Zagadnienia na koło z makroekonomii

Zagadnienia na koło z makroekonomii

  1. MAKROEKONOMIA- zajmuje się gospodarką jako całością. Typowe problemy makroekonomiczne to : dochód narodowy, bezrobocie, inflacja, wzrost gospodarczy, handel zagraniczny.

Przedmiotem zainteresowania makroekonomii są tzw. Makro wielkości gospodarcze:

Makro wielkości- wielkości gospodarcze, które są miarami zjawisk i procesów w skali całej gospodarki.

Agregacja zmiennych- łączenie wielkości mikroekonomicznych w celu uzyskania makro wielkości.

Zmienne w postaci zasobów (np. zatrudnienie , określają nagromadzony stan jakiejś wielkości w określonym momencie) i strumieni ( np. dochody, ukazują pewne wartości ekonomiczne, w określonym momencie w czasie)

Wartości nominalne i realne, deflatory.

Wartość realna, wartość danego dobrausługi lub innej rzeczy wyrażona najczęściej w pieniądzu, wyznaczona przez ceny i uwzględniająca wpływ czynników zewnętrznych, np. inflacji.

Wartość nominalna, wartość danego dobrausługi lub innej rzeczy wyrażona najczęściej w pieniądzu i wyznaczana przez ceny bieżące, bez uwzględnienia wpływu innych czynników, np. inflacji.

Deflator- wskaźnik zmian ogólnego poziomu cen wszystkich dóbr i usług. Jest to określony w procentach stosunek produktu narodowego brutto wyrażonego w cenach bieżących do produktu narodowego brutto wyrażonego w cenach stałych. Stanowi miernik inflacji w danym okresie.

Deflowanie- polega na podzieleniu nominalnej produkcji w cenach bieżących, wytworzonej w końcowym roku badanego okresu, przez indeks ogólnego poziomu cen, wyrażający wzrost cen w okresie badanym. (indeks pełni rolę deflatora)

  1. RUCH OKRĘŻNY DÓBR I PŁATNOŚCI W GOSPODARCE

Odpływy – oszczędności (s), podatki (T) , import (Im).

Dopływy- inwestycje (I), wydatki rządowe (G), eksport ( Ex)

Odpływy = dopływy, S+T+Im = I+G+EX

Założenia :

  1. Gospodarka zamknięta ( bez eksportu i importu), w której nie funkcjonuje państwo, a jedynie gospodarstwo domowe i przedsiębiorstwo.

  2. Gospodarstwo domowe występuję zarówno w roli właścicieli czynników produkcji jak i nabywców dóbr i usług , przeznaczających całe swoje dochody na wydatki bieżące

  3. Przedsiębiorstwa pełniące funkcje pracodawców i producentów przeznaczają całe swoje dochody na zakup czynników produkcji.

  4. Muszą występować II grupy podmiotów gospodarczych

  5. Cała produkcja firm skierowana jest do gospodarstw domowych

  6. Całość dochodów przedsiębiorstw przeznaczona jest na konsumpcję.

  1. PKB, PNB, PNN

  1. PKB- Produkt Krajowy Brutto

C- wydatki konsumpcyjne

I-Wydatki inwestycyjne

G- wydatki rządowe

X- eksport netto (Ex- Im)

Ex- wydatki eksportowe

Im- wydatki na import

Metody obliczania PKB:

PKB= Σ wartości dodanych.

PKB= c+I+g+Ex-Im

PKB= Σ dochodów czynników produkcji (pracy, kapitału, ziemi)

Gospodarstwo kraju x

Rolnik- producent I- 2000 zł

Młyn- producent II- 4000zł

Piekarnia- producent III- 7000 zł

Wartość dodanych- przyrost wartości produktu w procesie produkcji.

Rodzaje PKB:

  1. PKB w cenach rynkowych- wartość produkcji wraz z podatkami pośrednimi

PKB= C+ I + G+ X

  1. PKB w cenach bazowych- - w cenach czynników produkcji. Wartość produkcji pomniejszona o podatki pośrednie ( VAT, akcyza) powiększona o subsydia. PKB w cenach bazowych= PKB w cenach rynkowych- podatki pośrednie+ subsydia= Σ dochodów czynników produkcji.

Produkty finalne- to dobra i usługi nabywane przez ostatecznego użytkownika. W ich skład wchodzą dobra i usługi konsumpcyjne nabywane przez gospodarstwa domowe oraz dobra i usługi inwestycyjne nabywane przez przedsiębiorstwa.

Wartość dodana- to przyrost wartości produktów, będący rezultatem danego procesu produkcji. Obliczamy ją za pomocą odjęcia od wartości dóbr sumy kosztów wytworzenia

PKB per capita- wielkość PKB na 1 mieszkańca

Wady PKB:

  1. PNB- Produkt Narodowy Brutto

Rodzaje PNB:

  1. PNB realny- PNB skorygowany o skutki zmian cen ( inflacje)

  2. PNB nominalny- PNB w cenach bieżących

  1. PNN- Produkt Narodowy Netto ( Dochód Narodowy)

Rozporządzalne dochody osobiste - to dochody osobiste pomniejszone o podatki bezpośrednie płacone przez gospodarstwa domowe i powiększone o otrzymane płatności transferowe (np. emerytury, zasiłki). RDO informuje o tym, ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności.

