Zadaniem wału napędowego jest przeniesienie napędu na większą odległość.Wał może być pojedynczy lub dzielony-szczególnie wtedy gdy
jest bardzo długi.Budowa ogólna1.Elastyczne sprzęgło gumowe do połączenia ze skrzynią biegów.Jest tłumikiem drgań skrętncyh,umożliwia
niewielkie odchylenie się osi wału od osi skrzyni biegów.2.Połączenie wielowypustowe umożliwia samoczynne wydłużenie wału-jest to po-
trzebne z uwagi na niewielką niepoprawność kinematyczną wynikającą z różnej długości wału i wahacza.3.Cienkościenne rury wału-zapewni
ają lekkość i sztywność.4.Łożysko podpierające w elastycznej obudowie-podtrzymuje wał.5.Dwa przeguby krzyżakowe-pozwalają na odchyl-
nie wału o niewielki kąt.Są to przegubynierównobieżne.Muszą być stosowane parami,a widełki w środkowej części wału powinny leżeć w
jednej płaszczyźnie.6.Ciężarki wyważające.Zapewniają pracę wału bez drgań.Wyważanie przeprowadza się na specjalnej wyważarce wałów.
Nowoczesne wały są bezobsługowe.Niedomagania wałów:1.Sprzęgła gumowego-wymiana.2.Uszkodzenie przegubów krzyżakowych-wymia-
na.3.Zgięcie rury wału-wymiana elementu.4.Uszkodzenia,hałaśliwe łożysko podpierające-wymiana.Zadania mostu:1.Zwiększenie przełożeni
całkowitego w układzie(przekładnia główna).2.Zmiana kierunku napędu przy wzdłużnym ustawieniu silnika.3.Zapewnienie napędu kół przy
różnej ich prędkości obrotowej(np.przy zakręcie-mechanizm różnicowy).4.Stanowi punkt mocowania zawieszeń.Rodzaje mostów:1.Oddziel-
nyzespół,np.w klasycznym układzie napędowym.2.Zblokowany ze skrzynią biegów.Rozwiązanie,które obniża koszty produkcji.Przekładnie
główne:1.Walcowa-stosowana przy poprzecznym umieszczeniu silnika.Pracuje cicho i bezawaryjnie,łatwa do montażu,nie ma elementów re
gulacyjnych.Stosuje się skośną linię zęba.2.Stożkowa-stosowana przy wzdłużnym umieszczeniu silnika,jest droga w produkcji,zębnik i koło
talrzowe są kompletowane parami.Przekładnia wymaga regulacji ustawienia zębnika i koła talerzowego,luzumiędzyzębnego oraz regulacji
łożysk.Odmiany przekładni stożkowych: a)o osiach przecinających się.b)o osiach nieprzecinających się-hipoidalna.Pracujeciszej,jesttrwalsz
pozwala na wygodniejsze umieszczenie wału napędowego.3.Ślimakowa-stosowana w pojazdach wolnobieżnych.4.Podwójna-charakteryzuje
się bardzo dużym przełożeniem uzyskanym dzięki:a)przekładni stożkowej na pierwszym stopniu.b)przekładni walcowej na drugim stopniu.5
Dwustopniowa-przekładnia,której kierowca ma do wyboru dwa stopnie przełożenia przekładni głównej.Nazywane są często:a)drgowe.b)te-
renowe.Łożyskowanie mostów:1.Wałka atakującego.Na wałek działają siły:poprzeczne wywołane siłą obwodową i siłą międzyzębną oraz si-
ła wzdłużna wypychająca wałek z obudowy.Do przejęcia tych sił najczęściej stosuje się parę łożysk stożkowych.Łożysko znajdujące się bliżej
zębnika jest obciążone większymi siłami poprzecznymi,a także dodatkowo siłą wzdłużną.Siła wzdłużna odciąża natomiast łożysko zewnętrz-
ne.Dla zapewnienia cichej pracy i bez drgań w czasie montażu stosuje się napięcie wstępne tych łożysk.2.Koła talerzowego-Napięcie wstęp-
ne konieczne jest do uzyskania cichej pracy łożysk pomimo dociążania jednego z łożysk siłami międzyzębnymi.Stosuje się regulację przy po-
mocy podkładek lub gwintowanych pierścieni.Pomiar napięcia łożysk przeprowadza się przy pomocy czujnika zegarowego,który mierzy od-
