Nowotwory złośliwe o zróżnicowaniu epdermalnym i gruczołowym

Nowotwory złośliwe o zróżnicowaniu epidermalnym i gruczołowym

1. Rak podstawnokomórkowy skóry (carcinoma basocellulare cutis)

ogólnie wyróżniamy dwie postaci:

wieloogniskowa guzkowa

  • z naskórka

  • najczęściej typ wieloogniskowy powierzchowny, wiele cm2 skóry

  • wrasta w głąb skóry w postaci sznurów lub wysp

  • złożone z zasadochłonnych komórek o hiperchromatycznych jądrach

  • leżą w ześluzowaciałej macierzy

  • często otoczone fibroblastami i limfocytami

Postaci histopatologiczne;

lub komórki różnicują się w kierunku gruczołów łojowych

pozostałych kom. nowotworowych

2. Rak kolczystokomórkowy (carcinoma spinocellulare)

Obraz makro:

Obraz mikro:

3. Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący –

carcinoma planoepitheliale keratodes)

  1. Nowotwór złośliwy wywodzący się z nabłonka wielowarstwowego płaskiego lub z ognisk metaplazji płaskonabłonkowej

  2. Zlokalizowany w skórze, jamie ustnej, na wargach, w przełyku, w części pochowej szyjki macicy oraz w oskrzelach (jako wynik metaplazji)

    1. Skóra- głownie odsłonięte części, wykazuje cechy różnicowania naskórkowego

    2. Najczęstszy pierwotny odoskrzelowy rak płuc (40- 50% wszystkich raków płuc), częściej u

  3. Przerzuty - głownie drogą naczyń chłonnych

NA PRZYKŁADZIE RAKA PŁUC:

Rozwój pełnoobjawowego inwazyjnego raka płaskonabłonkowego trwa wiele lat,

składa się z wielu etapów:

Obraz makro:

najbliższych węzłów chłonnych, opłucnej, drugiego płuca.

Obraz mikro:

lub poza komórkowo w postaci spiralnych skupisk – tzw. pereł rogowych

a komórki przekształcają się w większe skupiska keratyny

GRADING RAKA PŁASKONABŁONKOWEGO

Stopień I Stopień II Stopień III

  • Duże ogniska

  • Z perłami rogowymi naciekającymi zmienione zapalnie podłoże

  • Małe ogniska „rylcowate” / „klinowate”

  • Tylko drobne perły rogowe

  • W podścielisku odczyn desmoplastyczny oraz zapalny

  • Destrukcyjny rozrost raka

  • Rozległe naciekanie drobnymi ogniskami

  • Znaczna atypia komórek

  • Liczne nieprawidłowe mitozy

  • Bardzo nieliczne rogowacenie

  • Zmiany wsteczne w komórkach z powstawaniem ognisk martwicy denaturacyjnej

4. INNE TYPY RAKA PŁUC:

1. gruczolakorak

2. rak pęcherzykowo – oskrzelikowy

3. rak wielkokomórkowy

4. Rak drobnokomórkowy

RAK DROBNOKOMÓRKOWY ODOSKRZELOWY

(carcinoma microcellulare bronchogenes)

  1. Niezróżnicowany rak oskrzela

  2. Wywodzi się z komórek Kulczyckiego – APUD lub w-y podstawnej błony śluzowej oskrzeli

    1. Może więc występować też np. w układzie pokarmowym (rzadko)

    2. Należy do wspólnej grupy nowotworów wraz z:

      1. Rakowiakiem

      2. Rakiem neuroendokrynnym

  3. Głownie w rozdwojeniu tchawicy / oskrzelach głównych

  4. Czynniki ryzyka:

    1. Tytoń,

    2. Radon

    3. Płeć – częściej u mężczyzn!

  5. OBRAZ KLINICZNY

    1. Najbardziej agresywny wśród raków płuc

    2. Najszybciej daje odległe przerzuty:

      1. Do węzłów

      2. Opłucnej

      3. Wątroby

      4. Trzustki

      5. Nerek

      6. Kości

      7. Mózgu

    3. Klinicznie 2 postaci:

      1. Ograniczona – LD (limited disease) –

- w jednej połowie klatki piersiowej

- nacieka miąższ płuca, wnękę, śródpiersie

- daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych, szyjnych

- po stronie guza jest obecny wysięk opłucnowy

  1. Rozległa – ED (extensive disease) –

- wszystkie poozstałe postacie raka z obustronnym naciekaniem narządów klatki piersiowej i przerzutami ddo odległych narządów

