Seksoholizm

Seksoholizm zwany również erotomanią polega na wzmożeniu popędu seksualnego
i zaliczany jest do zaburzeń libido. Zaburzenie to przejawia się w potrzebie różnorodności
i znacznej częstotliwości aktywności seksualnej. Według Lwa-Starowicza „ seksoholizm to stan patologicznego nasilenia erotycznych zainteresowań i aktywności seksualnej, w którym te potrzeby dominują nad innymi, stanowiąc o sensie życia”. Określając nadmierne zainteresowanie się erotyką i nadmierną aktywność seksualną można użyć nazw: kompulsywne zachowania seksualne, hiperfilia, hiperlibidemia, donżuanizm czy hiperseksualność.

Seksoholizm u kobiet nazywany jest nimfomanią, a u mężczyzn-satyryzmem. Klasyfikacja ICD-10 zalicza je do dysfunkcji seksualnych niewywołanych przez zaburzenia organiczne i choroby, a związanych
z nadmierną potrzebą seksualną. W tejże klasyfikacji zachowania te mogą być sformułowane jako: nadmierny popęd seksualny, inne zaburzenia nawyków i popędów (impulsów) lub zaburzenia nawyków i popędów nieokreślone.

Oprócz nadmiernie silnego popędu seksualnego, u podłoża seksoholizmu mogą leżeć między innymi, nieśmiałość, poczucie niższości, niepewność i niewiara we własne możliwości seksualne, które wykazują potrzebę stałego sprawdzenia swojej wydolności. Można również doszukiwać się działania podobnych mechanizmów jak w przypadku innych uzależnień, gdyż jak powszechnie wiadomo, podniecenie seksualne
i orgazm powodują uwolnienie endogennych opioidów, które jako „układ pozytywnego wzmocnienia” tzw. nagrody- wpływają na struktury mózgu. Hiperseksualność spotykana jest również przy uszkodzeniu ciała migdałowego w mózgu i płatów czołowych (tzw. Zespół Klüvera i Bucy'ego).

Można spotkać różne rodzaje erotomanii, tj. erotomania trwała, która objawia się częstą zmianą partnerów i dużą aktywnością seksualną będące pewnym stylem życia; erotomania nawracająca, która przejawia zróżnicowane formy aktywności seksualnej i nieświadome cechy homoseksualne czy forma graniczna
z nasilonymi fantazjami erotycznymi.

Aby prawidłowo rozpoznać takie zaburzenie konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu
z osobą podejrzewaną o uzależnienie. Najbardziej kompetentnymi osobami w stawianiu diagnozy są certyfikowani specjaliści terapii lub psychoterapii uzależnień. Opierając się na klasyfikacji ICD-10, uzależnienie od seksu można rozpoznawać wówczas, gdy w okresie ostatniego roku stwierdzono obecność co najmniej trzech objawów z poniższej listy:

• silną potrzebę lub poczucie przymusu realizowania kompulsywnych zachowań związanych z seksem,

• subiektywne przekonanie o mniejszej możliwości kontrolowania zachowań związanych z seksem, tj. upośledzenie kontroli nad powstrzymywaniem się od kompulsywnych zachowań związanych z seksem oraz nad częstotliwością tych zachowań,

• występowanie, przy próbach ograniczenia możliwości realizowania kompulsywnych zachowań związanych z seksem, niepokoju, rozdrażnienia czy gorszego samopoczucia oraz ustępowanie tych stanów z chwilą pojawienia się możliwości ich realizowania,

• poświęcanie coraz większej ilości czasu na kompulsywne zachowania związane z seksem w celu uzyskania zadowolenia czy dobrego samopoczucia, które poprzednio osiągane było w znacznie krótszym czasie,

• postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz kompulsywnych zachowań związanych z seksem,

• kontynuowanie kompulsywnych zachowań związanych z seksem pomimo szkodliwych następstw (fizycznych, zdrowotnych, psychicznych i społecznych), o których wiadomo, że mają związek z kompulsywnymi zachowaniami związanymi z seksem.

Skutki uzależnienia od seksu:

-poczucie winy i wstydu

-obniżona samoocena

-depresja z myślami samobójczymi

-zaburzenia orientacji seksualnej

-poszukiwanie nowych, mocniejszych podniet seksualnych

-urojenia – ogólne zmniejszenie satysfakcji życiowej

-napięcie i destrukcja relacji interpersonalnych

-krótkotrwałe kontakty z ludźmi

-życie w sekrecie, brak przyjaciół

-oddalenie od rodziny

-zamknięcie w hermetycznym towarzystwie-zniszczenie kariery społecznej

-aresztowania z powodu dewiacyjnych zachowań seksualnych

-utrata pracy lub spadek kreatywności i wydajności w pracy spowodowany ciągłym

fantazjowaniem seksualnym

-zarażenia chorobami wenerycznymi, AIDS

Podobnie jak z innymi uzależnieniami – podstawową formą leczenia hiperseksualności jest psychoterapia, a najlepsze efekty przynosi terapia poznawczo-behawioralna.

Jednak w Polsce niestety nie ma zbyt wielu programów terapeutycznych i placówek, które potrafiłyby
w sposób profesjonalnie zająć się leczeniem osób cierpiących na seksoholizm. Podstawą leczenia powinno być uczenie się zdrowych więzi z ludźmi, budowie trwałego intymnego związku oraz na nauce zaspokajania swojego popędu seksualnego w niedestrukcyjny sposób. Podejmowane są również próby farmakologiczne wspierające leczenie na przykład naltreksonem, którego celem jest zmniejszenie pobudliwości seksualnej
i ograniczenia zachowań patologicznych związanych z nim u osób skazanych za przestępstwa tj. gwałt czy utrzymywanie kontaktów seksualnych z dziećmi. Badania wykazały, iż dawki naltreksonu powodowały zwiększenie kontroli nad popędem seksualnym. Jednak podejmowane dotychczas próby farmakoterapii nie pozwalają jeszcze na rekomendację do rutynowego stosowania żadnego z dotychczas badanych leków.

Pierwsze programy terapeutyczne dla seksoholików powstały w Stanach Zjednoczonych w 1976 roku.

W tym samym roku w Bostonie powstała pierwsza na świecie grupa Anonimowych Seksoholików oparta na programie 12 kroków. Natomiast w Polsce pierwsza samopomocowa grupa dla osób z problemami seksu-grupa Anonimowych Erotomanów (AE) powstała w 1993 roku w Warszawie. Obecnie wspólnota „Anonimowi Uzależnieni od Seksu i Miłości” organizuje 40 mityngów tygodniowo.