kształcenie opraw łożysk lub przez pomiar momentu oporu przy obracaniu samego koła talerzowego.Dla prawidłowej współpracy kół zęba
tych stożkowych muszą być spełnione odpowiednie warunki:1.Wałek atakujący i koło talerzowe muszą stanowić parę.2.Musi być zachowa-
ny odpowiedni luz międzyzębny.3.Musi być zachowany właściwy ślad pracy na powierzchni zęba.Przeprowadzenie regulacji:1.Wałek atakuj
ący(zębnik).Stosuje się regulację przy pomocy podkładek.Mogą być również stosowane podkładki,które pełnią funkcję uszczelniacza.2.Koło
talerzowe:a)przesunięcie koła następuje przez przełożenie podkładki o odpowiedniej grubości(tej samej,która służy do napięcia wstępnego
łożysk)z jednej strony na drugą.b)regulajca przy pomocy pierścieni regulacyjnych.Wykręcamy pierścień z jednej strony i wkręcamy ten sam
pierścień z drugiej strony o ten sam kąt.UWAGA!Należy pamiętać o zachowaniu właściwego luzu międzyzębnego(ok.0,1mm).Dobór podkła
dek i innych parametrów ustawienia kół zębatych:a)przy pomocy odpowiednich narzędzi pomiarowych dokonuje się pomiaru odchyłek ze-
stawu łożysk i obudowy i przy pomocy odpowiednich wzorów lub tabel wylicza się odpowiednią grubość podkładek.b)przy braku przyrząd
ów pomiarowych po wstępnym zmontowaniu mostu i pokryciu kół zębatych tuszem traserskim ocenia się ślad współpracy i dokonuje odpo-
wiedniego przesunięcia kół zębatych.Podstawowym zadaniem mechanizmu różnicowego osiowego jest zapewnienie możliwości napędu
przy różnych prędkościach obrotowych kół napędzanych.Brak mechanizmu różnicowego spowodowałby uślizg jednego z kół,niebezpieczeń-
stwo utraty stateczności ruchu i szybkie zużycie ogumienia na drogach o dobrej przyczepności.∆M-tarcie wewnętrzne mechanizmu różnico-
wego;M-moment przenoszony na koło o mniejszej przyczepności.Na koło o dobrej przyczepności może być przeniesiony moment M+∆M.W
mechanizmach różnicowych,które mają normalną wartość momentu tarcia wewnętrznego w warunkach słabej przyczepności jednego koła
wystąpi trudność w ruszaniu,ponieważ moment przenoszony na drugie koło jest zbyt mały.Rozwiązaniem tego problemu może być:1.Bloka-
da mechanizmu różnicowego-może być użyta tylko na drodze o słabej przyczepności.2.Mechanizm różnicowy o zwiększonym tarciu wewnę-
trznym.Stosowany w niektórych samochodach terenowych i rajdowych.3.Elektroniczny system,któryprzychamowuje koło bedące w półpo-
ślizgu.Dzięki temu wzrasta moment M+∆M przekazywany na drugie koło.Rodzaje mechanizmów różnicowych:1.Z kołami stożkowymi.Naj-
bardziej popularny.Ma małe tarcie wewnętzne.Wersje ze zwiększonym tarciem wyposażone są w dodatkowe tarcze cierne,które zwiększają
powierzchnię tarcia.2.Z satelitami czołowymi.Rzadkostosowany,małe tarcie wewnętrzne.3.Z satelistamiślimakowymi.Bardzo duże tarcie
wewnętrzne.Stosowany np. w maszynach budowlanych.4.Mechanizm krzywkowy-bardzo rzadko stosowany.5.Mechanizm Torsena-wykorzy
stuje koła walcowe o śrubowej linii zęba pochylonej pod dużym kątem.Ma właściwości przekazywania napędu na stronę o lepszej przycze-
pności.Kołastożkowe-W wyniku działania sił międzyzębnych pomiędzy kołami stożkowymi powstają siły dociskające w/w koła do obudowy
mechanizmu-dzięki temu powstaje tarcie wewnętrzne mechanizmu różnicowego.W mechanizmach o zwiększynym tarciu wewnętrzym sto-
suje się dodatkowe płytki cierne,które dzięki zwiększeniu ilości trących powierzchni wytwarzają dodatkwy opór.

