Badania ilościowe	Badania jakościowe
Badacz stoi poza badaną rzeczywistością: obserwuje ją, poznaje, wyjaśnia, prognozuje. Dokonuje pomiaru zjawisk pedagogicznych metodami ilościowymi operacji matematyczno – statycznych, określa się siłę związku między zmiennymi.	Badacz wczuwa się w określone stany, sytuacje czy zachowania i stara się je zrozumieć zakładając ze rzeczywistość społecznie istnieje tylko w świadomości ludzkiej. Stosuje metody jakościowe polegające na opisie i interpretacji interesujących go zjawisk, wczuwa się w określone sytuacje, poszukuje kontekstu sytuacyjnego i społecznego.
Badacz nie ma wpływu na przedmiot badania, gdyż istnieje on wbrew jego woli.	Badacz ma bezpośredni kontakt z przedmiotem badań np. uczniem. Umożliwia mu on zrozumienie przyczyn, określonych postaw czy zachowań.
Zwolennicy upatrują w nich możliwość rozwoju teorii pedagogicznych. Dzięki pomiarowi możliwe jest dokładne poznanie zjawisk społecznych, dokonanie analiz statystycznych i określenie zależności między oddziaływaniem wychowawczym i jego skutkami.	Zwolennicy sądzą, że zjawiska oraz procesy psychiczne i społeczne są niewymierne stąd trudne do pomiaru. Nie należy, zatem generalizować różnych sytuacji i zachowań, określać ich determinanty itp., gdyż są niepowtarzalne. W badaniach tych dąży się do zrozumienia motywów postępowania osób w pewnym kontekście społecznym z ich punktu widzenia.
Opierają się na metodach i technikach przyjętych z nauk przyrodniczych: na pomiarze, analizie wyników i wnioskowaniu. Przyczyniają się do rozwoju wiedzy obiektywnej, pozwalają porównywać określone zjawiska w danych środowiskach i czasie, określać zależności między nimi.	Opierają się na bezpośrednim kontakcie między badaczem a badanym. Rezultaty analiz i interpretacji uzyskanego materiału empirycznego zależą od sposobu widzenia i oceny badacza. Posługuje się on: obserwacją uczestniczącą, wywiadem, studium przypadku, analizą dokumentów, wytworem działania itp.
Narzędzia:
Badacz operuje wystandaryzowanymi narzędziami, którymi można badać duże grupy ludzi, stawiać im te same pytania. Są to: kwestionariusze ankiet i wywiadów, testy pedagogiczne, arkusz obserwacyjny, skala pomiarowa itp.	Ważny jest kontekst sytuacyjny badanych zachowań lub sytuacji. Nie ma wystandaryzowanych narzędzi. Sam badacz jest narzędziem badawczym, gdyż nie sposób poznać lub zrozumieć badanych, jeśli bliżej nie poznamy ich myśli, cech osobowych itp. Opis oparty jest na narracji lub samoocenie badanego – mało wiarygodny.
Cele:
Mają swój tok postępowania, rygoryzm metodologiczny. Cele badawcze i operacjonalizacja problemów badawczych, postawienie hipotez roboczych, ustalenie zmiennych zależnych i niezależnych oraz ich wskaźników, dobór metod i technik, skonstruowanie narzędzi badawczych i analiza wyników i wyciągnięcie wniosków.	Cechuje je mniejszy rygoryzm, brak ogólnych założeń, hipotez, zmiennych. Nie bada się zależności między zmiennymi. Polegają one na szczegółowym rejestrowaniu i opisywaniu różnych zachowań, sytuacji. Nie mają formy danych liczbowych, ale opowiadania, narracji, sprawozdania itp.
Oparte są na doborze celowym lub losowym próby. Na podstawie ich wyników dokonuje się analizy statystycznej, porównania danych, wykrywania różnic i zależności między zmiennymi.	Brak doboru próby w badaniach jakościowych – mała grupa lub jednostka. Aby dokonywać uogólnień należy badać w dłuższym czasie inaczej opis jest niepełny i pobieżny.
Przyczyniają się do tworzenia obiektywnej wiedzy o badanej rzeczywistości. Dzięki nim można formułować zasady i prawidłowości oraz określać związki przyczynowo skutkowe. Możemy na ich podstawie prognozować i przewidywać interesujące nas stany.	Charakterystyczna jest duża dowolność interpretacyjna, ich subiektywne rozumienie, niepełny opis. Trudno, więc tylko na nich opierać się w poznaniu naukowym i prognozowaniu określonych procesów zachowań.

