glikoliza, czyli etapowy rozkład sześciowęglowej cząsteczki monosacharydu do dwóch trzywęglowych cząsteczek pirogronianiu z uwolnieniem 2 cząsteczek ATP (2 ATP są rozkładane, natomiast 4 syntetyzowane – bilans energetyczny wynosi +2ATP).

Glikoliza
Glikoliza zachodzi w cytoplazmie i może przebiegać zarówno w warunkach tlenowych jak i beztlenowych.

Proces ten składa się z szeregu reakcji chemicznych, które można zgrupować w dwa podstawowe etapy. Pierwszy z nich polega na dwuetapowym przyłączeniu reszt fosforanowych do cząsteczki glukozy i podzielenie 6-węglowej ufosforyzowanej cząsteczki na dwa 3-węglowe aldehydy 3-fosfoglicerynowe. Każdy etap fosforylacji glukozy wymaga rozkładu jednej cząsteczki ATP, więc podwójna fosforylacja jednej cząsteczki glukozy pochłania 2 cząsteczki ATP.

Drugi etap glikolizy polega na utlenieniu obu cząsteczek aldehydu 3-fosfoglicerynowego do dwóch cząsteczek pirogronianiu. Proces utleniania w tym przypadku polega na odłączeniu atomu wodoru od PGAL (aldehydu 3-fosfoglicerynowego) – atom wodoru łączy się z NAD⁺ w NADH, który dostarcza protonów do łańcucha oddechowego. Natomiast podwójna defosforylacja owocuje syntezą w sumie czterech cząsteczek ATP.

Ten etap glikolizy nazywa się fosforylacją substratową.