  1. MAKRO:

    1. Rozległy, jasnobeżowy guz

    2. Nacieka miąższ i śródpiersie

    3. Często rozległe ogniska martwicy

  2. MIKRO:

    1. Małe komórki z hiperchromatycznymi jądrami z drobnoziarnistą chromatyną

    2. Małe niewyraźne jąderka

    3. Bardzo skąpa cytoplazma

    4. Niewyraźne błony komórkowe

    5. Obecne figury podziału

    6. Martwica komórek

    7. Komórki:

      1. Mogą tworzyć pola

      2. Układać się w wiązki, pęczki, warstwy, beleczki

      3. Rozdzielone są zrębem łącznotkankowym

      4. Zawierają gęste ziarnistości neurosekrecyjne (uwidocznione barwieniem Grimeliusa lub w badaniach ultrastrukturalnych)

    8. Metodami immunohistochemicznymi można wykryć antygeny dla:

      1. NSE,

      2. Chromograniny A

      3. Synaptofizyny

      4. Bombezyny

      5. Kalcytoniny

      6. Somatostatyny

      7. ACTH

    9. Tworzą zespoły paraendokrynne np. zespół Cushinga

Wyróżniamy wg WHO 3 typy raka:

Nowy podział raka, przez International Association for the Study of Lung Cancer (IASLC)

  1. KLASYCZNY RAK DROBNOKOMÓRKOWY

    1. Obejmuje typ owsianokomórkowy i pośredni

    2. Większość radków drobnokomórkowych

  2. TYP ZŁOŻONY

    1. Odpowiad

  3. TYP MIESZANY DROBNO-WIELKOKOMÓRKOWY SC/LCC (small cell / large cell carcinoma)

    1. Obecność dużych gniazd komórek (ponad 1% w polu widzenia) rozproszonych wśród typowych komórek raka

    2. Szczególnie złe rokowanie

- Najnowsza klasyfikacja wg WHO wyodrębniła raka z tylko jednym podtypem – złożonym (combined).

- Zaliczono do niego postacie raka drobnokomórkowego zawierające komponentę niedrbonokomórkową:

* Płaskonabłonkową lub gruczołową

* Utkanie wielkokomórowego raka neuroendokrynnego (LCNEC)

odpowiadające postaci drobno-wielkokomórkowej z klasyfikacji IASLC.

5. Rak płaskonabłonkowy nierogowaciejący

(carcinoma planoepitheliale akeratodes/paraepidermoidale)

6. Rak błony śluzowej układu moczowego (carcinoma urotheliale)

Grading:

STOPIEŃ I STOPIEŃ II

  • Niemal wyłącznie brodawkowate

  • Skłonność do odrostu po usunięciu

  • Praktycznie niezmieniony nabłonek przejściowy

  • Nieliczne mitozy

  • Nieobecna martwica

  • Zaburzona zostaje biegunowość komórek

  • Zwiększa się ilość warstw nabłonka
STOPIEŃ III STOPIEŃ IV

  • Narasta zaburzenie biegunowości komórek

  • Co raz mniej przypomina nabł. przejściowy

  • Pojawia się nadbarwliwość

  • Podziały komórkowe

  • Najmniej zróżnicowany

  • Nabłonek w ogóle nie przypomina przejściowego

  • Martwica

  • Naciekanie podścieliska

OBRAZ KLINICZNY:

Gruczolakorak – adenocarcinoma

LOKALIZACJA:

1. GRUCZOLAKORAK ŻOŁĄDKA – adenocarcinoma ventriculi

Stany przedrakowe:

  1. Gruczolak

  2. Dysplazja błony śluzowej żołądka

  3. Zapalenie zanikowe błony śluzowej żołądka

  4. Metaplazja jelitowa typu jelita grubego z obecnością sulfomucyn w komórkach

  5. Przewlekły wrzód żołądka

  6. Zmiany w kikucie poresekcyjnym żołądka

  7. Choroba Menetriera

  8. Niedokrwistośc Adisona Biermera

Często kilka wspólnie, np. 1+2, 3+4, 3+8

KASKADA:

Gastritis chronica active (przewlekłe aktywne zapalnie błony śluzowej)

Gastritis chronica atrophica (przewlekłe zanikowe zapalenie błony śluzowej)

Metaplasia intestinalis

Dysplasia

Adenocarcinoma

Morfologiczną cechą mającą największe znaczenie jest głębokość nacieku! Raki inwazyjne:

  1. Rak wczesny żołądka

    1. Zmiana ograniczona do błony śluzowej i podśluzowej, bez względu na zajęcie okolicznych węzłów chłonnych

  2. Rak zaawansowany żołądka:

    1. Przekracza błonę podśluzową

    2. Nacieka błonę mięśniową właściwą i szerzy się bardziej rozlegle

    3. Stanowi 95% rozpoznawanych nowotworów żołądka

W obu postaciach wyróżniamy typy mikroskopowe:

  1. Typ guzowaty / polipowaty

    1. Uwypuklenie ściany żołądka lub guzowaty naciek w świetle

  2. Typ powierzchowny

    1. Uniesiony

    2. Płaski

    3. Zapadnięty

Nie stwierdza się rzucającego się w oczy nacieku

  1. Typ wydrążony

    1. Kraterowaty ubytek

- bardzo rzadko dochodzi do zajęcia całej ściany żołądka – przypomina wtedy skórzaną butelkę

LINITIS PLASTICA

- rak może dawać przerzuty do węzłów chłonnych okolicznych + nadobojczykowego lewego

(WĘZEŁ VIRCHOWA / WAROWNICZY)

- może też przerzutować do jajnika –

GUZ KRUKENBERGA

- Oprócz tego: wątroba, kości, płuca

TYPY RAKA, OBRAZ MAKROSKOPOWY WG BORMANNA

Typ I Typ II Typ III Typ IV

  • Pojedynczy guz

  • Bez owrzodzenia

(rak grzybiasty)

  • Pojedynczy

  • Owrzodziały

  • Dobrze odgraniczony

  • Wałowato uniesiony brzeg

  • Mieszany obraz

  • Częściowo dobrze odgraniczony + owrzodzenie

  • Częściowo nacieka

  • Linitis plastica

  • Nacieka całą ścianę na dużym obszarze

  • Ściana jest pogrubiała, sztywna, wygładzona

  • Niekiedy zwężenie światła żołądka

OBRAZ MIKROSKOPOWY wg WHO

OBRAZ MIKROSKOPOWY wg LAURENA

PODZIAŁ WG GOSEKI, mający znaczenie prognostyczne – zdolność do tworzenia układów gruczołowatych + ilość śluzu w komórkach, a nie w podścielisku

  1. Liczne struktury gruczołowe z małą ilością śluzu w komórkach

  2. Liczne struktury gruczołowe z dużą ilością śluzu w komórkach

  3. Słabo wykształcone struktury gruczołowe z małą ilością śluzu w komórkach

  4. Słabo wykształcone struktury gruczołowe z dużą ilością śluzu w komórkach

2. Gruczolakorak śluzowy (adenocarcinoma mucinosum)

– rak gruczołowy śluzotwórczy

GRADING:

Stopień I Stopień II Stopień III

  • Śluz w torbielkach lub gruczołach otoczony wyściółką nabłonkową

  • Jak stopień I

  • Dodatkowo śluz leży luźno w zrębie z pływającymi gniazdami komórek raka

  • Luźne gniazda komórek dominują (czasem sygnetowate / anaplastyczne)

  • Rozległe jeziorka śluzowe w podścielisku

3. Gruczolakorak śluzowokomórkowy

(adenocarcinoma mucocellulare / sigillocellulare / signet-ring cell carcinoma)

4. Rak brodawkowaty (carcinoma papillare)

  1. Odmiana raka gruczołowego – w tarczycy, żołądku, piersi.

  • Rzadki

  • Typ powierzchowny lub guzowaty

  • Przerzuty:

  • Węzły chłonne krzywizny mniejszej i większej

  • Naczyniami chłonnymi do płuc, do węzłów chłonnych sieci i wnęki wątroby

  • Żyłą wrotną do wątroby, stąd do płuc

  • Z płuc drogą krwionośną do skóry, jajników

  • Rzadko

  • Rak inwazyjny o mniejszej złośliwości

  • Częściej po menopauzie

  • Utkanie ma charakter brodawkowaty

  • Komórki wykazują cechy atypii

  • Przebieg łagodny, przerzuty daje późno i rzadko

Rak tarczycy – patrz dalej:

RAKI TARCZYCY

1. RAK BRODAWKOWATY TARCZYCY

  1. jest to postać zróżnicowanego raka tarczycy o charakterystycznych cechach

  2. najczęstszy rak tego narządu

  3. może być wynikiem mutacji genów supresorowych lub protoonkogenów

  4. czynniki ryzyka:

    1. promieniowanie jonizujące

    2. lecznicza dawka radiojodu w leczeniu nadczynności u chorego z nierozpoznanym rakiem

