Budowa i Funkcje Tkanek Zwierzęcych

26 kwietnia 2015

21:58

Zajęcia nr 1 c.d. 14.03.2015

 

 

 

Tkanka - jest to zespół tak samo ukształtowanych komórek o podobnej budowie, pochodzeniu, przemianie materii, określonych czynnościach i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu.

 

Komórki które tworzą tkanki wraz z wytworzoną przez nie substancją międzykomórkową, są to komórki o takiej samej budowie i funkcji. Zaraz po zapłodnieniu pojedyncza komórka rozpoczyna intensywne podziały, jednak nadal są to komórki (tylko). Z czasem zaczynają one wydzielać substancje międzykomórkową, która pełni w ukształtowanym organizmie bardzo ważne funkcje np.:

-Funkcje łączącą (orientuje się co sąsiednia komórka wytwarza)

Funkcje substancji międzykomórkowej:

-Funkcje informacyjną

-Funkcje przewodzącą

-Funkcje kontaktującą komórki między sobą

-Funkcje spajająco-wiążącą

 

Substancja międzykomórkowa- składa się z części płynnej nazywanej limfą tkankową, ale również w tej substancji są różnego rodzaju włókna np.: włókna kolagenowe które wzmacniają strukturę tkanki.

W Organizmie wiele tkanek występuje samodzielnie lub z innymi tkankami tworząc błony.

Na tej podstawie wyróżniamy błony :

1. BŁONY PROSTE- składają się wyłącznie z jednego typu tkanki np.: nablonek pokrywający skórę.

2. BŁONY ZŁOŻONE- składają się z kilku typów tkanek : jest to skóra.

 

PODZIAŁ TKANEK ZWIERZCYCH:
1) TKANKA NABŁONKOWA 2)TKANKA ŁĄCZNA I PODPOROWA 3)TKANKA MIĘŚNIOWA TKANKA NERWOWA	( Zarówno u zwierząt jak i roślin występuje tkanka nabłonkowa oraz łączna i podporowa. Do tkanek wyłącznie zwierzęcych należy tkanka mięśniowa i nerwowa. )

Tkanka nabłonkowa dzieli się na trzy podtypy:

1. Nabłonek pokrywający

2. Nabłonek gruczołowy

3. Nabłonek zmysłowy

 

 

1. NABŁONEK POKRYWAJĄCY- posiada funkcję ochronną, (pokrywa wszystkie powierzchnie ciała; zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz. ) Chroni powierzchnie ciała przed wpływami mechanicznymi, a także przed inwazją mikroorganizmów.

Bierze udział w wymianie gazów i wydalaniu. Ma zdolność do resorkcji płynów.

(Resorkcja jest to wchłanianie zwrotne )

Ze względu na budowę i kształt wyróżniamy :

 

Nabłonek jednowarstwowy płaski- który zbudowany jest z jednej warstwy Komórek i stanowi wewnętrzną wyściółkę jamy ciała np. serca albo pęcherzyków płucnych   Nabłonek sześcienny - on znajduje się w przewodach wyprowadzających np. w kanalikach nerki   Nabłonek walcowaty- występuję jako wyściółka przewodu pokarmowego. Często wyposażony jest w rzęski np. w jajowodzie przez to rodzaje nabłonków zwiększona jest powierzchnia.
Nabłonek walcowaty siada się z kilku warstw komórek; wyróżniamy: Nabłonek płaski- wyściela on powierzchnie ciała które są poddane silnemu odżyłowywaniu mechanicznemu np.. Skóra Nabłonek sześcienny- występuje dość rzadko. Występuje w błonie śluzowej macicy przeżuwaczy lub w dużych przewodach wyprowadzających. Nabłonek walcowaty- występuje w miejscu przejścia spojówki oka z powieki w gałkę oczną.
Nabłonek wielorzędowy ( wieloszeregowy) posiadający rzęski które powstają na wolnej powierzchni i pomagają usuwać zanieczyszczenia np. pyłowe. Wyróżniamy : Nabłonek walcowaty- występuje w drogach oddechowych, Wyposażony jest w rzęski których ruchy usuwa je na zewnątrz dostające się z powietrzem zanieczyszczenia oraz cząstki stałe. Nabłonek wielorzędowy przejściowy- wyściela głównie drogi rzędowe a także drogi wyprowadzające niektórych gruczołów

Nabłonek gruczołowy jego główną funkcją jest wydzielanie substancji na zewnątrz, głównie do płynów ustrojowych. Spotyka się tu pojedyncze komórki np. komórki kubkowe na języku ( kubki smakowe) albo zgrupowanie komórek. Komórki tej tkanki zróżnicowane są biegunowo; jedna część tej tkanki produkuje substancje wydzielnicze, a druga wydziela je.

