Harmonizacja rachunkowości w Unii Europejskiej

Początkowo poszczególne kraje tworzyły standardy rachunkowości wyłącznie na własny użytek (np. w USA na podstawie Amerykańskich Standardów Rachunkowości US GAAP)

W ramach Unii Europejskiej ograniczanie różnic w rachunkowości na początku następowało na podstawie wydawanych Dyrektyw IV z 25.07.1978 r. dotyczącej rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek. Dyrektywy VII z 13.06.1983r. w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz Dyrektywy z 17.05.2006r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych.

Jednak okazało się, iż w przypadku Unii Europejskiej Dyrektywy (szczególnie ważne w latach 80-tych 20 wieku) nie są dostatecznie szczegółowe, nie obejmują wielu obszarów rachunkowości, dopuszczają wielowariantowość rozwiązań oraz długi jest okres ich uchwalania. MSR, które powstały później, okazały się być bardziej szczegółowe. W 2002 roku Parlament Europejski przyjął rozporządzenie w sprawie stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości w Unii Europejskiej. Dyrektywy obowiązują także nadal.

Historia i znaczenie MSR/MSSE

• X Światowy Kongres Księgowych w Sydney- 1972- porozumienie w sprawie utworzenia Komitetu Międzynarodowego Standardów Rachunkowości KMSR,

• Proces harmonizacji zapoczątkowany w 1973 roku poprzez powołanie w Londynie Komitetu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. KMSR to niezależna, prywatna organizacja założona na mocy porozumienia zawodowych organizacji księgowych z Australii, Francji, Holandii, Irlandii, Japonii, Kanady, Meksyku, Niemiec, USA i Wielkiej Brytanii. W 2001r. (w momencie przekształcenia w Radę) Komitet zrzeszał organizacje zawodowe ze 113 krajów, w tym Stowarzyszenie Księgowych w Polsce.

• KMSR został powołany w celu opracowywania i publikowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR), które są obowiązujące przy sporządzaniu ogólnie dostępnych sprawozdań finansowych oraz promowania tych Standardów na całym świecie. KMSR wydał 41 standardów (MSR), 24 interpretacje MSR-ów oraz w 1989 roku. Ramy koncepcyjne opracowywania sprawozdań finansowych tzw. Założenia Koncepcyjne Sporządzania i Prezentacji Sprawozdań Finansowych (Koncpecja Ramowa). Te założenia koncepcyjne określają zakres informacji płynących ze sprawozdawczości oraz zasady rachunkowości, które należy uwzględnić.

• W maju 2000 roku zatwierdzono nowy status KMSR- odtąd to niezależna jednostka zarządzana przez 22 mężów zaufania. Przyjęto nową konstytucję, nastąpiła zmiana struktury organizacyjnej KSMR i powołano Fundację KMSR (2001 rok). Ta fundacja to organizacja non-profit zarejestrowana w USA (obecnie Fundacja MSSF).

Cele fundacji MSSF:

• Opracowywanie zrozumiałych i wysokiej jakości globalnych standardów rachunkowości

• Promowanie stosowania i wdrażania tych standardów

• Współpraca z krajowymi podmiotami tworzącymi standardy w celu uzyskania rozwiązań najlepszej jakości, doprowadzenie do zgodności norm krajowych z MSSF

Struktura Fundacji:

1. Rada papiernicza- 22 mężów zaufanie- ze wszystkich kontynentów

2. W 2001 r. Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości KMSR został przekształcony w 16-osobową Radę Międzynarodową Standardów Rachunkowości RMSR, a standardy opublikowane od Tegu czasu określane są mianem Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej MSSF, których celem jest stopniowe zastępowanie dotychczasowych MSR

3. Gremium doradcze ds. MSSF 14 członków + przewodniczący bez prawa głosu + 2 obserwatorów (UE, IOSCO) – wydaje interpretacje (KIMSF wcześniej SKI) do standardów.

4. Komitet ds. Interpretacji MSSF

Polska Rachunkowość na tle światowych systemów rachunkowości- podstawy prawne prowadzenia rachunkowości przez polskie jednostki

Od 1. Stycznia 2005 roku nastąpiła przełomowa zmiana w zakresie obowiązywania prawa o rachunkowości na obszarze Unii Europejskiej ( w tym Polski), która wynikała z akceptacji przez Unię Europejską Międzynarodowych Standardów Rachunkowości dzielą się na 3 grupy:

1. podmioty, dla których prawem w zakresie rachunkowości jest ustawa z 1994r. o Rachunkowości

2. pomioty, dla których prawem w zakresie rachunkowości są Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR/MSSF)

3. Podmioty, dla których prawem w zakresie rachunkowości w zależności od ich wyboru może być ustawa o rachunkowości lub MSR-y/MSSF-y –to podmioty, które starają się wejść do obrotu publicznego (sporządzające jednostkowe lub skonsolidowane sprawozdania finansowe)

„WAŻNE”- od 01.01.2005 roku spółki, których papiery wartościowe znajdują się w obrocie publicznym, działające w Polsce (w tym banki), zostały objęte obowiązkiem sprawozdawczości według MSR (MSSF)

Regulacje w zakresie rachunkowości (sprawozdawczości) w Polsce
Stosujący UOR
W zakresie nieuregulowanym w ustawie o rachunkowości dozwolone stosowanie: 1) w pierwszej kolejności- Krajowych Standardów Rachunkowości (KSR)wybranych przez Komitet Standardów Rachunkowości -KSR nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych” -KSR nr 2 „Podatek dochodowy” -KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane” -KSR nr 4 „Ustawa wartości aktywów” -KSR nr 5 „Leasing, najem i dzierżawa” -KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” -KSR nr 7 „Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym- ujęcie i prezentacja” 2) w drugiej kolejności: -Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR/MSSF)

Komitet Standardów Rachunkowości w Polsce

Członkami Komitetu Standardów Rachunkowości w Polsce są specjaliści w zakresie rachunkowości, reprezentujący organy biorące udział w procesie stanowienia regulacji w zakresie rachunkowości (Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Skarbu Państwa, Narodowy Bank Polsk, Komisja Nadzoru Finansowego) oraz największe organizacje zawodowe rachunkowości (Stowarzyszenie Księgowych w Polsce i Krajowa Izba Biegłych Rewidentów), które zgłaszają przedstawicieli środowiska naukowego oraz firm audytorskich.
Komitet Standardów Rachunkowości działa przy Ministerstwie Finansów- na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994r. o rachunkowości oraz rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zakresu działania i sposobu organizacji Komitetu Standardów Rachunkowości.

Do zakresu działania Komitetu należy:

1. Wydawanie KSR oraz przegląd i aktualizacja istniejących standardów

2. Wydawanie stanowisk w problematycznych kwestiach z zakresu rachunkowości, np. prowadzenie rachunkowości przy pomocy programu komputerowego,

3. Opiniowanie projektów aktów prawnych w zakresie rachunkowości

4. Analiza i opiniowanie projektów MSR oraz projektów ich zmian

5. Współpraca z międzynarodowymi organizacjami do spraw standaryzacji rachunkowości,

6. Podejmowanie innych działań mających na celu harmonizację i standaryzację zasad rachunkowości

Komitet współpracuje z Europejską Grupą Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG) w ramach projektu EFRAG „Pro-active Accounting”. Członkowie Komitetu uczestniczą w pracach grup roboczych w ramach tego projektu. Członkowie Komitetu na bieżąco analizują i opiniują dokumenty międzynarodowe, w szczególności projekty zmian MSSF w kwestiach istotnych z punktu widzenia polskich jednostek stosujących MSSF.