Pomiar w badaniach pedagogicznych

• Jest cechą konstruktywną badań ilościowych

• Pomiar to procedura, w której przyporządkowuje się, zgodnie z określonymi zasadami, wartości liczbowe lub inne symbole, zmiennym.

Do przemian badanych zjawisk i przedmiotów używa się różnych skal, jako narzędzi pomiarowych:

• linijka,

• kątomierz,

• licznik szybkości,

• amperomierz,

• kwestionariusz ankiety czy wywiadu.

• Innymi symbolami pomiaru mogą być np. litery, słowa, które przybierają formę skal przymiotnikowych np. wysoki, średni, niski lub bardzo dobry, dobry, przeciętny, slaby itp.

Za pomocą skal mierzymy cechy ilościowe i jakościowe:

• Cechy ilościowe – ujmuje się w postaci liczb lub szeregów liczbowych, jak liczba dzieci w rodzinie, liczba uczniów w szkole: 1,2,3,4

• Cechy jakościowe wymagają stosowania skal w postaci symboli, liter, znaków, słów jak zachowanie ucznia, aktywność, wygląd, stopień przygotowania do zajęć itp.

Skale przymiotnikowe:

Mogą być skalami

• 2 – stopniowymi (dobrze - złe),

• 3 – stopniowymi (dobrze – przeciętnie - złe)

• 5 lub 7 stopniowymi.

Uwzględnienie słów, symboli, liter w opisie zjawiska nie jest sensu strikte pomiarem.

Typy skal pomiarowych:

• Skala nominalna – mianowana

  • Odróżnia jedną cechę od drugiej np. miasto – wieś, męska – żeńska

• Skala porządkowa – rangowa

  • Ustala rangę np. cos jest większe, mniejsze; rzadziej, częściej występuje

• Skala interwałowa – przedziałowa

  • Mówi o ile jakaś cecha jest większa lub mniejsza od drugiej

• Skala ilorazowa

  • Ilokrotnie dana cecha jest większa od drugiej

Warunki poprawności pomiaru:

• Trafność

  • Treściowa – dotyczy stopnia, w jakim badacz jest przekonany, że jego zjawisko, jego narzędzie pomiarowe jest właściwe

  • Empiryczna – odwołuje się do związku miedzy dwoma narzędziami pomiarowymi i ich wynikami

  • Teoretyczna – czy narzędzie mierzy rzeczywiście cechy interesującego zjawiska, które można w świetle teorii uznać za jego symptom

• Rzetelność – mierzona za pomocą współczynnika rzetelności o wartości od 0 do 1.
  Im wartość współczynnika korelacji jest bliższa 1,0 tym większa jest rzetelność pomiaru.

Próba badawcza i zasady jej doboru

• Właściwie zaplanowany dobór próby ułatwia zebranie wartościowego i wiarygodnego materiału badawczego, stanowiącego podstawę do wyjaśniania zjawisk, wyprowadzenia wniosków i dokonania uogólnień.

• U podstaw wnioskowania i uogólnień opartych na przeprowadzonych badaniach empirycznych leżą wyniki badań cząstkowych, gdyż nie jesteśmy w stanie zebrać danych od wszystkich jednostek objętych problemem badawczym. To, jaka jest to zbiorowość zależy od podjętego problemu badawczego.

• Całkowity zbiór osób, obiektów, rzeczy, zjawisk, zdarzeń itp. Poddawanych analizie nazywamy populacją.

  • Część populacji całkowitej w oparciu, o którą dokonujemy uogólnienia na całą populację nazywamy próbą badawczą.

    • Jeżeli badania obejmuje cześć populacji, wówczas mówimy o badaniu częściowym

• Właściwy dobór próby wymaga znajomości populacji, z której jest dokonywany

• Cześć populacji, którą wybrano do badań i na podstawie, której wyników wnioskujemy o całej populacji nazywamy próba reprezentacyjną

• Próba może być reprezentatywna ze względu na jedną lub kilka cech. W rzeczywistości próba nigdy nie jest dokładnie taka sama i nigdy w pełni nie reprezentuje populacji generalnej, mimo że stanowi jej miniaturę. Reprezentatywność próby jest tym większa im więcej jednostek z populacji generalnej objęto badaniem.

