Socjologia 04.02.2015

Socjologia

-nauka badająca życie społeczne człowieka grup społecznych i społeczeństw;

-dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach zachodzących w zbiorowościach ludzkich

Większość z nas patrzy na świat przez pryzmat własnego życia. Socjologia pokazuje konieczność uzyskania spojrzenia w szerszej perspektywie.

Jest to nauka moda (XIX w ) choć refleksja na temat społeczeństwa towarzyszy ludziom od zarania dziejów gdyż jesteśmy gatunkiem stadnym, żyjemy w zbiorowościach – od rodziny, prze ród plemię, sąsiadów, przyjaciół, współpracowników, po naród czy społeczeństwo globalne.

Zdrowie i choroba w ujęciu socjologicznym

-choroba we wszystkich przejawach i stadiach ma swoje społeczne aspekty

-wywołana może być zarówno czynnikami środowiska społecznego jak i sama wpływa na powstanie zakłóceń w życiu społecznym i to nie tylko samej :D ……

Obszarem zdrowia i choroby socjologowie zaczęli zajmować się w odpowiedzi na zapotrzebowanie medycyny naprawczej, nieskutecznie borykającej się z rozwianiem owych problemów zdrowotnych, jakie pojawiały się w połowie ubiegłego stulecia w społeczeństwach uprzemysłowionych

Środowisko medyczne doszło do wniosku że socjologia może stać się partnerem lekarza, rehabilitanta w rozwiązywaniu problemów zdrowotnych

Socjologowie zaś zainteresowali się chorobami jako formą przejawu dezorganizacji życia bla bla bla

Zdrowie, choroba- spojrzenie historyczne

Era przedindustrialna (przednowoczesna) – społeczeństwo tradycyjne

-główną instytucją zajmującą się chorobą i cierpieniem była rodzina

-inne tradycyjne systemy terapii – wyspecjalizowani uzdrowiciele, szamani, stosujący mieszankę fizycznych i magicznych kategoriach magicznych lub religijnych- przypisywane je obecności złych duchów lub grzechu

-zdrowie nie było kwestią publiczną lecz sprawą prywatną

Era nowoczesna

-daleko idąca specjalizacja pracy pociągająca za sobą ujemne skutki w zakresie fizycznego i psychicznego zdrowia ludności pracującej w przemyśle

-gwałtowny rozrost miast przemysłowych-zatłoczonych, zadymionych, niehigienicznych

-rozwój nauk medycznych

-powstanie państwa narodowego interesującego się zdrowiem swojego społeczeństwo gdyż stan zdrowia członków narodu wpływał na wydajność, dobrobyt, zdolności obronne i przyrost ludności

-państwo narodowe, w celu zwiększenia możliwości kontroli ludności tworzy cały szereg instytucji takich jak więzienia, przytułki, szkoły i szpitale .

Społeczeństwo poprzemysłowe (ponowoczesne)

-rozwój technologii teleinformacyjnych umożliwiających wytwarzanie przekształcanie i przekazywanie ogromnej liczby informacji.

-gospodarka oparta na wiedzy( techniki elektroniczne, oświata, szkolenie, badanie, sektor finansowy i inwestycyjny)

-wzrost znaczenia usług (bankowość, handel, transport, ochronę zdrowia, rekreację, oświatę, naukę, środki masowego przekazu)

-wzrost władzy międzynarodowych korporacji

-wysoko kwalifikowani specjalności „nową klasą panującą”

-wzrost znaczenia konsumpcji (duża możliwość wyboru w zakresie towarów, form rozrywki)

-rozwój demokracji

Era nowoczesna, postindustrialna(późnej nowoczesności)

-naukowa diagnostyka i leczenie

-przemiany demograficzne- starzenie się społeczeństw krajów wysoko rozwiniętych („siwienie” społeczeństwa), wzrost chorób charakterystycznych dla starszych grup wiekowych, spadek śmiertelności z powodu wielu chorób, spadek przyrostu naturalnego