 

1. Tkanka łączna i podporowa

Zbudowana jest w dużej mierze z substancji między komórkowej która z kolei składa się z :

• Jednorodnej masy podstawnej- ma ona zróżnicowaną konsystencje. Jest bardziej płynna w tkance łącznej, gęstsza i bardziej plastyczna w chrząstce, oraz utwardzona przez złogi wapnia w tkance kostnej.

• Masa włóknista- składa się z włókien kolagenowych. Jest to białko złożone, odporne na rozciągnięcia i uszkodzenia mechaniczne. Występuje w ścięgnach, chrząstkach i kościach.

Włókna siateczki są delikatniejsze, występują głównie w komórkach mięśniowych.

Włókna elastyczne występują w zrębie płuc, w gruczole mlekowym, ścianach woreczka żółciowego. Są bardziej odporne na rozciąganie niż włókna kolagenowe.

 

• Rodzaje tkanki łącznej:

1. Tkanka zarodkowa- jest to tkanka macierzysta, dla wszystkich innych rodzajów tkanki łącznej i mięśniowej. Występuje w okresie zarodkowym.

2. Tkanka siateczkowata- tworzy rusztowanie dla czerwonego szpiku kostnego, śledziony oraz węzłów chłonnych. Komórki tej tkanki mają zdolność do fagocytozy. ( Fagocytoza to proce który pochłania i niszczy bakterie, pierwotniaki oraz inne komórki. Odgrywa ważną role w obronie przed infekcjami)

3. Tkanka tłuszczowa- tłuszcz odkładany jest w komórce w postaci drobnych kropelek które zlewają się ze sobą wypełniając komórkę, Każda komórka tłuszczowa może więc działać jako swoisty amortyzator, Tkanka tłuszczowa jest silnie unaczyniona i obok pospolitych komórek tłuszczowych które zawierają tzw. Biały tłuszcz. Wytrawnych rejonach ciała występuje tłuszcz przybierający barwę żółta, jest on szczególnie ważny u zwierząt zapadających w sen zimowy i u noworodków u których służy on w pozyskiwaniu ciepła. Powstające w tej tkance ciepło przekazywane jest do krwi a dzięki niej rozprowadzane po całym ciele.

Funkcje tkanki tłuszczowej:

• Termoizolacja

• Metaboliczna (wpływ na insulino odporność)

• Magazynująca

• Pozyskiwanie ciepła

Występowanie tkanki tłuszczowej u zwierząt:

• Tkanka podskórna

• Okolica nerek

• Powłoki brzucha

• Serca

• Kark

• Oczodół

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach to A, D, E i K. Różnią się one znacznie od witamin rozpuszczalnych w wodzie. Występują tylko w składnikach zawierających tłuszcz, ponieważ są nie rozpuszczalne w wodzie, SĄ TYLKO TRAWIONE PRZEZ ZÓŁĆ.

 

 

TKANKA ŁĄCZNA LUŻNA- występuje pomiędzy organami i warstwami tkanek organizmu. Łączy ze sobą poszczególne części składowe i pozwala na ich ślizganie względem siebie. Tkanka ta ma duże znaczenie przy tworzeniu blizn. Komórki tej tkanki są wydłużanie położone w postaci sieci i w niewielkim stopniu mogą się przemieszczać.

Wyróżniamy następujące rodzaje komórek w tej tkance:

• Makrofagi- mają zdolność do poruszania się i pełzania.

• Limfocyty- tworzą układ limfatyczny organizmu.

• Plazmocyty- ich funkcją jest tworzenie przeciwciał które chronią przed infekcjami i przenoszone są wraz z krwią.

• Granulocyty- są to komórki ziarniste i mają zdolność do fagocytozy.