• Próba jest reprezentacyjna, gdy:

  • Występują w niej pewne wartości pewnej zmiennej, różnicujące elementy tej zbiorowości są w niej reprezentowane bez względu na liczebności, z jakimi występują

  • Rozkład wartości interesujących nas zmiennych jest taki sam bądź zbliżony do rozkładu wartości zmiennych występujących w populacji generalnej

  • Występujące w niej zależności między zmiennymi odpowiadają analogicznym zależnością w zbiorowości generalnej.

• Za w pełni reprezentatywną należy uznać taką próbę, której wyniki uzyskane na podstawie jej badan odpowiadają wynikom, które badacz otrzymywałby gdyby przebadał całą populację.

• Przy określaniu wielkości i struktury próby uwzględniać:

  • Cel, któremu badania mają służyć

  • Liczbę jednostek składających się na populację generalną

  • Stopień jednorodności populacji generalnej

  • Zastosowanie w badaniach metody, techniki i narzędzia badawcze

  • Stopień szczegółowości badań. Jeżeli badanie ma być dokładne to populacja badawcze powinna być większa.

• Dotąd nie opracowano sposobu dobór próby do badań, aby wszystkie jej elementy zawierały te same cechy i w tych samych proporcjach jak w populacji całkowitej.

• Sposoby doboru próby:

  • Celowy dobór próby, kwotowy

  • Dobór losowy (prosty, systematyczny, warstwowy, wielostopniowy)

  • Dobór oparty na ochotnikach

Cos wcześniej…

Metody badań:

• Metoda sondazowa – reprezentacyjna

  • Sondaz jest sposobem gromadzenia wiedzy o interesujących badacza zjawiskach zdarzeniach czy procesach zachodzacyhc w badanym srodowisku społecznym w oparciu o sondowanie opinii i pogladow osob dobranych z określonego punktu widzenia zwanych respondentami. O wartości zebranych informacji decydują sposób doboru proby jej wielkość i reprezentatywność oraz zastosowanie techniki badawcze wywiad kwestionariuszowy, ankieta, analiza dokumentów osobistych, techniki statystyczne.

  • Zarówno opinie badanych osob czy grup społecznych jak i sondowane zjawiska czy procesy nie sa wielkościami stalymi ulegaja zmianom. Wpływa to ujemnie na dokladnosc i pewność zebranych materiałów oraz zmniejsza trafność dokonanych na ich podstawie wnioskow i uogolnien. Z tych wzgledow niektóre badania sondażowe musza być powtarzane

  • Badania powtarzane na tych samych grupach respondentów nazywamy badaniami panelowymi. Umozliwiaja określenie kierunku dokonujących zmian i poznanie zdarzeń czy procesow które owe zmiany spowodowaly.

• Eksperyment pedagogiczny

  • Jest metoda badania zjawisk pedagogicznych wywolanych specjalnie przez osobe badajaca w konreolowanych przez nia warunkach celem ich pozniania

  • Niektórzy postrzegają go jako obserwacje przeprowadzona w specjalnie zorganizowanych warunkach

  • Jednak od obserwacji rozni się bardziej zlozona struktura zabiegow technicznych staranniej opracowanym zamysłem badawczym i wieloscia stosowanych narzedzi badawczych (np. badania dokumrentow, arkusze, dzienniki obserwacji, notatki z rozmowy)

  • Zaczynski podaje definicje eksperymentu jako metody naukowego badania określonego wycinka rzeczywistoscu (wychowankow) polegajaca na wywolaniu lub tylko zmienieniu przebiegu procesow przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem

  • Celem eksperymentu jest wykrycie zwiazkow przycyznowo skutkowych miedzy zmienna aniezalezna a elementami badanego stanu rzeczy (zmiennymi zależnymi jako skutkami tych oddzialywan). może dostarczyć wychowawcy wiedzy o skutecznisci jego dzialan o efektach wprowadzonych innowacji o wartości nowych metod wychowawczych. Najczęściej stosowany i pożądany w nowatorstwie pedagogicznym. Rezultatem każdego eksperymentu sa pewne zmiany.

