Choroba Alzheimera

Filozofia opieki

• Objawy choroby opisał Alois Alzheimer w 1906r. Objawy te rozpoznał u 50-letniej kobiety.

• Choroba Alzheimera odpowiada za 50-75% wszystkich rodzajów otępień

• Otępienia nie można klasyfikować jako choroby. Powinno się je traktować jako zespół pewnych objawów.

• Podstawowe cechy otępienia to różnorodne deficyty poznawcze, do których należy utrata pamięci i przynajmniej jedna z wymienionych cech:

• Afazja – całkowita lub częściowa utrata zdolności używania bądź rozumienia słów

• Apraksja – utrata zdolności wykonywania skoordynowanych lub celowych ruchów, np. trudności w obsłudze takich urządzeń, jak telewizor;

• Agnozja – nieumiejętność odróżniania znanych przedmiotów;

• Kłopoty z funkcjami „wykonawczymi” – brak umiejętności abstrakcyjnego myślenia, planowania, inicjowania, wykonywania czynności w kolejności, kontroli i zaprzestania skomplikowanych zachowań

Niektóre objawy otępienia to:

• zaburzenia pamięci;

• trudności z uczeniem się nowego materiału;

• gubienie rzeczy wartościowych;

• zapominanie, np. o zostawionej na gazie potrawie;

• trudności z wykonywaniem zadań przestrzennych, np. w poruszaniu się we własnym domu lub w bliskim sąsiedztwie;

• słaba ocena/osąd, np. przecenianie niebezpieczeństw;

• słaby wgląd i nierealistyczna ocena umiejętności, np. tworzenie nierealistycznych planów;

• słaba świadomość utraty pamięci lub innych deficytów poznawczych lub jej brak

• Istnieje ok. 60 rodzajów otępienia, każde ze specyficznymi objawami.

• Chorobę Alzheimera lekarze rozpoznają po wykluczeniu innych otępień

Najczęstsze rodzaje otępienia:

• Choroba Alzheimera

• Otępienie naczyniopochodne (MID)

• - wielokrotne zawały serca, serie niewielkich udarów są częsta przyczyną otępienia. Stan pacjenta nie zmienia się pomiędzy wylewami, a pogarsza raptowne po wylewie.

• Otępienie spowodowane chorobą Parkinsona

• - choroba ta rozwija się w wieku średnim i później. U wielu pacjentów pojawia się depresja i objawy psychiatryczne w trakcie leczenia. Otępienia zdarzają się u 20-6% wszystkich przypadków choroby Parkinsona

• Inne choroby, które prowadzą do otępienia: - choroba ciał Lewy`ego; choroba Picka; choroba Huntingtona; Ch. Creutzfelda – Jackoba; guzy mózgu; urazy głowy; schorzenia endokrynologiczne; schorzenia na tle żywieniowym (np. brak witaminy B12); infekcje; zaburzenia funkcji nerek i wątroby; Choroby neurologiczne(np. stwardnienie rozsiane);

• Niektóre choroby układu moczowego.

Etapy choroby Alzheimera

• Wczesne stadium (amnestyczne) charakteryzuje się kłopotami z pamięcią (zapominaniem);

• Stadium otępienia (średnie) – stopniowe zanikanie pamięci (szczególnie p. świeżej), dezorientacja, zaburzenia mowy, niemożność koncentracji, apraksja, agnozja, utrata zdolności intelektualnych i myślenia. Może występować zaprzeczanie i niepokój. Zadania, które dotąd były łatwe mogą sprawiać trudność.

• Stadium wegetatywne (późne) – utrata zdolności porozumiewania się z innymi. Pacjent może zaniemówić, pozostawać w łóżku, nie kontrolować oddawania moczu i stolca. Nie potrafi wykonać żadnej czynności samodzielnie (np. wymaga karmienia)

Filozofia opieki:

• być wrażliwym na pacjenta, jego kolegów, przyjaciół, krewnych oraz na swoje potrzeby (opiekunów)

• jak najwięcej wiedzieć o chorobie

• być elastycznym

• wspierać i zachęcać każdego chorego do wykorzystania jego możliwości

• zaakceptować świat chorego

• uznać, ze każdy pacjent jest osoba ludzką

• koncentrować się na mocnych stronach pacjenta

• chory jako istota ludzka – okazywanie szacunku dla:

• wyjątkowej historii życia każdego człowieka;

• jego zdolności, gustów, preferencji, wyborów, jego wrażliwości, siły, potrzeb

Wymagania opieki

• odpowiednia liczba wykwalifikowanego personelu;

• dobra sieć wsparcia dla opiekunów;

• środowisko pacjenta zbliżone do domowego;

• ćwiczenia (zajęcia) terapie stymulujące aktywność pacjentów i zachęcające ich do działania

• zaangażowanie rodziny w opiekę;

• kształcenie rodzin pacjentów, krewnych i przyjaciół;

• uświadamiane skutków negatywnych/ krzywdzących postaw społecznych.

