Usprawnianie ko艅czyny g贸rnej po udarze m贸zgu w鷝ie podostrej

Usprawnianie ko艅czyny g贸rnej po udarze m贸zgu w fazie podostrej

Na podstawie artyku艂u: 鈥濫ffectiveness of unilateral and symmetrical bilateral task training for arm during the subacute phase after stroke: a randomized controlled trial.鈥 J. Desrosiers, D. Bourbonnais, H. Corriveau i wsp贸艂. w: Clinical Rehabilitation 2005;19: 581-593 Wiele 聽os贸b 聽po 聽udarze 聽m贸zgu 聽musi 聽nauczy膰 聽si臋, 聽jak 聽funkcjonowa膰 聽w 聽偶yciu 聽codziennym 聽ze 聽swoim 聽upo艣ledzeniem. 聽Konsekwencje 聽udaru 聽widoczne 聽s膮 聽jako 聽zaburzenia 聽na 聽poziomie 聽strukturalnym 聽i 聽znajduj膮 聽odzwierciedlenie 聽w 聽sposobie 聽funkcjonowania 聽pacjenta. 聽Nie 聽trzeba 聽nikogo 聽przekonywa膰, 聽jak 聽wa偶na 聽dla 聽niezale偶no艣ci 聽chorego 聽jest 聽umiej臋tno艣膰 聽wykonywania 聽podstawowych 聽czynno艣ci 聽dnia 聽codziennego, 聽do 聽kt贸rej 聽wymagana 聽jest 聽okre艣lona 聽sprawno艣膰 聽zar贸wno 聽ko艅czyn 聽g贸rnych, 聽jak 聽i 聽dolnych. 聽Wiele 聽prowadzonych 聽projekt贸w 聽badawczych 聽opisuje 聽i 聽por贸wnuje 聽rozmaite 聽metody 聽usprawniania 聽tej 聽grupy 聽chorych, 聽koncentruj膮c 聽si臋 聽przede 聽wszystkim 聽na 聽osi膮ganych 聽rezultatach. 聽Stwierdzono, 聽偶e 聽nie 聽powinno 聽m贸wi膰 聽si臋 聽o 聽stronie 聽鈥瀦drowej鈥 聽i 聽鈥瀋horej鈥 聽pora偶onego 聽po艂owiczo, 聽ale 聽mie膰 聽na 聽uwadze 聽zmiany 聽zachodz膮ce 聽w 聽ca艂ym 聽jego 聽organizmie, 聽rzutuj膮ce 聽tak偶e 聽na 聽obszary 聽nie 聽obj臋te 聽wprost 聽pora偶eniem. 聽Wsp贸艂cze艣nie 聽m贸wi 聽si臋 聽zatem 聽o 聽usprawnianiu 聽ukierunkowanym 聽zar贸wno 聽na 聽stron臋 聽鈥瀦aj臋t膮 聽bezpo艣rednio鈥, 聽jak 聽i 聽鈥瀙o艣rednio鈥.
W 聽odniesieniu 聽do 聽metod 聽terapii 聽ko艅czyn 聽g贸rnych, 聽w 聽literaturze 聽nie 聽ma 聽jednoznacznego 聽wskazania 聽na 聽wybitn膮 聽skuteczno艣膰 聽kt贸rej艣 聽z 聽technik 聽usprawniania. 聽Jeden 聽z 聽prowadzonych 聽eksperyment贸w 聽naukowych 聽nie 聽potwierdzi艂 聽wi臋kszej 聽skuteczno艣ci 聽technik 聽neurofizjologicznych, 聽nad 聽technikami 聽opartymi 聽o 聽powtarzalne 聽zadania 聽uni 聽i 聽bilateralne, 聽trening 聽sensomotoryczny, 聽czy 聽trening 聽nauczania 聽motorycznego. 聽Inne 聽badania 聽wskaza艂y 聽na 聽wi臋ksz膮 聽skuteczno艣膰 聽unilateralnych 聽powtarzalnych 聽膰wicze艅 聽si艂owych 聽r臋ki 聽bezpo艣rednio 聽zaj臋tej, 聽ni偶 聽konwencjonalnej 聽terapii 聽usprawniaj膮cej 聽funkcj臋 聽d艂oni 聽metod膮 聽Bobath. 