-przemiana w zakresie struktur chorób- w krajach rozwiniętych opanowano szereg chorób zakaźnych stanowiących dawniej poważny problem nie tylko dla stanowiących dawniej poważny problem nie tylko dla zdrowia ale i życia; jednocześnie nastąpił wzrost częstości innych chorób nowotworowych czy „cywilizacyjnych” związanych z sedentaryjnym trybem życia takich jak otyłość będąca źródłem wielu schorzeń np. układu krążenia, ruchu

-zagrożenie ekologiczne

Ujęcie tradycyjne (zdrowie i choroba w kategoriach stanów fizjologiczno- biologicznych)

Zdrowie- prawidłowe funkcjonowanie organizmu jako części biologicznej,

choroba- zakłócenie jego prawidłowego działania. Umysł i ciało można traktować oddzielenie, chore ciało można poddawać zabiegom .

Ujęcie społeczne

Zdrowie oznacza stan w którym jednostka wykazuje optymalne umiejętności normalnego, sprawnego wywiązania się z ról i zadań wyznaczonych jej [rzez proces socjalizacji, choroba natomiast wskazuje na stan uniemożliwiający pełnienie ról społecznych i zadań z nimi związanych .

Kultura

Treść kultury

Wzory sposobów myślenia, reagowania i odczuwania

-idealne i realne

Wartości i normy

Sankcje- kary i nagrody

Formalne(przez przepisy) i nieformalne

Kultura jako atrybuty człowieka

-jest tworem zbiorowym nie indywidualnym

-narasta i przekształca sięw czasie

Dziedziny kultury

-kultura bytu

-kultura społeczna

-kultura symboliczna

Kultura a postrzeganie ludzkiego ciała:

Czynniki społeczno-kulturowe wywierają silny wpływ na to jak postrzegany jest kształt własnego ciała oraz sylwetki postrzegania oddziałuje na zdrowie.

Wpływ kultury zbiorowości na postrzeganie i postawy wobec osób chorych i niepełnosprawnych

-kultura może pełnić rolę czynnika patogennego wystąpienia choroby lub terapeutycznego czyli redukować ryzyko wystąpienia choroby.

-nie jest możliwe określenie zdrowia, choroby i niepełnosprawności jako pojęć i niepełnosprawności jako konkretnych warunków społeczno-kulturowych.

Powiązania i współzależności między zdrowiem i chorobą a kulturą

Najsilniej skolerowany z kulturą jest styl życia jednostki np.

-relacje międzyludzkie

-aktywności fizyczna

-styl pracy

-normy dotyczące higieny

Ćwiczenia 09.02.2015

Ujęcie społeczne..

Zdrowie oznacza stan w którym jednostka wyskakuje optymalne umiejętności normalnego sprawnego wywiązywania się z ról i zadań wyznaczonych jej przez proces socjalizacji, choroba natomiast wskazuje na stan uniemożliwiający pełnienie ról społecznych i zadań z nimi związanych.

Socjalizacja- proces dzięki któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze (proces wchodzenia w konkretną kulturę a więc przyswajanie podzielanych w jej ramach, swoistych dla niej przekonań, norm, wartości, symboli)

Wartości- akceptowane, afirmowane w naszej kulturze cele (majątek, sława, wykształcenie, zdrowie, atrakcyjność fizyczna)

Normy- sposoby. Metody działania, środki stosowane dla osiągnięcia celu (ambitna edukacja, konsekwentna kariera, wytężona praca, uparty trening)

Wartości instrumentalne –uważane za środek do osiągnięcia innych celów; wartości do osiągnięcia innych celów; wartości autoteliczne- ich uznanie lub realizacja nie wymaga uzasadnień, gdyż są one same w sobie wartościami

Rola społeczna – społecznie określone oczekiwania które ma do spełnienia jednostka o określonym statusie czy pozycji społecznej

Przykłąd: społeczna rola lekarza czy rehabilitanta obejmuje pewien zespół zachowań jakie powinien spełnić każdy lekarz czy rehabilitant wobec pacjentów bez względu na swoje osobiste opinie i poglądy. Ponieważ rolę te są wspólne dla wszystkich lekarzy czy rehabilitantów można mówić o zachowaniach odpowiadających roli zawodowej lekarza/ rehabilitanta

-znajomość pozycji społecznej to klucz który pozwala nam sformułować wiele różnorodnych oczekiwań co do reakcji partnera

Jednostki w toku socjalizacji poznają oczekiwania, jakie w danej kulturze towarzyszą określonym pozycjom społecznym, a następnie grają role społeczne w sposób zasadniczo zgodny z ich definicją.

