1. Na czym polega poznanie filozoficzne?

Istnieja 2 typy poznawania. I budzenie się poznanie zdrowo rozsądkowe, gromadzenie wiedzy, sady o rzeczywistości i suma przekonan doswiadczen to swiatopoglad mój. II sady nie wymagają zadnego potwierdzenia nie szukasz czy słuszne na nich, opierasz decyzje i sprawdzasz w praktyce i niczego więcej nie oczekuje.

1. Co to jest światopogląd? Filozofia rodzi się gdy stawiamy pytania, szukam przesłanek by wyciagnac wnioski.

Inywidualny subiektywizm nie wymagający doswiadczen. Rozawazania filozoficzne maja swój konkretny przedmiot, odnoszacy się do postepowania człowieka oraz logiczne racjonalne argumenty

1. Jakie są główne nurty filozofii?kryteria podzialu dotycza pojęcia prawdy 2 nurty. 1)filozofia realistyczna-zmyslowy. Wyciągam wnioski w oparciu o to co widze dotykam czuje;2)filozofia idealistyczna-idea; swiat zmysłowy wartości-swiat przypadkowy; intelektualny-wiedzy prawdy

2. Jakie są główne działy filozofii?

Metafizyka-istniejemy Epistemologia-poznajemy Etyka -działamy

1. Co to jest epistemologia?

Filozofia poznawania, przedmiotowo, proces poznawczy efekt tego procesu i przekazywania wiedzy. Proces poznawczy- jak wchodzę w kształt ze swiatem, poznawanie zmysłowe umysłowe, badanie wartości poznawczych. Efekt poznawania-kwestia wiedzy która uzyskaliśmy w procesie poznawania i jakości wiedzy. Jakosc wiedzy-pytania czy jest to wlasciwe prawdziwe fałszywe. Pytanie o prawde i falsz przenosi nas w definicje o prawdzie.

1. Co to jest metafizyka?

Nauka o sposobie istnienia, pytania dotyczące struktury bytu; sposób istnienia rzeczy swiata w sposób realistyczny(rrzeczy materialne odczuwalne) w sposób idealistyczny(byty idealne); cos co widzimy wierzymy, forma bez materii nie istnieje, rzeczy mogą istnieć jako zlozone formy, czysta forme nie widzimy ale wiemy ze istnieje.

1. Co to jest etyka?

ETYKA filozofia praktyczna. Przedmiotem etyki jest postępowanie człowieka w aspekcie dobra i zła. Etyka to nauka o naszych wartościach. Dzieli się na aksjologię i deontologię (nauka o powinnościach)

ETYKA nauka której celem jest dochodzenie źródeł powstawania moralności lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukać podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Poglądy etyczne przybierają formę teorii na którą się składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowodnienia słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów.

1. Co to jest aksjologia?

Teoria wartości, odnosi się do tego co traktujesz jako cel idee dobro, do czego przywiązujemy jakas uwagę, pokazuje nam takie zjawiska jak:ewolucja wartości(zmienia się rozumienie wartości, możemy ustanowić kolej) hierarchia wartości(pokazuje schemat wyborow)

1. Czym jest racjonalizm i irracjonalizm teoriopoznawczy?

Racjonalizm- uznajemy ze wiedza, materia to taka która osiągamy w sopsob racjonalny=rozumowy.

Irracjonalizm-zzalozenie ze materia to taka wiedza która nie ma chrakteru racjonalnego, intuicja-cos co nam mowi, poznanie intuicyjne, czasem wartościowe (np. teologia nauka o chrakterze irracjonalnym, oparta na wierze)

1. Jaka jest klasyczna definicja prawdy? Kilka definicji

I utozsamia efekt poznawczy; tozsamosc myśli i rzeczy, zgodność myśli i rzeczy, autorem definicji był Arystoteles.

Prawda ontologiczna jest tożsama z realnością rzeczy więc prwada=istnienie

Prawda w wymiarze poznawczym opisuje relacje między rzezywistością a naszym pojęciem rzeczywistości.

1. Podaj i opisz nieklasyczne definicje prawdy.

1. Nieklasyczna definicja prawdy w pojęciu konwencyjnym-nie szuka zgodności czy wiedza jest wiedza spojna i nie sprzeczna, szukamy prawdy tam gdzie mozemy znaleźć.

