1.Istota i znaczenie analizy finansowej w zarządzaniu.
Jest to metoda postępowania badawczego, która polega na rozłożenia badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z tych części z osobna, a wszystko to, w celu poznania całości. Analiza umożliwia nam:
1) Poznanie struktury złożonej całości, ustalenia związków i zależności występujących pomiędzy elementami strukturalnymi (całości) oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością.
2) Poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz siły, kierunek i natężenie wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany.
Analiza ex-post – dotycząca okresu przeszłego bez względu na to co będziemy badać. Analiza może też dotyczyć okresu przyszłego – ex-ante.
Zainteresowanie analizą sytuacji finansowej przedsiębiorstwa nie ogranicza się jednak jedynie do jego kierownictwa władz oraz udziałowców. Oceną tej sytuacji interesują się także różni partnerzy firmy, uzależniając od jej wyników współpracę produkcyjną, handlową czy finansową. Wielkość majątku a także kapitałów własnych oraz zdolność firmy do terminowego wywiązywania się ze zobowiązań płatniczych stanowi dla partnerów podstawę do oceny ryzyka finansowego współpracy (stopnia bezpieczeństwa współpracy).
Szczególne zainteresowanie sytuacją finansową firmy wykazują banki przy udzielaniu jej kredytów. Dokonują one szczegółowej oceny tej sytuacji również w czasie wykorzystywania kredytów przez przedsiębiorstwo, dążąc do określenia tzw. zdolności kredytowej, która oznacza potencjalną możliwość terminowego regulowania zobowiązań przez dłużnika.
W ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wnikają również inne jednostki. Na przykład podejmują ją firmy ubezpieczeniowe w przypadku przyjmowania ryzyka niewypłacalności odbiorców firmy. Dokonują jej władze skarbowe przy rozpatrywaniu wniosków o odroczenie płatności podatków.
Istotne znaczenie ma również – w przypadku spółek akcyjnych, zwłaszcza takich, których akcje zostały dopuszczone do publicznego obrotu (giełdowego lub pozagiełdowego) – ocena sytuacji finansowej firmy dokonywana przez rynek papierów wartościowych, stanowiący segment rynku kapitałowego. W zależności boweim od takiej oceny kształtują się m.in. ceny (kursy) rynkowe akcji emitowanych przez przedsiębiorstwo, a co za tym idzie – również kosztyści i zaufanie akcjonariuszy.
Ocena sytuacji firmy dokonywana jest w różnej skali oraz z różnych punktów widzenia przez jej otoczenie i stanowi podstawowy element tzw. standingu przedsiębiorstwa, tj. jego pozycji konkurencyjnej, wiarygodności i siły ekonomicznej na rynku, kóra wpływa na zaufanie kontrahentów do solidarności partnera i na poziom kształtującej się o nim opinii.
Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza. Przedsiębiorstwo prowadząc swą działalność, angażuje swój majątek. Wynikiem tego są rożne zjawiska, które możemy poddawać analizie. Przedmiotem są więc zjawiska występujące wewnątrz przedsiębiorstwa. Zajmuje się więc analiza finansowa wnętrzem przedsiębiorstwa. Nie wychodzi do otoczenia.
Przedmiot analizy można podzielić na:
1) Stan finansowy – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze statycznym, tzn. na dany moment, na dany dzień. Przykładem jest bilans i wszystkie jego elementy.
2) Wyniki finansowe – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze dynamicznym, tzn. jest to ujęte narastająco.
2. Przedmiot i zakres analizy finansowej
1) Ze względu na rangę problemów objętych analizą:
a) Analiza strategiczna.
Przedmiotem badań są problemy związane z rozwojem przedsiębiorstwa. Nie podaje się tej analizie oddzielnie otoczenia i przedsiębiorstwa. W tej analizie są jednością. Pierwotne są relacje zachodzące pomiędzy przedsiębiorstwem a otoczeniem a nie te, które zachodzą wewnątrz przedsiębiorstwa. Relacje, które zachodzą wewnątrz przedsiębiorstwa są następstwem tych, które zachodzą w otoczeniu, np. zysk w przedsiębiorstwie, gdyż na ten zysk ma wpływ wiele relacji zachodzących w otoczeniu, choć dotyczy on wnętrza przedsiębiorstwa. Analiza ta wychodzi więc poza przedsiębiorstwo, ukazuje ona szanse i zagrożenia zachodzące w otoczeniu. Szanse to to, co przedsiębiorstwo powinno wykorzystać, zagrożenia to to, czego przedsiębiorstwo powinno się ustrzec. Ukazuje ona sposoby wykorzystania tych szans i uniknięcia zagrożeń. A podstawie tej analizy, decydenci podejmują strategiczne decyzje dotyczące przyszłości przedsiębiorstwa.
b) Analiza taktyczna.