  1. Produkcja potencjalna i faktyczna

Determinanty dochodu narodowego :

  1. Agregatowy popyt i podaż

PODEJŚCIE PODAŻOWE I POPYTOWE:

PODAŻOWE (KLASYCZNE)- determinantów dochodu narodowego upatruje się w czynnikach określających podaż (zasoby czynników produkcji i efektywność ich wykorzystania)

POPYTOWE (KEYNESOWSKIE)- dochód narodowy jest zdeterminowany przez czynniki produkcji.

MODELE :

KLASYCZNY- (NEOKLASYCZNY)- produkcja potencjalna przy pełnym wykorzystaniu czynników produkcji, giętkość cen i płac, analiza długookresowa

KEYNESOWSKI (J.M. KEYNES)- produkcja zdeterminowana przez popyt, sztywność cen i płac, analiza krótkookresowa, rezerwy czynników wytwórczych.

  1. Popyt globalny i jego składniki

Popyt globalny - to suma, którą przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe planują wydać na dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu . Gospodarstwa domowe przeznaczają swoje dochody na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych. Natomiast przedsiębiorstwa dokonują zakupów inwestycyjnych. Popyt globalny składa się z dwóch części, a mianowicie popytu konsumpcyjnego i popytu inwestycyjnego. Używając symboli strukturę popytu globalnego można przedstawić następująco:
AD = C + I
gdzie: AD – popyt globalny; C – popyt konsumpcyjny; I – popyt inwestycyjny.

.

7. Mnożnik i jego rodzaje

Mnożnik- to stosunek zmiany wielkości produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych . Mnożnik informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu globalnego.

M= 1/ 1-KSK

ΔY=1/ 1-Ksk*ΔI,

Gdzie ΔY- przyrost dochodu narodowego,

ΔI- przyrost autonomicznych wydatków inwestycyjnych

Ksk- krańcowa skłonność do konsumpcji

Mi=1/1-Ksk

ΔY= mi*ΔI

Przyrost dochodu narodowego jest równy pierwotnemu przyrostowi inwestycji przemnożonemu przez pewną wielokrotność (mi). Wielokrotność ta to mnożnik inwestycyjny.

MNOŻNIK INWESTYCYJNY- informuje jak zmienia się dochód narodowy pod wpływem zmian autonomicznych wydatków inwestycyjnych. Mnożnik zawsze jest większy od 1, gdy mi= 3, to przyrost wydatków inwestycyjnych o 1000 spowoduje wzrost dochodu narodowego o 3000.

Wysokość mnożnika zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji, im jest ona wyższa tym mnożnik też jest wyższy. Mnożnik jest odwrotnością krańcowej skłonności do oszczędzania. Im ta skłonność jest wyższa, to mnożnik jest niższy.

Korzystając z warunku równowagi, możemy wyznaczyć poziom dochodu narodowego ( w stanie równowagi, czyli wtedy gdy agregatowy popyt jest równy produkcji)

ΔY= ΔAPp, zmiany dochodu narodowego są równie zmianie agregatowego popytu

MNOŻNIK KONSUMPCYJNY- JETS ANALOGICZNY DO MNOŻNIKA INWESTYCYJNEGO, LECZ W MIEJSCE PRZYROSTU AUTONOMICZNYCH WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH, MUSIMY WPISAC WYDATKI KONSUMPCYJNE ΔCa

ΔY= 1/ 1- Ksk* ΔCa

Jak zmienia się dochód na wskutek zmiany mnożnika o jednostkę

Mi= ΔY//ΔJ= ΔY=mi=ΔJ

mi>1 mi= Δ//1-KSK Im wyższy KSK tym mnożnik mniejszy

my= ΔY//Δc

mex= ΔY//ΔEx

mg= ΔY//ΔG

m= 1//1-KSK

m’= 1// 1- (1-t)KSK

m’’= 1//1- (1-t)KSK+KSI

Paradoks zapobiegliwości

Paradoks zapobiegliwości wpisuje się w nurt ekonomii keynsowskiej. Zakładamy, że gospodarstwa domowe przeznaczają swoje dochody rozporządzalne na konsumpcję lub na oszczędności. Funkcja konsumpcji opisana jest wzorem:

C = a + cYD

C – konsumpcja

a – konsumpcja autonomiczna

c – krańcowa skłonność do konsumpcji

YD – dochód rozporządzalny

Zaś funkcja oszczędności:

S = -a + sYD

S – oszczędności

a - konsumpcja autonomiczna

s – krańcowa skłonność do oszczędzania

YD – dochód rozporządzalny

(zobacz popyt globalny !)

