PARAZYTOLOGIA ( ćw. 3 )

Przywry - niewielka szkodliwość dla żywiciela ostatecznego, obojnacze, polikseniczne.

Motylica wątrobowa

Epidemiologia:

Pasożyt kosmopolityczny, żywicielem głównym są przeżuwacze, człowiek jest żywicielem przypadkowym, do zarażenia dochodzi drogą pokarmową (adoleskaria) ewentualnie młodymi przywrami.

Lokalizacja:

Pasożyt przewodów żółciowych, wątroby.

Rozwój:

Jajo trafia do środowiska wodnego, w którym wykluwa się orzęsiona larwa (miracidium), która aktywnie atakuje ślimaka (w Polsce to błotniarka stawowa). W ślimaku larwa trafia do trzustko-wątroby, rozwija się tam sporocysta a w niej partenogenetyczne redie i cerkarie (ślimak jest żywicielem pośrednim) – opuszczają ciało ślimaka. Pływają w wodzie po czym otorbiają się na wodnych roślinach i przekształcają się w metacerkarie, które nazywamy adoleskariami nimi zarażają się żywiciele ostateczni.

Patogeneza:

Choroba przebiega z nielicznymi objawami zapalenia dróg żółciowych – rozrost nabłonka – może dość do zaczopowania ich do powoduje żółtaczkę mechaniczną. Podwyższona temperatura, bóle mięśni i stawów, wymioty, Inwazja nieliczna.

W przypadku inwazji bydła – straty w gospodarstwach.

Motyliczka

Epidemiologia:

Pasożyt kosmopolityczny (z wyjątkiem Australii). Żywicielem głównym są zwierzęta trawożerne, człowiek jest żywicielem ostatecznym przypadkowym. Przywra związana z środowiskiem lądowym.

Lokalizacja:

Pasożyt przewodów żółciowych górnych.

Rozwój:

Jajo zjadane jest biernie przez ślimaka (w Polsce – wstężyk) – w wątrobo-trzustce rozwija się sporocysta i cerkarie (brak stadium redii). Cerkarie wędrują do jamy płucnej, są otaczane kulami śluzu i wydalane na zewnątrz. Kule te są chętnie zjadane przez mrówki, które są II żywicielem pośrednim. W nich rozwija się jedna metacerkaria, która penetruje do zwojów głowowych (mrówka włazi na szczyt rośliny i przytwierdza się, siedzi nieruchomo a wieczorem wraca do mrowiska).

Patogeneza:

Niska intensywność zarażenia – choroba bezobjawowa. Sporadycznie przerost tkanki łącznej międzyzrazikowej w wątrobie i proliferacja nabłonka dróg żółciowych.

Przywra płucna

Epidemiologia:

Pasożyt występujący w Azji wschodniej i południowo-wschodniej.

Lokalizacja:

Pasożytuje w płucach (pasożyt miąższu płuc).

Rozwój:

Jaja dostają się do wody z plwociną lub kałem. Miracidium wykluwa się z jaja i atakuje ślimaka (I żywiciel pośredni) w trzustko-wątrobie rozwija się sporocysta, w niej cerkarie i redie - te opuszczają ślimaka i pływając aktynie atakują duże kraby słodkowodne oraz raki (w ich mięśniach tworzą cysty i przekształcają się w metacerkarie. Człowiek zaraża się zjadając zinwazjowane mięso. Po spożyciu metacerkarii, uwalnia się z otoczki, przebija ściany jelita cienkiego oraz przeponę i opłucną aż do płuc (konkretnie do pęcherzyków płucnych) gdzie pasożyt osiąga dojrzałość płciową.

Patogeneza:

Choroba ma charakter przewlekły. W okresie wędrówki larw – gorączka, bóle w klatce piersiowej. Po osiedleniu się przywry pod opłucną – krwiaki, torbiele ropno-krwiste, może dojść do zapalenia opłucnej lub odoskrzelowego zapalenia płuc, kaszel (zwłaszcza ranny) z plwociną podbarwioną na brunatno lub krwisto. Ogólny stan chorego – dobry. Sporadycznie spadek masy ciała, duszności i osłabienie.

Przywra krwi

Epidemiologa:

Cała Afryka, Arabia Saudyjska, endemicznie w Portugalii i na Cyprze.

Lokalizacja:

Naczynia krwionośne jamy brzusznej i pęcherza moczowego.

Rozwój:

Jaja z moczem chorego trafiają do wody, w której rozwijają się miracidia, które atakują ślimaka – w jego trzustko-wątrobie rozwija się czynnie cerkaria i cysta (brak redii). Cerkarie nazywamy furocerkardiami. Atakuje ona czynnie człowieka wwiercając się przez nieuszkodzony naskórek do naczyń krwi. Przez układ krwionośni wędruje do płuc, potem lewą komorą serca dociera do wątroby, gdzie osiąga dojrzałość płciową. Przywry łączą się w pary i wędrują do naczyń pęcherza.

Samice składają jaja w drobnych naczyniach żylnych pęcherza moczowego.

Patogeneza:

Jaja trafiają do pęcherza lub zostają w tkankach – wokół nich tworzą się ziarniaki ulegające zwapnieniu. W pęcherzu zmiany zapalne i krwotoczne. Potem przerost i brodawkowatość ścian pęcherza. W konsekwencji zwapnienie lub zbliznowacenie. Objawia się nasilonymi bólami podbrzusza i krwiomoczem. Choroba ma charakter przewlekły często powikłana.

Przywra kocia

Epidemiologia:

Ogniskowo występuje na terenie Europy zachodniej, środkowej i wschodniej (w Polsce w okolicy dużych pojezierzy) oraz w Turcji.

Lokalizacja:

Pasożyt przewodów żółciowych, rzadko trzustkowych.

Rozwój:

Jaja z kałem chorego trafiają do środowiska wodnego (z miracidium) zostaje biernie zjedzone przez ślimaka. Miracidium w organizmie ślimaka przebija jelito i w trzustko-wątrobie przekształca się w sporocystę, w której rozwijają się redie i cerkarie, które opuszczają ciało ślimaka i atakują ryby (karpiowate). W ich mięśniach przekształcają się w metacerkarie, po spożyciu zainwazjowaneg mięsa, człowiek zaraża się, a metacerkarie uwalniają się w dwunastnicy i migrują do przewodów żółciowych.

Patogeneza:

Przerost nabłonka wyściełającego przewody żółciowe, powiększenie wątroby, stan zapalny dróg żółciowych. Obfita inwazja może doprowadzić do marskości lub ropni wątroby, w drastycznych przypadkach – nowotwory dróg żółciowych.

Schistosoma mansoni

Epidemiologia:

Występuje w Afryce, na półwyspie Arabskim, w Ameryce Południowej i na Karaibach – pasożyt zawleczony przez ludzi.

Lokalizacja:

Pasożytuje w zlewisku żyły krezkowej.

Rozwój:

Podobny do rozwoju przywry krwi. Jaja z naczyń trafiają do światła jelita i wydalane są z kałem.

Patogeneza:

Bóle brzucha, biegunki, rozrost tkanki jelita, ogniskowa martwica ścian jelita, powiększenie wątroby, krwotoki.