• Nie można zalecić uniwersalnego planu opieki. Plan opieki musi odpowiadać objawom pacjenta i stadium choroby

Planowanie opieki powinno uwzględniać

• indywidualne podejście do każdego pacjenta

• system dokumentacji wszystkich informacji o pacjencie

• odpowiednie sposoby wymiany informacji (oprócz notatek i rozmowy)

• wysoki standard opieki

Jak planować opiekę:

• Rozmowa z pacjentem i jego bliskimi

• Zebranie informacji o pacjencie (rozmowa, obserwacja)

• Sporządzenie pisemnego planu opieki

• Przechowywanie informacji (rozpoznanie, biografa pacjenta, plan opieki, środki opiekuńcze, raporty z opieki, raporty o sukcesach)

Praca z rodziną

• opieka nad osoba chorą to dla rodziny obciążenie fizyczne, psychologiczne i społeczne

• umieszczenie pacjenta w domu opieki to dla rodziny poważny problem;

• wiele rodzin ma poczucie winy

• współmałżonkowie mogą zamartwiać się o przyszłość lub bać się samotności;

• rodziny czują się bezużyteczne albo niepotrzebne

• Rodzina stanowi część zespołu terapeutycznego

• Współpraca opiekunów z rodziną polega na:

• pytaniu o problemy rodziny pacjenta i chęć zrozumienia ich;

• poświęcanie czasu na zadawane pytań

• słuchanie ich opinii;

• uzyskanie informacji, jaką role rodzina powinna pełnić w życiu pacjenta

• Opieka wysokiej jakości – to taka, która poprawia jakość życia pacjenta

Porozumiewanie się z pacjentem

• przygotowane biografii

• obserwowanie chorego

• porozumiewanie się

Wskazówki do rozmowy z chorym:

• nagrywaj rozmowę z chorym

• nie zasypuj go pytaniami;

• nie próbuj oceniać,

• nie zmuszaj do rozmowy;

• bądź świadomy swoich uprzedzeń,

• jeśli nie masz pewności, czy dobrze zrozumiałeś chorego, powtórz, to co według ciebie powiedział.

Cele terapii:

• podtrzymywanie jakości życia pacjenta

• zmniejszenie lęków, niepokojów i problemów zachowania pacjenta

• znalezienie zajęć odpowiadających wrażliwości pacjentów;

• wspieranie umiejętności pacjenta

Rodzaje terapii

• Ćwiczenia z pacjentem powinny być proste, krótkie, różnorodne, konsekwentne i powtarzające się

Terapia muzyczna i dźwiękowa

• Niektórzy pacjenci reagują tylko na muzykę znaną im z przeszłości

• muzyka ma wpływ na wiele rodzajów zachowań:

• błądzenie /wędrowanie – uspokajająca muzyka pomaga pacjentom, którzy gubią się , błądzą, wędrują

• apatia- muzyka może pobudzać

• agresja – słuchanie muzyki angażuje uwagę pacjenta i zmniejsza ryzyko agresji, zmniejsza poziom agresji

• pobudzenie – rozładowanie emocji z przeszłości. Muzyka może wydobyć głęboko ukryte informacje; wraz z psychologiczny wsparciem może pomóc pacjentowi pogodzić się z przeszłością

• fizyczna bierność, wycofanie –muzyka zachęca do ruchu i zaangażowania

Technika walidacyjna

• Terapia ma na celu porozumiewanie się poprzez docenianie i unormowanie uczuć

• Opiekun zachęca do porozumiewania słownego i pozasłownego; słucha, nie osądza, akceptuje poglądy i sposoby zachowania pacjentów.

Cele terapii walidacyjnej:

• Pomoc pacjentom „zagubionym” odzyskać godność, własna wartość i tożsamość pomóc pacjentom rozwiązać pewne sprawy życiowe przed śmiercią, zmniejszyć stres, pomóc ludziom znaleźć sens życia oraz uwiarygodnić swoje życie

• ! unikać pytania „dlaczego” i słowa „powinieneś”

Orientacja w rzeczywistości (trening poczucia rzeczywistości)

• Orientacja w rzeczywistości typu lekcyjnego

• Intensywne sesje, gdzie pacjenci obserwują tablice z różnymi rodzajami informacji: nazwa ośrodka, pory posiłków, jadłospisy, dzień, data, miesiąc, rok, pora roku, pogoda, rozkład zajęć na każdy dzień

24 –godzinna orientacja w rzeczywistości

• - wykorzystywanie każdej okazji do utrzymania pacjenta w kontakcie z teraźniejszością

• - zachęcanie pacjentów i personel do noszenia tabliczek z imionami, jak najczęściej używając imion pacjentów, czytając fragmenty codziennych gazet...

Terapia reminiscencyjna

• - wykorzystuje pamięć dawną i różnorodne skojarzenia do pobudzania pamięci i angażowania pacjenta w rozmowę o ich życiu w przeszłości. Reminiscencja pomaga w osiąganiu równowagi, poczucia sensu i bezpieczeństwa oraz kontroli nad własnym życiem

• Zalety: zmniejsza pobudzenie i zachowania agresywne; polepsza umiejętności społeczne pacjenta, pomaga mówić o swoich myślach, uczuciach, wzmaga poczucie pewności, jest przyjemna, łatwa do zorganizowania

Sonas

• w języku celtyskim oznacza radość, dobre samopoczucie, radość lub zadowolenie – stymulują wszystkie zmysły

• spokojne ćwiczenia gimnastyczne

• wspólne śpiewanie;

• terapia relaksująca;

• przysłowia i poezja;

• stymulacja zmysłowa

• ćwiczenia z perkusją/taneczne;

• pomysły uczestników

• muzyka do masażu