Wzrost popytu konsumpcyjnego powoduje więc również wzrost popytu zagregowanego (na wykresie jest to równoległe przesunięcie funkcji popytu globalnego w górę). Zmienia się również punkt przecięcia funkcji popytu globalnego z linią 45°, wyznaczający wielkość produkcji i dochód zapewniający równowagę na rynku dóbr. W rezultacie działania mechanizmu mnożnikowego, zmiana poziomu dochodu i produkcji w punkcie równowagi będzie większa niż zmiana konsumpcji autonomicznej.

Zmiana rozmiarów oszczędności planowanych przez gospodarstwa domowe przy każdym poziomie dochodu prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającego równowagę. Oszczędności w punkcie równowagi nie ulegają jednak zmianie, ponieważ muszą one być równe inwestycjom, które jako autonomiczny składnik popytu globalnego nie ulegają zmianie (pamiętajmy, że warunek równowagi w gospodarce zamkniętej bez udziału państwa to inwestycje = oszczędności)

Mnożnik zrównoważonego budżetu - to mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków, powoduje zwiększenie produkcji. mnożnik jest równy dokładnie 1 ten nazywany jest mnożnikiem zrównoważonego budżetu, gdyż zmiana wydatków rządowych ( finansowanych z budżetu) jest w pełni skompensowana zmianą wpływów budżetowych z podatków. ∆Y = ∆Ga ( 1 – Ksk ) : 1- Ksk = ∆Ga = ∆T

Mnożnik podatkowy- określa wpływy zmian podatków autonomicznych na zmianę dochodu narodowego.

Mnożnik wydatków rządowych – zmiany dochodu narodowego przy przechodzeniu od jednego stanu równowagi do drugiego muszą być równe zmianie agregatowego popytu.

EKSPORT NETTO- NADWYŻKA EKSPORTU NAD IMPORTEM

KRAŃCOWA SKŁONNOŚĆ DO IMPORTU – wskazuje jak zmienia się import towaru pod wpływem zmian dochodu narodowego.

  1. Funkcja konsumpcji- popyt konsumpcyjny

Dochody gospodarstw domowych (Y) mogą być przeznaczone na wydatki konsumpcyjne © lub na oszczędności (s).

Im większe wydatki konsumpcyjne, tym mniejsze oszczędności i odwrotnie.

Y= c+S

Determinanty wysokości wydatków konsumpcyjnych :

  1. Wysokość dochodów

  2. Wielkość nagromadzonego majątku

  1. Hipotezy dochodu:

  1. Hipoteza dochodu absolutnego- wielkość wydatków konsumpcyjnych zależy do poziomu bieżących dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe (gdy dochody wzrastają, wydatki konsumpcyjne też, a ich udział w dochodzie jets cora zmniejszy)

  2. Hipoteza dochodu relatywnego- wysokość wydatków konsumpcyjnych poszczególnych osób zależy od standardy życia ich znajomych i sąsiadów. Chęć utrzymania standardu konsumpcji na poziomi standardu swojego otoczenia.

  3. Hipoteza dochodu permanentnego- wydatki konsumpcyjne zależą nie od dochodu bieżącego, lecz od tzw. Dochodu permanentnego- przeciętnego dochodu, jaki jednostka spodziewa się uzyskać w ciągu całego życia.

  1. Wzrost wartości realnej majątku posiadanego przez gosp. Dom. Powoduje wzrost wydatków konsumpcyjnych, spadek- zmniejszenie tych wydatków. Zmaina wydatków konsumpcyjnych spowodowana zmianą realnej wartości majatku to efekt majątkowy ( efekt bogactwa)

APp= c+J+G+X- popyt globalny

c- konsumpcja,

J- inwestycje

G- popyt państwowy

X- export netto= export- import

Funkcja konsumpcji

         Funkcja konsumpcji wprowadzona została do badań makroekonomicznych przez Keynesa

 

         opisuje popyt konsumpcyjny wszystkich gospodarstw domowych

 

         oparta jest na zasadzie im większy jest dochód rozporządzalny tym większa jest konsumpcja

 

         Konsumpcja stanowi około 2/3 wszystkich wydatków a jej reakcja na zmiany dochodu jest kluczowym elementem analizy makroekonomicznej

 

         Konsument jest istotą bardziej złożoną podejmowane przez niego decyzje konsumpcyjne nie zależą wyłącznie od rozmiaru dochodu rozporządzalnego (jak zakłada model keynesowski). Na jego decyzje silny wpływ wywierają także oczekiwania co do przyszłego dochodu, stanu koniunktury, czy sam wiek konsumenta.

 

Postać algebraiczna funkcji konsumpcji:

 

C = a + b Yd

 

a - konsumpcja autonomiczna, konsumpcja niezależna od dochodu, współczynnik stały   a > 0

 

b  - krańcowa skłonność do konsumpcji pokazuje jaka część przyrostu dochodu rozporządzalnego przeznaczana jest na konsumpcję  1 > b > 0

 

 

 

 

 

       punkt, w którym linia konsumpcji przecina oś pionową odpowiada współczynnikowi a, pokazuje on wartość konsumpcji przy dochodzie rozporządzalnym równym 0.

