PROJEKTOWANIE OGRODÓW GIER I ZABAW DLA DZIECI
Są to głównie tereny zieleni towarzyszącej obiektom dziecięcym.
OGRODY DZIECIĘCE są to wydzielone tereny zieleni, zagospodarowane i wyposażone w odpowiednie urządzenia, przeznaczone, do codziennego wypoczynku i zabawy dzieci.
Do grupy ogrodów dziecięcych zaliczamy:
— place gier i zabaw dla dzieci,
— ogrody przy żłobkach (dziecińcach),
— ogrody przy przedszkolach.
— ogrody jordanowskie,
— ogrody przy szkołach (podstawowych, zawodowych, licealnych, specjalnych),
— ośrodki wczasów świątecznych,
— ośrodki półkolonijne.
Celem ogrodów dziecięcych jest stworzenie warunków sprzyjających prawidłowemu rozwojowi fizycznemu i psychicznemu dzieci przez zapewnienie im całkowitej swobody i bezpieczeństwa codziennego wypoczynku, zabawy i odprężenia w otoczeniu zdrowym i estetycznym.
Ogrody dziecięce są ściśle związane z zespołami jednostek mieszkaniowych i powinny być sytuowane na terenie tych jednostek, w wyjątkowo korzystnych sytuacjach mogą być lokalizowane przy ciągach pieszych.
Założenia projektowe:
Teren przeznaczony dla omawianych ogrodów powinien być:
Nasłoneczniony i usytuowany w pasach zieleni publicznej lub też na granicy tych pasów, zagajników czy lasów.
Znacznie oddalony od dużych arterii komunikacyjnych i nie może być narażony na hałas, zadymienie, kurz i nieprzyjemne zapachy.
Gleby w tych ogrodach powinny być dobre, suche i przepuszczalne.
Istniejący starodrzew i ciekawe ukształtowanie terenu są bardzo wskazane, powinny również istnieć dobre możliwości doprowadzenia wody i założenia kanalizacji.
Dojście dzieci do tych ogrodów nie może przecinać arterii komunikacyjnej i powinno zamykać się w granicach 500—1000 m.
Wszystkie tereny przeznaczone dla dzieci powinny być ogrodzone, w celu uniemożliwienia przejazdu przez ten teren oraz uniknięcia wybiegania dzieci na ulicę. Rolę ogrodzenia w zależności od sytuacji mogą pełnić: żywopłoty, murki, płotki oraz ogrodzenia z siatki.
Program ogrodów dziecięcych należy tak kształtować, aby wpływał na rozwój i sprawność fizyczną rozwijał inicjatywę, fantazję, różne zainteresowania artystyczne (śpiew, muzyka, rysunek) oraz uczył dzieci zbiorowego współżycia.
Zieleń na terenach ogrodów pełni rolę ochronną, izolacyjną, estetyczną, uczy i wychowuje, ale musi również zapewniać możliwość zabawy na trawnikach wśród drzew. Utrzymanie warunków półcienia jest bardzo wskazane, szczególnie w miejscach przeznaczonych dla najmniejszych dzieci. Stosowany materiał roślinny musi być wytrzymały na złamania, łatwo się regenerować i nie może zawierać roślin kłujących, parzących i trujących.
Drogi i place powinny mieć nawierzchnię ziemną, piaskową, wiórową lub elastyczną. Nie wolno stosować nawierzchni z płyt kamiennych, betonowych lub też o nawierzchniach żwirowych i żużlowych, gdyż przy możliwości częstych upadków narażają dzieci na poważne skaleczenia i wypadki.
W ogrodzie zabaw i gier wyróżnia się place zabaw.
Program szczegółowy placów gier i zabaw dla dzieci należy dostosować do czterech grup dzieci, grupy te kształtują się wg następującej struktury wieku:
dzieci najmłodsze do 3 lat (wiek niemowlęcy),
dzieci młodsze 3—7 lat (wiek przedszkolny),
dzieci średnie 7—12 lat (wiek szkolny młodszy),
dzieci starsze 12—16 lat (wiek szkolny starszy).
Program dla dzieci do 7 lat należy sytuować bliżej domów w miejscach zapewniających maksimum bezpieczeństwa i łatwych do dozorowania nawet z okien mieszkań.
Dla dzieci w wieku 7—12 lat należy rezerwować teren urozmaicony pod względem topograficznym i florystycznym.