Przedmiotem badań są zagadnienia mniejszej wagi, jest ona ukierunkowana na rozwiązywanie bieżących problemów w przedsiębiorstwie. Jej horyzont czasowy jest krótki, nie wybiega daleko wprzód. W większym stopniu skupia się ona na wnętrzu przedsiębiorstwa.
c) Analiza operacyjna.
Przedmiotem badań są przedmioty które dotyczą wyłącznie wnętrza przedsiębiorstwa. Polega na badaniu rezultatów jakie przedsiębiorstwo osiąga na badaniu wyników, jakie przedsiębiorstwo osiąga. Bada się stopień wykorzystania zasobów w przedsiębiorstwie, kosztów.
2) Ze względu na formę przeprowadzanych badań:
a) Analiza wskaźnikowa.
Dostarcza ona informacji o stanie przedsiębiorstwa i wynikach, jakie ono osiągnęło w analizowanym okresie w oparciu o wskaźniki ekonomiczne. Możemy szacować skutki zmian. Daje on tylko poznawczy obraz przedsiębiorstwa. Nie można na jej podstawie określić szczegółów. Ukazuje zmiany zjawisk, ale nie ukazuje przyczyn zmian tych zjawisk.
b) Analiza rozliczeniowa.
Jest głębszą analizą niż poprzednia, ukazuje nie tylko rozmiary zjawisk, ale i determinanty (czynniki), które wpływają na te zmiany. Jest bardzo pracochłonna, wymaga bardzo dogłębnej znajomości przedsiębiorstwa, które bada i wymaga umiejętności metodologicznych analizy.
3) Ze względu na czas objęty analizą:
a) Analiza retrospektywna – dotyczy przeszłości przedsiębiorstwa.
b)Analiza bieżąca – dotyczy bieżącej działalności, prowadzi się ją aby wykryć nieprawidłowości w działaniu przedsiębiorstwa i je zmienić, nakierować na lepsze.
c) Analiza przyszłościowa – dotyczy przyszłości przedsiębiorstwa, badań projektów zadań. Celem tej analizy jest ustalenie efektywności projektów, działań, które mają być w przedsiębiorstwie wdrażane. Jest ona trudną analizą, gdyż na to badanie wpływa bardzo wiele czynników z otoczenia przedsiębiorstwa.
4) Ze względu na kryterium częstotliwości prowadzenia analizy:
a) Analiza ciągła – jest ona w przedsiębiorstwie prowadzona na bieżąco. Jej wyniki są wykorzystywane w bieżącej działalności przedsiębiorstwa do rozwiązywania bieżących problemów.
b) Analiza doraźna – jest prowadzona w przedsiębiorstwie w chwili, kiedy pojawi się problem. Jej celem jest wykrycie tego problemu.
c) Analiza okresowa – jest ona zdeterminowana okresem czasu. Główne rodzaje to analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Roczna ma największe, jest oparta na sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa. Analiza ta pozwala ocenić stan przedsiębiorstwa na koniec roku obrachunkowego oraz stwarza przesłanki do jego dalszego rozwoju.
3. Sprawozdanie finansowe jako źródło danych empirycznych
Analiza sytuacji finansowej firmy umożliwia ocenę jej zyskowności, wielkości posiadanego majątku, źródeł jego pokrycia, stopnia płynności finansowej i zdolności do obsługi zadłużenia. Stanowi ona także punkt wyjściowy do przewidywania przyszłościowego rozwoju sytuacji finansowej firmy.
Zasadniczym źródłem danych służących do oceny sytuacji finansowej firmy jest bilans oraz rachunek zysków i strat. Bilans zawiera dane o wielkości majątku firmy i jego strukturze a także o źródłach finansowania aktywów. Umożliwia to m.in. ocenę zdolności przedsiębiorstwa do termionowego regulowania zobowiązań i stopnia suwerenności finansowej. Natomiast rachunek zysków i strat pozwala na analizę podsatwowych źródeł powstania zysku lub straty netto.
Oba te sprawozdania finansowe zawierają wartościowe informacjie nie tylko dla kierownictwa i właścicieli firmy, ale również dla jej kredytodawców.
