TKANKA NERWOWA

• Odbieranie bodźców ze środowiska zewnętrznego

• Koordynacja procesów: aktywność intelektualna, świadomość, podświadomość, aktywność ruchowa, czynności gruczołów dokrewnych

• Pobudliwość – zdolność tkanki do odbierania sygnałów

• Przewodnictwo – zdolność do przewodzenia impulsów nerwowych

• Tkankę nerwową tworzą komórki nerwowe – neurony

• Komórki glejowe – podtrzymują, odżywiają i regenerują neurony

BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ

• Neuron – podstawowa jednostka budulcowa i czynnościowa. Składa się z ciała komórkowego (perikarionu) i wypustek cytoplazmatycznych.

• Perikarion – rożne kształty, wielkość 4 – 120 mikrometrów

• W cytoplazmie – jedno (czasem dwie) jądro komórkowe, mitochondria, aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna gładka, elementy wewnątrzkomórkowe: tigroid (ciałka Nissla – cysterny szorstkiej siateczki śródplazmatycznej), neurofibryle (elementy cytoszkieletu neuronu [neurofilamfenty] i biorą udział w transporcie wewnątrzkomórkowym [neurotubule])

• Dendryty – drzewiasto rozgałęzione wypustki odbierające bodźce i przesyłają impulsy do ciała komórki

• Akson – przekazuje bodźce innym neuronom lub komórkom innych tkanek

• Osłonka Schwanna – funkcje ochronne wobec aksonów neuronów

• Osłonka mielinowa – struktura wtórna na włóknach osłonki Schwanna, budowa segmentowa, osłania włókna nerwowe

• Przewężenie Ranviera – przerwy między komórkami osłonki mielinowej dzięki czemu jest wzmocniony sygnał impulsu nerwowego

RODZAJE NEURONÓW Z RÓŻNĄ LICZBĄ WYPUSTEK KOMÓRKOWYCH

1. Jednobiegunowe – 1 akson, mało zróżnicowane, nieliczne w organizmie człowieka, w niektórych jądrach podwzgórza

2. Dwubiegunowe – 1 dendryt i akson wychodzące z przeciwległych końców komórki, występują w siatkówce oka

3. Wielobiegunowe – wiele dendrytów i akson, tworzą masę komórek ośrodkowego uk nerwowego

4. Rzekomojednobiegunowe – jedna wypustka biegnąca od prekarionu rozgałęzia się na kształt litery ‘T’ na akson i dendryt

SYNAPSA NERWOWA

• Synapsa chemiczna – składa się z części presynaptyczej i postsynaptycznej. Kształt kolbowaty, pomiędzy – szczelina synaptyczna (stabilizowana mostkami białkowymi – kadhedryn)

• Neuroprzekaźniki – substancja chemiczna odpowiedzialna za przekazanie impulsu nerwowego przez synapsę

ODRUCH I ŁUK ODRUCHOWY

• Łuk odruchowy – droga jaką przebywa impuls nerwowy od miejsca odbioru bodźca narządu wykonawczego

• Receptor – „czujnik” odbierający bodziec

• Neuron czuciowy -  wychodzą swoimi wypustkami z włókien mięśniowych i tworzą synapsy z rdzeniem kręgowym lub pniem mózgu.

• Neuron ruchowy – jego impuls biegnie do efektora, którym najczęściej są mięśnie lub gruczoły i służy do wywołania skurczu.

• Odruch – automatyczna i powtarzalna reakcja na bodziec z udziałem łuku odruchowego

• Odruch bezwarunkowy – reakcje wrodzone np.: akomodacja oka, cofanie ręki przy sparzeniu, odruch źreniczny

• Odruch warunkowy – nabywane (wyuczone) – odruchy których uczymy się całe życie np.: w sporcie, gdzie ruchy są cykliczne lub powtarzalna