Teren przeznaczony dla dzieci najstarszych powinien być odsunięty najdalej od zabudowy mieszkaniowej i musi mieć zapewnione duże powierzchnie dla boisk i urządzeń lekkoatletycznych.
Wielkość terenu dla poszczególnych grup dzieci obliczamy przyjmując orientacyjnie dla:
dzieci najmłodszych 2-3 m2/Dz,
dzieci młodszych 8-12 m2/Dz,
dzieci średnich 14-16 m2/Dz,
dzieci starszych 16-25 m2/Dz.
Lokalizując program na placach należy przestrzegać zasady, aby nie sytuować urządzeń dla najmłodszych dzieci obok terenu dla dzieci najstarszych, których gwałtowne biegi lub silne rzuty piłką mogą być niebezpieczne dla małych dzieci. Wskazane jest wydzielenie programu dla dzieci poszczególnych grup wieku żywopłotami, pergolami, ściankami do rysowania itp.
W zależności od wielkości placu wyróżnia się trzy typy placów: o powierzchni 8000 m2. 2000 m2 i 600 m2.
Plac duży — 8000 m2, o pełnym programie przeznaczony dla wszystkich grup dzieci obejmuje wg I. Jańczakowej i I. Kossakowskiej:
Urządzenia dla dzieci najmłodszych (zaciszny kącik) - 3 kojce stałe, trawnik do zabaw, leżący kloc drewniany, 3 drabinki wysokości l m, schodki, barierkę do nauki chodzenia, 5 ławek dla matek i ewentualnie pergola; wszystkie urządzenia usytuowane na trawniku,
Urządzenia dla dzieci młodszych — piaskownica 30 m2, placyk do zabaw ruchowych, placyk z przyrządami, pagórek saneczkowy, skrzynia z klockami, 2 domki-budki, korytko z wodą do puszczania łódek, ścianka do zabaw w piłkę, ścianka do malowania, dołek do celowania piłką, kącik do zabaw iluzyjnych, zagonki kwiatów, kolorowe parasole lub daszek chroniący dzieci od słońca i deszczu,
Urządzenia dla dzieci średnich — piaskownica 50 m2, plac ziemny do zabaw ruchowych (zimą ślizgawka), pagórek saneczkowy wysokości 3 m, tor dla rowerów, wrotek i hulajnóg, placyk z przyrządami, kącik do budownictwa przygodowego (wraki samochodów, łodzi), szałasy, ścianka do zabaw w piłkę, ścianka do rysowania, kącik do narad, miejsce na ognisko i scenkę, kosze do celowania na wysokości 2 m,
Urządzenia dla dzieci starszych — boisko do siatkówki, boisko do koszykówki, skocznia wzwyż i w dal, bieżnia 50 m, rzutnia kulą, stół do majsterkowania, kącik do odpoczynku, spożywania posiłków l czytania, zagonki.
Urządzenia dostępne dla wszystkich grup dzieci — w pawilonie magazynek na drobny sprzęt, narzędzia i materiały do zajęć, w.c., umywalnie, woda do picia, na otwartym powietrzu prysznic lub inne urządzenia wodne dla około 50 dzieci.
Plac średni — 2000 m2 powinien mieć pełny program dla dzieci w wieku od 7—12 lat i ograniczony program dla grup dzieci do 7 lat i dla dzieci starszych. Zakłada się, że przy małej powierzchni placów należy w pierwszym rzędzie zaspokoić potrzeby tej grupy dzieci, która nie korzysta z ogrodów przy żłobkach i przedszkolach.
Plac mały — 600 m2 ma program przeznaczony przede wszystkim dla dzieci młodszych do 7 lat z częściowym uwzględnieniem dzieci średnich 7-12 lat. Orientacyjnie można przyjąć, że w skład tego programu będą wchodziły: placyk ziemny (ślizgawka zimą), l piaskownica 20 m2, pagórek saneczkowy o wysokości l m, drzewo okorowane, l drążek do zwisów, 3 huśtawki sprzężone, l drabinka pionowa (2X4 m), l schodki, wrak łódki, kącik do zabaw iluzyjnych, korytko z wodą, ścianka do zabaw w piłkę, ścianka do malowania, kosz do celowania piłką, l stół do majsterkowania, l prysznic, ławki.