Obowiązki pracodawcy
Do obowiązków pracodawcy należy: organizowanie stanowisk pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
· wyposażenie pracowników w odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej na wszystkich stanowiskach, gdzie jest to konieczne,
· dbanie o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz stosowanie ich zgodnie z przeznaczeniem,
· organizowanie, przygotowywanie i prowadzenie prac przy uwzględnieniu zabezpieczenia pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
· dbanie o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,· egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
· zapewnienie wykonywania poleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami,
· informowanie o ryzyku zawodowym występującym na stanowiskach pracy,
· zapewnienie przeszkolenia pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem pracownika do pracy (szkolenie wstępne BHP) oraz prowadzenie szkoleń w tym zakresie (szkolenia okresowe),
- podjęcie działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, wyznaczyć osoby odpowiedzialne,
- zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, przeszkolić i wyznaczyć osoby do udzielania pierwszej pomocy.
Obowiązki pracownika
Pracownik w szczególności jest obowiązany:
• znać przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami BHP oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
• poddawać się badaniom lekarskim i stosować się do zaleceń lekarza,
• niezwłocznie powiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym niebezpieczeństwie,
• współdziałać z pracodawcą i przełożonym w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uprawnienia pracodawcy
Pracodawca jest uprawniony do:
• nagradzania i wyróżniania pracowników,
• stosowania kary upomnienia i kary nagany za nieprzestrzeganie przez pracowników ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych,
• stosowania kary pieniężnej za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, opuszczanie miejsca pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Uprawnienia pracownika
· Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym przełożonego, w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom.
· Pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia informując o tym niezwłocznie przełożonego, jeżeli samo powstrzymanie się od wykonywania pracy nie likwiduje bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia.
· Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpieczeństwa wykonania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
Konsekwencje naruszenia przepisów BHP
Naruszenie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy może stanowić podstawę wymierzenia jednej z kar porządkowych przewidzianych w Kodeksie pracy:
• karę upomnienia,
• karę nagany,
• karę pieniężną.
Wysokość kary pieniężnej za jedno przewinienie nie może przekroczyć jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łączny wymiar kary pieniężnej nie może być wyższy od dziesiątej części jego wynagrodzenia.
Osoby zajmujące kierownicze stanowiska w zakładzie pracy, a także pracodawcy mogą być pociągnięci do odpowiedzialności karno - administracyjnej, a także do odpowiedzialności karnej w przypadku rażącego naruszenia przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kodeks pracy określa pięć sposobów nawiązywania stosunku pracy:
zawarcie umowy o pracę
zawarcie spółdzielczej umowy o pracę
powołanie
mianowanie
wybór
W praktyce społecznej najczęściej dochodzi do nawiązania stosunku pracy poprzez zawarcie umowy o pracę.
Rozwiazanie umowy o pracę
Umowę o pracę rozwiązuje się w następujące sposoby:
[na mocy porozumienia stron],
[przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem)],
[przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia)]
z upływem czasu na jaki umowa została zawarta,
z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była ona zawarta.
Oświadczenie woli każdej ze stron stosunku pracy o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.
Oświadczenie pracodawcy o:
wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony,
rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia
powinno wskazywać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.
Każde oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu powinno zawierać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy. Pracodawca jest ponadto zobowiązany skonsultować zamiar dokonania wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony z reprezentującą pracownika organizacją związku zawodowego.
Do pracodawców u których następuje zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn nie dotyczących pracownika, ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi lub technologicznymi, w tym także, gdy zmiany te następują w celu poprawy warunków środowiska naturalnego mają zastosowanie przepisy ustawy w sprawie szczególnych zasad rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
Porozumienie stron jako sposób rozwiązania stosunku pracy ma zastosowanie do wszystkich rodzajów umów o pracę. Strony stosunku pracy mogą rozwiązać każdą umowę o pracę na mocy porozumienia stron mimo istnienia ograniczeń i zakazów w wypowiadaniu i rozwiązywaniu tych umów bez wypowiedzenia.
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem
Wypowiedzenie umowy o pracę jest to oświadczenie woli pracownika lub pracodawcy, mające na celu rozwiązanie stosunku pracy po upływie okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia jest to czas, jaki musi upłynąć między złożeniem oświadczenia woli o wypowiedzeniu pracy a jej rozwiązaniem jako następstwem tego oświadczenia.
Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju zawartej umowy oraz zakładowego stażu pracy (umowa na czas nie określony). Okresy wypowiedzenia muszą obejmować pełne tygodnie i miesiące i kończą się odpowiednio w soboty lub ostatniego dnia miesiąca.
Okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny wynosi:
3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni,
1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie,
2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony wynosi 2 tygodnie pod warunkiem zawarcia w jej treści klauzuli dopuszczającej możliwość jej wcześniejszego rozwiązania, a także w wypadku upadłości lub likwidacji zakładu pracy,
Za 2 tygodniowym okresem wypowiedzenia można rozwiązać umowę zawartą na czas wykonywanej pracy tylko w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy.
Okresy wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony wynoszą:
2 tygodnie - jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
1 miesiąc - jeżeli pracownik był zatrudniony ponad 6 miesięcy
3 miesiące - jeżeli pracownik był zatrudniony ponad 3 lata.
Należy pamiętać, że w przypadku okresów wypowiedzeń brane są pod uwagę pełne okresy tzn. pełne miesiące i pełne tygodnie.
W przypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę do obliczenia okresu wypowiedzenia sumuje się okresy zatrudnienia u obu pracodawców. Kodeks pracy dopuszcza w niektórych przypadkach wydłużenie okresu wypowiedzenia i tak np. dla pracownika zatrudnionego na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną okresy wypowiedzenia wynoszą 1 miesiąc przy zatrudnieniu do 6 miesięcy i 3 miesiące przy zatrudnieniu powyżej 6 miesięcy, o ile taka możliwość została przewidziana w umowie. Strony mogą również, po dokonaniu wypowiedzenia, ustalić wcześniejszy termin rozwiązania stosunku pracy. Nie powoduje to jednak zmiany sposobu rozwiązania umowy.