Zadaniem wału napędowego jest przeniesienie napędu na większą odległość.Wał może być pojedynczy lub dzielony-szczególnie wtedy gdy
jest bardzo długi.Budowa ogólna1.Elastyczne sprzęgło gumowe do połączenia ze skrzynią biegów.Jest tłumikiem drgań skrętncyh,umożliwia
niewielkie odchylenie się osi wału od osi skrzyni biegów.2.Połączenie wielowypustowe umożliwia samoczynne wydłużenie wału-jest to po-
trzebne z uwagi na niewielką niepoprawność kinematyczną wynikającą z różnej długości wału i wahacza.3.Cienkościenne rury wału-zapewni
ają lekkość i sztywność.4.Łożysko podpierające w elastycznej obudowie-podtrzymuje wał.5.Dwa przeguby krzyżakowe-pozwalają na odchyl-
nie wału o niewielki kąt.Są to przeguby nierównobieżne.Muszą być stosowane parami,a widełki w środkowej części wału powinny leżeć w
jednej płaszczyźnie.6.Ciężarki wyważające.Zapewniają pracę wału bez drgań.Wyważanie przeprowadza się na specjalnej wyważarce wałów.
Nowoczesne wały są bezobsługowe.Niedomagania wałów:1.Sprzęgła gumowego-wymiana.2.Uszkodzenie przegubów krzyżakowych-wymia-
na.3.Zgięcie rury wału-wymiana elementu.4.Uszkodzenia,hałaśliwe łożysko podpierające-wymiana.Zadania mostu:1.Zwiększenie przełożeni
całkowitego w układzie(przekładnia główna).2.Zmiana kierunku napędu przy wzdłużnym ustawieniu silnika.3.Zapewnienie napędu kół przy
różnej ich prędkości obrotowej(np.przy zakręcie-mechanizm różnicowy).4.Stanowi punkt mocowania zawieszeń.Rodzaje mostów:1.Oddziel-
nyzespół,np.w klasycznym układzie napędowym.2.Zblokowany ze skrzynią biegów.Rozwiązanie,które obniża koszty produkcji.Przekładnie
główne:1.Walcowa-stosowana przy poprzecznym umieszczeniu silnika.Pracuje cicho i bezawaryjnie,łatwa do montażu,nie ma elementów re
gulacyjnych.Stosuje się skośną linię zęba.2.Stożkowa-stosowana przy wzdłużnym umieszczeniu silnika,jest droga w produkcji,zębnik i koło
talrzowe są kompletowane parami.Przekładnia wymaga regulacji ustawienia zębnika i koła talerzowego,luzumiędzyzębnego oraz regulacji
łożysk.Odmiany przekładni stożkowych: a)o osiach przecinających się.b)o osiach nieprzecinających się-hipoidalna.Pracujeciszej,jesttrwalsz
pozwala na wygodniejsze umieszczenie wału napędowego.3.Ślimakowa-stosowana w pojazdach wolnobieżnych.4.Podwójna-charakteryzuje
się bardzo dużym przełożeniem uzyskanym dzięki:a)przekładni stożkowej na pierwszym stopniu.b)przekładni walcowej na drugim stopniu.5
Dwustopniowa-przekładnia,której kierowca ma do wyboru dwa stopnie przełożenia przekładni głównej.Nazywane są często:a)drgowe.b)te-
renowe.Łożyskowanie mostów:1.Wałka atakującego.Na wałek działają siły:poprzeczne wywołane siłą obwodową i siłą międzyzębną oraz si-
ła wzdłużna wypychająca wałek z obudowy.Do przejęcia tych sił najczęściej stosuje się parę łożysk stożkowych.Łożysko znajdujące się bliżej
zębnika jest obciążone większymi siłami poprzecznymi,a także dodatkowo siłą wzdłużną.Siła wzdłużna odciąża natomiast łożysko zewnętrz-
ne.Dla zapewnienia cichej pracy i bez drgań w czasie montażu stosuje się napięcie wstępne tych łożysk.2.Koła talerzowego-Napięcie wstęp-
ne konieczne jest do uzyskania cichej pracy łożysk pomimo dociążania jednego z łożysk siłami międzyzębnymi.Stosuje się regulację przy po-
mocy podkładek lub gwintowanych pierścieni.Pomiar napięcia łożysk przeprowadza się przy pomocy czujnika zegarowego,który mierzy od-