Jak ludzie obejmują pozycje społeczne przypisane im role ?

-pozycja przypisane- nabywane niezależne od naszej woli, bez mżłiwości wyboru (rasa, płeć, wiek, zakładnik, niepełnosprawny, ofiara czystki etnicznej)

-pozycje osiągane- nabywane prez własne decyzje i starania- np. pozycja zawodowa

Wraz z rozwojem społecznym zmienia się proporcja pozycji przypisanych i osiąganych (społeczeństwo tradycyjne a nowoczesne)

Konstrukcja roli

-zachowania nakazane

-zachowania zakazane

-margines swobodny

Rola –pojęcie zaczerpnięte ze świata teatru

-model dramaturgiczny- życie społeczne jako gra aktów na scenie

Scena i kulisy

-scena- sytuacje w których jednostki odgrywają formalne role

-kulisy- luz, odprężenie

Konflikt ról

-każdy aktor społeczny odgrywa kilka ról i czasami te role wymagają w tym samym czasie sprzecznych ze sobą zachowań

Rola społeczna a osobowość

-przyjmując nowe role człowieka dopasowuje je nie tylko do swoich wcześniejszych ról ale również do siebie samego- swoich zamiłowań i zdolnośc- swojej osobowości

-osobowość ma wpływ na sposób odgrywania roli (nieśmiały a śmiały petent, pacjent )

T. Parsons (amerykański socjolog 1902-1979) potraktował chorobę jako jedyną ze specyficznych ról pełnionych przez człowieka, charakteryzującą się pewnymi zakłóceniami umiejętności pełnienia innych ról i zadań zgodnych z oczekiwaniami społecznymi.

Choroba somatyczna ]-wyrazem prawidłowego funkcjonowania organizmu biologicznego jest zdolność człowieka do wykonywaninia określonych zadań, np. w przypadku matki przyrządzanie dziecku posiłku, chodzenie z nim na spacer

- w przypadku choroby somatycznej następstwem jest zaburzenie lub niemożność wywiązania się określonych zadań, natomiast

Choroba psychiczna \Następuje rozpad mechanizmów kontrolujących zachowania jednostki na płaszczyźnie osobowości uniemożliwiająca wykonywanie dotychczasowych ról społecznych .

Konsekwencje indywidualne choroby wg. Koncepcji roli chorego T.Parsona:

-uznanie że człowiek nie jest odpowiedzialny za stan (chorobę) w którym się znajduje

-zwolnienie z dotychczas pełnionych zadań

-uznanie choroby za stan niepożądany i podjęcie działań w celu zmiany tego stanu;

-poszukiwanie profesjonalnej pomocy i aktywne współdziałanie w terapii

Krytyka teorii T. Personsa

Teoria ta nie uwzględnia faktu że trudności w wypełnienie ról społecznych bla bla np. ciąża

Choroba jako dewiacja

-zachowanie sprzeczne z normami społecznymi

-zachowanie zakłócające porządek społeczny

-dewiacją są zachowania wykraczające poza obszar społecznej tolerancji

Dewiacja wg R Mertona

Dewiacja( w przeciwieństwie do konformizmu: norma +, wartość +) to zachowania polegające na braku akceptacji celów kulturowych lub zinstytucjonalizowanych środków porawdzących do ich osiągnięcia

-innowacja( norma- ; wartość +)

-rytualizm (norma +; wartość -)

-wycofanie/rezygnacja(norma -; wartość-)

-bunt( norma -/+; wartość -/+)