Trzymiesięczne okres wypowiedzenia może zostać skrócony przez pracodawcę do jednego miesiąca w przypadku likwidacji zakładu lub redukcji zatrudnienia. W takim wypadku pracodawca jest jednak zobowiązany do wypłaty odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wymówienia. Okres ten wlicza się pracownikowi pozostającemu bez pracy do okresu zatrudnienia.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w następujących przypadkach:
ciężkiego naruszenia przez pracownika jego obowiązków,
popełnienia przez pracownika w czasie trwania zatrudnienia przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie go na zajmowanym stanowisku,
zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Prawo do rozwiązania umowy w tym trybie przysługuje pracodawcy w ciągu 1 miesiąca od dnia uzyskania informacji o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. Oświadczenie pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia musi być złożone na piśmie i zawierać przyczynę uzasadniającą taki tryb rozwiązania.
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia nie z winy pracownika w następujących przypadkach:
długotrwałej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy spowodowanej chorobą przekraczającej 6 miesięcy,
długotrwałej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy spowodowanej inną przyczyną przekraczającej 1 miesiąc.
Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia w następujących przypadkach:
Jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go do innej pracy odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje w terminie wskazanym w orzeczeniu
Jeżeli pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. W tym wypadku pracownikowi należy się odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa została zawarta na czas określony, lub na czas wykonania określonej pracy wynagrodzenia za okres dwóch tygodni.
prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, ale za siedmiodniowym uprzedzeniem, przysługuje także pracownikowi w okresie jednego miesiąca od dnia zawiadomienia go o przejściu zakładu pracy na innego pracodawcę.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w przedstawionych przypadkach pociąga za sobą skutki jakie przepisy łączą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem i aby było skuteczne powinno:
mieć formę pisemną,
zawierać wskazanie przyczyny uzasadniającej dokonanie tej czynności prawnej,
zostać złożone w terminie jednego miesiąca od dnia uzyskania wiadomości o przyczynach uzasadniających podjęcie takiego działania.
Wynagrodzenie za pracę
Wynagrodzenie przysługuje tylko za pracę wykonaną. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Wynagrodzenie za pracę wypłacane jest przynajmniej raz w miesiącu. Termin wypłaty wynagrodzenia musi być stały i określony z góry, z wyjątkiem składników, które przysługują za okresy dłuższe (np. premie kwartalne). Wynagrodzenie za pracę wypłaca się z dołu nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.
Jeżeli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia jest dniem wolnym od pracy, obowiązkiem pracodawcy jest wypłacić wynagrodzenie w dniu poprzedzającym. Miejsce wypłaty powinno być ustalone z góry.
Pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników ma obowiązek sporządzenia regulaminu wynagrodzeń, w którym określa warunki wynagradzania za pracę i wypłaty innych świadczeń. postanowienia regulaminu nie mogą być mniej korzystne niż inne przepisy prawa.
Wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się w formie pieniężnej do rąk własnych pracownika. Może to być również osoba pisemnie przez pracownika upoważniona lub współmałżonek, jeżeli pracownik nie złożył zastrzeżenia (art. 29 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Na wniosek pracownika wypłata może być dokonywana w formie przelewu na konto osobiste pracownika.
Z wynagrodzenia pracownika, po odliczeniu zaliczki na podatek dochodowy, mogą być potrącana tylko następujące należności:
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie innych należności niż świadczenia alimentacyjne,
zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
kary pieniężne udzielone pracownikowi
Potrącenia powyższe podlegają ograniczeniom w wysokości zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
W pełnej wysokości odlicza się natomiast kwoty wypłacone pracownikowi w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.
Inne potrącenia mogą następować wyłącznie za pisemną zgodą pracownika.
Pracodawca jest ponadto zobowiązany do wypłaty pracownikowi, którego stosunek pracy rozwiązuje się w związku z przejściem na rentę, lub emeryturę odprawy w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Czas pracy
Czasem pracy określamy czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy.
Dniem ustawowo wolnym od pracy jest niedziela.
Najczęściej stosowane poza podstawowym rozkładem czasu pracy są dwie następujące metody organizacji czasu pracy czas pracy równoważny i zadaniowy czas pracy .
Pracodawca określa okres rozliczeniowy, porę nocną, system i rozkład czasu pracy.
Pracownikom, których dobowy wymiar pracy przekracza 6 godzin pracodawca musi zapewnić 15 minutową przerwę wliczoną do czasu pracy i może zapewnić 60 minutową przerwę nie wliczaną do czasu pracy.
Pracodawca obowiązany jest do prowadzenia ewidencji czasu pracy oddzielnie dla każdego pracownika z uwzględnieniem czasu pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, przerw dobowych i tygodniowych, a także wszelkich nieobecności pracownika.
Okres rozliczeniowy może wynosić do 4 miesięcy (w przypadkach szczególnych może wynosić nawet do 12 miesięcy).
W podstawowym rozkładzie czasu pracy nie może on przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.
Zadaniowy czas pracy dopuszcza wydłużenie dziennej normy czasu pracy do wartości potrzebnej w celu wykonania określonego zadania, pod warunkiem zrównoważenia czasu pracy, w skali miesiąca, na 40 godziny tygodniowo (najczęściej stosowany przez firmy usługowe).
Urlop wypoczynkowy
|
|
|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pracodawca obowiązany jest udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Do okresu zatrudnienia, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy oraz okresy nauki (pod warunkiem jej ukończenia).
Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego pracownik nabywa, w roku kalendarzowym, w którym podjął pierwszą pracę z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego po roku pracy.
Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, jednak co najmniej jedna jego część powinna obejmować nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych
Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego.
Urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w całości.
W razie niemożności wykorzystania urlopu w całości lub w jego części z powodu ustania stosunku pracy, pracodawca jest obowiązany wypłacić pracownikowi stosowny ekwiwalent pieniężny.
Jeżeli okresy pobierania nauki i zatrudnienia pokrywają się, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Urlop powinien być udzielony zgodnie z planem ustalonym przez pracodawcę na podstawie wniosków pracowników i konieczności zapewnienia normalnego toku pracy zakładu.
W przypadku zmiany pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego pracownik ma prawo do urlopu u dotychczasowego pracodawcy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego w roku w którym ustał stosunek pracy (liczą się rozpoczęte miesiące zatrudnienia).
Podstawowe terminy
Choroba zawodowa
to choroba spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia (np. chemicznych, fizycznych, biologicznych, alergizujących), występujących w środowisku pracy, wymieniona w wykazie chorób zawodowych.
Czynniki szkodliwe w środowisku pracy
to czynniki, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą.
Norma higieniczna
to prawnie ustanowiona wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (natężenia) czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy, z którą porównywane są wyniki pomiarów tego czynnika w celu oceny narażenia pracownika.
