26 II 2012

AGROTURYSTYKA

TURYSTYKA

turystyka masowa turystyka alternatywna

• turystyka na terenach wiejskich

turystyka wiejska agroturystyka

ekoturystyka agroekoturystyka

(turystyka ekologiczna)

TURYSTYKA ALTERNATYWNA – rodzaj turystyki preferujący, w odróżnieniu od turystyki masowej, ścisły związek turystów ze społecznościami miejscowymi. Wykorzystuje walory regionów recepcyjnych (nie budowlanych) oraz istniejącej zabudowy w taki sposób, aby w największym stopniu zachować środowisko przyrodnicze. Głównym celem jest poznanie kultury ożywionej lub nieożywionej, jak również historii, gospodarki i sposobu życia mieszkańców danego kraju lub regionu.

W turystyce alternatywnej, w przeciwieństwie do wysokiego stopnia organizacji współczesnej turystyki masowej, preferuje się samodzielną organizację wyprawy i programowanie celów turystycznych przy niskim udziale niedużych biur podróży. Inną charakterystyczną cechą turystyki alternatywnej jest stosunkowo wysoki stopień trudności jej uprawiania. Powoduje to, że uczestnik tego typu turystyki powinien charakteryzować się odpowiednim przygotowaniem turystycznym oraz uczyć się podróżowania.

Nowe trendy w turystyce:

• dążenie do bliższego kontaktu z przyrodą

• poszukiwanie spokoju i ciszy

• dążenie do aktywnego spędzania wolnego czasu

• chęć poznawania nowych ludzi, ich kultur i obyczajów

• wzrost wymagań w zakresie jakości usług

TURYSTYKA WIEJSKA – każda forma turystyki odbywająca się w środowisku wiejskim (o charakterze jej decyduje krajobraz, rodzaj zabudowy itp. ). Turystyka wiejska wymaga budowy pensjonatów, schronisk, domków letniskowych oraz wykorzystania pokoi gościnnych (także w gospodarstwach rolnych).

Pojęcie turystyki wiejskiej obejmuje różnorakie formy wypoczynku na obszarach wiejskich i jest prawdopodobnie najszerszym spośród zbliżonych do niego pojęć tj. turystyka farmerska, zielona, ekologiczna (ekoturystyka) oraz agrarna (agroturystyka).

AGROTURYSTYKA – forma wypoczynku odbywającego się na terenach wiejskich o charakterze rolniczym, oparta o bazę noclegową i aktywności rekreacyjne związane z gospodarstwem rolnym lub równoważnym i jego otoczeniem (przyrodniczym, produkcyjnym, usługowym).

AGRO + TURYSTYKA

• agros (gr.) – rola

• agronomos (gr.) – zarządca majątku rolnego

[UN WTO]

TURYSTYKA – ogół czynności osób podróżujących w miejscach poza swoim codziennym środowiskiem przez okres nie przekraczający 12 m-cy, jeżeli głównym celem podróży nie jest podjęcie działalności zarobkowej.

Termin AGROTURYSTYKA pojawił się w II poł. XX w. Został wprowadzony przez gospodarstwa rolne, które świadczyły usługi turystyczne.

Cechy agroturystyki:

• rozmieszczenie na terenach wiejskich

• wykorzystanie otwartej przestrzeni

• wykorzystanie osobliwości regionu i jego atrakcji

• wykorzystanie tradycji regionalnych

• kontakt z naturą

• sprzyjanie zachowaniu krajobrazu

• dbałość o zachowanie cech i tradycji regionu

Funkcje agroturystyki

Korzyści z agroturystyki dla wsi:

• stworzenie nowych miejsc pracy w dziedzinach bezpośrednio lub pośrednio związanych
  z agroturystyką

• poprawa sytuacji dochodowej mieszkańców wsi

• wykorzystanie wolnych zasobów

• poprawa infrastruktury wiejskiej

• aktywizacja społeczności wiejskiej oraz poprawa struktury agrarnej wsi

• lepsza adaptacja mieszkańców wsi do nowych warunków

• zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi

• renesans zanikających zawodów

• poprawa standardów życia rodzin wiejskich

• kontakt z innymi wzorcami kultury

• możliwość realizacji własnych zainteresowań

• powstrzymanie migracji ludności wiejskiej do miasta

• promocja regionu, która przyciąga inwestorów

• estetyzacja regionu

• integracja środowiska wiejskiego

Korzyści z agroturystyki dla turystów:

• umożliwia poznanie innej rzeczywistości

• przyczynia się do poprawy zdrowia przez aktywny wypoczynek

• zaspokaja potrzebę kontaktów i poznania nowych ludzi

• umożliwia zdobywanie doświadczeń, poznanie nowych kultur

• daje możliwość alternatywnego wypoczynku i korzystania z unikatowych ofert

• umożliwia poznanie życia wiejskiego przez bezpośrednie w nim uczestnictwo

• rozwija zainteresowania i umożliwia zdobywanie nowych umiejętności

• daje możliwość korzystania z naturalnej i świeżej żywności, poznania cyklu jej produkcji

• umożliwia kontakt ze zwierzętami

• kształtuje postawy tolerancji wobec odmiennych poglądów i zachowań

USŁUGA AGROTURYSTYCZNA

Usługa to działalność służąca do zaspokajania potrzeb ludzkich.

Usługa agroturystyczna to taka działalność (lub działanie), która zmierza do zaspokojenia wszystkich (podstawowych, pośrednich i bezpośrednich) potrzeb agroturysty, która została wywołana popytem lub podażą agroturystyczną.

Do usług oferowanych przez gospodarstwa agroturystyczne możemy zaliczyć:

• noclegi (w oddzielnym mieszkaniu czy domu, pokoju z własną lub wspólną łazienką)

• wyżywienie (całodzienne lub wybrane)

• nieograniczoną przestrzeń przyrodniczą, rekreacyjną

• nieograniczone możliwości korzystania z ogrodu lub sadu

• zbieranie i przetwarzanie owoców leśnych

• uczestnictwo w pracach polowych

• usługi przewodnickie (konno, traktorem, pieszo)

• wypożyczanie sprzętu sportowo – rekreacyjnego

• przechowywanie przyczep kempingowych, sprzętu sportowego

• nauka rzemiosła ludowego

• możliwość wytwarzania wyrobów oraz przetworów domowych z owoców i warzyw

• możliwość obserwacji unikatowych gatunków roślin i zwierząt

• organizowanie ognisk, imprez połączonych z pieczeniem ziemniaków, kiełbasek, prosiaka, wycieczek, kuligów, wieczorków z muzyką, śpiewem i tańcami

• kontakt ze zwierzętami gospodarskimi

• wycieczki, wędrówki, marsze, biegi, zabawy i gry ruchowe, przejażdżki rowerowe, pływanie, turystyka konna (hipoterapia)

WIOSKI TEMATYCZNE – kompleksowy projekt mający na celu ożywienie gospodarstw wiejskich poprzez integrację lokalnej społeczności wokół zagadnień związanych z jakimś produktem, usługą lub kulturą danego regionu.

Miejscowości, których rozwój podporządkowany jest konkretnemu pomysłowi stanowią swoisty produkt turystyczny, wokół którego tworzone są sposoby na alternatywne dochody mieszkańców.

Pierwsze polskie wioski tematyczne powstały w woj. Zachodniopomorskim, np.:

• Dąbrowa – Wioska Zdrowego Życia

• Iwięcino – Wioska Końca Świata

• Paproty – Wioska Labiryntów i Źródeł

• Podgórki – Wioska Baśni i Zabawy (zajęcia teatralne, warsztat rowerowy)

• Sierakowo Sławieńskie – Wioska Hobbitów (działalność zw. z twórczością Tolkiena)

AGROTURYŚCI

Ze względu na czas pobytu w gospodarstwie klientów możemy podzielić na:

• agroturystów chwilowych (spędzający w gospodarstwie 3 – 4 godz. np. na obserwacji prac gospodarskich)

• agroturystów jednodniowych (spędzający w gospodarstwie cały dzień bez noclegu)

• agroturystów nocujących (spędzający cały dzień i nocujący w gospodarstwie)

• agroturystów weekendowych (przyjeżdżający w piątek, sobotę i wyjeżdżający w niedzielę)

• wczasowiczów (spędzający wakacje w gospodarstwie)

23 III 2012

TYPY ZAKWATEROWAŃ W AGROTURYSTYCE

Pokoje gościnne

Pokój spełniający funkcję sypialni dla osób, z dostępem do łazienki, WC oraz pomieszczeń wspólnych.

