33. Kryteria doboru łożysk.

- wielkość, charakter obciążeń,

- prędkość obrotowa,

- dokładność biegu, sztywność łożyska,

- warunki montażu,

- cena

-Kryterium nośności

L=(C/P)^a

Gdzie: a = p – wykładnik krzywej Wolbula

L – trwałość w mln obr

C – nośność dynamiczna

P – obciążenie zastępcze

a=p = 3 dla łożysk kulkowych; 10/3 dla wałeczkowych

Obiążenie zastepcze:

P=XFr+YFa

X – wsp. Obciążenia wzdłużnego

Y – wsp. Obiciążenia poprzecznego

Fa – siła poosiowa

Fr –siła poprzeczna

X,Y = f(Fa/Fr) – dobieramy z katalogów

-Kryterium sztywności

-Kryterium dostępności na rynku

-Kryterium ceny (baryłkowe do kulkowych 1:7)

Łożyska kulkowe – stosowane przy małych prędkościach obrotowych i małych obciążeniach dynamicznych,

Łożyska wahliwe – gdy wymagana mała sztywność (ma to związek z drganiami skrętnymi wału)

Łożyska walcowe, stożkowe, baryłkowe – największa sztywność i dokładność biegu,

Łożyska kulkowe wahliwe - przy obciążeniach statycznych,

Łożyska igiełkowe – stosowane w celu zmniejszenia gabarytów.

Zasada łożyskowania i jej ilustracja na zasadzie wałka dwupodporowego.

Zasada łożyskowania:

- jedno łożysko tworzy podporę stałą, uniemożliwia przesuwanie się w kierunkach X i Y,

-pozostałe łożyska tworzą podpory przesuwne, umożliwiają ruch w kierunku X

Sposoby odbierania stopni swobody:

-za pomocą tarcia, tylko gdy mamy spokojną pracę (Fa = 0, Ka = 1, Ka – wsp nadwyżki dynamicznej), brak obciążeń dynamicznych,

- Pierśnień sprężynujący – gdy nie powoduje obniżenia wytrzymałości zmęczeniowej i gdy siła Fa jest stała,

- połączenie cierne – tuleja,

- nakrętka łożyskowa

- stożkowa tuleja łożyskowa.

Zasada pasowania łożysk tocznych, ilustracja tolerancji wymiarów d, D i B w łożysku.

Położenie pól tolerancyjnych średnic d i D oraz szerokości B są na rysunku poniżej. Pole tolerancyjne średnicy d otworu jest skierowane na zewnątrz materiału. Otwór ten nie odpowiada podstawowemu otworowi H w układzie pasowań ISO, jest czymś pośrednim między otworem lekko wciskanym K6 a wciskanym M6. Pola tolerancyjne innych wymiarów są skierowane od linii zerowej w głąb materiału. Wymiary, tolerancje i odchyłki wymiarowe są znormalizowane w skali światowej. Tolerancja średnicy wewnętrznej jest oznaczona symbolem KB a średnicy zewnętrznej hB.

Zasady doboru pasowań:

- uzyskanie poprawnego rozkładu obciążenia na części toczne,

- zabezpieczenie przed obwodowym przemieszczeniem się pierścienia względem powierzchni osadzenia w przypadku gdy jest to szkodliwe,

-umożliwienie przesuwu swobodnego łożyska w oprawie.