 

       nachylenie funkcji konsumpcji mówi nam o ile wzrośnie konsumpcja wraz ze wzrostem dochodu o jednostkę. Nachylenie linii wyraża współczynnik b.

 

 

 

 

 

Skłonność do konsumpcji – skłonność gospodarstw domowych do wydawania dochodów na konsumpcję, wyraża jaką część dochodu ludzie przeznaczają na konsumpcję.

 

 

Krańcowa skłonność do konsumpcji – określa jaką część dodatkowej jednostki dochodu przeznaczamy na konsumpcję.

 

                 Δ€C

MPC  =               =  b  =  ksk

                 Δ€Y

 

 

Przeciętna skłonność do konsumpcji – określa jaką część dochodu przeznaczamy na konsumpcję.

 

                 C            a + b Y       

APC    =            =                                 

                 Y                Y  

 

Popyt konsumpcyjny- to część popytu globalnego za którym stoją gospodarstwa domowe ( wszystkie). Im wyższy dochód tym większa konsumpcja.

Ca- taka konsumpcja która istnieje nawet przy zerowym dochodzie ( z oszczędności)

C- zmiana nachylenia decyduje o tym KSK- krańcowa skłonność do konsumpcji.

KSK= Δc//ΔY- decyduje jak zmienia się konsumpcja przy zmianie dochodu.

0<KSK<1,

Y- dochód = C+ S- suma konsumpcji oszczędności

Krańcowa Skłonność do oszczędzania- KSO

KSK+ KSO= 1

G’- gospodarka, w której KSK jest niski

Im C jest bardziej stroma tym KSK jest wyższa.

C= Ca- konsumpcja autonomiczna + KSK* Y (dochód narodowy)

Funkcja oszczędności= S- oszczędności

S= - Ca+ KSO*Y

Funkcja oszczędności – obrazuje zamierzone oszczędności przy każdym poziomie dochodów rozporządzalnych.

Oszczędności- nieskonsumowana część dochodu rozporządzalnego,

KSK +KSO= 1,

Popyt inwestycyjny- planowane przez przedsiębiorstwa powiększanie zasobów kapitału trwałego (fabryki, maszyny) oraz stanów zapasów. Popyt inwestycyjny ma charakter autonomiczny tzn. że inwestycje w każdym momencie są wielkością stałą .

Wpływ państw na konsumpcję

Yd= Y- (T+B)

T- B= NT- podatki netto

Nr= TY

Yd= (1-t)Y- dochód rozporządzalny jest mniejszy od dochodów narodowych o wartości podatków.

Yd- dochód rozporządzalny

B- transfery

T- stopa % netto

r- podatki

Wpływ handlu zagranicznego na konsumpcję dóbr krajowych

X= Xx- Im

0<KSK<1

C” = Ca+ [ (1-t) KSK- KSI]*Y

C’= Ca+ (1-t)KSK*Y

C= Ca+ KSK*Y

C= 10+ 0,9*Y

KSI= 10%

T=20%

C”= 10+ [(1-o,2)* 0,9- 0,1]= 10+0,62Y

C,Im- zależne od poziomu dochodów

Ca,J,G,E- w okresie krótkim niezależne od dochodów

  1. Krótkookresowa równowaga gospodarcza

Równowaga na rynku towarów- oznacza sytuację, w której nabywcy chcą kupić dokładnie taką samą ilość towarów jaką się w gospodarce wytwarza. W sytuacji równowagi łączne zamierzone (planowane) wydatki na towary są równe wartości produkcji tych towarów. Planowane wydatki nie są zawsze równe produkcji towarów. Wydatki te mogą być większe lub mniejsze. W obydwu przypadkach dochodzi do stanu nierównowagi.

Nierównowaga – pojawia się gdy zamierzone (planowane) wydatki na towary nie są równe produkcji tych towarów.

Krótkookresowa równowaga gospodarcza-

Y- podaż, produkcja,

Y=APp- stan krótkookresowy rozwoju gospodarczego

APp= C+J

Y=c+J

C+J= C+s (redukują się C)

J=S

Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki

Y= APp Y+C+J APp= C+J

Wpływ pańśtwa na równowagę gospodarczą

Równowaga w gospodarce otwartej

Zmiany stanu równowagii:

Składniki autonomiczne A{C,J,G,EX} mogą rosnąć lub spaść

  1. Podaż pieniądza

Podaż pieniądza- jego ilość wprowadzona do gospodarki, podlega regulacji państwa. Państwo ma istotny wpływ za pośrednictwem Banku Centralnego oraz różnych agend i instytucji rządowych na wielkość emisji pieniądza, formy oraz cele.

Podaż pieniądza= gotówka w obiegu + wkłady na żądanie (depozyty a’vista)

M= Mkp* Bm , Mkp>1

Mkp= mnożnik kreacji pieniadza informuje o tym, jak zmienia się podaż pieniądza na skutek zmiany bazy monetarnej o jednostkę.

