1. Granice miasta wyznacza:

(kto)……………

(co)……………..

(jak)………………

Czynniki delimitacji- wyznacza granice miast; system prawny państwa, który nadaje jednostce osadniczej prawa miejskie, gdy spełnia kryteria zgodne z obowiązującym prawem: *cechy mieszkańców miasta, potwierdzone stylem życia i rodzajem prowadzonej działalności gosp stanow. ich utrzymanie; *gęstość zaludnienia determinująca granice miasta wg rozmiarów obszaru zamieszkania dużej gr na małej powierzchni; *gęstość zabudowy, intensywny charakter wykorzystania terenu; *występowanie renty budowlanej, nadającej transakcjom charakter działań uzależniających cenę od miejsca lokalizacji obiektu w stosunku do stref funkcjonalnych, determinując ostateczną granicę miasta w miejscu jej zrównania z rentą rolną.

2. Ewolucyjna koncepcja powstawania miast zakłada, iż miasta powstały w rezultacie……

Ewolucyjna teoria powstawania miast- są one rezultatem społecznego podziału pracy, który wraz z powstaniem nadwyżki produktów rolnych umożliwił części ludności wiejskiej zajęcie się wytwarzaniem dóbr i usług nie związanych z ogólnie rozumianym rolnictwem.

Typy dziejowe miast:1)stanowiące skupienie rodów(w starożytności, w oparciu o więź etnicznio-tertorialną, samoistność); 2)miasta koonie(w oparciu o wcześniejszą zbiorowość miejską np. Kolonizacja starożyt Grecji);3) grody i miasta przy grodach; 4)m. handlowe i portowe; 5) górnicze i przemysłowe; 6)admin publicznej(stolice); 8)rekreacyjne- sporo obiektów rekreacyjnych (parki, baseny, boiska, place zabaw; 9)mieszane

3. Fakt, że miasta charakteryzują się zróżnicowaniem zabudowy wynika z………

4. Władzie miasta to: burmistrz, prezydent, rada miasta. Wybierani przez: wybierany jest przez mieszkańców gminy w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym. Na okres: 4 lat

5. Najważniejszą grupą użytkowników miasta są……………………….

Najważniejszy uczestnik miasta -mieszkańcy: oni tworzą miasto, nie ma ludzi nie będzie miasta; władze miasta dążą do zaspokajania ich potrzeb; tworzą część dochodu miasta przez płacenie podatków; znają swoje potrzeby i dążą do ich zaspokajania a miasto ma im to zapewnić; są czynnikiem kształtującym rozwój miast; mogą być pozytywnie/negatywnie nastawieni na aspekty związ z inwestycjami przez co mogą podejmować różne decyzje związanie z tym faktem często utrudniające podjęcie decyzji przez władze miast; rezultaty wyborów wewnątrzmiejskich, dotyczących dzielnicy, ulicy – miejsca lokalizacji mieszkania, dostępu to ciągów komunikacyjnych, Realizują zamierzenia planistyczne/ obalają założenia urbanistów.

6. Zmiany cech miejskich uznawane są za jego rozwój gdy……………….

7. Ilość obiektów użyteczności publicznej jest miernikiem rozwoju miasta ponieważ…………

8. Metropolie powstają gdy………………

Metropolia- rodzaj miasta „wyższej kategorii” i szczególny rezultat ewolucji miast, kształtowania się i dojrzewania zasad i form współżycia ludzi. Charakteryzuje się.: specyficznym stylem życia mieszkańców, cechującym się otwartością na otoczenie i zjawiska w skali globalnej; zachowań instytucji działających na jej obszarze, uwzględniając globalność działalności; różnorodność źródeł tożsamości kulturowej; trwałe wpisanie się w kontynentalne korytarze transportowe i komunikacyjne; stała tendencja wzrostu – ciągła żywotność gospodarcza; rynek ponadregionalny, a zwykle nawet ponadnarodowy.

Współczesne cechy metropolii: gości zagraniczne firmy; siedziba międzynarodowych przedsiębiorstw, instytucji ; eksportuje czynniki produkcji; jest bezpośrednio skomunikowana z zagranicą; posiada rozwinięty sektor usług nastawionych na zagranicznych odbiorców; jest miejscem lokalizacji środków nowego rodzaju; jest miejscem lokalizacji instytucji posiadających międzynarodową naukę i kontakty.