Na podstawie analizy tych sprawozdań menedżer finansowy powinien dążyć do ujawnienia mocnych i słabych odcinków działalności, aby odpowiednio reagować przy podejmowaniu decyzji. Niezbędne jest równeiż wykorzystywanie przez menedżera finansowego danych sprawozdań finansowych innych współpracujących firm w celu oceny ich wiarygodności płatniczej a także konfrontacji osiąganych wyników z wynikami konkurencyjnych firm.
Przy analizie sprawozdań finansowych można wykorzystywać różne techniki. Jedną z najbardziej popularnych jest metoda analizy wskaźnikowej. Uzyskane w toku analizy wskaźniki ilustruja przede wszystkim określone trendy (tendencje). Dlatego trzeba je formułować i analizować dla kilku kolejnych okresów. Doceniając ich istotną rolę, trzeba posługiwać się nimi z ostrożnością, a zwłaszcza konieczne jest ich kompleksowe rozpatrywanie przy formułowaniu wniosków. Przy kształtowaniu polityki finansowej i przy ocenie wyników działalności decyduje analiza stopy zyskowności.
Duże znaczenie trzeba przypisywać analizie stopy zyskowności kapitałów własnych, wyraźnie wyodrębniając jej realną wysokość. Jedynie realna stopa zyskowności stwarza podstawy do wzrostu wartości kapitałów oraz do wypłaty dywidendy.
Analiza finansowa to wielkości ekonomiczne w wyrażeniu pieniężnym, w tym stan majątkowo-kapitałowy, wyniki finansowe oraz ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstwa.
Analiza techniczno-ekonomiczna natomiast oparta jest przede wszystkim na wielkościach ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym lub osobowym i jedynie uzupełniająco wzbogacana ujęciami finansowymi1.
Zależnie od zakresu przedmiotowego i czasowego na uwagę zasługuje wyróżnienie analiz:
a) bieżących
b) problemowych
c)rocznych.
Ad. a)
Analizy bieżące służą potrzebom operatywnego zarządzania. Chodzi w nich w szczególności o to, aby informacje o negatywnych skutkach pewnych zdarzeń gospodarczych zainteresowane komórki przedsiębiorstwa i jego kierownictwo uzyskiwali i wykorzystywali w czsie umożliwiającym dokonanie ewentualnych korekt, zapewniających prawidłowy tok dalszej działalności. Analizy oparte są na bieżących danych ewidencyjnych lub sprawozdaniach krótkoterminowych (przejściowych – interim reports).
Ad. b)
Analizy problemowe dotyczą wybranych zagadnień uznanych za najważniejsze lub najtrudniejsze dla dalszej działalności przedsiębiorstwa. Wszechstronne poznanie danego problemu powinno pomóc w usprawnieniu procesu zarządzania oraz podejmowaniu uzasadnionych ekonomicznie decyzji. Analizy problemowe przeprowadzane są zazwyczaj w dowolnym czasie, na podsatwie doraźnie grupowanych materiałów źródłowych, przez specjlanie powołane zespoły pracowników lub specjalistów spoza przedsiębiorstwa.
Ad. c)
Analizy roczne mają najważniejsze znaczenie. Służą ocenie działalności przedsiębiorstwa i jego kierownictwa w podsatwowym okresie rozliczeniowym. Oparte sa na rocznych sprawozdaniach finansowych (annual financial reports). Analizy roczne z jednej strony umożliwiać powinny ocenę stanu i wyników finansowych na koniec roku, z drugiej zaś tworzyć przesłanki do ukierunkowania dalszej działalności przedsiębiorstwa. Są one także podstawą merytoryczną do zatwierdzania sprawozdania z rocznej działalności przedsiębiorstwa oraz podziału osiągniętych nadwyżek (w tym dywidend)2.
4.Indukcja i dedukcja w analizie finansowej
2) Ze względu na tok analizy:
a) Analiza dedukcyjna.
Jest metodą odwrotną do metody indukcyjnej, przechodzimy od syntezy do zjawisk cząstkowych. Wychodzi więc od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od skutków do przyczyn, od wyników do czynników. Jest ona trudną metodą, wymaga ona od analityka bardzo dogłębnej wiedzy na temat przedsiębiorstwa, na temat zjawiska, które bada, na temat metodologii tego badania. Analityk musi potrafić dokładnie ocenić badane zjawisko, musi umieć sformułować problemy oraz musi wiedzieć które problemy poddać badaniu. Zaletą tej metody jest mniejsza w stosunku do poprzedniej pracochłonność. W tej metodzie badaniu poddajemy wyłącznie te elementy z których to zjawisko się składa, które w największym stopniu wpływają na badane zjawisko.
b) Analiza indukcyjna.
