PODMIOTY SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH

1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały;

2) gminy, powiaty i samorząd województwa (jednostki samorządu terytorialnego) oraz ich związki;

3) jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych;

4) państwowe i samorządowe fundusze celowe;

5) państwowe szkoły wyższe;

6) jednostki badawczo-rozwojowe;

7) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

8) państwowe i samorządowe instytucje kultury;

9) Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i zarządzane przez nie fundusze;

10) Narodowy Fundusz Zdrowia;

11) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;

12) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie od rębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przeisiębiorstw, banków i spółek prawa handlowego.

ELEMENTY SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU PODMIOTOWYM

1. Władze ustawodawcze szczebla

   • centralnego (parlament)

   • pośredniego (rady regionalne)

   • samorządowego (rady gminy);

2. Władze wykonawcze

3. Władze kontrolne

   • NIK

   • Regionalne Izby Rozrachunkowe

4. Aparat skarbowy (finansowy)

5. Podmioty finansowane z funduszy publicznych, zwłaszcza jednostki budżetowe jak na przykład:

   • Szkoły
     Jednostki wojskowe

Aparat skarbowy ( np. Izby Skarbowe, Urzędy Skarbowe, Urzędy Kontroli Skarbowej) zajmuje się na bieżąco realizacją dochodów i wydatków publicznych, ich kontrolą, zarządzaniem budżetem, funduszami ubezpieczeniowymi; struktura aparatu finansowego jest różna w różnych krajach;

JEDNOSTKA BUDŻETOWA

Najbardziej typowa forma dla instytucji państwowych i samorządowych

Tworzona w dziedzinach, gdzie wydatki są niewspółmierne do dochodów

Źródłem finansowania są środki z budżetu państwa, uzyskane dochody są odporwadzane do budżetu,

Dysponenci jednostek państwowych- ministrowie i kierownicy urzędów centralnych oraz wojewodowie,

Dysponenci jednostek samorządowych- organy stanowiące jesdnostki samodządu terytorialnego( jst)

Przykłady jednostek: sądy, prokuratury, trybunały, areszty, szkoły podstawowe, gminy, gimnazja, placówki opiekuńczo- wychowawcze, poradnie pedagogiczne, urzędy gmin, gminne ośrodki pomocy społecznej,. Cześć przedszkoli, starostwa, szkoły zawodowe, zarząd dróg,

Plan finansowania: wydatki związane z funkvonowaniem, wyadatki na inwestycje własne, datacje i świadczenia wypłacane innym podmiotom.

JEDNOSTKI GOSPODARNKI POZABUDŻETOWEJ

Zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze,

Dysponują własnymi dochodami przeznaczonymi na konkretne zadania

źródło finansowania: głównie dochody własne, możliwość korzystania z dotacji państwowych,

Część uzyskanego zysku lub dochodu przekazują do budżetu państwowego

Możliwość zmiany planu finansującego w ciągu roku przy zachowaniu pewnych norm.

Cel utworzenia: poprawa efektywności gospodarowania finansami publicznymi, a w praktyce...

ZAKŁADY BUDŻETOWE

Brak osobowości prawnej

Samodzielność organizacyjna

Ograniczona samodzielność finansowa

Nadwyżkę środków przekazują do budżetu

Przykłady: ośrodki szkolenia i dokształcamnia kadr urzędów administracyjnych, zakłady działające przy mon, ośrodki sportu i rkereacji, przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej, inne.

Ich liczba stopniowo maleje, są przekształcane w spóki.

GOSPODARSTWA POMOCNICZE

Sposób powstawania analogiczny do zakładów pomocniczych

Stanowią wyodrębnioną część jednostki budżetowej

Źródło finansowania: dochody własne, dotacje państwowe

Część zysku przekazują do budżetu

Przykłady: hotele pracownicze, zakłady obsługi ministerstw i centralnych urzędów administracyjnych, ośrodki wypoczynkowe, warsztaty szkoleniowe, inne

Ich liczba maleje

FUNDUSZE CELOWE

TZW. PARABUDŹETY

Źródło finansowania: głównie dochody własne uzyskiwane ze świadczeń o charakterze publicznoprawnym, dotacje budżetowe, pożyczki i kredyty, pożyczki z państwa (?), pozostałości środków z okresów poprzednich

Może działać jako osoba prawna lub jako wyodrębniony rachunek bankowy organu państwowego lub jednostek samorządowych

W 2004 roku istniało 13 państwowych funduszy specjalnych

Wg badań NIK gospodarowanie funduszami celowymi przez jednostki publiczne wykazuje wiele nieprawidłowości

2005 roku do ustawy budżetowej wprowadzono kolejnych 13 funduszy celowych

NFZ

Powstały w 2004 roku, ich poprzednikami były kasy chorych

Posiada osobowość prawną

Źródło przychodów: składki, darowizny, odpisy, kredyty, pożyczki, dochody z lokaty, inne.

