Orient jako konstrukt europejski, będący opozycja dla szeroko rozumianego Zachodu. (dla Ameryki orient to obszar Chin i Japonii). Orientalizm to szeroko rozumiana nauka o oriencie. Inną ogólną definicją tego terminu jest: orientalizm to sposób myślenia oparty na rozróżnieniu ontologicznym i epistemologicznym między wschodem a zachodem. Trzecia definicja jest bardziej precyzyjna: orientalizm to zbiór instytucji zajmujących się orientem (wypowiadającyh się o nim, nauczających o nim, zamieszkujących go, rządzących nim). Zdaniem Faucaulta Orient to rodzaj dyskursu.
Za twórców Orientu należy uznać Francję i Brytanię, które posiadały liczne kolonie na terenach Bliskiego Wschodu i Indii. Od XIX wieku rolę tę przejęła Ameryka kontynuując tradycję poprzedniczek.
Orient nie jest pojęciem obiektywnym- zostało ono stworzone przez ludzi Zachodu. Orient został „zorientalizowany”. Badając orient nie można pominąc kwestii kluczowej- układu sił. To dominacja Europy umożliwiła stworzenie pojęcia orientu zgodnego z zachodnimi stereotypami- Flaubert i egipska kurtyzana, tak powstał stereotyp kobiety wschodu. Błędem byłoby jednak zalożenie, że orient zbiór nie prawdziwych stereotypów. Orientalizm należy traktować jako sposób porządkowania wiedzy, który kształtował się przez wieki. Idea orientalizmu opiera się na zasadzie uprzywilejowanej pozycji Europy.
Said przywołuje podział Gramsciego na społeczeństwa polityczne (relacje narzucone odgórnie przez struktury władzy) oraz społeczeństwa cywilne (relacje są dobrowolne). Said rozróżnia wiedzę czystą od wiedzy politycznej- niektóre dziedziny wiedzy są polityczne w założeniu, można nawet powiedzieć ideologiczne. Niemniej jednak w trakcie jakichkolwiek nawet nie szczególnie związanych z polityką badań trudno odciąć się od własnych poglądów. Widać to również w pracach o Oriencie- w pierwszej kolejności jej twórcy byli Europejczykami czy Amerykanami a dopiero później poszczególnymi jednostkami.
ROZDZIAŁ 1
1910- wystąpienie Belfoura w Izbie Gmin- nie wartościować Orientu. Uzasadnieniem supremacji angielskiej jest dla niego wiedza i tu wartościowanie wychodzi na jaw- europejczycy są lepsi, gdyż tworzyli samorządy, a Orient zawsze opierał się na despotyzmie. Zwierzchnictwo Anglii w Egipcie jest więc dobrodziejstwem dla wszystkich. Z jakim poświęceniem wysyła administratorów do obcych krajów? Zdaniem Belfoura lord Cromer, współczesny brytyjski zwierzchnik Egiptu „stworzył” go- zapewnił mu dobrobyt tak finansowy, jak i moralny.
Cromer wydawał się nieco bardziej radykalny w swych sądach- zamiast „ludzie Orientu” używał terminu „rasa poddanych”. Ten burak nie dostrzegał nawet różnicy między hindusami a egipcjanami- rządzi się tak samo. Ale był przekonany, że jego wiedza dotycząca Orientu legitymizuje władzę jaką stanowił.
Człowiek Orientu nie myśli logicznie, tak jak Europejczyk i ma wiele innych strasznych cech (np. nie potrafi chodzić po drogach i chodnikach, jest kłamliwy itp.)- wiedza (ksiązki do których sięga) utwierdzają go w tym przekonaniu.
Ludzie Orientu to materiał, którym zarządza
Władza jako machina, której macki sięgają z centrum na wschód, i która zdobyty tam materiał ludzki, dobra materialne czy wiedzę, przetwarza w coraz większą władzę.
Studia nad Orientem pozostały pod wpływem XIX wiecznej nauki i w zasadzie do dziś jest wiele przekłamań i stereotypów.
Zachodnia władza nad Orientem jest legitymizowana przez status naukowej prawdy
Analogia współczesnego Siadowi eseju Kissingera- obowiązkiem ludzi w postnewtonowskim świecie jest zaprowadzenie ładu, nim kryzys nałoży taką konieczności. Większa wiedza i sila Zachodu, jest niejako zaproszeniem do sprawowania władzy
Esej Gliddena- okresla wszystkich ludzi Orientu na podstawie czterech źródeł. Wbrew pozorom zapowiada się nieźle, ale i tak w końcu robi dzicz z krajów arabskich- od zarania dziejów ich ekonomia oparta była na zemście”
1312- sobór w Vienne, początek orientalizmu – powstają pierwsze katedry.
Orientalizm jako naukę cechuje ogromny obszar zainteresowań- w końcu Orient to prawie pół świata ;) W historycznym rozwoju tej nauki nie jest specjalizacja, ale wręcz przeciwnie ciągłe poszerzanie zakresu. Warto zwrócić też na specyficzną końcówkę „-izm”.
Schwab- orientalny to mniej więcej to samo co egzotyczny (entuzjazm dla wszystkiego co azjatyckie). Zatem XIXiweczny orientalista albo był naukowcem, albo entuzjastą, albo jednym i drugim.
Societe asiatique w Paryżu- stolica orientalistycznego świata, publikacje Mohla miały bardzo szeroki zakres i dotyczył w zasadzie wszelkich badań jakie prowadzono nad Orientem
Kontakt z orientem dotyczył jednak przede wszystkim okresu klasycznego (z wyjątkiem Instytutu Egipskiego Napoleona nie zajmowana się współczesnym kształtem Orientu) i opierał się głównie na tekstach- badacz za nim zetknął się z Orientem f2f miał już głowie bardzo mocny obraz
Orientalizm= rzetelna nauka o Oriencie + zbiorowa fantazja Europejczyków (tzw. pisma orientalistyczne)
Odwołanie do Levi-Straussa i jego koncepcji porządkowania rzeczywistości- tworzenie rozróżnień, arbitralne opisanie (szczególnie na zasadzie swój-obcy) jest charakterystyczne dla myślenia ludzi.
To co wiemy o czasie i przestrzeni to częsciowo kreacjonizm
Blechard- przestrzeń domu jest taka a nie inna poprzez wspomnienia jakie ewokuje
Kreacjonizm ten sięga już czasów antycznych (Iliada Homera i Odyseja Eurypidesa)- Europa jest silna i zrozumiała, a Azja pokonana i odległa.
Największym problem dla Europejczyków był kolonie islamskie- reszta się generalnie nie buntowała. Cień „półksiężyca” od dawna wisiał nad Europą. Dlatego tez Orient przede wszystkim kojarzy się z bliskim Wschodem- świat arabski stanowił pewne zagrożenie. Rzecz miała się inaczej z Indiami- zdecentralizowana władza w zasadzie nie stawiała większego oporu.
Ockley w sowim dziele (1708) „History of Saracens” docenia osiągnięcia islamu i po raz pierwszy przedstawia przedsmak ich punktu widzenia na wojny z Bizancjum i Persją.