Polega na podejściu od rozłożenia badanego zjawiska na elementy i w oparciu o wyniki dochodzi do syntezy elementów. Polega ona na przyjęciu kierunku badań od szczegółu, do ogólnych działań gospodarczych, od przyczyn do skutków, od czynników do wyników. W metodzie tej, uogólnienia formułuje się na podstawie szczegółowego rozpoznania elementów, z których zjawisko się składa, czyli elementów cząstkowych. Ta metoda jest pracochłonna, bo badaniu należy poddać każdy element z którego składa się zjawisko, bez względu na to jaki jest wpływ tego elementu na badane zjawisko. Ma ona zalety: jest wnikliwa, wszechstronna i dokładna w badaniu oraz obiektywna w wyciąganiu wniosków, uogólnień.
5.Przepływy pieniężne –działalnosć inwestycyjna(obieg pieniądza)
Dokonywanie analizy finansowej i jej wyniki nie mogą stanowić jedynie wewnętrznej sprawy firmy. Analiza powinna być przeprowadzana również z punktu widzenia oraz przy wykorzytaniu kryteriów i metod, jakie przy ocenie sytuacji finansowej firmy będą przyjmowali jej partnerzy. Na przykład wnioski o udzielenie kredytów powinny być poprzedzone samooceną zdolności płatniczej (kredytowej), aby przed negocjcjami z kredytodawcami można było określić szanse uzyskania kredytu oraz przewidywany jego koszt. W razie zamiaru uzupełnienia kapitałów nową emisją akcji niezbędna jest ocena czy wystąpienie takie spotka się na rynku papierów wartościowych z odpowiednim zainteresowaniem potencjalnych subskrybentów.
Przy dokonywaniu analizy finansowej przedsiębiorstwa trzeba uwzględniać zmianiającą się wartość pieniądza wskutek procesów inflacyjnych. Inflacja wpływa bowiem na zaciemnienie i zniekształcenie obrazu rzeczywistego przebiegu realnych procesów gospodarczych, ujmowanych w pieniężnej postaci.
Znaczenie łagodniejszy wpływ wywiera inflacja na kształtowanie się wskaźników obrazujących relacje między współzależnymi wielkościami ekonomicznymi. Na przykład dotyczy to udziału zysku lub kosztu w wartości sprzedaży za dany okres. Wzrost cen znajduje bowiem swoje odbicie w zwiększeniu zysku i sprzedaży w miarę upływu czasu. Jednak i wówczas niejednokrotnie określone relacje wymagają konfrontacji ze stopą inflacji. Tak dzieje się m.in. jeżeli ocenia się stopę zyskowności własnych kapitałów. Jej nawet wysoki poziom nie może być uznany za zadawalający, jeśli nie przekracza poziomu inflacji, gdyż oznacza to, że zysk nie pokrywa deprecjacji kapitału wywołanej spadkiem jego wartości wskutek wzrostu cen.3
Syntetyczna ocena wyników i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
Sprawozdania finansowe i ich analiza wstępna
Zgodnie z Ustawą o rachunkowości podstawowym źródłem informacji dla syntetycznej oceny dokonywanej w przedsiębiorstwie oraz przez podmioty zewnętrzne jest sprawozdawczość finansowa, która obejmuje:
bilans,
rachunek zysków i strat,
informację dodatkową,
sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych (w większych jednostkach gospodarczych).
Wyniki i położenie finansowe firmy powinno się oceniać stosując cztery podstawowe kryteria:
rentowność,
płynność,
ryzyko,
niezależność finansową
Kryteria te w zależności od celu badania mogą podlegać innej gradacji. Nie ma to jednak większego znaczenia, ponieważ poprawnie oceniona kondycja finansowa firmy powinna uwzględniać wszystkie kryteria jednocześnie, bowiem są one wewnętrznie powiązane.
Przedsiębiorstwo jest rentowne, gdy przychody z działalności gospodarczej przewyższają koszty ich uzyskania. Wygospodarowany zysk odzwierciedla dynamikę rozwoju firmy i stanowi najważniejszą podstawę pomiaru i oceny efektywności gospodarowania mierzonej rentownością. Maksymalizacja zysku netto przedsiębiorstwa leży w interesie właścicieli kapitałów lub innych osób powierzających firmie swój kapitał.