Narażenie zawodowe (ekspozycja)
to złożone pojęcie ilościowo-jakościowe, określające rodzaj i stężenie czynnika szkodliwego dla zdrowia oraz czas jego działania, zarówno w stosunku do zmiany roboczej, jak też długich okresów pracy.
Zagrożenie zdrowia czynnikami szkodliwymi
taki stan środowiska pracy, który może spowodować chorobę (np. czynniki szkodliwe w stężeniu (natężeniu) przekraczającym najwyższe dopuszczalne wartości określone w obowiązujących normach higienicznych).
NDS, NDN
wartości średnie ważone stężenia, których oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kp., przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz jego przyszłych pokoleń.
NDSCh
wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina.
NDSP –(progowe)
wartość stężenia, która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.
Stanowisko pracy
to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik wykonuje czynności zawodowe stale lub okresowo.
Środowisko pracy
to zbiór określonych przestrzennie lub organizacyjnie miejsc, w których pracownicy wykonują swoje czynności zawodowe.
Przed wyborem środka zapobiegawczego pracodawca musi dokonać oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik. Przy wykonywaniu tej czynności musi w szczególności uwzględnić:
1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych,
2) rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego,
3) informacje na temat:
a) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego,
b) choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy, c) stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek z wykonywaną pracą,
4) wskazówki organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.
Wazniejsze czynniki szkodliwe występujace w środowisku pracy
* substancje chemiczne (toksyczne, drażniące, uczulające, rakotwórcze),
* pyły przemysłowe (zwłókniające, rakotwórcze, itp.),
* hałas (dźwięki słyszalne, infradźwięki, ultradźwięki),
* wibracja (drgania miejscowe, ogólne),
* mikroklimat (zimny, gorący),
* niedostateczne oświetlenie stanowisk pracy,
* promieniowanie jonizujące, laserowe, nadfioletowe i podczerwone,
* pola elektromagnetyczne.
Eliminacja i ograniczanie zagrożeń
Eliminacja realizowana jest przez:
dobór nieszkodliwych surowców (lub zastępowanie bardziej szkodliwych, mniej szkodliwymi), półfabrykatów i innych materiałów w procesach technologicznych,
dobór maszyn i urządzeń nie stwarzających zagrożeń czynnikami fizycznymi, niebezpiecznymi, chemicznymi,
unieszkodliwianie odpadów.
Ograniczenie oddziaływania realizowane przez:
mechanizację, automatyzację,
zapewnienie właściwego transportu surowców, materiałów, wyrobów oraz odpadów,
stosowanie sygnalizatorów stanów niebezpiecznych lub uniemożliwienie wejścia w strefę zagrożenia,
hermetyzację procesów produkcyjnych,
stosowanie zbiorowych środków ochronnych w pomieszczeniach i na stanowiskach (osłony, ekrany, obudowy, izolacje, wentylacja, klimatyzacja),
właściwe stosowanie ochron osobistych.
Pracodawca obowiązany jest informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 Kp.).
Pracodawca obowiązany jest również przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań oraz zapoznawać z wynikami pracowników.
Pomiary, zgodnie z rozp. z 29.VII.96 r. w sprawie badań i pomiarów (Dz.U. 86 poz. 394), powinny być prowadzone nie rzadziej niż:
raz na 2 lata – jeżeli stężenie, natężenie określonego czynnika podczas ostatniego badania wynosiło poniżej 0,5 wartości NDS lub NDN
raz do roku – jeżeli stwierdzono stężenie (natężenie) określonego czynnika od 0,5 do 1,0 wartości NDS, NDN
raz na 6 m-cy – jeżeli stwierdzono przekroczenie NDS, NDN danego czynnika .
O szkodliwym oddziaływaniu czynników środowiska pracy na zdrowie pracowników mówimy w przypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych stężeń, natężeń tych czynników.
Hałas
Wg Polskiej Normy hałasem jest dźwięk o dowolnym charakterze akustycznym niepożądany w danych warunkach i przez daną osobę. Hałas jest najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym. Powoduje około 28% wszystkich chorób zawodowych. Upośledzenie słuchu następuje po kilku lub kilkunastu latach wykonywania pracy w zbyt głośnym środowisku. Zagrożenie słuchu występuje, gdy ciągły hałas przekracza wartość 85 decybeli. Poza uszkodzeniem słuchu hałas może być przyczyną zaburzeń w krążeniu krwi, nadmiernego zmęczenia, stresu i bezsenności.
Dopuszczalny poziom dźwięku w sytuacjach/okolicznościach:
85 dB na wszystkich stanowiskach pracy przy 8 – godzinnym narażeniu
65 dB dla kobiet ciężarnych
55 dB w pomieszczeniach administracyjnych , w pomieszczeniach do prac umysłowych
Szkodliwemu oddziaływaniu hałasu na organizm można zapobiegać następująco:
- eliminując źródła hałasu lub zmniejszając natężenie hałasu
- ograniczając rozprzestrzenianie się hałasu (np. ekrany dźwiękochłonne)
- stosując ochrony osobiste słuchu
- zmniejszając czas ekspozycji na hałas
- stosując profilaktykę medyczną
Praca przy komputerach
Minimalna powierzchnia na jedno stanowisko komputerowe nie powinna być mniejsza niż 6 m2.
Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniu przeznaczonym do pracy z monitorami nie powinna być mniejsza niż 50%.
Minimalna szerokość dróg komunikacyjnych pomiędzy stanowiskami komputerowymi powinna wynosić 0,75 m.
Minimalne wymiary blatu stołu dla stanowiska bez drukarki powinny wynosić 0,8 x 0,8 m.
Wysokość stołu powinna wynosić 0,72 m.
Odległość między osobą a tyłem sąsiedniego monitora musi wynosić co najmniej 0,8m.
Odległość oczu od ekranu powinna wynosić 400 – 750 mm.
http://linemed.pl/nhealth_guide/details/cId,23,id,897
Wypadki
Aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy musi spełniać trzy podstawowe kryteria. Proszę wybrać te trzy kryteria, które są niezbędne do uznania zdarzenia za wypadek przy pracy.
musi to być zdarzenie nagłe,
musi zachodzić związek przyczynowy pomiędzy wykonywaną pracą a wypadkiem,
musi być to zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną.
Wydarzenie jest nagłe gdy występuje w ciągu jednej dniówki roboczej (obowiązującego czasu pracy, godzin nadliczbowych) włączając w to drogę do pracy i z pracy.
Przyczyną zewnętrzną są wszelkie urazy mechaniczne, chemiczne, cieplne, siły przyrody oraz działanie osób trzecich.
Związek zdarzenia z pracą ma miejsce wówczas, gdy zdarzenie nastąpiło:
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności w interesie pracodawcy, nawet bez polecenia Poprawnie
w czasie pozostawiania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze pomiędzy siedzibą zakładu pracy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy
podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń służbowych.
Jeżeli pracownik uległ wypadkowi w stanie nietrzeźwości i został stwierdzony związek przyczynowy pomiędzy zaistniałym wypadkiem a stanem pracownika może on zostać pozbawiony odszkodowania.
Gdy zdarzy się wypadek przy pracy do podstawowych obowiązków pracodawcy należy:
zapewnienie udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu pracownikowi,
zabezpieczenie miejsca wypadku,
zbadanie przyczyn i okoliczności wypadku,
podjęcie niezbędnych działań eliminujących lub ograniczających zagrożenie,
niezwłoczne powiadomienie właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku który wywołał wyżej wymienione skutki mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy,
sporządzenie dokumentacji wypadkowej.
Zasady postępowania z urządzeniami zasilanymi energią elektryczną
Nie wolno wyjmować wtyczki wilgotną ręką.
Nie wolno dotykać żadnych ruchomych i gorących części urządzeń.
Należy unikać jednoczesnego dotykania urządzeń i przewodów instalacji wodnej, co elektrycznej lub gazowej.
Podczas mycia, czyszczenia i eksploatacji urządzeń nie wolno dopuszczać do zalania jakichkolwiek elementów instalacji elektrycznej.
Należy przestrzegać terminów okresowych przeglądów urządzeń, a także skuteczności zerowania i uziemienia.
http://www.pip.gov.pl/html/pl/prewencja/wypadki/88000000.htm
Co to jest pierwsza pomoc przedmedyczna:
Pierwsza pomoc przedmedyczna to proste, natychmiastowe czynności ratownika lub osoby udzielającej pierwszej pomocy prowadzące do zabezpieczenia i utrzymania przy życiu osoby poszkodowanej, do czasu przyjazdu wykwalifikowanych służb.
Konieczność udzielania pierwszej pomocy wynika z pewnych sytuacji zachowań i zagrożeń:
Zagrożenia w miejscu pracy,
Zagrożenia w domu,
Wypadki komunikacyjne
Choroby cywilizacyjne
Dlaczego warto pomagać?
Jesteśmy jedynymi świadkami zdarzenia
jest to u nas odruch bezwarunkowy,
możemy ocalić zdrowie lub życie poszkodowanego,
zobowiązują nas do tego przepisy prawa (na podst. art. 162 §1 KK)
jesteśmy wyznaczeni przez pracodawcę do udzielania pierwszej pomocy w zakładzie pracy (na podst. art. 2071, 2091 kodeksu pracy).
Dlaczego wahamy się pomagać?
nie wiemy jak pomóc,
ze strachu, że zaszkodzimy,
z obawy, że nie zrobimy tego dobrze,
z obawy przed odpowiedzialnością prawną,
z obawy przed zakażeniem.
Wielu poszkodowanych umiera przed przyjazdem Pogotowia Ratunkowego. Ważny jest czas:
szansa na skuteczną pomoc maleje wraz z upływem czasu
nieodwracalne zmiany zachodzą w przeciągu kilku minut
szczególnie czas jest bardzo ważny w przypadku dzieci i osób starszych
Aspekty prawne udzielania pierwszej pomocy:
Art. 162 §1 kodeksu karnego
Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Psychiczne aspekty udzielania pierwszej pomocy są bardzo istotne. Psychologia tłumu:
Gdy do wypadku dochodzi w miejscu publicznym musimy uważać na tłum, który się zbierze. W przypadku zbiorowej odpowiedzialności dochodzi do "efektu rozmycia", dlatego ważne jest, abyśmy postępowali z tłumem w pewien określony sposób.
1. prosząc o pomoc inne osoby które są świadkami wypadku ZAWSZE zwracamy się do konkretnych osób, np. Pan w czerwonej bluzie, proszę zadzwonić na pogotowie. (Warto też zapytać o imię osoby którą prosimy o pomoc, np.
-Pan w czerwonej bluzie, jak Pan ma na imię?
-"Marcin".
-Panie Marcinie proszę zadzwonić na pogotowie.
2. Jeśli osoba, którą poprosimy o pomoc kategorycznie odmawia lub zaczyna panikować - nic na siłę. Poproś kogoś innego.
3. Nie bądź agresywny i unikaj też agresywnych osób w tłumie. Pamiętaj! Agresja budzi agresje.
4. Jeśli w tłumie są osoby, które panikują, bądź bliscy poszkodowanego są niespokojni zastosuj zasadę NIEBIESKI KWIAT I KOLCE - poproś ich, żeby coś przynieśli (bandaż, butelkę wody) lub poproś ich aby wypatrywali karetkę i pomogli dostać się ratownikom na miejsce zdarzenia.
5. Jeśli zgromadzony tłum uniemożliwia dostęp do osób poszkodowanych zastosuj metodę BIAŁYCH RĘKAWICZEK. Wystarczy, że założysz rękawiczki podniesiesz dłonie do góry. Ludzie nawet bez zadawania pytań wezmą Cię za osobę przeszkoloną i chętnie udostępnią dostęp.
Bezpieczeństwo na miejscu wypadku to przede wszystkim dbanie o WŁASNE BEZPIECZEŃSTWO!!!
Bezpieczeństwo
1. ratownika/osoby udzielającej pierwszej pomocy
2. poszkodowanego
3. tłumu/gapiów
Dobry ratownik to żywy ratownik...