  • Warunki przeprowadzenia eksperymentu:

    • Badane zjawisko można wywolac

    • Warunki eksperymentu powinny być jasno i wyraźnie określone by pozwalaly się zmieniac

    • By można było powtórzyć badania przy zachowaniu tych samych warunków

    • Uzyskane zmiany powinny dac się zmierzyć

    • Jasne sformułowanie problemów i hipotez badawczych okreslonie zmiennych i staranna ich kontrola

    • Wlasciwy dobow grup eksperymentalnych i kontrolnych

    • Poprawna analiza jakosciowa i ilosciowa otrzymanych wynikow badawczych

  • Zalety

    • Prowadzi do wysuniecia wnioskow w formie twierdzeń i wwystarczajaco uzasadnionych i sprawdzonych

    • Inspiruje dalsze pomysły prowadzenia badan w zakresie innowatyki i nowatorstwa pedagogicznego

    • Pozwala na bezposrednia lacznosc eksperymentatora z szeroko rozumiana praktyka oświatowo – wychowawcza (osoba przeprowadzajaca ekspreryment wystepuje rownoczesnie w roli badacza i praktyka)

  • Techniki

    • Technika jednej grupy

      • Najmniej trafna i rzetelna – polega na wprowadzeniu zmiennej niezależnej (lub kilku zmiennych) do jednej grupy badan wstępnych i końcowych, badana grupa stanowi sama dla siebie układ odniesienia (bez grupy kontrolnej).

    • Technika grup równoległych (porownawczych) zakladajaca konieczność uwzgledniania

      • Dwojakiego rodzaju grup: Eksperymentalnej i kontrolnej o starannie dobranych cechach ich członków (poziom umysłowy i społeczny, płec, wiek itp.)

      • Określonych czynników eksperymentalnych (zmiennych niezaleznych) uruchomionych tylko w grupie eksperymentalnej

      • Badań początkowych i końcowych by kontrolować zmienne zależne a niekiedy i posredniczace

    • Technika czterech grup zwana techniką Solomona

      • Oprócz grupy eksperymentalnej i kontrolnej lacznie z badaniami wstępnymi końcowymi wprowadza się dodatkowa grupe eksperymentalna i kontrolna w których przeprowadza się jedynie badania końcowe pomijając badania wstępne.

    • Technika rotacji (krzyżowa)

      • Nielatwa w zastosowaniu polega na tym ze kazda wzieta do badań grupa jest na przemian grupa eksperymentalna a następnie kontrolna i odwrotnie

• Metoda socjometryczna

  • Polega na podawaniu przez osoby badane nazwisk czlonkow grupy do której przynależą zgodnie z pewnymi kryteriami wyboru w formie pytan, uczuc sympatii, przyjazni, uznania lub antypatii, wrogości i uprzedzenia wobec czlonkow grupy.

  • umozliwia ona dokładne rozpoznanie relacji i stosunkow międzyludzkich w małych grupach postaw czy nastawienia jednych czlonkow grupy wobec drugich.

  • Metoda ta pozwala na zidentyfikowanie osob cieszących się wyjatkowa popularnoscia i sympatia, rozpoznanie osob nielubianyvh, izolowanych i odrzucanych przez grupe a wiec poznanie wzajemnych relacji i zaleznosci czlonkow danej grupy przywodcow grup nieformalnych (podgrup) itp. Jest latwa w zastosowaniu i wymaga niewiele czasu (ok 15 minut) na jego przeprowadzenie. Jest ważnym zrodlem informacji o nieformalnym nurcie życia grupowego.

    • Techniki socjometryczne

      • Technika J. L. Moreno

        • Posluguje się dokładnie przemyślanymi i sformułowanymi pytaniami dotyczącymi najlepszych przyjaciol, osob najbardziej lubianych i cenionych lub najmniej uważanych za sympratykow osob szanowanych itp. W formie testu socjometrycznego np. z kim chciałbyś siedzieć w lawce? Pytania (zwykle 2-5) maja być poprawnie sformułowane i jasno wyraźnie okreslajace kryteria wyboru i jednoznacznie rozumiane przez wszystkich badanych.

      • Technika zgadnij kto?

        • Stosowana dla zbadania osób spełniających określone role w grupie lub posiadających pewne cechy. Polega na podawaniju przez osoby badane nazwisk czlonkow grupy zachowujących się zgodnie z podana charakterystyka np. to jest ktoś, kto chętnie pomaga innym? Wymaga dokonania wyboru spośród czlonkow danej grupy na podstawie wnikliwej analizy sytuacji panującej w grupie, a wiec bada jak członkowie grupy postrzegają powiazania miedzy sobą

      • Plebiscyt zyczliwosci i niechęci

        • Polega na ocenianiu każdego z członków grupy w skali pięciostopniowej bardzo lubie (++), lubie (+), jest mi obojętny (0), raczej nie lubie (-), nie lubię (--). Na sporządzonej liscie zamieszcza się odpowiedni znak przy każdym nazwisku oprócz swojego. Umozliwia zatem poznanie caloksztaltu panujących w danej grupie stosunkow międzyludzkich.

      • Technika szeregowania rangowego

        • Polega na wyliczaniu każdego z ocenianych członków grupy np. poczawszy od najbardziej do najmniej lubianych

          • W badaniach socjometrycznych dużą rolę przypisuje się wskaźnikom dla uchwycenia których stosuje się:

            • Obserwacje zachowan w danej grupie

            • Wywiady na temat preferencji badanych a wiec w oparciu o ich wypowiedzi ustala się postawy wobec innych czlonkow grupy.

          • Uzyskane dane sa graficznie przedstawione w socjogramach i macierzach socjometrycznych przy wykorzystaniu technik matematycznych

          • Dane można zobrazować graficznie i poddac analizie ilościowej ustalając wskaźniki

            • Indywidualne dotyczące pozycji osoby z uwagi na ilość wyborow pozytywnych i negatywnych ogolnej pozycji danej osoby, pozytywnej i negatywnej ekspansywności osoby

            • Grupowe dotyczące ekspansywności spoistości, zwartości i integracji grupy.

  • Metoda indywidualnych przypadków

    • Polega na analizie jednostkowych losów ludzkich (biografii ludzkich) uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych (Pilch)

    • Metoda indywisualnych przypadków posluguje się niewieloma technikami (scisle określenie zakresu jej przedmiotowego) jak wywiad, obserwacja i analiza dokumentów osobistych , techniki projekcyjne, testy. Oprócz posrawienia diagnozy badanego daktu stara się ukazac przyczyny i podloze społeczno – kulturowe.

Techniki w badaniach pedagogicznych:

• Obserwacja – to celowa czynność polegająca na planowanym i systematycznym postrzeganiu zmysłowym faktów, zdarzeń, procesów, zjawisk, ich gromadzeniu i interpretowaniu . Poprawna obserwacja powinna być:

  • celowa – nastawiona na jasno określony cel

  • planowa – prowadzona w sposób zorganizowany

  • dokładna – wierna, wyczerpująca, wnikliwa

  • obiektywna – niezależna od osobistych i subiektywnych odczuć lub oczekiwań obserwatora

  • selektywna – nie wszystko, tylko to co nas interesuje

• Wywiad - polega na bezpośredniej rozmowie badanego z badaczem w oparciu o ukierunkowany zakres pytań. Istotą tej metody jest rozmowa prowadzona w sposób planowy i kierowany, w celu uzyskania określonych informacji. Jest to czynność dwustronna, oparta na bezpośrednim kontakcie respondenta z prowadzącym wywiad.
  Rodzaje wywiadów:

  • ustny i pisemny

  • skategoryzowane i nieskategoryzowane

  • jawne i ukryte

  • jawny i częściowo ukryty

  • indywidualne i zbiorowe

• Ankieta jest techniką sondażu diagnostycznego. O badaniach z wykorzystaniem ankiety mówi się często jako badania ankietowe, które polegają nazadawaniu respondentom pytań kwestionariuszowych z prośbą o pisemne odpowiedzi. Pytania zadawane są pisemnie, za pośrednictwem drukowanego kwestionariusza. Badania te mają na ogół charakter anonimowy, wyjątek stanowi ankieta jawna (rzadko używana). Ważna jest treść i forma zadawanych pytań oraz ich kolejność. Należy także pamiętać o właściwym doborze osób badanych oraz sposobie rozprowadzenia kwestionariuszy z uzasadnieniem ich celowości.