Prawda pregmatyczna-weryfikacja jest praktyka, chodzi o powtarzalność pewnego efektu

Prawda ewidentystyczna-oparta na oczywistości, jeśli cos się jawi, to ze jest takie a nie inne

.

1. Co to jest wartość? efekt wyboru, cel, idea

2. Jak opisać „naturę” człowieka?

Dwa rozumienia. I to co wspólne dla biologicznej strony zycia, sztuczne-to co stworzone przez człowieka, naturalne nie stworzone przez człowieka; role spolczene, co w duszy gra, jaki jest na prawde. II co wyroznia te rzecz, te rzecz wroznia cos specyficznego, cos wyjątkowego, taka kategorie czegos zdefiniować, realizujemy role, odgrywamy funkcje, ale sa miejsca gzdie czujemy się prywatnie; cos jest czyms definicja przez rodzaj i roznice gatunkowa dla danej rzeczy np. marker to przyrząd do pisania, rozumnosc w przypadku człowieka.

1. Czym jest osoba? Boesjusz-każdy byt, istota która jest rozumna, swiety Tomasz z Akwinu- każdy byt jest rozumny i zdolny do milosci. Nie kazda osoba może być człowiekiem, Każdy człowiek może być osoba. Osoba-ten typ bytu, o której powiemy ktoś a nie cos człowiek Bog anioł; konstytucja godność osoby ludzkiej. Zinger-osoba taka istota, która jest inteligentna, swiadoma swojej tozsamosci i przyszłości, poza gatunek ludzk wychodzi człowiek niepełnosprawny inteligentnie osoba nie będzie.

2. Jak rozumieć pojęcie godności?poczucie swiadomosci wysokiej wartości, nabywamy albo nie mamy, nabywamy z racji bycia człowiekiem. POdejsbie psychologiczne- potrzeba godności indywidualności potrzeba umacnia własne wartości, o charakterze bytowym, nie da się zyc, nabywamy automatycznie- ja sam decyduje czy jestem wartościowy, akceptacja,II czynnik zewnętrzny-godnosc relacyjna-opinia innych nagroda, szacunek innych strach innych

3. Czy dopuszczalne jest instrumentalne traktowanie ludzi?

? Nie bo kantowski imperatyw kategoryczny mówi; postępuj tak by człowiek był celem a nie srodkiem. Nie czyn drugiemu co tobie nie mile, traktuj człowieka podmiotowo a nie przedmiotowo. Tak bo np. nikolo makiaweli mowi ze licza się priorytety a nie wartości. Jeżeli mam zadanie do wykonania to robie to wszystkimi możliwymi sposobami. Cel uswieca srodki. Krol musi się pokazac jako ktoś dobry nie może brac zon innych, licza się pozory.

1. Co to jest prawo naturalne?

Kant zakladal ze swiat jest pzonawalne uporządkowane rzadzymi prawami. Prawo wieczne-naturalny porządek rzeczy. Można wyodrebnic prawo dotyczące rzeczy- prawo natury naturalne, możemy wyprowadzić prawo moralne(imperatyw kategoryczny) lub prawo stanowione- etyka kanta

1. Czym jest psychologizm w filozofii?

Frojd początek XIX wieku, czysto bilogiczne spojrzenie na człowieka, zależy od naszych biologiczno-psychologicznych uwarunkowan; przypadkowo- wypadkowa gra instynktu, z jednej strony rzadza nami popędy np. seks , ku śmierci, popędy nieuświadomione napotykają na przeszkodę czylo społeczne konwenanse, sfere oczekiwan. Czlowie jest egoista zadnym seksu i śmierci; nieustanna rywalizacja 2 swiatow, nasza swiadomosc tłumaczenie obrazami milosci-forma sztucznego zaspakajania popędu, brak kompensuje mowienie o milosci , biologicznosc

1. Opisz kategorię wolności.

Erik From pisał ze 2 oblicza: I konfrontowanie wolności z przymusem- brak zewnętrznych ograniczen przymusu-pojecie negatywne, mnożenie możliwości wyboru II dojrzalosc-umiejetnosc wyboru właściwego, wolność do czegos-umiejetnosc zachowania się w swiecie nieograniczonych wyborow, swiadomosc uczestnictwa, możliwość zagluszenia

1. Czym jest wolność “negatywna”?

Wolność od czegoś to inaczej wolność negatywna, rozumiana jako brak zewnętrznego przymusu - wolność od prześladowań, wolność od strachu, wolność od głodu.

1. Czym jest wolność “pozytywna”?

Wolność do czegoś natomiast, to wolność pozytywna, w której akcentuje się moment wyboru i możliwość jego zaistnienia - „wolność do” lub też „prawo do”.

1. Czym jest „ucieczka od wolności”?

Wolność negatywna, wolnosc od niezaleznosci , wolność negatywna ma swoje skutki, odpowiedzialność, zależy odemnie wszystko skutki decyzji, samotność nie poddawanie się wpływom innym, nie wchodzić w relacje z innymi ludzmi, konsekwencje wolnosci negatywnej- samotność odpowiedzialność to jest nie wygodne, nikt nie może być szczęśliwy sam; UCIECZKA OD KONSEKWECJI OD JEJ SKUTKOW< OD SKUTKOW WOLNOSCI

1. Co to jest „egzystencjalizm”?

Filozofia zycia. To człowiek zyjac sam definiuje swoja nature swoimi wyobrażeniami, sam decyduje,

1. Jakie znasz postaci związane z nurtem egzystencjalizmu?

S. Kierkegaard, M. Heidegger, K. Jaspers, G. Marcel, J.P. Sartre

1. Co to znaczy, że egzystencja wyprzedza esencję?

egzystencja jest pierwsza przed esencja; najpierw cos jest istnieje na miare tego czym jest, istnienie rzeczy i wyprowadzenie natury tej rzeczy; egzystencja-/zycie,bycie,działanie/, esencja/istota, natura/

1. Na czym polega tragizm egzystencji?

Zyjemy w swiecie absurdalnym, mamy potrzebe sensu, odnalezsc w sobie zdolność sensu, czlowiek spojrzy na zycie zorientuje się ze jest wolny, mamy zdolność nadawania sensu rzeczom, swojemu zyciu, wartości; Sart-autentyzm człowieka- nie myśl kategoriami innych, sami siebie kreujemy, nie mogą inni nas okreslac, sama decyduje jaka będę, utrzymywania zycia innych na dystans

1. Czym jest hermeneutyka?

Nurt filozofii XX wieku zajmujący się odczytywaniem kultury przez interpretacje dzieł zawartych w kulturze, pewnych narracji, dzieł literackich ( mit opowieść bajka) które wyrażją nasze pragnienia; bada ślady kultury i wyciąga wnioski

1. Na czym polega interpretacja dzieła filozoficznego?

Umiejscowienie konkretnego dzieła we właściwym kontekście kulturowym; kontekst kulturowy- style mowienia zachowania się w danym okresie; dotarcie do tendencji kulturowych np. w dziele literackim; dzieło literackie- umiejscowiamy go w czasie przestrzeni poprzez określenie tendencji

1. Jaka jest różnica między symbolem a mitem?

Symbol- prosty znak który ma 2 znaczenia- pierwotne i wtórne, Mit- występuje w formie narracji opwieści

1. Podaj znaną Ci interpretację moralnej kategorii dobra

Postępowanie zgodne z naturą, działanie dobre gdy człowiek postępuje jak człowiek; rozumność ludzka którą charakteryzuje wolność rozumność pokazuje pożytek działań i dobro wyborów

1. Podaj znaną Ci interpretację moralnej kategorii zła.

Coś realnie istniejącego, świat siły dobra i zła, zło jest realne, efekt naszych decyzji no jako brak dobra, zło jest brakiem dobra; wynik intencji, działalności zorientowanej negatywnie.

1. Opisz kategorię odpowiedzialności.

Wiąże się z kategoria wolności, im więcej wolnośći tym więcej odpowiedzialności. Odp restrykcyjna-wobec czegoś np. wobec prawa, unikanie kary,sankcji za używanie przemocy Odp powinnicza- zacoś, w kategorii wychowania, za swoje działania wychowawcze, kreowanie wartości

1. Co to jest dobro wspólne?

Pierwotnie dobro indywidualne,co uważam cel najważniejszy dla mnie, punkt wyjścia moje potrzeby oczekiwania. Ja będą częscią społecznośći, obok mnie inni, moje cele w konflikcie z innymi ludżmi, godzenie się z sytuacją ograniczeń innych, koncepcji uzgodnionych

1. Co to jest “umowa społeczna”?

Celem umowy społecznej jest osiągnięcie wersji dobra wspólnego. 2 wersje: I w umowę wchodzimy chętnie, wchodzę w porozumienie, pomoże uregulować coś II Hobs- człowiek jest egoistą zaborczym, umowę społeczną zawiera bo musi, otaczją go inni egoiści, czuje się zagrożony; z trudem osiągnięty kompromis; człowiek myślący kategoriami Hobsa umowa społeczna jest formą wyrzeczenia, wyzwania, kompromisu

1. Jakie są założenia liberalizmu?

Zakładał, że najważniejszą wartością jest wolność, umowa społeczna minimalnie; jak najmniej wpływu ze strony państwa

1. Opisz legalistyczną koncepcję sprawiedliwości (R. Nozick).

Nie wolno budować sprawiedliwości w oparciu o wyobrażnie, odnosił się do krzywdy innych, my zawieramy umowę społeczną, kontakt, realizacja zawartego kontraktu sprawiedliwości, jest to co jest zgodne z prawem; trzeba odrzucić emocje, bo krzywdzą, sprawiedliwość w pełni racjonalna , dyskutujemy o niej w kategorii racjonalnej, godzimy się na kategorie prawa sprawiedliwości.

1. Określ wolność pozytywną i negatywną.

Wolność dzieli się często na wolność od i wolność do. Wolność od (wolność negatywna) oznacza brak przymusu (wolność od prześladowań, wolność od strachu, wolność od głodu), wolność do (czy też prawo do; wolność pozytywna) natomiast rzeczywistą możliwość podejmowania wyborów.

1. Czym jest sprawiedliwość dystrybutywna?

Działanie związane z podziałem dóbr materialnych na podmioty społeczne, mające cechy sprawiedliwego, bezstronnego i nie krzywdzącego żadnej grupy, ekonomicznego rozdziału. Odnosi się do subiektywnego postrzegania sprawiedliwości podziału nagród w firmie (premii, świadczeń itp.).

1. Jakie są zasady „sprawiedliwości jako bezstronności” (J. Rawls)?

J.Rawls- trudno odrzucić sferę emocji, w praktyce stan prawa to gra interesów, w praktyce prawo jest wybiórcze; prawo byłoby sprawiedliwe gdy by było tworzone w sposób bezstronny, bezstronność w prawie nie da się uzyskać, proponuje wprowadzenie metody zasłony niewiedzy (nie będziemy działać ani na swoją korzyść ani niekorzyść, nie wiemy w jakiej jesteśmy sytuacji

1. Co to jest “zasłona niewiedzy”? Jest to hipotetyczna sytuacja w której nikt nie zna swego miejsca w społeczeństwie, swojej pozycji, ani społecznego statusu, nikt nie wie, jakie naturalne przymioty i uzdolnienia ( inteligencja, siła itp.) przypadną mu w udziale. Strony nie wiedzą nic o swoich koncepcjach dobra ani o swych indywidualnych predylekcjach. Uniemożliwia to uprzywilejowanie bądź upośledzenie kogokolwiek, wszyscy są w podobnej sytuacji, nie mogąc faworyzować samych siebie.

(nie będziemy działać ani na swoją korzyść ani niekorzyść, nie wiemy w jakiej jesteśmy sytuacji

1. Opisz ideę społeczeństwa jako sprawiedliwego systemu kooperacji.

-teoria umowy społecznej(Lock, Rousseau, Kant)- przedmiotem pierwotnej ugody są zasady sprawiedliwości dla podstawowej struktury społecznej, zasad które luzie przyjęliby w wyjściowej sytuacji równości jako definicję podstawowych warunków swego stowarzyszenia, zasady te regulują wszelkie dalsze porozumienia; zasady sprawiedliwości tak pojmowane są określane: ”sprawiedliwość jako bezstronność”

-zasady sprawiedliwości- wybór racjonalnie myślących osób, którego dokonują w hipotetycznej sytuacji równej wolności- co jest sprawiedliwe a co niesprawiedliwe

