TEORIE OSOBOWOŚCI I ICH ZNACZENIE W RÓŻNICACH MIĘDZY LUDŹMI

Próbami opisania w systematyczny i uporządkowany sposób struktury osobowości są właśnie teorie osobowości. Istnieje wiele teorii – z jednej strony dlatego, że osobowość jest zdefiniowana tak nieściśle, że nie wszystkie teorie dotyczą tego samego przedmiotu, a z drugiej strony dlatego, że fakty, na których pełna teoria musi się opierać, nie są jeszcze wystarczająco dobrze poznane. Dobra teoria musi powiązać różne elementy charakterystyki danych jednostek w całość, która wykazuje trwałe rozpoznawalne cechy, specyficzne dla każdej jednostki, ale pozwalające na porównywanie ludzi miedzy sobą. „Osobowość” - pomimo wielu prób zdefiniowania zachowuje niejasność i wieloznaczność. Pojęcie osobowości stosowane jest w różnych znaczeniach zarówno w języku potocznym, jak i w wielu dziedzinach nauk humanistycznych.

Etymologia osobowości wywodzi się od słowa – osoba. Słowo to oznacza byt o rozumnej naturze, cechujący się odrębnością od innych bytów, posiadający świadomość własnego istnienia, wolę, własny charakter i system wartości.

Definicja osobowości dzieli się na trzy wzajemnie ze sobą powiązane obszary, według których osobowość to:

1) zespół warunków wewnętrznych wpływających na sposób, w jaki człowiek przystosowuje się do otoczenia;

2) zbiór względnie stałych, charakterystycznych dla danej jednostki cech i właściwości, które wyznaczają jej zachowania i pozwalają odróżnić ją od innych;

3) zespół psychologicznych mechanizmów: np. tożsamość, mentalność, potrzeby, postawy, inteligencja, uznawane wartości, które powodują, że człowiek jest zdolny do kierowania własnym życiem, a jego zachowania są zorganizowane i względnie stałe.

Formułowane przez psychologów definicje osobowości często akcentują uwarunkowania właściwości psychiki człowieka. Analizując osobowość, należy zaznaczyć, że jest ona cechą indywidualną i kulturową, odnoszącą się do wzoru, do którego osiągnięcia zmierza proces wychowania i samowychowania. Osobowość nie jest cechą gatunkową człowieka, jest natomiast kształtowana przez cechy biofizyczne, jak też poprzez proces socjalizacji, który przygotowuje człowieka do życia w zbiorowości, a także pozwala na porozumienie się oraz inteligentne działanie w jej ramach.

Termin „osobowość” po raz pierwszy w psychologii użyli francuscy psychiatrzy J. Charcot i P. Janet pod koniec XIX wieku Od tego czasu powstało na ten temat tysiące rozpraw naukowych i artykułów, w których sformułowano wówczas mnóstwo różnych koncepcji, często ze sobą sprzecznych1.

Jeden z uczonych tj. Alport wyróżnił pięćdziesiąt różnych sposobów definiowania osobowości, a samych definicji jeszcze więcej. Należy zwrócić uwagę na to, że w podejściu do zagadnie osobowości występują fundamentalne różnice głoszone przez przedstawicieli różnych kierunków psychologii2. Pojęcie osobowości jest powszechnie używane w psychologii. Przy jego pomocy opisuje się spójny i w miarę stabilny zespół cech danego człowieka. Często terminu „osobowość” używamy w celu podkreślenia różnic pomiędzy ludźmi. I tak „osobowość” często pojmowana jest jako: forma różnic indywidualnych, system stałych cech, rodzaj związku człowieka ze światem (teorie relacyjne), konfiguracja bodźców i reakcji (teorie behawiorystyczne), funkcja sił dynamicznych: potrzeb i popędów (teorie psychoanalityczne) lub centralny system regulacji i integracji. Teoria, że osobowość kształtuje się i rozwija na bazie mechanizmów genetycznych (wrodzonych) głównie przez pierwsze trzy lata życia, a przez następne lata życia rozwój osobowości jest coraz wolniejszy, to wyniki sugerowane przez wiele badań. Wielu uczonych stwierdza, że około trzydziestego roku życia osobowość praktycznie się już nie zmienia3.