Aktualna wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne wynosi od stycznia 2007 – 9 % podstawy wymiaru dochody od osób fizycznych

AGENCJE PAŃSTWOWE

Cel: wykonywanie w imieniu skarbu państwa określonych zadań, zarządzanie w imieniu państwa określonymi składnikami majątku państwowego, finansowe wspieranie określonej działalności gospodarczej.

Obecnie mamy 7 agencji

Posiadają osobowość prawną

Źródło dochodów: dotacje budżetowe, dochody z administrowanego mienia państwowego, opłaty i prowizje od usług administracji rządowej podmiotów

PAŃSTOWE SZKOŁY WYŻSZE

Posiadają osobowość prawną

Plan budżetowy ustalany przez senat uczelni

Ponad 80 % państwowych uczelni finansowana ze środków budżetowych

INSTYTUCJE KULTURY

Posiadają osobowość prawną

Mecenat nad nimi sprawuje państwo

Przykłady: teatry, muzea, opery, galerie, filharmonie, inne.

Źródło dochodów: dotacje z państwa, środki własne, przychody z dzierżawy lub najmu.

ELEMENTY SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU INSTYTUCJONALNYM

ELEMENTY SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU PRAWNYM

1. Konstytucja lub inna ustawa zasadnicza

2. Prawo budżetowe

3. Coroczne ustawy budżetowe i uchwały budżetowe samorządów

4. Ustawy podatkowe

5. Ustawy o pozabudżetowych funduszach publicznych

6. Ustawy o finansach samorządowych (lokalnych, regionalnych)

7. Ustawy regulujące działalność ministra finansów oraz działalność aparatu skarbowego

8. Ustawa karnoskarbowa

9. Ustawa o zobowiązaniach podatkowych

10. Akty normatywne regulujące działalność ministra finansów, rządu, innych ministrów, na szczeblu lokalnym zaś zarządu gminy i jego przedstawicieli

11. Akty wykonawcze, wydawane zwłaszcza przez ministra finansów

ELEMENTY SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH W PRZEKROJU INSTRUMENTALNYM

TRUKTURA SYSTEMU FINANSÓW PUBLICZNYCH

PRZEKRÓJ PODMIOTOWY	PRZEKRÓJ PRAWNY	PRZEKRÓJ INSTYTUCJONALNY	PRZEKRÓJ INSTRUMENTALNY	PRZEKRÓJ TECHNICZNY
1) władze ustawodawcze szczebla centralnego (parlament), szczebla pośredniego(rady regionalne), szczebla samorządowego (rady gminne) 2) władze wykonawcze (rządy, zarządy) 3)władze kontrolne (np. NIK, Regionalne Izby Obrachunkowe) 4) aparat skarbowy 5) podmioty finansowane z funduszy publicznych	1) konstytucja lub inna ustawa zasadnicza 2) prawo budżetowe, zazwyczaj w randze ustawy 3) coroczne ustawy budżetowe i uchwały budżetowe samorządów 4) ustawy podatkowe 5) ustawy o pozabudżetowych funduszach publicznych 6) ustawy o finansach samorządowych 7)ustawy regulujące działalność ministra finansów (skarbu) oraz działalność aparatu skarbowego 8) ustawa karnoskarbowa 9) ustawa o zobowiązaniach podatkowych (np. ordynacja podatkowa) 10) akty normatywne regulujące działalność ministra finansów, rządu, a na szczeblu lokalnym zarządu gminy	1) budżet państwa 2) budżetów samorządowych szczebla podstawowego lub wyższego (powiatu samorządowego, regionu samorządowego) 3) funduszy ubezpieczeń społecznych 4) pozostałych funduszy publicznych 5) fundacji publicznych	1) podatki centralne 2) podatki lokalne 3) opłaty 4) cła 5) dochody z majątku publicznego (dywidendy, renty) 6) składki na ubezpieczenie społeczne 7) subwencje 8) dotacje 9) kredyty państwowe i pożyczki publiczne	1) klasyfikacja budżetowa 2) procedura budżetowa 3) metody planowania dochodów i wydatków