Farmakologia Kliniczna

23.04.2012

Prof. Bogusław Okopień

„ANTYBIOTYKOTERAPIA W PRAKTYCE LEKARSKIEJ”

1. Penicylina benzylowa (G)

• Profilaktyka – okołoporodowa zakażeń paciorkowcami grupy B (S. agalactiae)

• Empirycznie

  • róża, zgorzel, martwicze zapalenie powięzi, zakażenie ran pooperacyjnych

  • S. pyogenes, C. perfringens, Klebsiella, beztlenowce

  • Zapalenie wsierdzia, nerek, stawów

• Często wraz z klindamycyną

• Zastosowanie ASO do potwierdzenia etiologii paciorkowcowej

• Uwaga na reakcje uczuleniowe i zaburzenia elektrolitowe (kontrola po 12h)

• Terapia celowana

  • N. meningitidis

  • S. pneumoniae

  • S. pyogenes

  • S. viridians

  • E. fecalis

  • L. monocytogenes

  • Beztlenowce jamy ustnej

  • Ropień mózgu – aktywne zapalenie, objawy oponowe

  • Tężec

  • Promienica

  • Kiła

1. Amoksycylina

• Empirycznie

  • Ostre zapalenie ucha środkowego i zatok

  • Pozaszpitalne zapalenie płuc

  • Zaostrzenie POChP

  • Eradykacja H. pylori

• Terapia celowana

  • ZUM o etiologii E. fecalis, S. agalactiae

  • Profilaktyka IZW przed zabiegami stomatologicznymi – u pacjentów z IZW w wywiadzie, sztucznymi zastawkami, wrodzoną wadą serca

1. Ampicylina

• Empirycznie

  • Pozaszpitalne zapalenie płuc

  • Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (z wankomycyną i ceftriaksonem)

• Terapia celowana

  • Posocznica i IZW o etiologii Enterococcus

  • Listerioza

  • ZUM o etiologii E. fecalis, S. agalactiae

• Często w skojarzeniu z gentamycyną

1. Piperacylina

• Empirycznie nie stosowana – częsta oporność, różna wrażliwość

• Terapia celowana

  • Infekcja P. aeruginosa ALE lepiej zastosować ceftazydym i cefepim

1. Kloksacylina

• Lek z wyboru w leczeniu zakażeń o etiologii MSSA

1. Amoksycylina + kwas klawulanowy

• Nawroty paciorkowcowego zapalenia gardła

• Ostre zapalenie ucha środkowego i zatok

• Zaostrzenie POChP

• Zapalenie płuc

• Zakażenie skóry i tkanek miękkich

• ZUM

• Konieczność strosowania probiotyków!!!

1. Tikarcylina + kwas klawulanowy

• Zakażenia S. maltophila, zwłaszcza przy oporności na kotrimoksazol

• Można stosować z aztreonamem

1. Ampicylina + sulbaktam

• Stany zapalne miednicy mniejszej (z doksycykliną)

• Zapalenie dróg żółciowych

• Zakażenia skóry i tkanek miękkich

• Stopa cukrzycowa (z klindamycyną i ciprofloksacyną)

• Terapia celowana

  • A. baumanii

  • Respiratorowe zapalenie płuc

1. Piperacylina + tazobaktam

• Ciężkie zapalenie otrzewnej pozaszpitalne i szpitalne

• Szpitalne zapalenie płuc

• Gorączka neutropeniczna

• Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich

• Powikłane ZUM

• Terapia celowana

  • P. aeruginosa

  • Enterobacteriaceae ESBL+

  • Oparzenia

1. Cefalosporyny

I generacji – cefazolina

• Profilaktyka okołooperacyjna – 0-30 min przed nacięciem powłok + 4h po nacięciu powłok

II generacji – cefuroksym

• Infekcje ucha, gardła, dróg oddechowych, dróg moczowych, tkanek miękkich

III generacji – ceftriakson, cefotaksym

• Empirycznie – ZOMR (z wankomycyną), zapalenie otrzewnej (z metronidazolem), miednica mniejsza (z metronidazolem/doksycykliną), zakażenia szpitalne (ale nie przy podejrzeniu P. aeruginosa)

• Terapia celowana – S. pneumoniae, S. viridians, Enterobacteriaceae, B. burgdorferi

Ceftazydym – tylko w zakażeniach Pseudomonas!!!

Cefoperazon – tylko w zakażeniach dróg żółciowych!!! (z sulbaktamem)

IV generacji – cefepim

• Empirycznie – gorączka neutropeniczna, respiratorowe zapalenie płuc, zapalenie otrzewnej, ZOMR (z wankomycyną)

• Celowane – Enterobacteriaceae

1. Aminoglikozydy (pamiętać o efekcie poantybiotykowym!!!)

• Gentamycyna – terapia skojarzona zakażeń gronkowcowych, enterokokowych, S. agalactiae

• Amikacyna – oporność na gentamycynę (Gram-)

• Tobramycyna – P. aeruginosa

• Natylmycyna – P. aeruginosa, Serratia

1. Fluorochinolony

• Ciprofloksacyna

  • Empirycznie – odmiedniczkowe zapalenie nerek, zapalenie prostaty (z kotrimoksazolem), zaostrzenie POChP (z b-laktamami), zapalenie otrzewnej (z metronidazolem), tkanki miękkie

  • Celowane – pałki Gram-, zakażenie protez stawowych orzez metycylinooporne gronkowce (z rifampicyną), ZUM o etiologii Pseudomonas, zakażenie E.coli

• Moksofloksacyna – pozaszpitalne zapalenie płuc, uczulenie na b-laktamy, w skojarzeniu z cefalosporynami

• Lewofloksacyna

  • Empirycznie – pozaszpitalne zapalenie płuc, zaostrzenie POChP (ale nie o etiologii Pseudomonas), zapalenie prostaty, kości i stawów

  • Celowane – atypowe zapalenie płuc (Mycoplasma, Chlamydia), S. maltophila

1. Makrolidy

• Empirycznie – pozaszpitalne zapalenie płuc, atypowe zapalenie płuc, zakażenie dróg oddechowych przy uczuleniu na b-laktamy

• Celowane – L. pneumophila, krztusiec!, H. pylori, M. avium

1. Klindamycyna

• Podejrzenie etiologii beztlenowej, zakażenia kości, zachłystowe zapalenie płuc, zgorzel (z penicyliną), tkanki miękkie, miednica mniejsza (z gentamycyną),

  S. pyogenes (z penicyliną)

• uwaga na rzekomobłoniaste zapalenie jelit!!! – probiotyki

1. Doksycyklina

• Miednica mniejsza (z amoksycyliną i kwasem klawulanowym), borelioza, inne zoonozy

1. Wankomycyna, teikoplanina

• MRSA

• Enterokoki oporne na penicylinę lub ampicylinę

• p/wskazania do stosowania b-laktamów

• C. difficile – ciężkie lub oporne na metronidazol

• Profilaktyka okołooperacyjna w zabiegach wszczepiania ciała obcego u uczulonych na b-laktamy

• Nosiciele gronkowców lub obszary o częstych zakażeniach gronkowcowych

• Bakteryjne ZOMR przy pneumokokach opornych na penicylinę

• Zakażenia związane z wkłuciem centralnym

• Ośrodki o częstym występowaniu MRSA

• Masywne zakażenie Corynebacterium jejkeium

• Nieokreślona etiologia IZW

• Sztuczna zastawka od <12 m-cy

1. Linezolid

• Zapalenie płuc Gram+

• Powikłane zakażenie skóry, tkanek miękkich

• Enterokoki oporne na wankomycynę