Najnowsze ujęcia dotyczące osobowości pokazują, że aktywność samej jednostki ma decydujący wpływ na kształtowanie się osobowości. Zdefiniowanie osobowości umożliwiło badanie, przewidywanie i kształtowanie zachowań ludzi. Psycholodzy podejmujący zagadnienie osobowości bez względu na teoretyczne podejście i starają się odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania: co powoduje, że ludzie zachowują się podobnie oraz dlaczego ludzie zachowują się różnie? 4 Na powyższe pytania pomagają odpowiedzieć psychologiczne teorie osobowości. Poniżej zaprezentuję kilka z nich.

Autorem najstarszej teorii jest Zygmunt Freud. Jest on twórcą teorii osobowości, tzw. teorii dynamicznej – według której osobowość jest organizacją sił dynamizujacych zachowanie (dążenia, popędy, potrzeby społeczne). Popęd seksualny, tj. instynkt życia (Libido) i popęd agresji, tj. instynkt śmierci (Id) są w konflikcie z normami społecznymi, które reprezentuje Superego. Natomiast ten konflikt jest źródłem wszelkich zachowań, których ostateczny kształt nadaje racjonalne Ego. Spróbuję wytłumaczyć powyższe pojęcia zastosowane przez Freuda, a więc: libido, to inaczej popęd seksualny (płciowy) (z łac. „żądza") - to zachowanie mające na celu zaspokojenie potrzeby bliskości cielesnej, rozkoszy. Freud rozumiał libido, jako formę energii za pośrednictwem, której popędy życia spełniają swoje funkcje, jako zaburzenia osobowości. Id reprezentuje wewnętrzny świat subiektywnych doznań i nie posiada żadnej wiedzy o rzeczywistości obiektywnej. Nie potrafi tolerować przyrostów energii, które są odczuwane jako powodujące dyskomfort napięcia. Id w modelu psychoanalitycznym, jest jedną ze struktur osobowości, obok ego oraz superego. Id jest obszarem, gdzie dochodzi do ukształtowania ego i superego. Id zawiera w sobie dziedziczne i wrodzone wyposażenie psychiczne z popędami włącznie, działa na zasadzie impulsów i natychmiastowej gratyfikacji, zaspokojenia potrzeb. Pozostaje w ścisłym związku z procesami fizjologicznymi, z których czerpie energię oraz jest sferą biologiczną człowieka i przede wszystkim jednym z podstawowych pojęć w psychoanalizie Zygmunta Freuda. Ego jest jedną ze struktur osobowości w modelu psychoanalitycznym…

Chcesz uzyskać dostęp do całej pracy? Napisz podając kod pracy na chomikujpracepisemne@gmail.com


  1. Szewczuk W. Psychologia, WSiP, Warszawa 1990

  2. Alport G, Personality and social encounter, Beacon Press, Berkeley 1960.

  3. Zimbardo P, Ruch F., Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

  4. Tamże.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawa człowieka i ich znaczenie w stosunkach międzynarodowych, Stosunki Międzynarodowe
Różnice między temperamentem a osobowością, PSYCHOLOGIA, Psychologia socjologia
Różnice między temperamentem a osobowością, psychologia(1)
8 Media i ich znaczenie w rozwoju osobowoÂci dziecka
Trzy teorie osobowosci Trzy punkty widzenia
poznawcze komponenty i teorie osobowosci1
24 RÓŻNICE MIĘDZY KOBIETĄ A MĘŻCZYZNĄ
Cechy funkcjonalne i ich znaczenie w hodowli bydla
różnice między public relations a reklamą (2 str), Marketing
48 Na czym polega różnica między zmiennymi Lagrangea i zmiennymi Eulera
SOCJOLGOIA wykł 8 cz 2! 01 2011 WIĘZI SPOŁĘCZNE to wspólności i związki między ludźmi
19 Krucjaty i ich znaczenie w średniowiecznej Europie
Magiczne symbole czy znasz ich znaczenie
2 Różnice między odruchem warunkowym i bezwarunkowym
teorie inflacji i ich charakterystyka, [Finanse]
Różnice między dominatem a pryncypatem
Różnica między folią wstępnego krycia a wiatroizolacj
Elementy?śniowe w Panu Tadeuszu i ich znaczenie
Cierpiałkowska Koncepcje interakcyjne i systemowe oraz ich znaczenie dla psychologii klinicznej

więcej podobnych podstron