~Wymiar północny i wspólnota bezpieczeństwa w regionie bałtyckim~

Pozycja Finlandii i jej położenie geopolityczne: polityka finlandyzacji – jako wzorzec postępowania dla wielu krajów, zachowana suwerenność w działalności gospodarczej mimo podporządkowaniu Filnandii polityce radzieckiej; w latach 90 Rosja wpada w jeszcze większy chaos; to powodowało obawy w Finlandii, która wcześniej prowadziła politykę ostrożności zaczynają się pojawiać prognozy rewidowania sposobu Polit. Zagr.

1995 – Finlandia krajem członkowskim UE; załamanie wiary Finów w ciągły rozwój gospodarczy; premierzy ówcześni fińscy: Paavo Lipponen; 1990-93 socjaldemokraci, konserwatyści, Tęczowa koalicja, prowadzona właśnie przez Lipponena; natomiast to Esko Aho to polityk który wprowadził Finlandię do Europy, tworzył podczas referendów rząd centrowo-prawicowy, rząd zmuszany był stawić czoła problemom, wprowadził system oszczędności – niepopularne ale mimo krachu pomogło wstąpić do UE; po przegranych wyborach zastępuje go Lipponen;

Nieco historii o wspólnotach bezpieczeństwa

Wspólnota bezpieczeństwa (ogólnie): skierowana wewnątrz, militarne i gospodarcze spektrum; w sensie teoretycznym:

(artykuł Karla Deutscha – jeden z najb znanych socjologów XX w.) group of people, which Has become ‘integrated’. Integracja: osiągnięcie poczucia wspólnoty w ramach pewnego terytorium, poczucie wspólnoty jako coś ponadpaństwowe I nie skierowane przeciw innym krajom, elementy: oczekiwania wzajemne na pokojową zmianę pomiędzy podmiotami wspólnoty, podkreślenie: nie tylko poczucie sensu ale wiara tworzących że wspólne problemy społeczne muszą być rozwiązywane za pomocą środków pokojowych: instytucje i procedury, nie siła fizyczna na wielką skalę,

Inny artykuł Deutscha (Political communities in the North Atlantic Area): wprowadzone zostaje pojęcie Security Comminity – SC to region, w którym użycie przemocy jest mało prawdopodobne albo wręcz wykluczone

Podział wspólnoty bezpieczeństwa wg Deutscha:

1. zjednoczone : np. USA (przekazanie władzy przez 13 pierwtnych kolonii w ręce rządu federalnego), czy unia Szwecja-Norwegia, Polska-Litwa, rzadkie w historii,

2. pluralistyczne: istniejąc dzięki integracji państw, kóre zachowują swoją suwerenność; alternatywa dla zjednoczonej ‘Wspólnoty Bezpieczeństwa’; Kanada i SUA: suwerenność polityczna niezależność, wojna wykluczona

Co to ma do Północy:

- rada nordycka może być uważana za instytucję bardzo typową jako grającą jako wspólnotę bezpieczeństwa

- Wymiar Północny Unii Europejskiej

~projekt politycznej współpracy między UE, Rosją Norwegią i Islandią

~pierwsa inicjatywa Finlandii w UE, zaproponowana w ’99, Lipponen pomysłodawcą

~2000 – pierwszy Action Plan

Od 2007 BD określają dwa dokumenty mające charakter trwały: 1) Deklaracja dotycząca poliyki Wymiaru Północnego 2) Dokument ramowy polityki Wymiaru Północnego (na szczycie ND 24 listopada 2006 w Helsiknach)

- od chwili wstąpienia Polski i państw bałtyckich do EU, Rosja Północno-Wschodnia stanowi główny punkt ogniskowania zadań; planowano współpracę z USA i Kanadą

Uczestnicy:

• UE< Rocja, Islandia, Norwegia

• Regionalne Rady Północy

• Inne instytucje i organy UE

• USA i Kanada

• Białoruć

Cele:

- bezpieczeństwo i stabilność w Europie,

- ochrona praw człowieka

- umocnienie zasad: demokracji, praworządności, wolnego rynku,

-wzrost dobrobytu

Uzgodnione obszary priorytetowe:

- bogactwo naturalne

- rozbudowanie sieci transportu

- środowisko naturalne i bezpieczeństwo jądrowe

- badania naukowe

- wymiana handlowa i wymiar sprawiedliwości

- administracja – wzmocnienie instytucji unijnych, którym wypadnie szczególna rola w realizacji i inicjatywie

- Northern Dimension a nie Nordic Dimension – Finowie zwracają na to szczególną uwagę

Finlandia manifestuje swoją aktywność na arenie międzynarodowej : northern dimension jako nowa mantra polityki zagr Finlandii; względy materialne: zwrócenie uwagii Unii na północ; poliyka zagraniczna: Finlandia poprzez UE prowadziła swoją polit zagr, wypływając na politykę Unii, by realizować swoje cele zagraniczne

-> formalnie w XII 99 roku zostaje wprowadzona inicjatywa Wymiary Północnego

____ Rada Państw Morza Bałtyckiego ____ (prezentacja dr Damiana Szacawy z Lublina)

- founders: Dietrich Genscher, Uffe Eleman-Jensen

Rada Pańsw Morza Bałtyckiego

- w 2008 reforma, nadanie konkretnych celów, CBSS miała siać się bardziej aktywna

- powstanie grupy ekspertów ds. rozwoju zrównoważonego (np. Baltic 21 Lighthuose Project), zmiana klimatu – tym się zajmują…

Scnandinavia’s ‘soft security’ – zagęszczenie kontaktów poprzez powstawanie nowych instytucji; desekuratyzacja – proces w którym UE odstępuje od stosowania zagrożenia jako środka jakim można manewrować w polit.zagr. zagęszczenie współpracy na polach niemilitarnych