Kompensacja społeczna, opieka, pomoc wspierająca rozwój
Kompensacja społeczna oznacza wyrównanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub grupy.
a) typ kompensacji naturalnej, samorzutna, nieświadoma
b) typ kompensacji zaplanowanej – realizowana jest przez planowe zabiegi środowiskowe, wprowadzające urządzenia, instytucje, wzorce zachowań zastępowanie sytuacji nienormalnych sytuacjami zdrowymi.
Przykłady kompensacji społecznej
a) rodzina zastępcza
b) klub młodzież
c) kurator sądowy
d) dom rencistów
Wymienione formy kompensacji zaczną spełniać swoją rolę tylko w warunkach poprawnego zaplanowania i pomyślnego funkcjonowania.
Wg H. Radlińskiej
„W ped. Społ. kompensacja oznacza celowe wyrównanie braków, uzupełnianie lub zastępowanie niepomyślnych składników sytuacji osobistej lub grupowej, stwarzanie warunków życia uznawanych za normalne […] Wzmacnianie słabych pomocą silnych”
Pomagać skutecznie można tym, którzy sami sobie chcą pomóc w wyjściu ze stanu niepomyślności.
Wiek społeczny – rozbieżność między wiekiem kalendarzowym jednostki a jej sytuacją życiową. ( przyśpieszenie wieku społecznego lub. )
Dwa spaczenia grożące kompensacji społecznej
1. Nadkompensacja- przesadna gorliwość czynników realizujących kompensację, co może utrudnić jednostce dostosowanie się do właściwych jej sytuacji życiowych.
2. Niedostrzeganie stanów , wobec których kompensacja społ. nie może być efektywna.
Opieka – czynność życiowa „świadczona w tych wszystkich sytuacjach życiowych, w których ludzie dotknięci nieszczęśliwym układem wydarzeń losowych nie umieją albo nie mają dość sił, aby samodzielnie przezwyciężyć piętrzące się przed nimi trudności”
Opieka kojarzy się z bezradnością spowodowaną przez takie przyczyny jak wielodzietność, długotrwała poważna choroba, destrukcja rodziny, aspołeczne zachowywanie się członka rodziny itd.
Aktywność opiekuńcza – podstawowe kręgi środowiska
1. Środowisko pracy
2.Środowisko sąsiedzkie
3. Instytucje specjalne opieki społecznej
Kompensacja społeczna jest jednym z fundamentalnych sposobów realizowania opieki społecznej.
Profilaktyka opiekuńcza polega na zapobieganiu tym wszystkim sytuacjom, które powodują wyłanianie się potrzeb z zakresu opieki społecznej, a więc i kompensacji społecznej.
Dobrze realizowana i rozwinięta, powinna redukować przypadki niedostosowania społecznego, wykolejeń, patologii społecznej. Powinna uprzedzić stany zagrożenia, aby uchronić jednostki i grupy danej populacji przed niepożądanymi odchyleniami od stanów normalnych.
Pomoc wspierająca pomyślny rozwój – obejmuje poczynania służące nie tylko osobom zagrożonym w rozwoju, lecz także całej populacji danego terenu.
Opieka społeczna, służba społeczna, praca socjalna
Cechy unowocześnionej opieki społecznej
a) unaukowienie opieki
b) integrowanie zabiegów wokół komórki rodzinnej i środowiska lokalnego
c) pedagogizowanie czynności opiekuńczych
d) „uzawodowienie” pracowników opieki
e) akcentowanie profilaktyki
RATOWNICTWO- pomoc doraźna - czyli rozpoznanie warunków natychmiastowego
działania, stwierdzenie potrzeby o możliwości ratunku np. pomoc
powodzianom.
OPIEKA- to forma świadcząca w tych wszystkich sytuacjach życiowych, w
których ludzie dotknięci nieszczęśliwym układem wydarzeń losowych nie
umieją albo nie mogą dojść do sił, aby samodzielnie pokonać trudności np.
domy małego dziecka.
POMOC - zapewnia możliwość utrzymania i podnoszenia kultury, spożytkowania
wszystkich sił ludzkich poradnie, świetlice.
Inną formą jest KOMPENSACJA SPOŁECZNA, czyli wyrównywanie braków
środowiskowych, utrudniających bieg życia jednostki tej grupy np. rodziny
zastępcze, kuratorzy sądowi.
INTERWENCJA- jest działaniem osoby lub zespołu w rzeczywistości, od której
pierwotnie nie należeli.
SŁUŻBAMI SPECJALNYMI - są nazywane zorganizowane, względnie trwałe i
występujące zespoły ludzi działające w ścisłym związku lub w ramach
pewnych instytucji i organizacji, których zadaniem jest wspomaganie
jednostki rodziny oraz innych grup i zbiorowości w sytuacjach, gdy nie
mogą one zaspokoić swoich potrzeb na wystarczającym poziomie.
Podmioty służb społecznych można podzielić na zinstytucjonalizowane np.
państwowy system pomocy społecznej, kościelne organizacje charytatywne,
grupy samopomocy, fundacje i nieinstytucjonalizaowane pomoc rodzinna i
sąsiedzka, nieformalne grupy samopomocy.
Można też wyróżnić służby społeczno - publiczne - finansowanie z podatków
np. instytucje państwowe i samorządowe oraz niepubliczne - opłacone z
prywatnych pieniędzy organizacje społeczne, fundacje, samopomoc.
Innym kryterium jest to, czy podmioty świadczące usługi społeczne mają
charakter komercyjny, tzn. działają w celu wypracowania dla siebie zysku
np. prowadzący prywatną praktykę pracownicy socjalni, prywatne domy dla
przewlekle chorych, czy też nie są nastawione na zysk.
Służby społeczne dzieli się też ze względu na socjalne, działające w
miejscu pracy oraz terenowe służby społeczne, funkcjonujące w miejscu
zamieszkania
Termin praca socjalna jest wieloznaczny i nieostry. Praca socjalna może
być też realizowana przez nieprofesjonalistów. Praca opiekuńcza jest
elementem pracy socjalnej i związana jest z opieką nad osobami
niesamodzielnymi. Praca socjalna może przyjmować zróżnicowane formy - od
pomocy doraźnej do długofalowych działań wspierających rozwój jednostek i
grup.