Negatywne cechy w metropoliach- niektóre rodzaje działalności „powszednieją”, schodzą „w dół” kompetencji i przestrzennej organizacji; zanikanie kultury (wymieszanie różnych); zanikanie tożsamości kulturowej, lokalnej mieszkańców; Wzrost patologii; bezrobocia ; Spadek dochodów metropolii; liczby mieszkańców w centrum metropolii

Kiedy powstaje metropolia Miasto stanowi centrum kulturowe, gospodarcze na jakimś obszarze a nie ma innego miasta spełniające te wymogi; rozwija się szybciej od innych miast w pobliżu; Leży na przecięciu szlaków komunikacyjnych i transportowych

9. Wymień współczesne (ekonomiczne?) czynniki miastotwórcze…………

Czynniki miastotwórcze: a)przyrodnicze – sprzyjające warunki życia ludzi;b)militarne – dobre warunki obronne; c)ekonomiczne – surowce naturalne, warunki dla działalności handlowej;d)komunikacyjne – położenie przy szlaku, drodze itp. ;e)administracyjne – decyzja o charakterze politycznym wyznaczająca konkretne miejsce lokalizacji, spełniające pożądane warunki

10. Podmioty gospodarcze wybierają miejsce lokalizacji działalności blisko miasta / w centrum miasta / blisko innych podmiotów…………………..

Przyczyny lokalizacji działalności gospodarczej w mieście- mniejsze koszty transportu, założenia przedsiębiorstwa, dostęp do dużej liczby potencjalnych klientów.

11. Przykłady funkcji egzogenicznych………………….

Funkcje zewnętrzne egzogeniczne (miastotwórze, podst) – rodz działalności realizowane przez podmioty na jego obszarze i innych użytkowników miast, których rezultaty przeznaczone są na rynek pozamiejski, są odpowiedzią miasta na potrzeby zgłaszane przez nabywców nie będących jego mieszkańcami. Zasięg rynku dla produktów wyznaczają cechy miasta: wielkość miasta; pozycja miasta w hierarchii jednostek osadniczych; rodzaj i cechy działalności gosp. prowadzonej na jego obszarze i jej pozycja w konkretnych branżach, na określonych rynkach, monopole; szczególne położenie geograficzne.

Funkcje wewnętrzne(endogeniczne, obsługowe, uzupełniające) – rodzaje działalności podejmowane dla zaspokojenia wewnętrznych potrzeb miasta, stworzenia pożądanych warunków życia mieszkańców miasta i prowadzenia działalności gospodarczej w mieście. Nabywcami dóbr i usług są mieszkańcy, ich siła nabywcza określa rozmiary funkcji i ich cechy, w tym pożądane standardy, oryginalność. Dochody mieszkańców miasta są przede wszystkim rezultatem realizacji działalności w ramach funkcji zewnętrznych, które tym samym w znacznym stopniu przesądzają o charakterze funkcji wewnętrznych.

• funkcje egzogeniczne - funkcje egzogeniczne to funkcje skierowane na zewnątrz miasta (przemysł, turystyka, handel morski itp.)

• funkcje endogeniczne - funkcje miasta skierowane do wewnątrz (administracja miejska, część handlu)

12. W rezultacie (czegoś tam..) miasta, efekty zewnętrzne mają wpływ na……..

I. Czy industrializacja i urbanizacja stanowią jeszcze dziś procesy ściśle ze sobą powiązane?

Podobieństwo industrializacji i urbanizacji polega na rozwoju przez tworzenie nowych zakładów przemysłowych oraz na zwiększeniu zatrudnienia w tymże sektorze

II. Czy Twoim zdaniem współczesne miasto powinno mieć rynek? Jeżeli tak to po co?

s.89

1. Co to jest miasto?

Miasto- 1)„Miasto jest większą jednostką osadniczą grupującą osadniczą grupujacą przede wszystkim ludność zatrudnioną w zawodach pozarolniczych” (J.Regulski); 2)„Miastem nazywamy aglomerację w formie punktowej lokalizacji o charakterze nierolniczym” (A.Losh); 3)„Miasto jest gminą miejską, która musi spełniać następujące warunki: odznacza się przewagą zajęć usługowych, ma rynek (jako przestrzeń budująca tożsamość miejską” (zmieniony Weber); 4)„Miasto to przestrzenne uporządkowanie indywidualnych elementów zabudowania środowiska oraz społeczne grupy, działalność gospodarczą i instytucje publiczne „ (L.Bourne)

