Wstep do prawoznawstwa

Wstęp do prawoznawstwa

Wykład 1. 08.10.2010r.

Prawo- jest pewnym abstraktem, którego zdefiniowanie wymaga odwołania się do określonych koncepcji filozoficzno-prawnych w szczególności nie jest możliwe zdefiniowanie prawa poprzez zbudowanie pewnej definicji realnej czy nominalnej. W odniesieniu do pojęcia prawa zbudowanie definicji realnej nie jest możliwe dlatego, że prawo nie jest czymś konkretnym, nie da się uchwycić przedmiotu prawa

Definicja nominalna powołuje się w swej istocie na cechy charakterystyczne definiowanego pojęcia w związku z tym niezbędne jest odwołanie się do określonych teorii prawa.

Klasycznie wyróżnia się nurty:

  1. Koncepcje prawno naturalne.

  2. Koncepcje pozytywistyczno-prawne.

Ad. 2.

W pozytywiź­­­­mie prawniczym najogólniej prawo to tyle, co nakaz pochodzący od suwerena. Stąd też możemy o habidualnej teorii prawa- o nawyku posłuszeństwa wobec decyzji suwerena –skrajne pojecie pozytywizmu prawniczego (przedstawiciele: Jeremy Benthan, John Austin).

Jest to twarda teoria pozytywistyczna, która współcześnie została skrytykowana i zrewidowana.

Najpopularniejsza jest teoria Herberta L. A. Harta, który twierdził, że prawo to tyle, co związek reguł prawnych. Wyróżnił on dwie grupy tych reguł:

+ Reguły pierwotne, stanowiące źródło owego obowiązku posłuszeństwa wobec prawa ( nie zabijaj, nie kradnij).

+ Reguły wtórne, typologizowane w 3 grupy:

  1. Reguła uznania-pozwala stwierdzić, co należy do systemu prawa (co jest normą prawną).

  2. Reguła zmiany –pozwala przeprowadzić zmianę obowiązującego prawa, gdy zmieniła się sytuacja, np. kontekst społeczno-gospodarczy, a nawet na uchylenie obowiązującego przepisu prawa.

  3. Reguła orzekania – określa, jakie organy uprawnione są do stosowania prawa. (np. art. 1. Kodeksu Cywilnego).

Koncepcja Harta-wyrafinowany (miękki) pozytywizm prawniczy-krytykuje ją uczeń Harta, Ronald Dworkin.

Prawo(wg Dworkina)- to nie tylko związek reguł prawnych, ale oprócz tego prawo stanowią również zasady prawa.

Hart uważał, że jeżeli reguły nie normują określonego zachowania, to wówczas sędzia może odwołać się do swojej władzy dyskrecjonalnej, w celu do określenia danego stanu prawnego i porządku ustalonego stanu faktycznego pod określoną regułą prawną.

Dworkin mówi, że gdy wiążącej odpowiedzi nie odnajdujemy w regułach prawnych, to wówczas powinniśmy odwołać się do określonych zasad prawnych, nawet wtedy, gdy nie SA one wprost wyrażone w regułach prawnych. (Cammon law-system angielski; Common law (dosł. z j. ang. "prawo wspólne", j. pol. "prawo zwyczajowe") – porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich (m.in. krajów wchodzących w skład Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii).

Termin ten używany bywa w czterech różnych znaczeniach[1]:

  1. w znaczeniu pierwotnym common law oznaczało prawo tworzone od XII w. w Anglii pod auspicjami alternatywnego systemu sądownictwa, które opierało się na argumentacji odwołującej się do tradycji, zwyczaju oraz precedensu (sposobu, w jaki pewnego rodzaju przypadek już rozstrzygnięto). Takie common law przeciwstawiano regułom słuszności (equity);

  2. prawo tworzone przez sądy na zasadzie precedensu, i przeciwstawiane prawu stanowionemu (statutory law). Uzasadnienie decyzji sędziowskiej w common law jest zawsze kazuistyczne i odwołuje się do szczególnych okoliczności sprawy.

  3. całość systemu prawnego krajów anglosaskich;

  4. typ systemu prawnego charakterystycznego dla krajów anglosaskich i przeciwstawianego systemom prawa Europy kontynentalnej, cechujący się brakiem oddzielenia stosowania prawa od jego stanowienia oraz świadomym i celowym oparciem norm prawnych i rozstrzygnięć sądowych na wcześniejszych precedensach)

Przykład:

Spadkobierca morduje spadkodawcę. Czy mimo tego, że wszystkie względy formalne są spełnione, aby otrzymać spadek, spadkobierca może go otrzymać?

Odpowiedź: W takim przypadku Dworkin mówi, że należy powołać się na zasady i wartości moralne, które przyjmują wówczas postać zasady prawnej. W omawianym przypadku zastosowanie będzie miała zasada: „Nikt nie może czerpać korzyści z wyrządzonego przez siebie zła”.

Dworkin rozszerza pojęcie prawa o zasady prawne. Z zasadami prawnymi wiąże się pewna trudność na etapie stosowania prawa w przypadku, gdyby zasady znajdujące zastosowanie w rozstrzyganej sprawie kolidowały ze sobą.

Np. w Kodeksie karnym –zasada humanitaryzmu i dyrektywa prewencji generalnej i prewencji indywidualnej, tzn., że kara wymierzana sprawcy czynu zabronionego powinna być humanitarna (np. brak kary śmierci), nakłada obowiązek gradacji kar, jakie można zastosować.

W przypadku kolizji zasad, wartości mamy doczynienia z ważeniem tych zasad, wartości-jest to tzw. teoria wyważania (Theorie der Abwägung)

Jest to koncepcja trzeciej drogi, czyli traktuje fakt, jako internacjonalny.

Ad. 1. Z punktu „Klasycznie wyróżnia się dwa nurty”

Koncepcje prawno-naturalne

Koncepcja ta nawiązuje do struktury szkoły tomistycznej –John Finnis. Prawo musi odzwierciedlać wartości poza prawne, poza elementem świeckim coś nadprzyrodzonego, np. Prawo Boskie.

Szkoły realistyczne-skrajny pozytywizm prawniczy. Prawo to tyle, co prawo w działaniu, powstaje przez wydawane orzeczenia sądu i prawo w tekstach prawnych-prawo stanowione.

We współczesnym systemie prawnym, prawem jest prawo tworzone przez sędziów i prawo tworzone przez prawodawców znajdujące swój wyraz w aktach normatywnych.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
NORMATYWIZM PRAWNICZY, Sem. 1, Wstęp do prawoznawstwa
Pytania wstęp do prawoznawstwa
Kolos Wstęp do Prawoznawstwa
ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM ZE WSTĘPU DO PRAWOZNAWSTWA, Wstęp do prawoznawstwa, Wstęp do prawoznawstwa
Podziały stosunków prawnych, Sem. 1, Wstęp do prawoznawstwa
1113, Wstęp do prawoznawstwa, Wstęp do prawoznawstwa, Skrypty
Wstęp do prawoznawstwa pytania
Wstęp do prawoznastwa
Kolos Wstęp do Prawoznawstwa 2
Wstęp do prawoznawstwa(1)
Pytania egzaminacyjne wstęp do prawoznawstwa
wstęp do prawoznawstwa
WSTĘP DO PRAWOZNAWSTWA
Wstęp do prawoznawstwa
Pojęcie prawa, Prawo, wstep do prawoznawstwa
p ub260307 wstep, Prawo, wstep do prawoznawstwa

więcej podobnych podstron