1. Czas Akcji:
- koniec XVIII w. i początek XVX w. ( akcja toczy się w ciągu jednego dnia )
2. Miejsce Akcji:
- zamek szlachecki
3. Kontrastowe pary bochaterów.
a)
- Cześnik i Rejent .
- Cześnik - nazwisko: Raptusiewicz ( Raptus )
: stary kawaler, opiekun Klary, nie miał żadnego majątku, zarządzał majątkiem Klary, chętny do bijatyk, gościnny, szczery, nieśmiały w stosunku do kobiet.
- Rejent - nazwisko: Milczek
: niechętnie rozmawiał, urzędnik sądowy-notariusz, wdowiec, miał syna Wacława, skąpy, uparty, zawistny, udawał człowieka pobożnego
b) Klara i Podstolina .
- Klara -
:krewna Cześnika, bogata, młoda, zakochana w Wacławie.
- Podstolina -
:wdowa po 3 mężach, szuka czwartego, nie ma majątku, ale ukrywa to, atrakcyjna kobieta.
c) Papkin i Wacław .
- Józef Papkin -
: szlachcic całkowicie zrujnowany, majątek przechulał, kłamca, tchóż, uwielbia fantazjować.
- Wacław Milczek -
: syn Rejenta, studiował w Warszawie, kocha Klarę, chcę nakłonić Cześnika i Rejenta do pojednania się.
4. Plan Wydarzeń:
1. Planowanie ślubu z Podstoliną przez Cześnika.
2. Przybycie Papkina do zamku.
3. Rozmowa Papkina z Podstoliną o ślubie.
4. Rozmowa Wacława z Klara.
5. Naprawa muru.
6. Bitwa o mur.
7. Wacław jeńcem Papkina.
8. Rozmowa Wacława z Podstoliną.
9. Papkin oswiadcza się Klarze.
10. Rejent pisze pozew do sądu.
11. Rejent zmusza Wacława do ślubu z Podstoliną.
12. Pojedynek Cześnika i Rejenta.
13. Testament Papkina.
14. Planowanie zemsty Cześnik i Rejenta.
15. Slub Wacława i Klary.
16. Zgoda.
5. Budowa zewnętrzna komedii:
- dialog
- monolog
- tekst poboczny ( didaskalia )
-tekst główny ( monolog i dialog )
- akty
- sceny
6. Budowa wewnętrzna.
I - Ekspozycja - główny konflikt utworu, tworzy wyjściowy układ zdarzeń.
II - Rozwinięcie - dalszy bieg wydarzeń.
III - Punkt Kulminacyjny - Konflikty narastają.
IV Rozwiązanie - spadek napięcia, rozwiązanie konfliktów.
I Ekspozycja:
- Plany młżeńskie Cześnika
- Kłótnia Cześnika i Rejenta.
- Miłość Wacława i Klary.
II Rozwinięcie:
- Rejent każe naprawić mur.
- Cześnik oświadcza się Podstolinie.
- Wacław spotykas się z Podstoliną.
- Wacław jeńcem Papkina.
- Papkin oświadcza się Klarze.
III Punkt Kulminacyjny:
- Pojedynek Rejenta i Cześnika.
- Rejent zmusza Wacława do ślubu z Podstoliną.
- Miłość Klary i Wacława zagrożona.
IV Rozwiązanie:
- Małżeństwo Wacława i Klary
- Zgoda na zamku.