10.02.2015

Rodzaje dewiacji wg. Lemerta

-pierwotna –wstępny akt przekraczania norm pozostający na marginesie tożsamości jednostki (np. naruszenie przepisów ruchu drogowego)

-wtórna- naznaczenie przez społeczeństwo, przyczepienie etykiety, stygmatu dewianta, przekształcenie tożsamości jednostki, odrzucenie przez społeczeństwo, pogodzenie się z etykietą

2 rodzaje dewiacji w pojęciu choroby wg. E. Freidsona

Pierwotna- odchylenia w stanie zdrowia modyfikują jedynie sposób pełnienia ról społecznych (np. ostra choroba ale krótkotrwała)

Wtórna choroba zmusza do podjęcia nowych ról społecznych (choroba przewlekła)

Krytyka i sprzeciw wobec traktowania choroby jako dewiacji ma podłoże moralne- może łączyć chorych gdyż dewiacja jest zachowanie lub ról powszechnie oceniana przez otoczenie negatywne

Piętno- każda cecha która wyróżnia jednostkę lub grupę z większości i sprawia że ta jednostka lub grupa jest traktowana podejrzliwie lub wrogo

Dla teorii naznaczenie dewiacja spowodowana jest przez kontrolę społeczną którą determinuje zachowania ludzi pozbawiając ich prawa do stanowienia o własnym losie. Status dewianta w rozumieniu tej teorii nie jest osiągnięty lecz przypisany

W świetle tej teorii dewiacja to zachowanie lub syndrom osobowościowy do którego jednostka lub grupa zostaje popchnięta przez społeczeństwo które nie pozostawia jej szansy wyboru

Niepełnosprawność

Uporządkowanie określeń związanych z niepełnosprawnością wg WHO

-uszkodzenie (impairement)- dysfunkcje i nieprawidłowości organizmu wyrażone w kategoriach biomedycznych

-niepełnosprawność (disability) – ograniczenia w wykonaniu podstawowych czynności fizycznych i umysłowych

-upośledzenie (handicap) –wskazuje zakres w jakim ograniczają sprawności uniemożliwiają jednostce pełnienie zasadniczych ról społecznych

Perspektywa deficytu

-osoby z sensorycznymi ograniczeniami sprawności (osoby niewidome, nie słyszące)

-osoby z ograniczeniami sprawności fizycznej

-osoby z ograniczeniami sprawnośći w sferze psychicznej

-osoby z nie pełnosprawnością złożoną

Perspektywa ograniczeń funkcjonalnych

Choroba, niepełnosprawność- uszkodzenie okresowo lub trwale struktury i/lub funkcji organów narządów bądź psychiki stające się źródłem ograniczenia codziennych czynności lub ważnych zadań życiowych

Perspektywa socjoekologiczna

Podejście to skupia uwagę na wzroście i rozwoju potencjału ludzkiego oraz właściwościach środowiska któ®e podtrzymują lub hamują generowanie i ekspresję potencjału rozwojowego człowieka (role, otoczenie, przystosowanie jednostki )

Negatywne

Rezygnacja z działań w zakresie usprawniania i rehabilitacji może być spowodowana :

-niską samooceną siebie i swojej sytuacji

-dostrzeganiem korzyści wynikających z aktualnej sytuacji życiowej związanej z ograniczeniami lub ochroną

13.02.2015

Reklamy komercyjne i społeczne

W odróżnieniu id reklamy komercyjnej postawy które mają być zmieniane przez reklamę społeczną, są na ogół mocno zakorzenione w społecznej tradycji i wartościach .

