NAUCZYCIEL – ROLA I MIEJSCE PEDAGOGA WE WSPÓLNEJ RZECZYWISTOŚCI EDUKACYJNEJ
Tradycje zawodu pedagoga sięgają zamierzchłej starożytności, zawód ten należy do profesji, które w historii wyodrębniły się najwcześniej. Formułował ideał człowieka o wszechstronnie rozwiniętej osobowości. Uważał, że najważniejsze wartości człowieka to mądrość oraz wiedza.
Najstarsze wzmianki o nauczycielu pochodzą z Chin z 2200 r. p. n. e. Chiński cesarz Szun – powołał pierwszych nauczycieli, których zadaniem było wykształcenie młodego człowieka. Z czasem praca nauczyciela ewoluowała, zmieniła się także jego rola. Na początku nie był wykładowcą, był mistrzem, który brał ucznia, żeby on poprzez obserwację, porównując i dyskutując z mistrzem osiągnął biegłość w jakiejś dziedzinie. Obecnie ten typ nauczania, polegający bardziej na konsultacjach, zarezerwowany jest dla niewielu – wymaga wiedzy oraz umiejętności dydaktycznych – ten typ nauczania popularny jest w krajach skandynawskich, gdzie grupa wykładowa liczy 7-10 osób.
Zawód nauczyciela jest obecnie wyjątkowo wymagający, „wybrany”. Człowiek, który zostaje nauczycielem musi być świadomy, że współczesne zadania nauczycieli są trudne. Aby zostać nauczycielem należy skończyć studia pedagogiczne, bądź niepedagogiczne, ale należy skończyć kurs pedagogiczny, by uzyskać uprawnienia.
NAUCZYCIEL POWINIEN KSZTAŁTOWAĆ NOWE POKOLENIE LUDZI WSZECHSTRONNIE ROZWINIĘTYCH O SZEROKIM WACHLARZU WIEDZY OGÓLNEJ I SPECJALISTYCZNEJ – WIZJA NAUCZYCIELA XXI WIEKU.
Nie wystarczy skończyć studiów pedagogicznych, by zostać dobrym nauczycielem. Dobry nauczyciel oprócz wiedzy musi mieć predyspozycje interpersonalne i społeczne, odpowiednią osobowość, umiejętność nawiązywania kontaktu, otwartość na otaczającą rzeczywistość i problemy innych ludzi oraz musi być kreatywny oraz mieć wyobraźnię, wiedzę o tych, których uczy.
B. Suchodolski uważa, że zawód nauczyciela wiąże się z pasją i talentem.
Chwiejność, brak zdecydowania, niejawność sądów i myślenia, nieokreślony system wartości – nie wróżą kandydatowi sukcesu w zawodzie. Liczy się zdolność empatii, umiejętność przekazu werbalnego. Człowiek, który chce być nauczycielem musi mieć charyzmę, autorytet – który buduje się przez długi czas, stracić można łatwo i bardzo trudno odbudować.
DLA UCZNIA WAŻNE JEST TO KTO MÓWI, CO MÓWI, JAK MÓWI.
W pracy dydaktyczno – wychowawczej najważniejszym czynnikiem, który warunkuje efektywny przebieg jest nauczyciel. Kieruje on procesem rozwoju uczniów w szkole, ocenia postępy, powinien stanowić wzór osobowy. Dobry nauczyciel musi mieć odpowiednią osobowość, czyli:
Dyspozycje do nauczania i wychowania.
Motywacja do pracy pedagogicznej.
Umiejętności i sprawność instrumentalną (techniczną).
PEDEUTOLOGIA – nauka zajmująca się zagadnieniem zawodu nauczyciela.
Współczesna pedagogika przygotowuje nauczyciela do złożonych i zmieniających się zadań, jakie niesie za sobą współczesna edukacja i oświata.
WG. ZAŁOŻEŃ WIZJI PEDAGOGA XXI WIEKU EFEKTYWNY NAUCZYCIEL POWINIEN BYĆ OSOBĄ EMPATYCZNĄ, MYŚLĄCĄ, PROFESJONALNĄ W SWOIM ZAWODZIE, DOBRYM ORGANIZATOREM, DORADCĄ MŁODZIEŻY, RODZICÓW, SPOŁECZNYM ANIMATOREM KULTURY.Wg. Badań przeprowadzonych przez wydziały pedagogiczne UW oraz UJ optymalny wzorzec nauczyciela, to osoba wielowymiarowa, twórcza, kreatywna, sprawiedliwa, otwarta, elastyczna i samodzielna. Człowiek, który chce zostać nauczycielem musi posiadać predyspozycje – musi być wiarygodny, otwarty, zdawać sobie sprawę, że współczesna młodzież ma ogromny dostęp do mediów, rozwija się szybciej, ale także ma co raz więcej problemów emocjonalnych.
Uczniowie lubią i szanują nauczycieli, którzy są pogodni, cierpliwi, przyjaźni, uczciwi, rozumieją problemy, oczekiwania dzieci i młodzieży, są sprawiedliwi i odpowiedzialni, pozwalają na wiele działań i potrafią utrzymać porządek oraz dyscyplinę w klasie. Nie lubią uczniowie nauczycieli, którzy mają swoich faworytów, którzy stosują nagminne kary i o nieprzyjemnych cechach osobowości.
Praca nauczyciela to przekazywanie wiedzy, cele także nauczania logicznego myślenia i wnioskowania. Nauczyciel musi być wyrozumiały, nie może wymagać od ucznia tego, czego nie omówił. Dobry nauczyciel musi współpracować z rodzicami, którzy w procesie nauczania mają największe znaczenie, wpływ na psychikę i dalszy rozwój młodego człowieka. To oni obserwują dziecko codziennie i rozwiązują jego problemy. Jako pierwsi powinni zauważyć nieprawidłowości w zachowaniu ucznia i odpowiednio reagować.