Bezpieczeństwo ratownika/osoby udzielającej pierwszej pomocy:
1. Stój - Pomyśl - Działaj
2. oceń zagrożenia,
3. oceń czy podejście do poszkodowanego jest bezpieczne
4. użyj środków ochrony własnej (rękawiczki, maseczka lub torebka foliowa, koszulka na dokumenty)
Bezpieczeństwo poszkodowanego:
1. jeśli poszkodowanemu coś zagraża usuń w miarę możliwości to niebezpieczeństwo
2. jeśli sytuacja tego wymaga ewakuuj poszkodowanego (np. przy wypadku komunikacyjnym, przy zagrożeniu pożarem)
Bezpieczeństwo tłumu/gapiów:
1. nie pozwól osobom niepożądanym wchodzić do miejsca zdarzenia,
2. nie pozwól świadkom zdarzenia na dotykanie krwi lub innych wydzielin poszkodowanego,
3. pamiętaj o zasadach psychologii tłumu - pomogą ci zapewnić osobom postronnym bezpieczeństwo
Wezwanie pomocy,
Telefony alarmowe:
999 pogotowie ratunkowe
998 straż pożarna
997 policja
112 Centrum Powiadamiania Ratunkowego (numer obowiązujący na terenie całej Unii Europejskiej)
985, 601-100-300 GOPR
601-100-100 WOPR
ICE (In Case of Emergency - w nagłym wypadku) - skrót informujący ratownika do kogo powinni zadzwonić w razie nagłego wypadku. Stosowany najczęściej w dwóch formach:
w książce adresowej telefonu komórkowego - jako kontakt "ICE" wpisuje się numer telefonu wybranej osoby np. ICE Mama tel. 600-600-600 lub ICE1 tel. 6xx-7xx-4xx
na karcie "ICE" wielkości wizytówki wpisuje sie imię, nazwisko i numer kontaktowy najbliższych osób. Kartę powinno się cały czas nosić przy sobie.
W razie wypadku często służby ratownicze nie wiedzą z kim się skontaktować w sprawie osoby poszkodowanej. Skrót ICE jest znany przez ratowników na całym świecie i pozwala na uzyskanie ważnych informacji o poszkodowanych (przyjmowane leki, choroby)
Schemat meldunku, czyli co i w jakiej kolejności należy powiedzieć dyspozytorowi:
gdzie ma miejsce zdarzenia (ważne by podać dokładną lokalizację)
co się stało ( pożar, wypadek samochodowy, zasłabnięcie)
ilu jest poszkodowanych,
w jakim są stanie (przytomny, nieprzytomny), jaka pomoc została im udzielona
kto, przedstaw się z imienia i nazwiska
bądź przygotowany na podanie numeru telefonu, z którego dzwonisz (lub jeśli kończy ci się bateria innego numeru np. osoby która również pomaga udzielić pomocy) - dyspozytor może cię o to zapytać
czekamy na potwierdzenie przyjęcia wezwania, nie odkładamy słuchawki jako pierwsi, ponieważ dyspozytor może mieć do nas jeszcze jakieś dodatkowe pytania,
czasami dyspozytor poinstruuje nas, co mamy dalej robić z poszkodowanym.
Triada przeżycia to trzy najważniejsze pod względem ratowniczym układy w organizmie człowieka:
Układ krążenia
serce
sieć naczyń krwionośnych
Układ oddechowy
górne drogi oddechowe
płuca
Układ nerwowy
mózg
rdzeń kręgowy
Łańcuch ratunkowy - Łańcuch przeżycia
Najważniejsza na miejscu zdarzenia jest pierwsza pomoc - wykonanie podstawowych czynności ratujących życie.
Łańcuch ratunkowy
1. pierwsza pomoc na miejscu zdarzenia
2. wezwanie służb ratunkowych
3. pomoc medyczna i transport specjalistyczny
4. szpitalna pomoc lekarska
Szczególnie ważne jest wykonanie podstawowych czynności ratujących życie kiedy mamy do czynienia z Nagłym Zatrzymaniem Krążenia (NZK)
Łańcuch przeżycia
1. wczesne rozpoznanie i wezwanie pomocy
2. wczesne rozpoczęcie RKO
3. wczesna defibrylacja
4. opieka poresuscytacyjna
Zabiegi przywracające prawidłową pracę serca:
Jeżeli dojdzie do zatrzymania pracy serca, przestanie ono pompować krew. Najczęściej dzieje się tak, jeżeli serce nie pracuje równo, kurczy się chaotycznie i nieregularnie. Taki stan nosi nazwę migotania komór. Jeśli człowiek nie oddycha, a jego serce przestaje pompować krew, już po kilku minutach dochodzi do uszkodzenia mózgu.
Jedynym sposobem przywrócenia pracy serca jest zastosowanie defibrylatora — urządzenia, które wytwarza kontrolowane wyładowania elektryczne lub wykonanie resuscytacji krążeniowo - oddechowej (RKO).
Łańcuch przeżycia to wiele czynności, które należy jak najszybciej wykonać, aby zapewnić szansę przeżycia osobie, której serce przestało pracować.
Możesz pomóc ocalić poszkodowanego, używając dwóch pierwszych ogniw łańcucha przeżycia: rozpoznaj zagrożenie i wezwij pogotowie ratunkowe (numer telefonu 999 lub 112), a potem wykonaj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze, czyli resuscytację krążeniowo – oddechową (RKO).
C Natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego pozwoli jak najwcześniej wyruszyć na pomoc, przygotować defibrylację i zaawansowane czynności ratownicze.
Dzięki szybkiej pomocy można zyskać na czasie i dostarczyć tlen do ważnych narządów. To pozwala przeżyć poszkodowanemu do czasu przywrócenia właściwej pracy serca.
Jeśli wcześnie rozpoczniesz łańcuch przeżycia, możesz uratować życie.
ŁAŃCUCH PRZEŻYCIA - omówienie szczegółowe
Jeżeli poszkodowany jest przytomny
1. Sprawdź zagrożenie - Zanim podejdziesz do poszkodowanego, upewnij się, że nic nie grozi ani tobie, ani poszkodowanemu. Uważaj na zagrożenia takie jak: pożar, ruchliwa jezdnia, prąd elektryczny i inne.
2. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje - ostrożnie potrząśnij go za ramię i zapytaj głośno: „co się stało?”, „czy wszystko w porządku?” albo wydaj polecenie, np.: „otwórz oczy”. Jeżeli poszkodowany jest przytomny, zareaguje — odezwie się lub poruszy.
Jeżeli poszkodowany zareaguje:
3. Zostaw poszkodowanego tam, gdzie go znalazłeś, chyba że jest to dla niego niebezpieczne - Jeśli nie wiesz, czy poszkodowany doznał urazu, bezpieczniej zostawić go w miejscu, w którym leży, chyba że jest to miejsce niebezpieczne, jak na przykład środek ruchliwej jezdni.
4. Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli w pobliżu nikogo nie ma, zadzwoń sam
5. Cały czas kontroluj stan poszkodowanego — mów, uspokajaj i sprawdzaj, czy jest przytomny (pamiętaj aby zapewnić poszkodowanemu komfort psychiczny i termiczny)
Lista czynności: jeżeli poszkodowany jest przytomny
◘ Sprawdź zagrożenie
◘ Sprawdź, czy poszkodowany reaguje
◘ Nie przenoś poszkodowanego
◘ Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli w pobliżu nikogo nie ma, zadzwoń sam
◘ Cały czas sprawdzaj stan poszkodowanego
Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny
1. Sprawdź zagrożenie
2. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje
Jeżeli poszkodowany nie reaguje:
3. Wołaj o pomoc - Jeśli ktoś znajduje się w pobliżu poproś, aby poczekał — być może będzie potrzebny do wezwania pomocy (zobacz na stronie 3). Jeśli jesteś sam, wołaj głośno, by zwrócić czyjąś uwagę, ale nie odchodź od poszkodowanego.
4. Udrożnij drogi oddechowe -Jeśli stwierdzisz, że poszkodowany nie reaguje, musisz sprawdzić, czy jego język nie blokuje dróg oddechowych, przez które powietrze dostaje się do płuc. Połóż rękę na czole poszkodowanego i delikatnie odchyl jego głowę do tyłu. Następnie połóż dwa palce drugiej ręki pod brodą i unieś żuchwę (dolną szczękę).
Co mam zrobić, jeżeli poszkodowany doznał urazu kręgosłupa? - Jeśli podejrzewasz, że poszkodowany doznał urazu kręgosłupa szyjnego, unieś jego żuchwę, ale staraj się unikać odchylania głowy. Do urazów kręgosłupa szyjnego może dojść na skutek obrażeń głowy, wypadków drogowych, upadków z konia, nurkowania w płytkiej wodzie, upadków z wysokości oraz podczas gier sportowych.
Pamiętaj, że udrożnienie dróg oddechowych jest najważniejszą czynnością i niewielkie odchylenie głowy do tyłu może być nieuniknione.
5. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha prawidłowo - Utrzymując drożność dróg oddechowych sprawdź, czy poszkodowany oddycha:
◘ obserwuj ruchy klatki piersiowej, W I D Z Ę
◘ słuchaj odgłosów oddychania, S Ł Y S Z Ę
◘ wyczuj oddech na swoim policzku. C Z U J Ę
Obserwuj, słuchaj i wyczuwaj przez 10-15 sekund. Jeśli upewnisz się, że poszkodowany oddycha, ułóż go w pozycji bezpiecznej
6. Jakie są przyczyny zatrzymania oddechu? - Istnieje kilka przyczyn zatrzymania oddechu. Poszkodowany może leżeć nieprzytomny na plecach i mieć zablokowane drogi oddechowe, mogło dojść do zatrzymania pracy serca lub urazu klatki piersiowej. Inne możliwe przyczyny to zadławienie, podtopienie lub zatrucie. Jeżeli poszkodowany oddycha bardzo ciężko, nieregularnie oznacza to, że nie oddycha prawidłowo.
Jeżeli poszkodowany normalnie oddycha:
7. Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej - Uklęknij obok niego; jeśli nosi okulary, zdejmij je. Sprawdź, czy nogi poszkodowanego są wyprostowane.
C Unieś bliżej leżące ramię tak, aby było ono zgięte w stawie łokciowym pod kątem prostym.
C Przełóż drugie ramię poszkodowanego przez jego klatkę piersiową.
C Przyłóż grzbiet ręki poszkodowanego do policzka, który znajduje się bliżej ciebie.
C Drugą ręką chwyć leżące dalej od ciebie udo i pociągnij kolano ku górze tak, by stopa nie odrywała się od podłoża.
C Przyciskając rękę poszkodowanego do policzka, pociągnij za udo, by przekręcić poszkodowanego ku sobie.
C Ustaw nogę poszkodowanego w takiej pozycji, aby była zgięta w biodrze i kolanie pod kątem prostym. Pozwoli to zapobiec obróceniu się poszkodowanego na twarz.
C Odchyl głowę poszkodowanego, aby utrzymać drożność dróg oddechowych. W razie potrzeby wsuń dłoń poszkodowanego pod podbródek.
C W regularnych odstępach czasu sprawdzaj, czy poszkodowany oddycha.
Dlaczego stosuje się pozycję bezpieczną? Ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej powoduje przesunięcie języka do przodu i umożliwia utrzymanie drożności dróg oddechowych oraz zmniejsza ryzyko przedostania się wymiocin do płuc, jeżeli poszkodowany wymiotuje.
8. Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli koło ciebie nikogo nie ma, zadzwoń sam Sprawdzaj oddech poszkodowanego w regularnych odstępach czasu
Lista czynności: jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny
◘ Sprawdź zagrożenie
◘ Sprawdź, czy poszkodowany reaguje
◘ Wołaj o pomoc
◘ Udrożnij drogi oddechowe
◘ Sprawdź, czy poszkodowany oddycha prawidłowo
◘ Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej
◘ Poproś, aby ktoś zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli nikogo nie ma w pobliżu, zadzwoń sam
◘ Sprawdzaj oddech poszkodowanego w regularnych odstępach czasu
Zatrzymanie akcji serca
1. Sprawdź zagrożenie
2. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje
3. Wołaj o pomoc
4. Udrożnij drogi oddechowe
5. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha prawidłowo
W przypadku, gdy poszkodowany nie oddycha normalnie:
1. Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112. Jeśli nikogo oprócz ciebie nie ma w pobliżu, zadzwoń sam
W przypadku gdy poszkodowana osoba nie oddycha prawidłowo, powinieneś natychmiast zawiadomić pogotowie. Jeśli koło Ciebie są jakieś osoby poproś je, aby natychmiast zadzwoniły na pogotowie. Jeśli jesteś sam, po upewnieniu się, że poszkodowana osoba nie oddycha prawidłowo, zadzwoń pod numer 999 lub 112.
2. Rozpocznij wykonywanie czynności ratujących życie:
Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej
1. Klęcząc obok poszkodowanego połóż nadgarstek jednej ręki pośrodku klatki piersiowej osoby poszkodowanej.
2. Połóż nadgarstek drugiej ręki na pierwszym.
3. Spleć palce.
4. Pochylając się nad poszkodowanym trzymaj wyprostowane ramiona, swoje barki ustaw bezpośrednio nad klatką piersiową poszkodowanego.
5. Upewnij się, że twoje palce nie dotykają klatki piersiowej osoby poszkodowanej.
6. Uciśnij mostek na głębokość 4–5 cm i zwolnij ucisk. Prawidłowa częstotliwość wynosi 90-100 ucisków na minutę, czyli nieco mniej niż 2 razy na sekundę. Pomocne może być liczenie na głos. Ucisk i jego zwolnienie powinny trwać mniej więcej tyle samo czasu.
7. Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej.
Wykonaj 2 oddechy ratownicze
1. Po wykonaniu 30 uciśnięć klatki piersiowej udrożnij drogi oddechowe osoby poszkodowanej poprzez odchylenie w tył jej głowy i uniesienie podbródka (żuchwy).
2. Zaciśnij palcami nos poszkodowanego.
3. Drugą ręką unoś podbródek poszkodowanego, tak aby jego usta były otwarte.
4. Weź normalny wdech.
5. Obejmij swoimi ustami usta poszkodowanego tak, by stykały się szczelnie i wykonaj jednostajny wydech. Wydech powinien trwać około sekundy i spowodować uniesienie się klatki piersiowej poszkodowanego tak, jakby sam oddychał.
6. Utrzymując odchyloną głowę poszkodowanego oraz uniesiony podbródek, odsuń swoje usta i odczekaj, aż klatka piersiowa opadnie.
7. Zrób drugi normalny wdech i powtórz opisaną wyżej czynność.
Co robić, jeśli klatka piersiowa się nie unosi? - Sprawdź, czy w jamie ustnej poszkodowanego nie ma jakiejś przeszkody uniemożliwiającej oddychanie. Skontroluj ponownie, czy głowa jest odchylona ku tyłowi, a żuchwa uniesiona. Sprawdź, czy zapewniłeś właściwą szczelność kontaktu usta–usta. Nie wykonuj więcej niż dwa oddechy ratownicze, wracaj do uciskania klatki piersiowej.
3. Kontynuuj podstawowe czynności ratujące życie - Wykonuj na przemian 30 uciśnięć klatki piersiowej
i 2 oddechy ratownicze.
Przerwij czynności tylko wtedy, gdy poszkodowany zacznie się poruszać. Jeśli to nie nastąpi, kontynuuj czynności do czasu przybycia pogotowia ratunkowego lub do momentu, kiedy nie będziesz miał już siły.
Lista czynności: zatrzymanie akcji serca
◘ Sprawdź zagrożenie
◘ Sprawdź, czy poszkodowany reaguje
◘ Wołaj o pomoc
◘ Udrożnij drogi oddechowe
◘ Sprawdź, czy poszkodowany oddycha prawidłowo
◘ Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, jeśli nikogo oprócz ciebie nie ma w pobliżu, zrób to sam
◘ Rozpocznij wykonywanie podstawowych czynności ratujących życie
◘ Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej
◘ Wykonaj 2 skuteczne oddechy ratownicze
◘ Kontynuuj czynności ratujące życie (30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze)
Wykonywanie tylko uciśnięć klatki piersiowej - Jeśli nie możesz wykonywać oddechów ratowniczych lub z jakichkolwiek powodów nie chcesz tego robić, po prostu uciskaj klatkę piersiową – lepiej robić to, niż nie robić nic. Może okazać się to wystarczające w pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia. Wykonuj uciśnięcia klatki piersiowej w tempie 100 uciśnięć na minutę.
ZADŁAWIENIE
Czym jest zadławienie?
Zadławienie występuje, gdy ciało obce, na przykład kęs pokarmu, utkwi w gardle blokując wejście do tchawicy. Osoba, która się dławi może mieć trudności z oddychaniem. Jeśli jest przytomna, może próbować pokazać, że się dusi, łapiąc się za gardło.
Zadławienie u dorosłych
1. Zachęcaj do kaszlu - Jeśli poszkodowany może kaszleć, nakłaniaj go do tego. Jeśli poszkodowany nie może mówić albo oddychać lub jeśli przestaje kaszleć:
2. Wykonaj do pięciu uderzeń w plecy - Stań z boku i nieco z tyłu poszkodowanego. Podeprzyj klatkę piersiową poszkodowanego jedną ręką i pochyl go do przodu. Dzięki temu, jeśli obce ciało przemieści się, nie wpadnie głębiej do tchawicy. Wykonaj do pięciu energicznych uderzeń w okolicę między łopatkami. Po każdym uderzeniu sprawdzaj, czy zadławienie ustąpiło. Może się zdarzyć, że nie będziesz musiał wykonywać aż pięciu uderzeń.
Jeżeli nie uda się usunąć obcego ciała:
3. Wykonaj do pięciu uciśnięć nadbrzusza - Stań z tyłu poszkodowanego, połóż jedną pięść na jego brzuchu w okolicy żołądka, tuż poniżej klatki piersiowej. Obejmij poszkodowanego i mocno chwyć zwiniętą w pięść dłoń drugą dłonią. Wykonaj energiczny ucisk skierowany do tyłu i ku górze. Ciało obce może wypaść z ust poszkodowanego. Wykonaj do pięciu uciśnięć nadbrzusza. Następnie wykonuj na zmianę pięć uderzeń w plecy i pięć uciśnięć nadbrzusza, aż do usunięcia obcego ciała.
Po każdym uciśnięciu sprawdzaj, czy zadławienie ustąpiło. Może się zdarzyć, że nie będziesz musiał wykonywać aż pięciu uciśnięć.
ZADŁAWIENIE - Jeżeli poszkodowany straci przytomność:
C Jeżeli poszkodowany straci przytomność, podtrzymaj go, połóż na ziemi i wezwij pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer telefonu 999 lub 112.
C Rozpocznij wykonywanie czynności ratujących życie
Lista czynności: zadławienie u dorosłych
◘ Zachęcaj do kaszlu
◘ Wykonaj do pięciu uderzeń w plecy
◘ Wykonaj do pięciu uciśnięć nadbrzusza
Zadławienie u niemowląt i małych dzieci
W przypadku zadławienia u niemowląt i dzieci postępuj tak samo, jak w przypadku dorosłych (zobacz na stronie 8).
W przypadku wykonywania uderzeń w plecy u niemowlęcia, łatwiej przełożyć je przez kolano. Istotne jest to, żeby główka niemowlęcia znajdowała się niżej niż jego klatka piersiowa.
Niemowlę to dziecko poniżej pierwszego roku życia
Dziecko to poszkodowany pomiędzy pierwszym rokiem życia a okresem dojrzewania
Nie wkładaj na ślepo palców do ust niemowlęcia i dziecka - Może to spowodować, że przedmiot, który był przyczyną zadławienia, ugrzęźnie jeszcze głębiej i dojdzie do uszkodzenia gardła.
Nie stosuj uciskania nadbrzusza u niemowląt — zastosuj pięć uciśnięć klatki piersiowej.