Zysk stanowi jeden z głównych czynników wpływających na płynność finansową, a więc wielkość stojących do dyspozycji środków pieniężnych. Mimo, że zysk i płynność są wzajemnie powiązane, to jednak często nie występują one równolegle. Wzrostowi zysku nie zawsze towarzyszy zwiększenie środków, a poprawa rentowności nie musi być równoznaczna z polepszeniem się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i zwiększeniem stanu środków pieniężnych. Stąd oprócz oceny rentowności istotne jest – przy analizie kondycji finansowej przedsiębiorstwa – badanie płynności finansowej, rozumianej jako zdolności do nieograniczonej spłaty zobowiązań przy zachowaniu normalnych warunków rozliczeń. Zapewnienie odpowiedniej płynności jest postrzegane jako konieczny warunek zapewnienia rentowności, ponieważ brak zdolności płatniczej w dłuższym okresie prowadzi z reguły do upadłości przedsiębiorstwa.
Im przedsiębiorstwa są bardziej rentowne, tym wiąże się z nimi większe ryzyko. Chodzi tu o ryzyko obejmujące ryzyko nie pokrycia zarówno kosztów operacyjnych, jak i stałych kosztów finansowych. Wzrost wartości kapitału własnego jest realny wówczas, gdy jego rentowność jest większa niż koszt obsługi tego kapitału. Aby nie powodować groźby upadłości firmy przedsiębiorstwa zadłużają się. Nadmierne zadłużenie może być jednak powodem braku płynności finansowej i ujemnego oddziaływania dźwigni finansowej (stopa odsetek od pozyskanego kapitału obcego jest wyższa od wskaźnika rentowności kapitału całkowitego). Tym samym nie zostaną stworzone warunki do osiągania rentowności w przyszłości4.
8.Znaczenie porównawcze w analizie finansowej
ISTOTA ANALIZY
Analiza jest to rozkład, rozczłonkowanie danego przedmiotu na części w celu jego lepszego poznania. Analizie można poddać każdy przedmiot, każde zjawisko, w celu jego lepszego poznania. Jest to metoda postępowania badawczego, która polega na rozłożenia badanego zjawiska na części i rozpatrywaniu każdej z tych części z osobna, a wszystko to, w celu poznania całości. Analiza jest pojęciem odwrotnym do syntezy. Analiza umożliwia nam:
1) Poznanie struktury złożonej całości, ustalenia związków i zależności występujących pomiędzy elementami strukturalnymi (całości) oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością.
2) Poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz siły, kierunek i natężenie wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany.
Analiza ex-post – dotycząca okresu przeszłego bez względu na to co będziemy badać. Analiza może też dotyczyć okresu przyszłego – ex-ante.
Analiza która odnosi się do działalności gospodarczej – analiza ekonomiczna. Przedmiotem badania są zjawiska i procesy które występują w skali całej gospodarki. Dotyczy to zarówno gospodarki danego kraju, jak i elementów występujących na rynku (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby). Analizę ekonomiczną ze względu na badany przez nas przedmiot można podzielić na :
1) Analiza makroekonomiczna – przedmiotem jest gospodarka całego kraju. Może być to też gospodarka globalna, może dotyczyć takich zjawisk jak bezrobocie, wzrost lub spadek PKB itd.
2) Analiza mikroekonomiczna – przedmiotem są podmioty gospodarujące (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, pojedyncze osoby).
3) Analiza finansowa – to ta, której wielkości ekonomiczne wyrażone są w pieniądzach.
4) Analiza techniczno-ekonomiczna – przedmiotem są wszystkie wielkości ekonomiczne wyrażone rzeczowo (w jednostkach objętości masy osobowo).
Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza. Przedsiębiorstwo prowadząc swą działalność, angażuje swój majątek. Wynikiem tego są rożne zjawiska, które możemy poddawać analizie. Przedmiotem są więc zjawiska występujące wewnątrz przedsiębiorstwa. Zajmuje się więc analiza finansowa wnętrzem przedsiębiorstwa. Nie wychodzi do otoczenia.
Przedmiot analizy można podzielić na:
1) Stan finansowy – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze statycznym, tzn. na dany moment, na dany dzień. Przykładem jest bilans i wszystkie jego elementy.
2) Wyniki finansowe – ujęcie przedmiotu analizy w wymiarze dynamicznym, tzn. jest to ujęte narastająco.
RODZAJE WSKAŹNIKÓW EKONOMICZNYCH.
Działalność gospodarcza w przedsiębiorstwie musi być rejestrowana. Rejestrację tych zdarzeń ułatwiają nam wskaźniki (mierniki) ekonomiczne. Mierniki te, to wielkości liczbowe które są podstawą do prowadzenia w przedsiębiorstwie analizy, są to konstrukcje ekonomiczne, które umożliwiają przeprowadzenie analizy finansowej.