kształcenie opraw łożysk lub przez pomiar momentu oporu przy obracaniu samego koła talerzowego.Dla prawidłowej współpracy kół zęba
tych stożkowych muszą być spełnione odpowiednie warunki:1.Wałek atakujący i koło talerzowe muszą stanowić parę.2.Musi być zachowa-
ny odpowiedni luz międzyzębny.3.Musi być zachowany właściwy ślad pracy na powierzchni zęba.Przeprowadzenie regulacji:1.Wałek atakuj
ący(zębnik).Stosuje się regulację przy pomocy podkładek.Mogą być również stosowane podkładki,które pełnią funkcję uszczelniacza.2.Koło
talerzowe:a)przesunięcie koła następuje przez przełożenie podkładki o odpowiedniej grubości(tej samej,która służy do napięcia wstępnego
łożysk)z jednej strony na drugą.b)regulajca przy pomocy pierścieni regulacyjnych.Wykręcamy pierścień z jednej strony i wkręcamy ten sam
pierścień z drugiej strony o ten sam kąt.UWAGA!Należy pamiętać o zachowaniu właściwego luzu międzyzębnego(ok.0,1mm).Dobór podkła
dek i innych parametrów ustawienia kół zębatych:a)przy pomocy odpowiednich narzędzi pomiarowych dokonuje się pomiaru odchyłek ze-
stawu łożysk i obudowy i przy pomocy odpowiednich wzorów lub tabel wylicza się odpowiednią grubość podkładek.b)przy braku przyrząd
ów pomiarowych po wstępnym zmontowaniu mostu i pokryciu kół zębatych tuszem traserskim ocenia się ślad współpracy i dokonuje odpo-
wiedniego przesunięcia kół zębatych.Podstawowym zadaniem mechanizmu różnicowego osiowego jest zapewnienie możliwości napędu
przy różnych prędkościach obrotowych kół napędzanych.Brak mechanizmu różnicowego spowodowałby uślizg jednego z kół,niebezpieczeń-
stwo utraty stateczności ruchu i szybkie zużycie ogumienia na drogach o dobrej przyczepności.∆M-tarcie wewnętrzne mechanizmu różnico-
wego;M-moment przenoszony na koło o mniejszej przyczepności.Na koło o dobrej przyczepności może być przeniesiony moment M+∆M.W
mechanizmach różnicowych,które mają normalną wartość momentu tarcia wewnętrznego w warunkach słabej przyczepności jednego koła
wystąpi trudność w ruszaniu,ponieważ moment przenoszony na drugie koło jest zbyt mały.Rozwiązaniem tego problemu może być:1.Bloka-
da mechanizmu różnicowego-może być użyta tylko na drodze o słabej przyczepności.2.Mechanizm różnicowy o zwiększonym tarciu wewnę-
trznym.Stosowany w niektórych samochodach terenowych i rajdowych.3.Elektroniczny system,któryprzychamowuje koło bedące w półpo-
ślizgu.Dzięki temu wzrasta moment M+∆M przekazywany na drugie koło.Rodzaje mechanizmów różnicowych:1.Z kołami stożkowymi.Naj-
bardziej popularny.Ma małe tarcie wewnętzne.Wersje ze zwiększonym tarciem wyposażone są w dodatkowe tarcze cierne,które zwiększają
powierzchnię tarcia.2.Z satelitami czołowymi.Rzadkostosowany,małe tarcie wewnętrzne.3.Z satelistamiślimakowymi.Bardzo duże tarcie
wewnętrzne.Stosowany np. w maszynach budowlanych.4.Mechanizm krzywkowy-bardzo rzadko stosowany.5.Mechanizm Torsena-wykorzy
stuje koła walcowe o śrubowej linii zęba pochylonej pod dużym kątem.Ma właściwości przekazywania napędu na stronę o lepszej przycze-
pności.Kołastożkowe-W wyniku działania sił międzyzębnych pomiędzy kołami stożkowymi powstają siły dociskające w/w koła do obudowy
mechanizmu-dzięki temu powstaje tarcie wewnętrzne mechanizmu różnicowego.W mechanizmach o zwiększynym tarciu wewnętrzym sto-
suje się dodatkowe płytki cierne,które dzięki zwiększeniu ilości trących powierzchni wytwarzają dodatkwy opór.