Mieszkanie wakacyjne

Samodzielna jednostka mieszkalna, składająca się z min. 1 sypialni, pokoju wypoczynkowego, łazienki, WC oraz kompletnie wyposażonej kuchni, wynajmowane w całości.

Samodzielne domy wakacyjne

Niezależne domy, składające się z min. 1 sypialni, pokoju wypoczynkowego, łazienki, WC, kompletnie wyposażonej kuchni, wynajmowane w całości.

Kwatery grupowe

Pomieszczenia sypialne, w których znajdują się więcej niż 4 miejsca sypialne z dostępem do łazienki
i WC. Kwatery te charakterem zbliżone są do schronisk młodzieżowych.

Przyzagrodowe pola namiotowe

Oferują turystom miejsce na ustawienie namiotu lub przyczepy kempingowej, dostęp do poboru wody i WC.

KATEGORYZACJA GOSPODARSTW AGROTURYSTYCZNYCH

Istotnym składnikiem produktu turystycznego są warunki zakwaterowania. W tym zakresie ważnym zadaniem staje się przestrzeganie zasad klasyfikacji i kategoryzacji bazy noclegowej.

Kategoryzacja to ocena obiektów turystyki wiejskiej wg systemu stanowiącego własność Polskiej Federacji Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”.

System kategoryzacji wiejskiej bazy noclegowej w Polsce stworzony został w ramach programu
TURIN II i jest on systemem całkowicie dobrowolnym. Kategoryzację przeprowadza Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne” na wniosek zainteresowanej strony, czyli w tym przypadku właściciela kategoryzowanego obiektu. Kwaterodawca, który poddał się kategoryzacji uzyskuje prawo do umieszczania swojej oferty w wydawnictwach promocyjnych Federacji.

Każda kwatera, która otrzymała określoną kategorię ma prawo posługiwać się znakiem PFTW „Gospodarstwa Gościnne” przez okres 2 lat. Po tym okresie w celu utrzymania przywilejów kwatery skategoryzowanej konieczne jest ponowne wystąpienie do Federacji z wnioskiem i poddanie obiektu inspekcji.

Kwatery kategoryzowane są w następujący sposób, od kategorii najniższej do najwyższej:

• kategoria standard

• kategoria

• kategoria

• kategoria

TYPY GOSPODARSTW AGROTURYSTYCZNYCH

Uwzględniając walory krajobrazowo – wypoczynkowe, wyróżniono 7 typów gospodarstw agroturystycznych: 4 typy gospodarstw agroturystycznych z podziałem ogólnym i 3 typy z podziałem profilowanym.

Typ: U – gospodarstwo uniwersalne (wszechstronne)

Charakteryzuje się prowadzeniem produkcji zwierzęcej, uprawą roślin zbożowych i okopowych, lokalizacją łąk i pastwisk, a także terenu do gier i zabaw, grilla, ogniska. Ponadto posiada budynek mieszkalny z siecią wodociągową i kanalizacyjną, oferujący turystom 3 – 5 pokoi dla 10 osób lub domek dla 5 – 10 osób. Niezbędne jest posiadanie sprzętu sportowego. Ten typ powinien być położony w pobliżu akwenów wodnych i lasów. Ważne jest oddzielenie części gospodarczej od wypoczynkowej.

D – gospodarstwa dla rodzin z dziećmi

Gospodarstwa powinny być wyposażone w plac gier i zabaw. Możliwość bezpiecznego dostępu do zwierząt gospodarczych. Wyposażenie w sprzęt sportowo – rekreacyjny. Organizacja imprez rodzinnych (rajdy, kuligi, turnieje, konkursy).

N – gospodarstwa dla osób niepełnosprawnych

Co 7 osoba w Polsce jest niepełnosprawna. Co 14 jest inwalidą.

Powinny zadbać o zniwelowanie barier architektonicznych, budowę podjazdów dla wózków, stosowanie sygnalizacji dla osób niewidzących i niesłyszących. Powinny podjąć współpracę
z wolontariuszami.

S – gospodarstwa dla osób w podeszłym wieku

Wymagają szczególnego wyposażenia, szczególnie w gry stolikowe. Starsi ludzie wymagają ciszy
i spokoju, większego okazywanego zainteresowania i opieki ze strony gospodarzy, zapewnienia pomocy medycznej i siedzisk przed gospodarstwem.