聽Kolejne 聽doniesienie 聽naukowe 聽nie 聽wykaza艂y 聽zasadno艣ci 聽uzupe艂niania 聽funkcjonalnej 聽terapii 聽ruchowej 聽i 聽zawodowej 聽dodatkowym, 聽powtarzalnym 聽treningiem 聽z艂o偶onych 聽ruch贸w 聽ca艂ego 聽ramienia, 聽dla 聽poprawy 聽jego 聽ruchomo艣ci. 聽Podobnie, 聽nie 聽potwierdzono 聽wp艂ywu 聽terapii 聽ko艅czyny 聽g贸rnej, 聽opartej 聽o 聽jej 聽unilateralne, 聽z艂o偶one 聽ruchy 聽na 聽wyra藕niejsze 聽przywr贸cenie 聽funkcji 聽motorycznych 聽i 聽aktywno艣ci 聽偶ycia 聽codziennego 聽chorych 聽po 聽udarze 聽m贸zgu. 聽Wskazuje 聽si臋 聽natomiast 聽na 聽korzystny 聽wp艂yw 聽powtarzalnych 聽膰wicze艅 聽bilateralnych 聽ko艅czyn 聽g贸rnych, 聽zar贸wno 聽w 聽fazie 聽przewlek艂ej, 聽jak 聽i 聽podostrej 聽okresu 聽usprawniania. 聽Wykazano 聽tak偶e, 聽i偶 聽najlepsze 聽rezultaty 聽w 聽jako艣ci 聽ruchu 聽wykonywanego 聽przez 聽ko艅czyn臋 聽g贸rn膮 聽bezpo艣rednio 聽zaj臋t膮, 聽uzyskuje 聽si臋 聽po 聽zastosowaniu 聽膰wicze艅 聽bilateralnych, 聽w 聽kt贸rych 聽obie 聽ko艅czyny 聽wykonuj膮 聽r贸wnocze艣nie, 聽ale 聽niezale偶nie 聽swoje 聽zadania. 聽Wyniki 聽por贸wnano, 聽z 聽metod膮, 聽w 聽kt贸rej 聽chory 聽pracowa艂 聽tylko 聽jedn膮 聽ko艅czyna 聽g贸rn膮 聽oraz 聽z 聽form膮 聽usprawniania, 聽podczas 聽kt贸rej 聽obie 聽ko艅czyny 聽g贸rne 聽wykonywa艂y 聽wsp贸lnie 聽to 聽samo 聽zadanie.

Autorzy 聽prezentowanego 聽doniesienia 聽przeprowadzili 聽eksperyment, 聽kt贸rego 聽celem 聽by艂a 聽ocena 聽efekt贸w 聽usprawniania 聽chorych 聽w 聽podostrej 聽fazie 聽poudarowej 聽przy 聽pomocy 聽programu 聽艂膮cz膮cego 聽uni- 聽i 聽biliteralne 聽膰wiczenia 聽ko艅czyny 聽g贸rnej. 聽Efekty 聽usprawniania 聽oceniano 聽obserwuj膮c: 聽funkcje 聽ruchowe, 聽si艂臋 聽chwytu, 聽sprawno艣膰 聽du偶ej 聽i 聽ma艂ej 聽motoryki, 聽koordynacj臋 聽oraz 聽spos贸b 聽wykonania 聽aktywno艣ci 聽dnia 聽codziennego. 聽Przebadano 聽41 聽chorych 聽po 聽udarze 聽obejmuj膮cym 聽jedn膮 聽p贸艂kul臋 聽m贸zgu, 聽znajdujacych 聽si臋 聽pomi臋dzy 聽10 聽dniem 聽a 聽2 聽miesi膮cem 聽od 聽daty 聽incydentu. 聽Badani 聽uczestniczyli 聽w 聽oko艂o 聽20 聽sesjach 聽terapeutycznych, 聽obejmuj膮cych 聽45 聽minutowe 聽terapie, 聽4 聽razy 聽w 聽tygodniu. 聽Program 聽terapeutyczny 聽grupy 聽eksperymentalnej 聽bazowa艂 聽na 聽symetrycznej, 聽bilateralnej 聽pracy 聽ko艅czyn 聽g贸rnych 聽oraz 聽na 聽programie 聽nauczania 聽motorycznego 聽opartego 聽o 聽wielokrotne 聽wykonywanie 聽r贸偶norodnych 聽zada艅. 聽Program 聽sk艂ada艂 聽si臋 聽ze 聽standardowych 聽aktywno艣ci, 聽nawi膮zuj膮cych 聽do 聽codziennej 聽funkcjonalnej 聽pracy 聽ko艅czyn 聽g贸rnych. 聽Ich 聽stopie艅 聽trudno艣ci 聽by艂 聽odpowiednio 聽dobierany 聽do 聽poziomu 聽niepe艂nosprawno艣ci 聽poszczeg贸lnych 聽uczestnik贸w. 聽Przyk艂adowe 聽zadania 聽programu 聽obejmowa艂y: 聽symetryczne 聽i 聽asymetryczne 聽膰wiczenia 聽bilateralne 聽i 聽unilateralne 聽(zar贸wno 聽ko艅czyny 聽bezpo艣rednio, 聽jak 聽i 聽po艣rednio 聽zaj臋tej). 聽Symetryczne 聽bilateralne 聽zadania 聽obejmowa艂y 聽imitacj臋 聽czynno艣ci 聽takich 聽jak: 聽wykr臋canie 聽prania, 聽rolowanie 聽walca, 聽lub 聽polega艂y 聽na 聽jednoczesnym 聽wykonywaniu 聽tych 聽samych 聽zada艅 聽przez 聽obie 聽ko艅czyny 聽g贸rne. 聽Asymetryczne 聽bilateralne 聽zadania 聽wymaga艂y 聽natomiast 聽wi臋kszej 聽pracy 聽jednej 聽z 聽ko艅czyn 聽(np. 聽robienie 聽kawy), 聽umo偶liwia艂y 聽zatem 聽wykorzystanie 聽strony 聽po艣rednio 聽zaj臋tej 聽do 聽wykonania 聽aktywno艣ci 聽dnia 聽codziennego, 聽nawet 聽u 聽ci臋偶ko 聽zaburzonych 聽pacjent贸w. 聽Unilateralne 聽膰wiczenia 聽ko艅czyny 聽bezpo艣rednio 聽zaj臋tej 聽skoncentrowane 聽by艂y 聽na 聽poprawie 聽sprawno艣ci 聽manualnej, 聽a 聽ko艅czyny 聽po艣rednio 聽zaj臋tej 聽na 聽koordynacji, 聽precyzji 聽i 聽szybko艣ci 聽ruchu 聽(takie 聽post臋powanie 聽przyczynia 聽si臋 聽do 聽poprawy 聽ruchomo艣ci 聽strony 聽bezpo艣rednio 聽zaj臋tej). 聽Grupa 聽kontrolna 聽uczestniczy艂a 聽w 聽programie 聽usprawniania 聽opartym 聽o 聽aktywno艣ci 聽funkcjonalne 聽i 聽膰wiczenia 聽maj膮ce 聽na 聽celu 聽popraw臋 聽si艂y 聽oraz 聽sensomotorycznych 聽mo偶liwo艣ci 聽ko艅czyny 聽g贸rnej. 聽Program 聽zawiera艂 聽elementy 聽terapii 聽neurofizjologicznej 聽skupiaj膮cej 聽si臋 聽na 聽wygaszaniu 聽wzorc贸w 聽patologicznych 聽i 聽stymulowaniu 聽normalnych 聽reakcji 聽ruchowych. 聽Rozpoczyna艂 聽si臋 聽od 聽膰wicze艅 聽biernych, 聽przez 聽wspomagane, 聽do 聽czynnej 聽aktywno艣ci 聽ko艅czyny 聽zaj臋tej. 聽Wykonywane 聽zadania 聽unilateralne 聽polega艂y 聽na: 聽uk艂adaniu 聽stosu 聽z 聽klock贸w 聽lub 聽puszek, 聽odkr臋caniu 聽偶ar贸wki, 聽zadania 聽bilateralne 聽obejmowa艂y: 聽tasowanie 聽kart, 聽darcie 聽kartki 聽papieru, 聽uk艂adanie 聽poduszek 聽do 聽pojemnika. 