Wykład 10 stycznia 2012 r.

Formy płac.

Pojęcie i kryteria wyodrębniania

Istota

Konkretny sposób naliczania zarobku pracownika

Kryteria wyodrębniania

• Możliwość samodzielnego wyspeowania

• Podstawa naliczania zarobku pracownika

• Podmiot, dla którego naliczane jest wynagrodzenie

- formy plac indywidualnych

- formy plac zbiorowych

- grupowe (zbiorowość nie ma charakteru formalnego)

- zespolowe

• Nowoczesność

Wyodrebnione kryteria często na siebie nachodza

Podzial form płac ze względu na możliwość ich samodzielnego wystepowania

Formy płac elementarnych Formy płac uzupełniających

Płace Płace akordowe Płace bonusowe Płace

Za czas pracy ze współczynnikiem prowizyjne

Ze stała ze zmienna stałym zmiennym

Stawka płac stawką płac

Dnówka zadaniowa Premie nagrody

Akord akord

Indywidualny grupowy

Akord akord

Czasowy pieniężny

Akord prosty akord progesywny akord dygresywny

Czasowa forma płacy

Podstawa kształtowania

Czas pracy (godzina, tydzień, dzień, miesiąc)

Rodzaje:

- ze stała stawka wynagrodzen uzalezniona od kategorii zaszeregowania

- ze zmiennymi stawkami taryfowymi (stosowana w tabelach widełkowych) zmieniającymi się w zależności

Od wynikow pracy

- dnówka zadaniowa – „system czasowt z określonym średnim zadaniem) – ustala się dzienne zadanie

Na podstawie norm pracy i kontroluje stopien jego wykonania

Formuła naliczania

Czysta forma czasowa

P = T * S_t gdzie:

P – płaca

T – czas pracy

S – stawka taryfowa

Dniówka zadaniowa

P = (S_t + p₀ + p₁) T gdzie:

p₀ – zwiekszenie stawki taryfowej o określony % z tytulu wykonania norm

p₁ – zwiekszenia stawki taryfowej o określony % z tytułu przekroczenia norm

Akord – rodzaj systemu wynagradzania za wyniki – paymant by results

Podstawa kształtowania

Rozmiar wykonanych zadań określonych normą

Rodzaje

• Akord pieniężny – normy pracy okresla się liczną sztuk danego wyrobu (operacji), które należy wykonac w jednostce czasu pracy

• Akord czasowy – normy pracy okresla się czasem pracy koniecznym do wykonania jednostki produkcji/ operacji

• Akord prosty – stawka akordowa jest wielkością stałą

• Akord progresywny – po przekroczeniu normy stawka akordowa wzrasta

• Akord dygresywny – po przekroczeniu normy stawka akordowa maleje

Formula naliczania

Akord pieniężny

P = c * n, gdzie c – cena akordowa (jednostkowa), n – liczba wykonanych sztuk

C = s_a/N_w, gdzie s_a – stawka akordowa, N_w – norma wydajnosciowa

Akord czasowy

P = T_w * S_z * W_a, gdzie T – faktyczny czas wykonania danej sztuki, S – stawka zaszeregowania przydzielonej pracownikowi pracy

W_a – wspolczynnik wykonania norm pracy wedlug obowiazujacych normatywowi pracochłonności

W_a =

Formy bonusowe

Istota – podział ponadnormatywnych efektow pracy miedzy pracownikami a przedsiębiorstwem określonego klucza (współczynnik udzialu). Laczy zalety formy czasowej i akordowej.

Rodzaje:

1. Bonus premiowy

- pracownicy oplacani są wg tej samej stawki za wszystkie godziny pracy

- scisle określony jest czas na jej wykonanie

- bonus wyplacany jest, gdy rezultat pracy jest ponadnormatywny lub osiągnięty zostanie w czasie krótszym od zadanego

- współczynnik udzialu w korzyściach może być wielkości:

- stala (formula Halseya)

- zmienna:

- uzależniona od oszczędności czasy pracy (formuła Rowana)

- dla każdego przedzialu wykonania zadan ustalana na roznym poziomie (formula Emmersona)

1. Bonus punktowy (formuła Bedeux)

- podstawa naliczana wynagrodzenia jest opracowana na podstawie szczeblowych analiz pracy jednostki czasy pracy (tzw. jednostka „B”)

- jednostka „B” obejmuje

- czas wykonania

- czas odpoczynku

- czas na załatwienie potrzeb fizjologicznych

- straty czasu

- wykonanie pracy w czasie krótszym – 75% korzysci

1. Bonus kosztowy – stymulowanie obniżki kosztow (straty materiałów, podwyższenie jakości, unikanie absencji, lepsze wykorzystanie czasu pracy)

- standaryzacja kosztow (w układzie rodzajowym)

- premiowanie oszczędności kosztów rzeczywistych w porównianiu ze standardowymi

Płace prowizyjne

Istota uzależnienie całości lub czesci wynagrodzenia od korzyści, które pracownik przynosi organizacji

Zakres

handel – wynagrodzenia zalezne od obrotu

- agencje ubezpieczeniowe – uzależnienie całości wynagrodzenia od liczby sprzedanych polis

Sadownictwo – egzekucja należności (komornicy)

Zalety, ograniczenia, waruni stosowania tradycyjnych form wynagrodzenia

Grupowe i zespolowe formy wynagrodzen

Formy płac grupowych/ zespolowych

Akord zespolowy – fundusz płac/ premii dzieli się miedzy zlonkow grupy w propocji do płacy taryfowej lub (rzadziej) efektow pracy

Zespoly projektowe – powolane do realizacji wspolnego zadania – wynagrodzenie każdego z czlonkow grupy ustala się indywidualnie w zawieranych kontraktach

Grupy interpodmiotowe – lączą pracownikow roznych Komorek wieksza samodzielność w zakresie podzialu srokow na wynagrodzenia

Grupy autonomiczne – same się organizuja, wybieraja lidera, podpisuja umowy. Grupa decyduje o zasadach podzialu wynagrodzen miedzy swoich członków

Wynagrodzenie normatywne – premia zalezna od efektywności pracy zespolu mierzonej za pomoca roznych miernikow. Wysokość premii oblicza się z wykorzystaniem normatywow

Zadaniowe oraz udziałowe formy wynagrodzen (nowoczesne formy wynagradzania)

Wynagradzanie poprzez cele

Uzależnienie calych wynagrodzen gotowkowyh/ premii od stopnia realizacji caloe/ zadan kluczowych – wynik finansowy, jakość, produktywność (wywodza się z koncepcji zarzadzania poprzez cele)

Wynagrodzenie udziałowe – udzial w korzyściach wypracowanych przez organizacje/ wewnetrzna jej komorke:

• Gainsharing – mierniki korzyści – produkcja mierzona w jednostkach naturalnych lub umownych – jend. pracochłonności, oszczędności kosztow. Zawiera specjalny system zachet dla pracownikow do zgłaszania propozycji usprawnien:

- plan Scanlona:

- porównanie produktywności z kosztami pracy

- okreslenie standardowej relacji tych wielkości

- okreslenie oszczędności kosztow pracy w stosunku do produktywności

- ustalanie udzialu pracownika w tych oszczędnościach

- plan Ruckera – miare produktywności stanowi relacja wartości dodanej do kosztow pracy

• Udzial w zysku – oparty na finansowych miernikach oceny