zakończenie.
Rola nauczyciela sprowadza się także do zadbania o miłą , życzliwą atmosferę podczas prezentacji.
W prezentacji projektów mogą wziąć udział poszczególne klasy, etapy edukacyjne lub wszyscy uczniowie danej szkoły , a także nauczyciele, rodzice, przedstawiciele samorządu lokalnego , sponsorzy , uczniowie innych szkół.
W czasie prezentacji warto też wykorzystać środki dydaktyczne ponieważ ułatwią one i uatrakcyjnią prezentację, co z pewnością wpłynie na wzrost zainteresowania prezentacją.
7. Ocena projektu.
Nauczyciel , który stosuje metodę projektów winien zastanowić się nad sposobem oceny i wypracować własną strategię oceniania, uwzględniającą sposób, kryteria i formy oceniania.
Kryteria oceny powinny być znane na początku pracy projektu i winny być uwzględnione w kontrakcie.
Wszyscy uczniowie powinni wiedzieć jakie wymogi ma spełniać ich praca , aby mogli być za nią wysoko ocenieni.
Kryteria nie powinny ulegać zmianie w trakcie realizacji projektu, chyba że zmiana ta będzie ustalona z uczniami, bądź wyniknie z ich wniosku.
Kryteria winny być sformułowane możliwie precyzyjnie . Oczywiście nawet najlepiej sformułowane kryteria nie zamkną możliwości ich interpretacji. Istotne jest aby decyzja o postawieniu konkretnej oceny nie była arbitralną decyzją nauczyciela , ale wynikiem dyskusji z uczniem. Uczniowie powinni uczestniczyć w ocenianiu jako partnerzy.
W klasach młodszych ocena może polegać na ustnej pochwale , czy też na wdrażaniu uczniów do samooceny.
Bardzo ważne jest aby praca dzieci była w ogóle oceniona, gdyż wpływa to na nich motywująco. Poza tym uczeń otrzymuje informacje co dobrze robi, a co powinien poprawić.
Bieżące , systematyczne konsultacje z nauczycielem pod kierunkiem , którego projekt jest realizowany umożliwią pomoc w pokonywaniu trudności i rozwiązywaniu problemów.
EWALUACJA
Ewaluacja , to proces polegający na zbieraniu, analizowaniu i interpretowaniu danych związanych z oceną efektywności realizowanych przedsięwzięć ,w tym wypadku w ramach projektów edukacyjnych.
Można stosować dwa rodzaje ewaluacji:
Ewaluację kształtującą – prowadzoną w trakcie trwania projektu.
Wyniki tej ewaluacji stanowią informację zwrotną dotyczącą prawidłowego przebiegu projektu. Może też posłużyć do wprowadzenia zmian w projekcie.
Ewaluację zbiorczą – dokonywaną na zakończenie realizacji projektu. Dostarcza ona informacji, które należy uwzględnić planując następne projekty edukacyjne.
Ewaluacja może być prowadzona w formie słownej, dokonywanej na podstawie obserwacji interakcji między poszczególnymi uczestnikami grup zadaniowych, ich działań oraz wypowiedzi.
Ewaluację można przeprowadzić także w formie pisemnej. Najlepszym narzędziem służącym do przeprowadzenia tego typu ewaluacji jest przygotowana przez nauczyciela karta ewaluacji projektu.