• Melanocyty- są to komórki barwnikowe, zawierają barwnik melaninę.

T

TKANKA ŁĄCZNA ZBITA- występuje w skórze właściwej w okolicach worka osierdziowego. Dzieli się na :

• Tkankę o układzie regularnym- w której włókna kolagenowe układają się gęsto i równolegle w stosunku do siebie.

• Tkane o układzie warstwowym- Kiedy włókna kolagenowe przekładają się między sobą

 

TKANKA ŁĄCZNA ELASTYCZNA- w przeważającej części utworzona z włókien elastycznych, zapewniająca ochronę przed nadmiernym rozciąganiem i występuje tych miejscach które są poddane silnemu rozciąganiu.

 

TKANKA CHRZĘSTNA- występuje wszędzie tam gdzie działają siły mechaniczne np. powierzchnie stawowe, krążki między kręgowe, chrząstki ucha, przegroda nosowa.

Wyróżniamy następujące rodzaje tej tkanki :

• Chrząstka szklista- brak tu włókien kolagenowych. Występuje tutaj masa podstawna, ich występowanie to : chrząstki stawowe, pierścienie tchawicy, chrząstki żebrowe, przegroda chrzęstnonosa.

• Chrząstki włókniste- mogą występować włókna kolagenowe, a występowanie tej chrząstki to chrząstka kopytowa, czy też mięśnie ścięgna w miejsce kości.

• Chrząstka elastyczna- włókna elastyczne i chrząstka ta tworzą nagłośnie oraz chrząstki ucha.

 

TKANKA KOSTNA- kość zaraz po szkliwie zęba jest najtwardszą substancją organizmu i składa się z substancji nieorganicznej (46%),

Substancji organicznej (22%), i z 32% z wody. Wartości te są jednak zmienne i zależą od wieku i rasy zwierzęcia. Główny składnik budowy kości jest wapń i występuje w kościach w ok. 37%, natomiast innym składnikiem w kości jest fosfor ok 18%, magnez ok 0,6%.

 

 

KREW- szczególny przykład tkanki łącznej, której substancja między komórkowa nazywana jest osoczem i ma postać płynną. Oprócz osocza wyróżniamy również elementy morfotyczne ( leukocyty, płytki krwi ''trombocyty")

Funkcje krwi:

• Transport tlenu i dwutlenku węgla oraz substancji odżywczych i produktów przemiany materii.

• Regulacja gospodarki wodnej, utrzymuje odpowiedni poziom Ph organizmu.

• Regulacja ciśnienia.

• Transport hormonów, witamin, leków, substancji toksycznych oraz ciepła.

 

Właściwości fizyczne krwi:

1. Barwa jest czerwona dzięki zawartej w erytrocytach hemoglobiny i w przypadku silnego natlenienia organizmu krew jest jasnoczerwona, a krew utlenowana jest ciemno czerwona.

2. Ciężar właściwy zależy od liczby erytrocytów oraz leukocytów. Leukocyty mają mniejszy układ właściwy

3. Ciśnienie osmotyczne odpowiada ciśnieniu

4. Ph krwi- fizjologiczny odczyn krwi jest lekko zasadowy i jego stałość utrzymywana jest przez różne układy buforowe, obniżona wartość Ph krwi jest określana mianem kwasicy, natomiast podniesione Ph krwi jest nazywana zasadowa.

 

Składniki chemiczne krwi

1. Białka głównie alfa i beta globuliny które służą do transportu cholesterolu oraz niektórych hormonów steroidowych. Do innych białek zaliczamy fibrogen który jest istotnie ważny w procesie krzepnięcia krwi. Inne białka to głównie enzymy których poziom we krwi jest wykorzystywany w celach diagnostycznych.

2. Węglowodany (cukry) najważniejszy cukier występuje we krwi jest glukoza, której stężenie rośnie po posiłku, natomiast spada w czasie przerw pomiędzy posiłkami.

3. Związki tłuszczowe m.in. Tłuszcze obojętne: cholesterol, lipoproteiny ( to jest połączenie tłuszczu i białka)

4. Inne składniki organiczne- kwasy organiczne: związki ketonowe ale także barwniki, witaminy i hormony.

5. Nieorganiczne składniki- są to m.in. Jony sodu, chlorki oraz jony potasu.