Rodzaje wskaźników ekonomicznych:
1) Rozpatrując przedmiot analizy w ujęciu statycznym i dynamicznym:
a) Wskaźniki statyczne – charakteryzują stan finansowy na dany moment, np. wskaźniki dotyczące bilansu.
b) Wskaźniki dynamiczne – charakteryzują wyniki finansowe jednostki gospodarcze w sposób narastający, np. wskaźniki charakteryzujące zysk, przychód, koszty, podatek.
2) Ze względu na „pojemność”:
a) Wskaźniki syntetyczne – to te, które mają dużą pojemność, obejmują dużą liczbę zdarzeń.
b) Wskaźniki cząstkowe – to te, które zawierają pojedyncze zdarzenia, np. dotyczące rodzaju towaru, materiału, określają wąskie zdarzenia.
Z ilości zdarzeń, które mierniki obejmują oraz z ilości zdarzeń które te mierniki kształtują, wynika pojemność miernika. Dużą pojemność mają mierniki dotyczące zysku.
3) Ze względu na wielkości, w jakich wyrażone są wskaźniki:
a) Wskaźniki ilościowe (kwantytatywne) – określają rozmiary stanu zasobów lub wyników. Przedsiębiorstwo posiada określone zasoby i te wskaźniki określają je rzeczowo lub osobowo.
b) Wskaźniki jakościowe (kwalitatywne) – określają relacje między wskaźnikami ilościowymi. Dzięki nimi możemy określić dokładniej badane zjawisko, np. płynność finansową przedsiębiorstwa.
6.RODZAJE ANALIZY EKONOMICZNEJ
1) Ze względu na rangę problemów objętych analizą:
a) Analiza strategiczna.
Przedmiotem badań są problemy związane z rozwojem przedsiębiorstwa. Nie podaje się tej analizie oddzielnie otoczenia i przedsiębiorstwa. W tej analizie są jednością. Pierwotne są relacje zachodzące pomiędzy przedsiębiorstwem a otoczeniem a nie te, które zachodzą wewnątrz przedsiębiorstwa. Relacje, które zachodzą wewnątrz przedsiębiorstwa są następstwem tych, które zachodzą w otoczeniu, np. zysk w przedsiębiorstwie, gdyż na ten zysk ma wpływ wiele relacji zachodzących w otoczeniu, choć dotyczy on wnętrza przedsiębiorstwa. Analiza ta wychodzi więc poza przedsiębiorstwo. Analiza ta wychodzi więc poza przedsiębiorstwo, ukazuje ona szanse i zagrożenia zachodzące w otoczeniu. Szanse to to, co przedsiębiorstwo powinno wykorzystać, zagrożenia to to, czego przedsiębiorstwo powinno się ustrzec. Ukazuje ona sposoby wykorzystania tych szans i uniknięcia zagrożeń. A podstawie tej analizy, decydenci podejmują strategiczne decyzje dotyczące przyszłości przedsiębiorstwa.
b) Analiza taktyczna.
Przedmiotem badań są zagadnienia mniejszej wagi, jest ona ukierunkowana na rozwiązywanie bieżących problemów w przedsiębiorstwie. Jej horyzont czasowy jest krótki, nie wybiega daleko wprzód. W większym stopniu skupia się ona na wnętrzu przedsiębiorstwa.
c) Analiza operacyjna.
Przedmiotem badań są przedmioty które dotyczą wyłącznie wnętrza przedsiębiorstwa. Polega na badaniu rezultatów jakie przedsiębiorstwo osiąga na badaniu wyników, jakie przedsiębiorstwo osiąga. Bada się stopień wykorzystania zasobów w przedsiębiorstwie, kosztów.
2) Ze względu na formę przeprowadzanych badań:
a) Analiza wskaźnikowa.
Dostarcza ona informacji o stanie przedsiębiorstwa i wynikach, jakie ono osiągnęło w analizowanym okresie w oparciu o wskaźniki ekonomiczne. Możemy szacować skutki zmian. Daje on tylko poznawczy obraz przedsiębiorstwa. Nie można na jej podstawie określić szczegółów. Ukazuje zmiany zjawisk, ale nie ukazuje przyczyn zmian tych zjawisk.
b) Analiza rozliczeniowa.
Jest głębszą analizą niż poprzednia, ukazuje nie tylko rozmiary zjawisk, ale i determinanty (czynniki), które wpływają na te zmiany. Jest bardzo pracochłonna, wymaga bardzo dogłębnej znajomości przedsiębiorstwa, które bada i wymaga umiejętności metodologicznych analizy.