II SB – dobre i bardzo dobre warunki bytowe

Do tego rodzaju zalicza się gospodarstwa o rozwiniętej bazie mieszkaniowej, noclegowej
i żywieniowej. Gospodarstwa na wzór domów wczasowych o atrakcyjnym położeniu (lasy, wody)
i mikroklimacie.

III SP – gospodarstwa specjalistyczne

Oprócz świadczenia usług noclegowych i gastronomicznych zajmują się konkretnym rodzajem działalności np. rękodzielnictwem, hippiką, hodowlą koni, królików, produkcją ziół, pszczelarstwem, wędkarstwem.

I SR – rozbudowana infrastruktura sportowo – rekreacyjna

Gospodarstwa wyposażone w boiska do koszykówki, siatkówki, piłki nożnej, stoły do ping – ponga, huśtawki, rowery, narty.

26 V 2012

ORGANIZACJA AGROTURYSTYKI W POLSCE

Kluczową rolę w organizacji działalności agroturystycznej spełniają dobrowolne zrzeszenia kwaterodawców, najczęściej noszą nazwę „stowarzyszeń” lub „izb”.

Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie o celach niezarobkowych, które swoją działalność opiera na pracy społecznej członków dla upowszechnienia wiedzy na temat skutecznych rozwiązań organizacyjnych, czy marketingowych.

Ogólnokrajową reprezentację stowarzyszeń agroturystycznych tworzy Polska Federacja Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Ze strony administracji rządowej na rzecz agroturystyki działają dwa resorty. Wiodącą rolę spełnia Ministerstwo Rolnictwa poprzez podporządkowane mu Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (z oddziałami w Poznaniu i Krakowie) oraz Ośrodki Doradztwa Rolniczego. Istnieją one we wszystkich województwach, posiadają także terenowe placówki lokalne. W ośrodkach powołano stanowiska specjalistów ds. agroturystyki.

Federacja zrzesza stowarzyszenia w celu:

1. Wspólnego prowadzenia działalności wydawniczej i reklamowej na rzecz członków

2. Tworzenia ogólnopolskiego systemu kategoryzacji i standaryzacji wiejskiej bazy noclegowej

3. Podejmowania współpracy z krajowymi i zagranicznymi organizacjami o podobnym profilu

4. Nawiązywania współpracy z przedstawicielami władzy ustawodawczej, administracji rządowej i samorządowej oraz innymi organizacjami, instytucjami i osobami prywatnymi
   w kraju i za granicą

5. Wymiany i upowszechniania doświadczeń z zakresu organizacji i rozwoju turystyki wiejskiej

6. Tworzenia bazy danych o gospodarstwach agroturystycznych

7. Prowadzenia analizy rynku turystyki wiejskiej

8. Współpracy z mass mediami

9. Organizowania szkoleń, wykładów, odczytów, seminariów, wystaw, spotkań dyskusyjnych

10. Współdziałania członków na rzecz rozwoju turystyki wiejskiej

11. Popierania i rozwijania wszelkich inicjatyw mających na celu dobro mieszkańców wsi i ich gości – turystów

12. Współdziałanie z władzami i instytucjami państwowymi, samorządami oraz organizacjami społecznymi w sprawach dotyczących funkcjonowania turystyki na obszarach wiejskich i jej koordynacji

13. Dostosowywania arkuszy kategoryzacyjnych do wprowadzanych zmian w przepisach prawnych dotyczących działalności turystycznej na wsi

PROGRAMY WSPIERAJĄCE ROZWÓJ AGROTURYSTYKI W POLSCE

Aktywność gospodarcza mieszkańców obszarów wiejskich, w tym działalność związana z działalnością gospodarstw agroturystycznych oraz turystyką wiejską wywiera bardzo pozytywny wpływ na rozwój obszarów wiejskich. Z tego punktu widzenia szczególnie istotne jest wszechstronne wsparcie dla procesu tworzenia pozarolniczych miejsc pracy na wsi, w branży turystycznej. Warunkiem rozwoju obszarów wiejskich jest rozwój wszelkich form przedsiębiorczości prowadzących do tworzenia nowych miejsc pracy, a także dywersyfikacji dochodów ludności wiejskiej.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2013

1. Różnicowanie działalności nierolniczej

2. Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw

3. Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju – LEADER

Fundacja Wspomagania Wsi

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej