SYLABOTONIZM
-rozwinął się w romantyzmie, oparty na sylabizmie, ale wprowadza nowość: STOPY GRECKIE
/ - trochej
- / jamb
/ - - daktyl
- / - amfibrach
- - / anapest
(ukośnik oznacza miejsce akcentu)
-w jednym wersie może wystąpić tylko jeden rodzaj stopy
-wyjątkiem jest heksametr
-każdy wers ma tyle samo sylab
-rymy męskie (na ostatnią sylabę, np. DŹWIG)
-najczęściej występował trochej (najłatwiejszy dla Polaków), również jamb i amfibrach
-najpierw (romantyzm) przeznaczone tylko do śpiewu
- w okresie Młodej Polski wciąż zajmuje silną pozycję (J.Kasprowicz, L.Staff, B.Ostrowska)
HEKSAMETR – rodzaj wiersza sylabotonicznego
-zbudowany tylko z daktyli, może wystąpić tu też trochej (kataleksa: możliwość odjęcia 1 lub 2 sylab nieakcentowanych. Wtedy daktyl wygląda, jak trochej. Kataleksa występuje na końcu wersu lub przed średniówką). Obcięty daktyl nazywamy daktylem katalektycznym. Wtedy 5 i 6 stopa nazywa się DYPODIA DAKTYLICZNA KATALEKTYCZNA, albo SPADEK ADONICZNY.
-hiperkataleksa: możliwość dodania 1-2 sylab nieakcentowanych na końcu wersu lub przed średniówką
-pierwszy akcent przy podziale na stopy jest nieważny (nie bierzemy go pod uwagę, jeśli coś się nie zgadza)
-anakruza – przedtakt – cząstki wersu, które nie wliczają się do melodii. Jedna lub dwie sylaby tylko na początku wersu („trzy cztery” przed wykonaniem utworu itp.)
-stworzony przez Mickiewicza
-zawsze ma 6 akcentów głównych
PRZYKŁAD:
Skąd Litwini wracali? - Z nocnej wracali wycieczki,
Wieźli łupy bogate, w zamkach i cerkwiach zdobyte.
Tłumy brańców niemieckich z powiązanymi rękami,
Ze stryczkami na szyjach, biegą przy koniach zwyciężców;