p z 3

1. Prawo zobowiązań – jest to zespół norm prawnych regulujących wymianę dóbr i usług o

wartości majątkowej a także ochronę majątkową i niemajątkowką.

2. Źródła prawa zobowiązań:

a) Konstytucja RP

b) ustawa (np. kodeks cywilny, o sprzedaży konsumenckiej, prawo bankowe, o obrocie

instrumentami finansowymi)

c) rozporządzenia

d) ratyfikowane umowy międzynarodowe

e) normy prawa unii europejskiej

3. Zobowiązanie

a) podmioty zobowiązania: podmiot uprawniony (wierzyciel), podmiot zobowiązany

(dłużnik). Uprawnienie wierzyciela określa się zbiorczym mianem wierzytelności, a obowiązki

dłużnika terminem dług.

b) przedmiot: jest to świadczenie, czyli wskazane treśćią zobowiązania zachowanie się

dłużnika na rzecz wierzyciela (działanie jak i zaniechanie).

c) treść: prawa i obowiązki (patrz punkty następne).

4. Treść

a) wierzytelność – jest swoistym prawem podmiotowym (względnym), które w stosunku

zobowiązaniowym przysługuje wierzycielowi (roszczenie lub zespół roszczeń) Służy do

zaspokojenia jego interesów. Zazwyczaj interes ten przybiera charakter majątkowy, nie jest to

jednak konieczne, ponieważ także wartości niemajątkowe mogą być realizowane w stosunkach

zobowiązaniowych. Do realizacja celów błahych nie podejmuje się zobowiązań prawnie

wiążących (tzw. zobowiązania towarzyskie).

Możemy wyrożnić:

• roszczenie główne – służą realizacji podstawowego interesu wierzyciela i polegająna

wykonaniu pierwotnego świadczenia lub na spełnianiu świadczenia zastępczego (np. zapłata

ceny)

• roszczenie uboczne – np. odsetki

uprawnienie kształtujące – jednostronna możliwość zmiany stosunku zobowiązaniowego.

b) dług – korelat wierzytelności, czyli zespół obowiązków dłużnika. Zobowiązania

powinno być wykonane zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społecznogospodarczemu

oraz ZWS, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób

odpowiadający tym zwyczajom.

5. Rozszerzona skuteczność wierzytelności

a) instytucja skargi pauliańskiej – czyli ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności

dłużnika (omówiona później)

b) instytucja ukształtowana w art. 59 KC – w razie zawarcia umowy , której wykonanie

czyni całkowicie lub cześciowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta

moża żądać uznania umowy za beskuteczną w stosunku do niej z tym zastrzeżeniem, że osoba

zawierająca umowę musiałą wiedzieć o wcześniejszym roszczeniu osoby trzeciej, chyba że umowa

byłą nieodpłatna.

c) ochrona rozszerzona może zostać również zrealizowana na podstawie przepisów o

czynach niedozwolonych (art. 415), jeżeli zostaną spełnione odpowiednie przesłanki.

d) do instytucji rozszerzających skuteczność wierzytelności zalicz się również

zobowiązania realne oraz pewne sprężone z wierzytelnością prawa bezwzględne.

Zobowiązania realne osiagają cel, jakim jest wzmocnienie ochrony wierzytelności, nie

przez rozszerzenie kręgu osób, od których wierzyciel może żądać zaspokojenia interesu, lecz przez

sowiste wyznaczenie osoby dłużnika.

6. Odpowiedzialność

Odpowiedzialność (sensu largo), czyli jakieś ujemne następstwa prawne, przewidziane

dla jakiegoś podmiotu w związku ze ziszczeniem się pewnych zdarzeń kwalifikowanych

negatywnie przez system prawny. Na przykład niewykonanie lub nienależyte wykonanie

zobowiązania przez dłużnika.

Odpowiedzialność (sensu stricte), dopuszczalność stosowania przymusu realizowanego

zazwyczaj przez organy państwa. Inaczej, sankcja za niedopełnienie obowiązku

pierwotnego lub następczego.

a) Odpowiedzialność osobista

Dłużnik odpowiada całym swoim majątkiem, jaki ma w chwili prowadzenia przeciwko

niemu egzekucji. W istocie jest to odpowiedzialność majątkowa. Realizują ją organy państwa, na

podstawie orzeczenia sądowego lub innego kompetentengo organu. Polega na na przymusowym

odebraniu pieniędzy lub określonych przedmiotów od dłużnika albo na ich sprzedaży w celu

uzyskania potrzebnych na zaspokojenie wierzyciela środków, jak również na przejęciu praw

majątkowych.

b) Ograniczona odpowiedzialność osobista

Ograniczenie tego rodzaju, może występować w dwóch postaciach:

1) Pierwsza polega na tym, że dłużnik odpowiada tylko określoną częścią swojego

majątku, wyodrębnioną wg wskazanych w ustawie kryteriów. Jeżeli nie wystarcza

ona na pokrycie wierzytelności, to wierzytelność nie wygasa lecz zostaje nie

zaspokojona.

2) Drugi sposób, polega na wskazaniu maksymalnej wartości, jaka może być

uzyskana z majątku osoby odpowiedzialnej. Wartości tej można jednak dochodzić z

całego majątku dłużnika.

c) Odpowiedzialność rzeczowa

Polega na tym, że wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swojej wierzytelności z

wartości jaką stanowi indywidualnie oznaczona rzecz. Odpowiedzialność tą, ponosi

każdoczesny właściciel rzeczy, którym nie musi być dłużnik. Uprawnienie wierzyciela ma więc

charakter bezwględny. Ponadto, zyskuje on korzyść pierwszeństwa zaspokojenia swojej

wierzytelności przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy obciążonej.


Wyszukiwarka