3) Ze względu na czas objęty analizą:
a) Analiza retrospektywna – dotyczy przeszłości przedsiębiorstwa.
b)Analiza bieżąca – dotyczy bieżącej działalności, prowadzi się ją aby wykryć nieprawidłowości w działaniu przedsiębiorstwa i je zmienić, nakierować na lepsze.
c) Analiza przyszłościowa – dotyczy przyszłości przedsiębiorstwa, badań projektów zadań. Celem tej analizy jest ustalenie efektywności projektów, działań, które mają być w przedsiębiorstwie wdrażane. Jest ona trudną analizą, gdyż na to badanie wpływa bardzo wiele czynników z otoczenia przedsiębiorstwa.
4) Ze względu na kryterium częstotliwości prowadzenia analizy:
a) Analiza ciągła – jest ona w przedsiębiorstwie prowadzona na bieżąco. Jej wyniki są wykorzystywane w bieżącej działalności przedsiębiorstwa do rozwiązywania bieżących problemów.
b) Analiza doraźna – jest prowadzona w przedsiębiorstwie w chwili, kiedy pojawi się problem. Jej celem jest wykrycie tego problemu.
c) Analiza okresowa – jest ona zdeterminowana okresem czasu. Główne rodzaje to analiza miesięczna, kwartalna, roczna. Roczna ma największe, jest oparta na sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa. Analiza ta pozwala ocenić stan przedsiębiorstwa na koniec roku obrachunkowego oraz stwarza przesłanki do jego dalszego rozwoju.
METODY ANALIZY FINANSOWEJ
1) Ze względu na stopień rozwinięcia metod analizy w prowadzonym badaniu danego przedmiotu wyróżniamy:
a) Analizę elementarną.
Polega ona na rozkładaniu danego zjawiska na elementy z których się składa, na badaniu każdego z tych elementów oddzielnie, nie uwzględniając w tych badaniach zależności między tymi elementami oraz zależności między elementem, a całością badanego zjawiska.
b) Analizę funkcyjną.
Polega ona na rozłożeniu danego zjawiska na elementy z których się składa, badaniu poszczególnych elementów z uwzględnieniem w tym badaniu zależności, związków między tymi elementami oraz związków między elementem a całością badanego zjawiska.
2) Ze względu na tok analizy:
a) Analiza dedukcyjna.
Jest metodą odwrotną do metody indukcyjnej, przechodzimy od syntezy do zjawisk cząstkowych. Wychodzi więc od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od skutków do przyczyn, od wyników do czynników. Jest ona trudną metodą, wymaga ona od analityka bardzo dogłębnej wiedzy na temat przedsiębiorstwa, na temat zjawiska, które bada, na temat metodologii tego badania. Analityk musi potrafić dokładnie ocenić badane zjawisko, musi umieć sformułować problemy oraz musi wiedzieć które problemy poddać badaniu. Zaletą tej metody jest mniejsza w stosunku do poprzedniej pracochłonność. W tej metodzie badaniu poddajemy wyłącznie te elementy z których to zjawisko się składa, które w największym stopniu wpływają na badane zjawisko.
b) Analiza indukcyjna.
Polega na podejściu od rozłożenia badanego zjawiska na elementy i w oparciu o wyniki dochodzi do syntezy elementów. Polega ona na przyjęciu kierunku badań od szczegółu, do ogólnych działań gospodarczych, od przyczyn do skutków, od czynników do wyników. W metodzie tej, uogólnienia formułuje się na podstawie szczegółowego rozpoznania elementów, z których zjawisko się składa, czyli elementów cząstkowych. Ta metoda jest pracochłonna, bo badaniu należy poddać każdy element z którego składa się zjawisko, bez względu na to jaki jest wpływ tego elementu na badane zjawisko. Ma ona zalety: jest wnikliwa, wszechstronna i dokładna w badaniu oraz obiektywna w wyciąganiu wniosków, uogólnień.
3) Ze względu na głębokość badanych wskaźników (stopień wnikania w zjawisko):
a) Analiza porównawcza – jest to taka analiza, która polega na określeniu bezpośrednich związków, które kształtują się między wskaźnikami, co pozwala ustalić odchylenia między badaniami wskaźnikami oraz dokonaniu na tej podstawie ogólnej oceny.
Ze względu na zróżnicowanie bazy porównawczej oraz ze względu na różne kierunki porównań, analiza ta, może przyjmować różne odmiany:
--- Porównania wykonania badanego zjawiska ze wskaźnikami, postulatami (czyli porównania z planem).