聽W 聽programie 聽nie 聽wykonywano 聽偶adnych 聽膰wicze艅 聽asymetrycznych 聽i 聽samodzielnych 聽膰wicze艅 聽po艣rednio 聽zaj臋tej 聽ko艅czyny 聽g贸rnej. 聽Intensywno艣膰 聽膰wicze艅 聽by艂a 聽ni偶sza 聽ni偶 聽w 聽grupie 聽eksperymentalnej. 聽Pomiar贸w 聽funkcji 聽motorycznych 聽ko艅czyny 聽g贸rnej 聽bezpo艣rednio 聽zaj臋tej 聽dokonano 聽w 聽oparciu 聽o 聽cz臋艣膰 聽1 聽podtestu 聽oceny 聽motorycznej 聽ko艅czyny 聽g贸rnej 聽wed艂ug 聽Fugl-Meyer. 聽Pomiary 聽si艂y 聽chwytu 聽dokonano 聽si艂omierzem 聽Martin鈥檃, 聽du偶膮 聽motoryk臋 聽ko艅czyny 聽g贸rnej 聽mierzono 聽testem 聽鈥濨ox 聽and 聽Block 聽Test鈥 聽(w 聽ci膮gu 聽60 聽sekund 聽nale偶y 聽prze艂o偶y膰 聽jak 聽najwi臋ksza 聽ilo艣膰 聽klock贸w 聽z 聽jednej 聽komory 聽pud艂a 聽do 聽drugiej), 聽ma艂膮 聽motoryk臋 聽mierzono 聽testem 聽鈥濸urdue 聽Pegboard 聽Test鈥(polega 聽na 聽pojedynczym 聽chwycie 聽ma艂ych 聽metalowych 聽ko艂k贸w 聽i 聽umieszczeniu 聽ich 聽w 聽niewielkim 聽otworze 聽na 聽stoliku 聽skonstruowanym 聽specjalnie 聽do 聽testu, 聽w 聽czasie 聽30 聽sekund), 聽a 聽koordynacj臋 聽testem 聽鈥濸alec- 聽Nos鈥. 聽Niepe艂nosprawno艣膰 聽na 聽poziomie 聽funkcjonalnym 聽oceniano 聽na 聽podstawie 聽4 聽aktywno艣ci 聽wykonywanych 聽jednor膮cz 聽i 聽5 聽wykonywanych 聽przy 聽udziale 聽obu 聽ko艅czyn 聽g贸rnych. 聽Do 聽zada艅 聽nale偶a艂o 聽wykonanie 聽czynno艣ci 聽dnia 聽codziennego, 聽takich 聽jak: 聽robienie 聽kawy, 聽nalewanie 聽wody 聽do 聽szklanki, 聽podawanie 聽monet, 聽wi膮zanie 聽szalika 聽itp. 聽
Przeprowadzony 聽eksperyment 聽potwierdzi艂 聽skuteczno艣膰 聽stosowanych 聽program贸w 聽usprawniania 聽ko艅czyny 聽g贸rnej 聽u 聽pacjent贸w 聽po 聽udarze 聽m贸zgu, 聽nie 聽wykaza艂 聽jednak 聽wy偶szej 聽skuteczno艣ci 聽偶adnego 聽z 聽nich. 聽Rozwa偶enia 聽wymaga, 聽czy 聽czas 聽trwania 聽terapii 聽i 聽ilo艣膰 聽sesji 聽by艂y 聽wystarczaj膮ce 聽dla 聽uzyskania 聽wymiernych 聽rezultat贸w. 聽Ponadto 聽badaniami 聽nale偶a艂oby 聽obj膮膰 聽wi臋ksz膮 聽grup臋 聽chorych, 聽z 聽bardziej 聽zr贸偶nicowanym 聽stopniem 聽upo艣ledzenia 聽sprawno艣ci 聽ko艅czyny 聽g贸rnej. 聽Badania 聽naukowe 聽wskazuj膮 聽tak偶e, 聽i偶 聽najbardziej 聽optymalnym 聽okresem 聽usprawniania, 聽jest 聽okres 聽4 聽miesi臋cy 聽od 聽daty 聽incydentu, 聽ze 聽wzgl臋du 聽na 聽wi臋ksz膮 聽plastyczno艣膰 聽tkanki 聽m贸zgowej. 聽Postuluje 聽si臋 聽zatem 聽przeprowadzanie 聽bada艅 聽naukowych 聽oceniaj膮cych 聽skuteczno艣膰 聽stosowanych 聽metod 聽usprawniania 聽w艂a艣nie 聽w 聽tym 聽okresie.
Agnieszka 艢liwka


Wyszukiwarka