Prof. nadzw. dr hab. Danuta Mliczewska – podstawy finansów
Wykład 8 – 10.12.2010r.
5 elementów konstrukcji podatku:
Podmiot podatku – to od czego płacony jest podatek.
Podmioty podatku:
Czynne – ten, który jest aktywny w sferze podatkowej (organ podatkowy). Różne formy i kształty. Organy państwowe i samorządowe.
Bierne – nie wiele mogą zdziałać. Podatnicy, płatnicy podatku i inkasenci podatku.
Podstawa opodatkowania – to w jaki sposób wyraża się przedmiot opodatkowania.
Stawka podatku (skala podatku) – wyrażenie wielkości daniny, jaką część pieniędzy oddamy do budżetu państwa.
Ulgi, zwolnienia i wyłączenia podatkowe.
Ulgi i zwolnienia – mogą mieć charakter przedmiotowy, mieszany i podmiotowy.
Wyłączenia podatkowe – normo dawca podatkowy nie interesuje się podatkami.
Teza 6.
Realizacja głównych celów polityki fiskalnej tzn. zaspokajanie popytu władz publicznych na pieniądz oraz wykorzystywanie instrumentów fiskalnych do realizacji celów polityki ekonomicznej i społecznej wymaga określonych rozwiniętych podstaw instytucjonalnych. Tworzą je:
Dobry i rozwinięty system podatkowy.
Skuteczny aparat skarbowy.
Sprawne procedury legistracyjne.
Dobrze rozwinięte instytucje publiczne.
Teza 7.
Jednym z rodzajów polityki fiskalnej jest tzw. aktywna polityka fiskalna. Występuje wówczas, gdy rząd stosuje określone instrumenty, np. stawki podatkowe w celu realizacji swoich zadań. Przeciwieństwem aktywnej polityki fiskalnej jest pasywna polityka fiskalna wykorzystująca automatyczne stabilizatory koniunktury, których uruchomienie nie wymaga żadnych decyzji władz administracyjnych.
Teza 8.
Z pojęciem polityki fiskalnej wiąże się zjawisko fiskalizmu. Fiskalizm można mierzyć miernikami fiskalnymi, są to:
Zakres ingerencji systemu finansów publicznych w PKB.
Stopień pokrycia wydatków publicznych z dochodów.
Progresywność skal podatkowych.
Zakres występowania szarej strefy w gospodarce.
Wysokość stopy opodatkowania.
System finansowy i jego elementy – finanse przedsiębiorstw, banków, ubezpieczeń i gospodarstw domowych.