Uciśnięcia te są bardzo podobne do tych, które wykonuje się w czasie zatrzymania pracy serca . Naciskamy klatkę piersiową w tym samym miejscu, w okolicy mostka. Uciskamy mostek na jednej trzeciej głębokości klatki piersiowej. W przypadku niemowląt do uciskania używamy jedynie opuszków dwóch palców. Różnica między uciskaniem klatki piersiowej w przypadku zatrzymania pracy serca, a wykonywanym w przypadku zadławienia u niemowląt polega na tym, że uciśnięcia w sytuacji zadławienia są nieco bardziej energiczne, szybsze. Kiedy wykonujemy uciśnięcia klatki piersiowej u niemowlęcia, powinno ono leżeć na plecach z główką ułożoną niżej niż klatka piersiowa.
Jeśli wykonujemy uderzenia w plecy u niemowlęcia, przekładamy je sobie przez kolano.
Jeśli wykonujemy uciśnięcia nadbrzusza u dziecka, wygodnie jest uklęknąć za nim.
Lista czynności: zadławienie u niemowląt
◘ Wykonaj do pięciu uderzeń w plecy
◘ Wykonaj do pięciu uciśnięć klatki piersiowej
◘ Wezwij pomoc (dzwoniąc pod numer telefonu 999 lub 112)
Lista czynności: zadławienie u dzieci
◘ Wykonaj do pięciu uderzeń w plecy
◘ Wykonaj do pięciu uciśnięć nadbrzusza
◘ Wezwij pomoc (dzwoniąc pod numer telefonu 999 lub 112)
Zawał serca
Czym jest zawał serca? - Serce pompuje krew do całego organizmu i, jak każdy inny narząd, potrzebuje do pracy stałego zaopatrzenia w utlenioną krew. Do zawału serca dochodzi, gdy dostarczanie krwi zostanie nagle zmniejszone, na przykład na skutek zatkania jednego z naczyń krwionośnych zaopatrujących mięsień sercowy. Wiele osób powraca do pełni zdrowia po zawale serca. Co roku w Polsce tysiące osób doznaje zawału serca. Ponad połowa z nich umiera. W około 30% przypadków poszkodowani umierają przed dotarciem do szpitala. Wielu z nich można by uratować, gdyby rozpoznano wczesne objawy ostrzegawcze i udzielono fachowej pomocy.
Główne niebezpieczeństwo podczas zawału polega na tym, że serce może przestać pompować krew. Taki stan nazywa się zatrzymaniem krążenia (pracy serca).
Jeżeli podejrzewasz u kogoś zawał serca:
Sprawdź objawy zawału serca - Wiele osób doznających zawału serca odczuwa miażdżący ból w klatce piersiowej, który często opasuje cały tułów niczym ciasna taśma. Ból nie ustępuje po odpoczynku, możepromieniować do ramion, gardła, żuchwy, pleców lub brzucha. Poszkodowani mogą odczuwać duszności, mieć nudności, zawroty głowy lub pocić się, czuć osłabienie, a ich skóra może być blada. Musisz zwrócić uwagę na wymienione objawy.
Czy każdy zawał serca łatwo rozpoznać? - Choć u większości osób z zawałem serca wystąpią niektóre lub
wszystkie z wymienionych objawów, niekiedy zawałowi towarzyszy jedynie uczucie niewielkiego dyskomfortu. Wczesne objawy zawału można czasami pomylić z niestrawnością bądź zgagą.
Zapewnij poszkodowanemu komfort - Pomóż poszkodowanemu przyjąć wygodną pozycję, zapewniającą zmniejszenie bólu. Poszkodowani często wolą siedzieć z podpartą głową i plecami oraz nogami zgiętymi w kolanach. Nie podawaj poszkodowanemu niczego do jedzenia ani do picia. Przynieś miskę na wypadek, gdyby wymiotował.
Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli obok ciebie nikogo nie ma, zadzwoń sam.
Wezwij pogotowie ratunkowe (zadzwoń pod numer 999 lub 112) lub wezwij lekarza opiekującego się poszkodowanym. Nie trać czasu!
Lista czynności: podejrzenie zawału serca
◘ Sprawdź objawy zawału serca
◘ Zapewnij choremu komfort
◘ Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli w pobliżu nikogo nie ma, zadzwoń sam
Krwawienie
Dlaczego krwawienie jest groźne? - Krwawienie należy szybko zatamować, ponieważ może zagrażać
życiu. Bez wystarczającej ilości krwi organizm będzie pozbawiony tlenu, co w końcu doprowadzi do śmierci.
Jeśli poszkodowany krwawi:
1. Uciśnij ranę - Zdejmij odzież poszkodowanego, by odsłonić ranę. Jeśli to możliwe, używaj jednorazowych rękawiczek. Unikaj bezpośredniego kontaktu z krwią. Uciśnij ranę. Możesz do tego celu użyć opatrunku bądź czystego kawałka tkaniny lub ręki.
Jeśli nie możesz bezpośrednio ucisnąć rany, zbliż mocno jej brzegi do siebie.
Nigdy nie wyciągaj niczego z rany, ponieważ może to nasilić krwawienie.
2. Unieś zranioną część ciała - Jeśli to możliwe, połóż poszkodowanego na plecach i unieś jego nogi. W ten sposób poprawi się przepływ krwi przez ważne narządy. Unieś zranioną część ciała powyżejpoziomu serca, aby spowolnić dopływ krwi do rany.
3. Zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny i psychiczny - Przykryj poszkodowanego kocem lub płaszczem. Nie podawaj mu niczego do jedzenia ani do picia na wypadek, gdyby konieczne było podanie leków znieczulających w późniejszym czasie. Odwróć jego uwagę od zdarzenia (np. rozmową na neutralny temat)
4. Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112, a jeśli w pobliżu nikogo nie ma, zadzwoń sam - Jeśli to możliwe, poproś poszkodowanego, aby sam uciskał ranę.
Lista czynności: krwawienie
◘ Uciśnij ranę
◘ Unieś zranioną część ciała
◘ Zapewnij poszkodowanemu ciepło
◘ Poproś kogoś, aby zadzwonił pod numer 999 lub 112,a jeśli w pobliżu nikogo nie ma, zadzwoń sam
http://www.ratownictwo.win.pl/strona2.php?id=zanim
http://www.ratownicy.com.pl/pomoc.html#podstawy
http://www.ratownicy.com.pl/pomoc.html#pozycja_boczna
http://www.redcross.org.uk/standard.asp?id=56899