Wielkości osiągnięte przez przedsiębiorstwo za dany okres porównuje się z planem jakim to przedsiębiorstwo na ten okres sobie założyło. Tego typu porównań można również dokonywać z normami lub limitem.
9. Strategię finansową można określić jako zbiór kryteriów i reguł postępowania, podporządkowanych realizacji strategicznego celu rozwoju przedsiębiorstwa, którymi kierują się zarządzający przy podejmowaniu decyzji dotyczących pozyskiwania środków na działalność bieżącą i rozwojową
oraz określaniu kierunków i sposobów wykorzystania tych środków z uwzględnieniem istniejących szans, ograniczeń i związków z otoczeniem. Strategia finansowa to rodzaj strategii funkcjonalnej,
wtórnej wobec strategii ogólnego rozwoju przedsiębiorstwa, zgodnej z podjętymi decyzjami strategicznymi w zakresie rozwoju. Składają się na nią zasady, kryteria i reguły postępowania dotyczące podejmowania decyzji o źródłach i sposobach finansowania działalności. Strategia finansowa odgrywa w przedsiębiorstwie szczególną rolę, łącząc wszystkie obszary funkcjonalne przedsiębiorstwa, każda decyzja bowiem wiąże się ściśle z finansami.
Podstawowe obszary strategii finansowej przedstawia ilustracja 1.1. Zalicza się do nich:
•
strategię inwestowania w majątek (strategia zarządzania majątkiem),
•
strategię pozyskiwania kapitałów (struktura kapitału, polityka zadłużenia),
•strategię redystrybucji zysku (podział zysku, polityka dywidendy).
Strategia finansowa traktowana jest często jako jedna z funkcjonalnych strategii przedsiębiorstwa. To menedżerowie finansowi tworzą plan finansowy i dobierają środki finansujące planowane działania
W ten sposób strategia finansowa może być sprowadzona do ustalania planów finansowych, dbania o
płynność finansową i poszukiwania najtańszych źródeł finansowania. Mieści się to w działaniach
dotyczących: zarządzania strukturą kapitału, polityki zadłużenia, polityki dywidend, polityki finansowa-
nia aktywów obrotowych i inwestycji .
10
Ryzyko – rodzaje ryzyka i miary ryzyka
Ryzyko (risk) to prawdopodobieństwo poniesienia straty, związane z podjęciem określonej decyzji gospodarczej. Ryzyko jest miarą niepewności dochodów, oczekiwanych w przyszłości jako efekt określonej inwestycji kapitału.
Wymienia się różne rodzaje ryzyk, różne są też sposoby ich pomiaru oraz zapobiegania.
Zarządznie ryzykiem jest to system metod i działań zmierzających do obniżenia stopnia oddziaływania ryzyka na funkcjonowanie podmiotu gospodarczego i do podejmowania w tym celu optymalnych decyzji. Szczegółowe poznanie charakteru i zakresu potencjalnego ryzyka pozwala na wybór w odpowiednim czasie czynności zapobiegawczych (np. ubezpieczenie od niektórych rodzajów ryzyka) bądź też minimalizujących jego wpływ i skutki
Rodzaje ryzyka:
ryzyko operacyjne – wiąże się z udziałem kapitału obcego w finansowaniu przedsiębiorstwa; im wyższy udział kapitału obcego tym trudniej go przedsiębiorstwu spłacić,
ryzyko stopy procentowej – związane ze zmianą stopy procentowej,
ryzyko terminu wykupu – im dłuższy okres do terminu wykupu tym wyższe ryzyko, bardziej ryzykowne są obligacje 3-letnie niż 1-roczne,
ryzyko bankowe - związane z działalnością banku,
ryzyko finansowe - występuje przy inwestowaniu w papiery wartościowe,
ryzyko inflacji - niepewność zwrotu z inwestycji,
ryzyko kredytowe - ryzyko nieodzyskania należności,
ryzyko płynności - trudności w sprzedaży papierów wartościowych (zamiany instrumentu na gotówkę),
ryzyko systematyczne - zdeterminowane zewnętrznymi warunkami gospodarowania,
ryzyko walutowe - spotykane w transakcjach walutowych dotyczy instrumentów kupowanych za waluty
Ryzyko związane jest zatem z każdą dziedziną życia gospodarczego i może mieć dla inwestora zarówno konsekwencje pozytywne, jak i negatywne.
Ryzyko inwestycyjne rozpatrujemy w dwóch aspektach:
związane z postawą inwestora (awersja do ryzyka, funkcja użyteczności)
wynika z niepewności zjawisk gospodarczych i fizycznych;