Bm- baza monetarna ( gotówka w obiegu+ rezerwy gotówkoe sektora bankowego.

Mkp= M/Bm

Mkp- zależy od stopy rezerw sektora pozabankowego oraz stopy rezerw sektora bankowego.

Mkp= (Cp+1)//(Cp+Cb)

Gdzie: Cp- stopa rezerw gotówkowych sektora poza bankowego

Cb- =||= sektora bankowego.

Im wyższe Cp, Cb tym niższa wartość mnożnika kreacji pieniądza i vice versa.

Determinanty podaży pieniądza:

  1. Popyt na pieniądz

  1. Motyw transakcyjny- wiąże się z posiadaniem pieniądza w celu realizacji przewidywanych zakupów towarów i usług,

  2. Motyw przezornościowy – wiąże się z posiadaniem pieniądza w celu realizacji nieprzewidzianych zakupów towarów i usług.

  3. Motyw spekulacyjny- wiąże się z posiadaniem pieniądza w nadziei na przyszłe dochody wynikające ze spadku cen alternatywnych w stosunku do pieniądza

Nominalny popyt na pieniądz - popyt na pieniądz wyrażony w bieżących jednostkach pieniężnych

Ln= f(P,Y,r).

Ln- nominalny popyt na pieniądz

p-poziom cen

y-realny dochód narodowy

r-stopa %

Realny popyt na pieniądz- to popyt na realne zasoby pieniądza, czyli zasoby nominalne odniesione do średniego poziomu cen,

Lr= Ln//P Ln= f( Y,r,KTR)

Lr- realny popyt na pieniądz, Y- realny dochód narodowy, r-stopa %, KTR- koszty transakcyjne związane z zmianą pieniądza na inne aktywa. P- poziom cen w gospodarce.

  1. Funkcje Banku Centralnego :

Bank centralny, naczelna instytucja systemu bankowego każdego kraju. 

  1. Budżet, funkcje, zasady.

Budżet- roczny plan finansowy dot. Dochodów i wydatków państwa.

Funkcje budżetu :

Zakres budżetu:

Budżet państwa składa się z :

Zasady polityki budżetowej:

Dochody budżetu :

  1. Dochodowe- obowiązkowe świadczenie osoby fizycznej lub osoby prawnej na rzecz państwa, zależne od dochodu i wykorzystanych odliczeń.

  2. Konsumpcyjne- Jest podatkiem, który określa się z punktu widzenia źródła poboru podatku. Podatnikami są jednostki gospodarcze, dokonujące obrót towarami i usługami, ale cały ciężar tego podatku ponosi finalny nabywca tych towarów i usług – czyli gospodarstwo domowe. W Polsce istnieją dwa rodzaje podatków konsumpcyjnych: Podatek od towarów i usług VAT Podatek akcyzowy. Podatek VAT jest najbardziej wydajny, ze względu na swoją powszechność, gdyż dotyczy większości towarów i usług, oraz dlatego, iż nasza stawka podatkowa jest jedną z najwyższych w krajach Europy, a nawet na Świecie i obecnie wynosi 23%.

  3. Majątkowe- podatek nakładany na wielkość majątku podatnika, obliczany od bogactwa właściciela mierzonego w nieruchomościach, ziemi, biżuterii, dziełach sztuki itd. Podstawowym rodzajem podatku majątkowego jest podatek od spadku.

  4. Bezpośrednie-  typ podatków, których zasadniczą cechą w intencji ustawodawcy jest jedność podmiotu opłacającego ten podatek i ponoszącego jego faktyczny ciężar ekonomiczny.

  5. Pośrednie- typ podatków, których konstrukcja rozdziela podmiot gospodarczy zobowiązany do ich naliczenia i zapłacenia od podmiotu, który ponosi ich faktyczny ciężar ekonomiczny

  6. Proporcjonalne- jeżeli wszyscy podatnicy płacą ten sam odsetek swoich dochodów (wydatków lub majątku) w postaci podatku; podatek od zysków spółek jest przykładem podatku proporcjonalnego,

  7. Progresywne- jeżeli osoby z wyższymi dochodami płacą jako podatek większy procent swoich dochodów; dochód podlegający opodatkowaniu przedstawiony jest w formie przedziałów: im wyższy przedział wartości tym wyższa stawka podatkowa

W zależności od celów polityki handlowej wyróżnia się cła:

1) prohibicyjne - zahamowanie importu określonych towarów,

2) protekcyjne - ochrona interesów rodzimych producentów,

3) reglamentacyjne - regulujące kierunki i strukturę handlu zagranicznego.

Wykaz grup towarowych objętych cłem i wysokość stawek celnych zawiera taryfa celna. Integracja gospodarcza i polityczna państw zrzeszonych w różnych organizacjach międzynarodowych sprzyja obniżaniu, a nawet całkowitej eliminacji ceł (Unia celnaUkład Ogólny w Sprawie Taryf Celnych i Handlu GATT, Światowa Organizacja Handlu (WTO)).

Deficyt budżetowy- nadwyżka wydatków budżetowych nad dochodami.

Dług publiczny- finansowe zobowiązanie państwa z tytułu zaciąganych pożyczek. Struktura długu publicznego : dług publiczny krajowy i zagraniczny) Następstwem są rosnące koszty obsługi długu, utrata wiarygodności finansowej kraju, bankructwo kraju.

  1. Polityka fiskalna i pieniężna

Polityka fiskalna (podatkowa)- dotyczy wpływów i wydatków z budżetu państwa (budżet). Istotą polityki monetarnej jest ochrona pieniądza i bezpieczeństwo walutowe

Aktywna polityka fiskalna- decyzje dot. Podtaków i wydatków, które pozwalają osiagnąć zamierzone cele gospodarcze np. Inwestycje infrastrukturalne.

Pasywna polityka fiskalna- automatyczne stabilizatory koniunktury (podatki dochodowe, pośrednie itd.)

Polityka pieniężna, polityka monetarna, część ekonomicznej politykipaństwa obejmująca decyzje dotyczące kształtowania podaży pieniądza, w celu dostosowania jej do potrzeb gospodarki.

Instrumenty polityki pieniężnej:

  1. stopa procentowa kredytu refinansowego, tj. kredytu zaciąganego przez banki komercyjne w banku centralnym. Jej podwyższenie powoduje wzrost stóp oprocentowania kredytów w bankach komercyjnych, ograniczenie wartości udzielanych przez nie kredytów i zmniejszenie podaży pieniądza. Obniżenie stopy kredytu refinansowego powoduje skutki odwrotne.

  2. stopa rezerw obowiązkowych, wyrażająca minimalną relację wartości rezerw gotówkowych banków komercyjnych do wartości depozytów. Jej podwyższenie przez bank centralny zmniejsza możliwości udzielania kredytów przez banki komercyjne, a zatem ogranicza podaż pieniądza, obniżenie tej stopy powiększa podaż pieniądza.

  3. stopa rezerw specjalnych, określająca procentowo część depozytów, którą banki komercyjne obowiązkowo muszą przekazać do banku centralnego jako rezerwę specjalną. Skutki jej zmian są identyczne jak w przypadku stopy rezerw obowiązkowych.

  4. operacje otwartego rynku.
    Polityka pieniężna może mieć charakter ekspansywny (łagodny) - państwo, wykorzystując wymienione instrumenty, zwiększa podaż pieniądza w celu pobudzenia popytu globalnego, wzrostu dochodu narodowego i zatrudnienia (powstaje tu jednak realna groźba inflacji), albo restrykcyjny (twardy) - państwo ogranicza podaż pieniądza, dążąc do zmniejszenia nadmiernego popytu i związanego z tym wzrostu cen (ten typ polityki pieniężnej wykorzystywany jest w walce z inflacją). Realizując określone cele polityki ekonomicznej, państwo posługuje się zazwyczaj odpowiednią kombinacją polityki pieniężnej i polityki fiskalnej.

  1. Rodzaje bezrobocia:

Bezrobocie- zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznegozatrudnienia z różnych powodów.

Długotrwałe bezrobocie to pozostawanie bez pracy przez okres co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy.

Stopa bezrobocia jest to iloraz bezrobotnych przez aktywnych zawodowo w danej kategorii ludności. Aktywni zawodowo definiowani są przez GUSjako osoby pracujące plus osoby poszukujące pracy plus bezrobotni plus niepełnosprawni (z możliwością zatrudnienia w niektórych zawodach). Natomiast do aktywnych zawodowo cywili nie wlicza się pracowników: wojska, policji oraz służb ochrony państwa. Osoby bezrobotne i pracujące są określane jako aktywne zawodowo i przeciwstawiane biernym zawodowo.

Rodzaje:

  1. Inflacja i jej skutki

Inflacja – proces wzrostu ogólnego (średniego) pozimu cen w gospodarce w określonym czasie. Miernikiem inflacji jest stopa inflacji (%).

Skutki inflacji:

* pozytywne (dotyczące niskiej inflacji):

- korzystny wpływ na dynamikę wzrostu gospodarczego

- przyspieszenie kształtowania się właściwych relacji cenowych w gosp.

* skutki negatywne:

- zniekształcenie funkcji informacyjnej cen

- 'ucieszka' od pieniądza (spadek popytu na pieniązd w ujęciu realnym)

- redystrybucja dochodów i osłabienie działalności gospodarczej

- niekorzystne zmiany w bilansie płatniczym

- wzrost kosztów działalności gospodarczej

  1. Teorie inflacji:

    1. Ilościowa: nadmiar pieniądza w gospodarce

Według ilościowej teorii pieniądza zmiany w podaży pieniądza w gospodarce powodują inflację lub deflację nie mając wpływu na zjawiska realne takie jak poziom dochodu narodowego, zatrudnienie itp.