-pierwotna sytuacja równości-odpowiednik stanu natury w teorii umowy społecznej

-sytuacja pierwotna-nikt nie zna swojej pozycji społecznej, statusu, jakie przymioty i uzdolnienia mu przypadną; zasady sprawiedliwości wybierane są za zasłoną niewiedzy, porozumienia osiągnięte w jej warunkach są uczciwe i bezstronne-dlatego „sprawiedliwość jako bezstronność”

-cechy koncepcji „sprawiedliwości jako bezstronności”: 1.założenie, że uczestnicy sytuacji wyjściowej są racjonalni i wzajemnie sobą nie zainteresowani; mają oni zakładać, że ich dążenia mogą spotkać się z opozycją ; racjonalność interpretowana w sensie ekonomicznym- branie środków najbardziej efektywnych do osiągnięcia żądanych celów

-główne zadanie przy wypracowywaniu koncepcji „sprawiedliwości jako bezstronności”- ustalenie jakie zasad sprawiedliwości zostałyby wybrane w sytuacji pierwotnej

-zasada użyteczności nie przystaje do koncepcji społecznej współpracy równych dla wzajemnej korzyści(skoro każdy chce chronić swoje interesy to nie ma powodu, że zgodził się na trwałą stratę własną by zwiększyć bilans ogólnej satysfakcji

1. Scharakteryzuj komunitarianizm (teoria wspólnotowa).

ruch łączy konserwatyzm, i liberalizm, do wolności trzeba człowieka przygotować

nurt we współczesnej filozofii polityki, podkreślający ważność i wartość wspólnot w społecznym życiu człowieka. Narodził się jako odpowiedź na proceduralny liberalizm sformułowany przez Johna Rawlsa w książce "Teoria sprawiedliwości" (wyd. 1971, wyd. pol. 1994) oraz na kryzys kapitalizmu w drugiej połowie XX wieku. Komunitarianizm traktuje jednostkę nie jako abstrakcyjne indywiduum, lecz zawsze jako część otaczającej ją wspólnoty/ wspólnot (rodzina, grupa sąsiadów, grupa zawodowa itp.). Podkreśla się znaczenie tradycji i społecznego kontekstu w dokonywaniu ocen moralnych, przez co zarzuca się niekiedy tej koncepcji relatywizm.

1. Opisz główne założenia postmodernizmu; liberalizm budowany na podstawie wspólnoty konserwtyzmu

nurt postmodernistyczny widzimy, iż jego skutkiem w odniesieniu do filozofii i nauki jest odrzucenie uniwersalnie pojmowanej prawdy, metod poznawczych, schematów w myśleniu i działaniu oraz upadek autorytetów.

Zawarte w postmodernizmie idee są wprawdzie mocno kontrowersyjne, ale nie należy ich lekceważyć. Postmodernistyczne teorie zawierają bowiem częściowo trafną krytykę dotyczącą dotychczasowej tradycji filozoficznej czy kulturowej.

Filozofia postmodernistyczna inspiruje do spojrzenia na wiele zagadnień z innego punktu widzenia, gdyż może wnosić pewien wkład do postępu cywilizacyjnego. Wydaje mi się, że krytyka postmodernistycznej filozofii powinna ponownie skłonić ludzi do przemyśleń związanych z definitywnie rozstrzygniętymi w przeszłości kwestiami

1. Jaki jest stosunek postmodernizmu do wartości fundamentalnych?

Postmodernizm-spełnione prawdy relatywne, wersja pozytywna- budowanie szacunku dla wizji innych kultur; Każdy ma prawo do jego prawdy, wersja pozytywna- szacunek dla innych prawd; wersja negatywna- dyskryminacja postaw, że jest się zwolennikiem takiej czy innej prawdy; R.Rorty- współczesny człowiek nie może być posiadaczem jednej prawdy (rozważa to i to), w imię fundamentalizmu tworzą się wojny, wojna jednej prawdy z inną

1. Co to jest relatywizm?

Subiektywny, moje indywidualne spojrzenie naprawdę, to jest prawdą a ja widzę to tak, Obiektywny- to i tylko to jest prawdą; Relatywny- nie ma prawdy to i tylko to jest prawdą, im każda prawda jest ważna, brak punktu odniesienia, wszystko równoważne np. polityk w jednej partii wierzy w to a, a w drugiej w to, wielość prawd.