Różnice pomiędzy reklamą komercyjną a społeczna

	Reklama komercyjna	Społęczna
Złożoność postawy (siła trwałość i stabilność zmienianej postawy)	Na ogół niewielka	Na ogół duża
Pożadany poziom zmiany postawy	Zazwyczaj płytki- zmiana w obrębie stosowanego repertuaru zachowań- np. zmiana marki pitego soku	Często głęboki- zrezygnowanie z pewnych zachowana rzecz innych np. Zaprzestanie dyskryminacji niepełnosprawnych na rynku pracy
Charakter przekazu	Zazwyczaj przyjemny, gratyfikujący- reklamy komercyjne mówią o stanach przyjemnych i obiecują przyjemne odczucia	Często nieprzyjemny, awersyjny- reklamy społeczne mówią często o rzeczach o których ludzie nie chcą myśleć, które wypierają i do których sami przed sobą nie chcą się przyznać np. przemoc w rodzinie
Rodzaj korzyści	Bliska perspektywa korzyści obiecywanych w reklamie- „kupisz batona, poczujesz jaki jest smaczny”	Odroczona perspektywa „przestaniesz palić, zmniejszysz w przyszłości szanse zachorowania na raka”, często korzyści dotyczą osoby trzeciej np. oddawanie krwi
Intencje przypisywane nadawcy	Chęć zysku i nierzadko próba oszukania, manipulacji- w konsekwencji niska wiarygodność nadawcy i brak zaufania	Altruistyczna chęć pomoc innym- w konsekwencji wysoka wiarygodność nadawcy i zaufanie( istotny jest wiarygodny nadawca reklamy- organizacja ciesząca się uznaniem społecznym)
Budżet	Duże budżety- na badania rynku, kreację i realizację kampanii reklamowej	Mniejsze budżety- często wręcz brak środków na badania i profesjonalną reklamę

Marketing społeczny- wykorzystanie reguł i technik marketingowych w celu wywołania społecznie pożądanych postaw i zachowań

Instrumenty marketingu

-produkt

-cena

-dystrybucja

-promocja

Kampania społeczna również zawiera te elementy, choć nie zawsze w kontekście społecznym są one rozumiane w ten sam sposób co w komercyjnym

Instrumenty marketingu społecznego

Produkt- precyzyjnie zdefiniowany przedmiot działania marketingu np. prewencyjne badania piersi

-materialny- np. zbiórka pieniędzy na hospicjum

-dotyczący zachowania- np. zapinanie pasów bezpieczeństwa

-idea- np. zmiana sposobu myślenia o osobach niepełnosprawnych

Cena-w marketingu społecznym tradycyjne(komercyjne) rozumienie ceny jako kosztów finansowych odnosi się jedynie do akcji charytatywnych opartych na zbiórce pieniędzy. W pozostałych przypadkach mamy do czynienia z kosztami behawioralnymi i psychologicznymi

Behawioralne-np. strata czasu aby oddać honorowo szpik kostny

Psychologiczne- np. poczucie psychicznego dyskomfortu związane ze zmianą postawy lub zachowania- „głód nikotynowy” towarzyszący rzucaniu palenia.

Dystrybucja- rozumiana w marketingu komercyjnym jako dostarczenie produktu na rynki docelowe w marketingu społ. Właściwie nie występuje. Analogią dostępności produktu konsumpcyjnego na rynku jest dostępność środków, dzięki którym odbiorca może zrealizować propagowany cel (np. WOŚP)

Promocja- przekazywanie informacji na temat danej akcji, poinformowanie o niej społeczeństwa. Narzędzia promocji- te same, które wypracował marketing komercyjny:

-reklama- informacja połączona z komunikatem perswazyjnym

-public relations- kształtowanie stosunków publicznie działającego podmiotu z otoczeniem

-marketing bezpośredni- komunikaty kierowane do wybranych, pojedynczych klientów w celu uzyskania bezpośredniej reakcji

-promocja sprzedaży-

Stwórz przykładową kampanie społeczną dotyczącą problemu niepełnosprawności lub rehabilitacjo (nazwa, grupa docelowa, cel , opis kampanii, instrumenty marketingu społ.)

(grupa 3-4 osobowa)

Nazwa- niepełnosprawni , pełnosprawni w pracy

Grupa docelowa – potencjalni pracodawcy

Cel- uświadomienie korzyści pracodawcy

Zając się problemem który jest ważny ale mało się o nim mówi i uzasadnić z czego wynika fakt zajęcia się tym problemem przez nas, ma być realne przez nas do zrealizowania