    3. zaburzenia gospodarki jodem

    4. choroby zapalne tarczycy (Hashimoto, G-B)

    5. czynniki hormonalne, płeć (kobiety)

    6. czynniki środowiskowe, geograficzne

    7. leki

  5. obraz kliniczny:

    1. nieczynny hormonalnie (guzek zimny w scyntygrafii)

    2. niebolesny guzek w szyi

    3. ogólne rokowania – dobre, 85% 10-letnie przeżycie

      1. gorsze u osób starszych

      2. obecność przerzutów w węzłach nie ma istotnego wpływu na rokowanie

      3. niekiedy przerzuty drogą naczyń krwionośnych

OBRAZ MAKROSKOPOWY:

OBRAZ MIKROSKOPOWY:

  1. Rozpoznanie na podstawie obrazu komórki i (!) jądra, gdyż samo wykrycie struktur brodawkowatych nie jest patognomoniczne -> mogą tez występować np. wolu guzkowym nadczynnym.

    1. Obecność cech charakterystycznych jądra wskazuje na tego raka, nawet mimo braku zmian brodawkowatych (niektóre raki mają tylko budowę pęcherzykową)

  2. Cechy jądra:

    1. Rozproszona chromatyna, jasna - obraz matowego szkła (ground glass)

lub „oczy sierotki Ani” ;p

  1. Wakuole wewnątrzjądrowe, inkluzje / pseudowtręty – są to wgłębienia cytoplazmatyczne

  2. Gruba błona jądrowa

  3. Obecność bruzd jądrowych - grooves

  4. Obecność dużej, kwasochłonnej komórki o ostro zaznaczonych granicach

  1. Cechy pomocnicze!

    1. Brodawkowata struktura

      1. Różni się od brodawek hiperplazji

      2. Mają gęsty rdzeń włóknisto – naczyniowy

    2. Ciała piaszczakowate – koncentryczne nawapnienia

    3. Otorebkowanie i szkliwienie

    4. Polimorfizm jądrowy – niekiedy

  2. Postaci raka:

    1. Klasyczna

    2. Otorebkowana

    3. Rozlana szkliwiejąca

    4. Drobnoogniskowa

    5. Pęcherzykowa

    6. Z komórek oksyfilnych

  3. formy:

    1. nieotorebkowana twardniejąca

    2. nieotorebkowana nietwardniejąca

    3. otorebkowana twardniejąca

  4. częste przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych!!!

2. RAK PĘCHERZYKOWY TARCZYCY

OBRAZ MAKRO:

OBRAZ MIKRO:

KLINICZNIE:

3. RAK RDZENIASTY TARCZYCY

4. RAK ANAPLASTYCZNY TARCZYCY

RAKI JAJNIKA

1. CYSTADENOCARCINOMA PAPILLARE MUCINOSUM

2.CYSTADENOCARCINOMA PAPILLARE SEROSUM

  1. Komórki nabłonkowe o cechach złośliwości

    1. W części litej guzów tworzą pola i cewki gruczołowe naciekające podścielisko jajnika

    2. Wyścielają też torbielowate przestrzenie

  2. Brodawki

    1. Liczne

    2. Nieregularnego kształtu

    3. Silnie rozgałęzione

    4. Pokryte komórkami rakowymi

    5. Ciałka piaszczakowate – cecha charakterystyczna, lecz nie patognomoniczna

  3. Grading: G1, G2, G3


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Nowotwory złośliwe odbytnicy + TME prezentacja
nowotwory złośliwe skóry
2 Hiperkalcemia w przebiegu nowotworu złośliwego
nowotwory złośliwe, Download, - ▧ Normalne, higiena
Profilaktyka nowotworów złośliwych ze szczególnym uwzględnieniem raka jamy ustnej
Nowotwory głowy i szyi Guzy gruczołów ślinowych zalecenia
Stany przedrakowe i nowotwory złośliwe skóry
2 Hiperkalcemia w przebiegu nowotworu złośliwego
NOWOTWORY ZŁOŚLIWE TRZONU MACICY EPIDEMIOLOGIA, DIAGNOSTYKA I LECZENIE
nowotwory zlosliwe u dzieci
Stany przedrakowe i nowotwory złośliwe skóry
Nowotwory złośliwe jajnika
Przerzuty nowotworów złośliwych do tarczycy
Nowotwory złośliwe trzonu macicy – epidemiologia, diagnostyka i leczenie

więcej podobnych podstron