Odmiany badań ankietowych:

• ankieta audytoryjna (środowiskowa) – przeprowadza się ją zwykle w miejscu pracy (np. szkole, fabryce), czy w miejscu zamieszkania (np. internat, dom dziecka), jej zastosowanie wymaga bezpośredniego rozprowadzenia jej przez ankietera wśród specjalnie dobranych osób badanych, co gwarantuje łatwość objęcia badaniami odpowiedniej grupy i zapewnienie zwrotu kwestionariuszy

• ankieta pocztowa – rozsyłanie drogą pocztową kwestionariusza wraz z instrukcją do specjalnie wyselekcjonowanych osób, co nie gwarantuje jednak zwrotu wszystkich egzemplarzy i utrudnia ich stosowanie

• ankieta prasowa – kwestionariusz ankiety i instrukcję zamieszcza się na łamach jakiejś gazety czy czasopisma, korzysta się z niej, gdy badaniami chce się objąć ludzi zamieszkujących na bardziej rozległym terenie.

• Analiza dokumentów i wytworów ludzkiego działania - polega na uporządkowaniu i interpretacji zawartych w nich treści pod kątem problemu (celu) badawczego lub także hipotezy roboczej. Dokumenty te dzielimy:

  • ze względy na formę

    • pisane (werbalne np. protokoły i sprawozdania z rad pedagogicznych, świadectwa szkolne, prace pisemne uczniów itp.),

    • cyfrowych (statystycznych) lub obrazowo-dźwiękowych (np. rysunki, nagrania, fotografie)

    • specjalną grupą są prace wytwórcze (konstrukcyjne np. rysunki).

  • ze względu na pochodzenie

    • zastane( przypadkowe)

    • intencjonalnie twórcze (systematyczne)

Techniki analizy dokumentów:

• technika analizy jakościowej – In. treściowa, to jakościowy opis i interpretacja zawartych w dokumentach treści (jawnych i ukrytych)

• technika analizy ilościowej – ilościowy opis jawnej treści przekazów informacyjnych (policzalne dane)

• technika analizy formalnej – przeanalizowanie zewnętrznej formy dokumentów (stan, wygląd zewnętrzny, sposób sporządzenia itp.)

Kwestionariusz ankiety

• część formalno - organizacyjna

  • przedmiot badań

  • cel badań

  • prośba o udział w badaniach

  • zapewnienie anonimowości

  • wykorzystanie wyników

  • instrukcja wypełniania

• metryczka

  • wybrane cechy społeczno – zawodowe respondentów (płeć, wiek, staż pracy, miejsce zamieszkania …)

• część zasadnicza

  • od ogółu do szczegółu

• Techniki projekcyjne

Struktura rozdziału metodologicznego:

• Przedmiot i cel badań

• Problemy badawcze i hipotezy robocze

• Zmienne i wskaźniki

• Zastosowane metody, techniki i narzędzia badawcze

• Charakterystyka terenu i próby badawczej

• Charakterystyka badanych

Przygotowanie i prezentacja zebranych materiałów badawczych

• Kontrola zebranego materiału

  • Polega na sprawdzeniu i ocenie wartości poznawczej wyników badawczych

    • Jest to:

      • Kontrola formalna

      • Kontrola merytoryczna

• Grupowanie i selekcja danych

  • To podzielenie danych jakościowo na jednorodne grupy. Chodzi o rozkład czestości występowania zmiennych

    • Grupowanie proste – wg jednej cechy

    • Grupowanie złożone – wg kilku cech

  • Możemy grupować materiały wg cech:

    • Ilościowych – grupowanie typologiczne

    • Jakościowe – grupowanie wariancyjne (warianty danej cechy)

• Zliczanie wyników badawczych

• Prezentacja materiałów za pomocą tablic i wykresów

• Budowa szeregów statystycznych – są efektem grupowania i zbiorem informacji uporządkowanych wg określonego kryterium

  • Szeregi wyliczające – składają się z dowolnej ilości pozycji zawierających informacje na temat badanej próby. Można na nich podstawie dokonywać analizy i porównań

  • Szeregi rozdzielcze – gdy zbiorowość badana obejmuje duza liczbe obserwacji i trzeba je laczyc w określone grupy. Gdy obejmuje duza liczbe jednostek o wielu wartościach jakiejś cechy wtedy budujemy przedziały klasowe.

• W badaniach powownawczych buduje się szeregi dynamiczne lub terytorialne. Porównujemy za ich pomocą badanych w określonych odstępach czasu lub rozproszonych terytorialnie

Etyczne diagnozowanie badań pedagogicznych

• Zasada minimalizowania negatywnych skutków

• Zasada dobrowolnej i świadomej zgody

• Zasada udzielania pełnej informacji

• Zasada anonimowości badanych oraz poufności oceny

• Zasada poczucia bezpieczeństwa