M * V = P * Y

M – podaż pieniądza

V – szybkość obiegu pieniądza w gospodarce

P – poziom cen

Y – dochód narodowy

Zakładając względną stałość szybkiego obiegu pieniądza i dochodu narodowego można przyjąć, że M=P (poziom cen zależy od ilości pieniądza w obiegu)

  1. Popytowa

Jest związana z koncepcją tzw. Luki inflacyjnej. Zgodnie z tą teorią przyczyną inflacji jest nadmierny popyt globalny przewyższający bieżące możliwości podukcyjne gospodarki (App>Yp). Taki nadwyżkowy popyt wywołuje presję na wzrost cen i w konsekwencji inflację.

  1. Kosztowa

Według kosztowych teorii inflacji przyczyny tego zjawiska tkwią we wzrastających kosztach produkcji, niezależnie od popytu globalnego.

Wyróżnia się kilka rodzajów inflacji kosztowej:

- inflacja płacowa

- i. Wywołana przez zyski

- i. Importowa

- i. Podatkowa

  1. Wzrost gospodarczy

1.Postęp techniczny – to wszelkiego rodzaju zmiany w metodach wytwarzania i produktach, w wyniku których uzyskane efekty przewyższają poniesione na nie nakłady.

2.Praca - zarówno pod względem ilości, jak i jakości (na ogół okresy spadku liczby ludności odpowiadają okresom mniejszego wzrostu lub stagnacji ekonomicznej). Poziom wykształcenia polepsza jakość i zwiększa rentowność pracy.

3.Kapitał - to zasoby środków wykorzystane w procesie wytwarzania produkcji.(maszyny, fabryki, ludzie, wiedza itp.)

4.Otoczenie zewnętrzne - żaden kraj nie może rozwijać się sam. Gospodarka krajowa prowadzi ze światem zewnętrznym wymianę towarów, kapitałów, wyników badań naukowych.

  1. Cykl koniunkturalny i jego fazy

Cykl koniunkturalny oznacza występujące naprzemian okresy przyspieszenia i spowolnienia tempa wzrostu gospodarczego. Wahania takie są typowe dla gospodarek rynkowych i w praktyce nie daje się im zapobiec. Celem polityki makroekonomicznej we współczesnych gospodarkach jest jednak ograniczenie skali tych wahań (czyli spowodowanie, aby w okresach przyspieszenia wzrost PKB nie był nadmiernie wysoki, a w okresie spowolnienia dynamika PKB nie ulegała zbytniemu obniżeniu).

Łączny, najbardziej typowy cykl koniunkturalny w gospodarce trwa zazwyczaj kilka lat. Na cykl ten składają się cztery podokresy (w ekonomii używa się różnych klasyfikacji podokresów cyklu, wyróżniając zazwyczaj od 2 do 4 podokresów):

  1. Systemy kursów walutowych

Rynek walutowy- całokształt transakcji zwiazanych z wymianą jednej waluty na drugą. Cena, po której dokonuje sie wymiany jednej waluty na drugą nazywa się kursem walutowym.

System kursów walutowych :

  1. System sztywnego (stałego) kursu walutowego, kurs walutowy jest stały, ustalony przez państwo.

DEWALUACJA- obnizenie kursu walutowego przez państwo

REWALUACJA- podwyzszenie kursu walutowego przez państwo

  1. System płynnego kursu walutowego- kurs walutowy jest zmienny ustala się pod wpływem popytu i podaży na rynku walutowym.

DEPRECJACJA- obnizenie kursu walutowego na rynku

APRECJACJA- podwyzszenie =||=

  1. Bilans płatniczy

Bilans płatniczy- wartościowe zestawienie transakcji kraju z zagranicą. Saldo bilansu płątniczego zawsze wynosi 0.

Składniki bilansu płatniczego :

  1. Rachunek obrotów bieżących- przepływy z tytułu eksportu i importu dóbr oraz pozostałe transakcje bieżące (odsetki, przekazy)

  2. Rachunek obrotów kapitałowych- przepływy z tytułu inwestycji finansowych (zakupy akcji, obligacji)

  3. Rachunek błedów i opuszczeni- przepływy niesklasyfikowane np. tzw. Handel przygraniczny.

  4. Rachunek rezerw dewizowych- zmiany poziomu rezerw dewizowych

  1. Handel zagraniczny i jego źródła

Handel zagraniczny polega na odpłatnej wymianie towarów i usług między kontrahentami mającymi stałą siedzibę w różnych krajach. Sens ekonomiczny handlu zagranicznego polega na uzupełnieniu brakujących dóbr oraz wykorzystaniu różnic kosztów produkcji określonych towarów w kraju i za granicą.  (to eksport- wywóz i import towarów- przywóz)


Handel zagraniczny wynika z wielu czynników, do najważniejszych zaś z nich zaliczyć możemy:

- nierówny podział surowców na ziemi, co dotyczy np. zasobów węgla, rud żelaza, rud metali nieżelaznych, ropy naftowej;
- zróżnicowanie warunków klimatycznych, wpływających na możliwość uprawy różnych płodów rolnych w różnych krajach np. pszenicy, bawełny, kauczuku, kukurydzy, kawy;
- odmienna struktura gospodarki danego kraju, sprawiająca, że gospodarka krajów uprzemysłowionych nastawiona jest na wywóz przemysłowych wyrobów gotowych, a przywóz surowców i artykułów żywnościowych, podczas gdy sytuacja jest odwrotna w krajach rolniczych i bogatych w surowce
- nierówny poziom techniczny, który decyduje, że pewne kraje osiągnęły w wybranych dziedzinach produkcji wyjątkowo wysoki poziom, np. szwajcarskie lekarstwa i zegarki, japoński i amerykański sprzęt elektroniczny, niemieckie samochody i sprzęt optyczny.

  1. Etapy integracji gospodarczej

Integracja gospodarcza – jest to proces polegający na zacieśnianiu współpracy gospodarczej przez co najmniej dwa państwa, poprzez stopniową eliminację barier ograniczających współpracę gospodarczą. Proces prowadzi do scalania gospodarek narodowych poszczególnych krajów i powstania jednego organizmu gospodarczego.

Etapy:

1.preferencyjne porozumienie handlowe (ang. Preferential Trade Agreement) – układ polegający na częściowej liberalizacji handlu pomiędzy co najmniej dwoma krajami, np. Układ europejski;

2.strefa wolnego handlu (ang. Free Trade Area) – najprostsza i jedna z najczęściej stosowanych form, polegająca na likwidacji ceł i ograniczeń pozataryfowych, pozostawiając krajom członkowskim swobodę stosowania narzędzi polityki handlowej wobec krajów spoza ugrupowania, np. Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA), Środkowoeuropejska Strefa Wolnego Handlu (CEFTA), Północnoamerykańska Strefa Wolnego Handlu (NAFTA);

3. unia celna (ang. Customs Union) – porozumienie handlowe, w którym członkowie oprócz likwidacji ceł i ograniczeń pozataryfowych, prowadzą wspólną politykę handlową wobec pozostałych krajów;

4. wspólny rynek (ang. Single Market) – forma integracji, w której kraje członkowskie znoszą ograniczenia w obrocie dobrami i usługami, prowadzą wspólną politykę handlową wobec krajów trzecich i wprowadzają nieskrępowany ruch czynników produkcji wewnątrz ugrupowania;

5. unia walutowa (unia monetarna) (ang. Monetary Union) – forma integracji gospodarczej, w której wprowadza się także wspólną walutę oraz rynek kapitałowy.

6. unia gospodarcza (ang. Economic Union) – wyższa forma wspólnego rynku, w której członkowie dokonali harmonizacji wszystkich rodzajów polityki, mających wpływ na warunki konkurencji, m.in. polityki podatkowejmonetarnejspołecznej;

***Polska ***

Dług publiczny - 53, 5 % PKB nie może przekroczyć 60%(KRP) jesteśmy zadłużeni ale na tle innych państw wypadamy dobrze

Budżet na rok 2012

- dochody- 294 mld zł

- wydatki- 329 mld zł

-deficyt budżetowy- 35 mld zł

Budżet an rok 2013 ( wersje rządowe)

- dochody 299 mld

-wydatki- 335 mld

-deficyt budżetowy- 36 mld

Wzrost gospodarczy 2,2 %

Inflacja 2,7 %

Bezrobocie 13% (w 2013 r wzrośnie do 13, 6 %)

Pkb w PL na 2011 rok- 1,5 bln zł, na 2013 przewiduje się wzrost o 2%


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Opracowane zagadnienia na koło z podstaw turystyki, Notatki na koła
ZAGADNIENIE NA KOŁO RF 12
Makroekonomia- zagadnienia na egzamin, Makroekonomia
Zagadnienia na kolo z patologii społ
ZAGADNIENIA na koło
ZAGADNIENIA NA KOŁO z LABORATORIÓW U PIASECKIEGO
Zagadnienia na koło z anatomii
Mikroekonomia zagadnienia na koło
Chemia ogólna zagadnienia na koło zaliczeniowe
Opracowane zagadnienia na koło
zagadnienia na kolo pytania
zagadnienia na koło
Ukubione zagadnienia na koło nr 1 pani Konikiewicz, WSPOL, Prawo Administracyjne
Patologie społeczne - zagadnienia na kolo, Resocjalizacja; Pedagogika; Dydaktyka;Socjologia, filozof
Zagadnienia na kolo z ZB, Geodezja, zarys budownictwa
2 semestr - zagadnienia na koło, TiM LA
Opracowanie zagadnień na koło, laborki Jeluń
zagadnienia na kolo fizyka, 1 Studia PWR (Transport 1 Rok 1 Semestr), Fizyka PWR dr.Henryk Kasprzak
Zagadnienia na kolokwium z makroekonomii, Ekonomia, ekonomia

więcej podobnych podstron