2. Co to jest delimitacja?

Delimitacja - ustalenie przebiegu granic np. miasta Zazwyczaj podstawą jej przeprowadzenia jest odpowiednia umowa międzynarodowa(gr. Państwa). Obejmuje:

• sporządzenie opisu danej granicy

• naniesienie przebiegu danej granicy na mapę o stosunkowo niewielkiej skali np. 1:500 000

Dokumenty delimitacyjne stanowią podstawę do późniejszego przeprowadzenia demarkacji. Delimitacja powinna obejmować cały przebieg granicy bez pozostawienia fragmentów o nieokreślonym przebiegu oraz dokładnie określać znaczenie stosowanych terminów czy nazw geograficznych.

3. Zadania własne gminy.

Zadania własne gminy (zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy). obejmują sprawy: 1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego 3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, oczyszczania ścieków; 4)lokalnego transportu zbiorowego; 5)ochrony zdrowia; 6)pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych; 7)gminnego budownictwa mieszkaniowego; 8)edukacji publicznej; 9)kultury, w tym bibliotek gminnych, ochrony zabytków i opieki nad nimi; 10)kultury fizycznej i turystyki; 11)targowisk i hal targowych; 12)zieleni gminnej i zadrzewień; 13)porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli

i inne (więcej w ustawie o samorządzie gminnym, art.7, punkt 1)

4. Gdzie są realizowane i w jakim celu funkcje endogeniczne?

Funkcje wewnętrzne(endogeniczne, obsługowe, uzupełniające) – rodzaje działalności podejmowane dla zaspokojenia wewnętrznych potrzeb miasta, stworzenia pożądanych warunków życia mieszkańców miasta i prowadzenia działalności gospodarczej w mieście. Nabywcami dóbr i usług są mieszkańcy, ich siła nabywcza określa rozmiary funkcji i ich cechy, w tym pożądane standardy, oryginalność. Dochody mieszkańców miasta są przede wszystkim rezultatem realizacji działalności w ramach funkcji zewnętrznych, które tym samym w znacznym stopniu przesądzają o charakterze funkcji wewnętrznych.

5. Gdzie są realizowane i w jakim celu funkcje egzogeniczne?

Funkcje zewnętrzne egzogeniczne (miastotwórze, podst) – rodz działalności realizowane przez podmioty na jego obszarze i innych użytkowników miast, których rezultaty przeznaczone są na rynek pozamiejski, są odpowiedzią miasta na potrzeby zgłaszane przez nabywców nie będących jego mieszkańcami. Zasięg rynku dla produktów wyznaczają cechy miasta: wielkość miasta; pozycja miasta w hierarchii jednostek osadniczych; rodzaj i cechy działalności gosp. prowadzonej na jego obszarze i jej pozycja w konkretnych branżach, na określonych rynkach, monopole; szczególne położenie geograficzne.

6. Wymień mierniki rozwoju miasta i opisz dwie z nich.

Mierniki rozwoju miasta: 1)liczba mieszkańców; 2)warunki życia mieszkańców; 3) ilość obiektów użyteczności publicznej i ich cechy; 4)dochody władz miejskich; 5)dochody gospodarstw domowych; 6)ilość jednostek gospodarczych (liczba zatrudnionych i bezrobotnych); 7)wzrost wartości majątku trwałego lokalizowanego na danym obszarze; 8)cechy mieszkańców (wykształceni, młodzi itp); 9)użytkowanie terenów; 9)produkt globalny wytworzony w mieście; 10)Liczba zatrudnionych i wydajność na jednego zatrudnionego; 11)produktywność terenu miasta

7. Od czego zależy rozwój miast-centr artystycznych i naukowych?

s.31

8. Urbanizacja przestrzenna.

Urbanizacja -proces tworzenia miast Rodzaje: a) przestrzenna – kształtowanie przestrzeni ekon wg cech, funkcji miejskich: zwiększanie się obszarów istniejących miast, powiększanie ich pojemności poprzez intensyfikację zabudowy, powstawanie nowych miast, osiedli nierolniczych; przykładyWłączanie mniejszych miast do granic większych(zwiększanie granic); Tworzenie nowych miast(Brasil i Canberra); Powstanie osiedli miejskich nie związanych z rolnictwem; Środowiska mieszkalne zmieniają się na wzór miejski; b)demograficzna – przemieszczanie ludności ze wsi do miast. Koncentracja ludności w miastach, wzrost odsetka mieszkańców danego obszaru.; c)ekonomiczna – wzrost liczby ludności pracującej w zawodach pozaroln; różnicowanie się zawodowe tej ludności w stosunku do ludności wykonującej zajęcia rolnicze; mierniki: zatrudnienie w usługach, przemyśle, budownictwie, rozkład dochodów miasta ze względu na ich źródło( dochody z usług, przemysłu etc),

d)społeczne – przyjmowanie miejskiego wzorca konsumpcji i wzorca kulturowego, przyswojenie miejskiego „stylu życia”, przenikanie miejskich wzorców ekonomicznych, kulturowych.

Korzyści urbanizacji – wynikają z lokalizacji działalności w pobliżu podmiotów, których istnienie i funkcjonowanie umożliwia działalność bądź zmniejsza jej koszty (szczególni odbiorcy, firmy handlowe, usługowe, powiązania transportowe itp.)

Korzyści urbanizacyjne - „Wytwarza” je miasto, dzięki posiadaniu specyficznych cech miejskich, będąc zdolne do tworzenia określonego rodzaju produktów, różniących się od ofert innych jednostek osadniczych. Korzyści urbanizacyjne są jednym z rodzajów korzyści, jakie dostępne są użytkownikowi miasta, działającemu na jego obszarze, oprócz korzyści: skali, lokalizacji, protekcyjna polityka władz lokalnych, dobra publiczne itp., które potencjalnie dostępne są na terenach nie miejskich. W tym ujęciu mają one charakter efektów zewnętrznych. Korzystający z nich otrzymują je bezpłatnie, jako rezultat obecności w przestrzeni miasta. Maja pozytywny wpływ wszystkich cech miasta:oddziaływania o charakterze społecznym, politycznym, przyrodniczym, historycznym itp. nawiązując do szeroko rozumianych zagadnień ekologii miasta. Nie produkty miasta.

Przyczyny korzyści urbanizacyjnych: 1)rozwój miasta przez przyciąganie nowych mieszkańców –powst rynku zbytu, rynku pracy itp. 2)rozwój przestrzenny miast przez urbanizację nowych obszarów pozamiejskich, intensyfikację zabudowy; wzbogacanie jej form; 3)rozwój działalności gospodarczej; 4)tworzenie lepszych powiązań transportowych; 5)tworzenie atrakcyjnego (dużego, różnorodnego) rynku pracy –pozyskanie pracown wys wykwalifik; 6) rozwój dostępu do informacji i technik komun. ułatwiających jej pozyskanie – imprezy, targi, 7)tworzenie miejsc możliwości kontaktów osobistych, wzrostu świadomości mieszkańców miasta i przyjezdnych, zmiany ich stylu życia,

9. W moim mieście najważniejszą cechą jest............... Dlaczego?

Cechy miasta: 1) zwarte skupisko ludzkie; 2)znaczny obszar zabudowy; 3)zróżnicowanie zawodowe (społeczna heterogeniczność); 4)zróżnicowanie zabudowy 5)przewaga grup wtórnych nad pierwotnymi; 6)przewaga kontaktów rzeczowych nad kontaktami osobistymi; 7)odmienne w stosunku do wsi, zarysy demograficzne miejskich społeczności 8)miejski styl życia ludności

Cechy miasta –wg dynamiki: - miasto podlega procesowi ciągłych przemian; - miasto zmienia się jako całość; - ulegają zmianom jego elementy i relacje między nimi; - powstaje, rozwija się, przechodzi okresy kryzysów i regresu, wreszcie czasami ginie.; - przemiany postępują w sposób ciągły, nie skokowy; - rozwój zagosp następuje w sposób widoczny, łatwy do zarejestrowania; - rozwój zagospodarowania z reguły opóźniony w stosunku do rozwoju funkcji

10. Rodzaje miast wg. funkcji miejskich.

Funkcje miejskie: to każda działalność społeczno-gospodarcza wykonywana w mieście niezależnie od jej rangi ekonomicznej i przestrzennej, rozpatrywana zarówno z punktu widzenia tego miasta, jak i systemu osadniczego, w skład którego ono wchodzi.

Rodzaje miast wg funkcji miejskich- przemysłowe, handlowe, usługowe, rekreacyjne, buduje się nowe obiekty, odnawia się stare.), siedziby władz, ośrodki kultu religijnego, centra życia artystycznego, naukowego, porty itd.

11. Co decyduje o tym, że miasto jest miastem rekreacyjnym?

s.32

12. Teoria bazy ekonomicznej.

Baza ekonomiczna- Żeby miasto mogło istnieć, wartość eksportu dóbr z miasta musi być większa niż importu.; 1)Przemysł – zal do funkcji miastotwórczych, bo produkuje na rzecz gosp narodowej jako całości(nie obsług 1 miasta) 2)Budownictwo – związane z rozwojem danego miasta,a więc obsługą jego ludności i instytucje. Przedsiębiorstwa często pracują dla innych miast, stąd działalność budownictwa ma charakter miastotwórczy. 3)Transport miejski – pełni funkcję uzupełniającą. Jednak transport o zasięgu krajowym (PKP, PKS itp.) ma charakter miastotwórzczy 4)Handel detaliczny – związ z obsługą mieszkańców. hurtowy w większym stopniu stanowi element funkcji miastotwórczej. Jednak zasięg oddziaływania centrum handlowego miasta wykracza poza jego granice.; 5)Nauka –oddziałuje w stopniu szerszym niż granice danego miasta- miastotwórcza.; 6)Oświata –funkcja uzupełn, bo związana z miejscem zamieszkania ludności. duże zgrupow szkół zawodowych odgrywają rolę miastotwórczą.; 7)Ochrona zdrowia i opieka społeczna- bezp obsługi ludności, funkcja uzupełn. Ale szpitale kliniczne, wojewódzkie, sanatoria, należą do funkcji miastotw; 8)Gospodarka mieszkaniowa i komunalna obsługa miasta; funkcja uzupełn.

13. Internalizacja efektów zewnętrznych.

Internalizacja-Proces zamiany efektów zewnętrznych na koszty u odbiorcy. Rodzaje: a)cenową –dla produktów w danym otoczeniu jednostki (konsumenta) istnieje możliwość utworzenia rynku, a tym samym ceny. Wtedy, w drodze zapłaty za uzyskane produkty otoczenia, konsument – odbiorca rekompensuje nadawcy – producentowi koszty ich wytworzenia. Uzyskany w ten sposób efekt z konsumpcji jest efektem wewnętrznym; b)kosztowa – związ z produktami dla których nie można utworzyć rynku; np. zwiększona ilość ścieków, pyłów, odpadów poprodukcyjnych, hałasu itp. → ludzie chorują → płacą

14. Rozwój lokalny.

Rozwój lokalny- kreowanie nowych wartości (nowe działalności, nowe firmy i instytucje, nowe miejsca pracy, nowe dobra i usługi zaspokajając popyt; atrakcyjne oferty lokalizacyjne, obejmujące korzystnie położone nieruchomości wyposażone w nowoczesną infrastrukturę, wysokiej jakości środowisko życia i miejsce zamieszkania wraz z dostępnością do różnych usług.

15. Społeczność lokalna.

Społeczność lokalna- gr o wielu interesach, w pewnym stopniu heterogeniczna, z której jedność pochodzi z wzajemnych zależności, jakie zachodzą między grupami dążącymi do realizacji różnych socjalnych interesów, ale działającymi na pewnym wspólnym obszarze. Cechy: 1)miejsce – wspólne terytorium; 2)wartości i normy; 3)zwyczaje, tradycje ;4)ograniczona liczba aktorów; 5)autarkia – całe życie jednostki może upłynąć w obrębie społeczności lokalnej, gdyż zaspokaja ona poprzez swoje cechy całość potrzeb jednostki.