Jedną z metod leczenia alergii są m.in.: immunoterapia, która ma na celu zmniejszenie nadwrażliwości organizmu chorego na dane alergeny oraz eliminacja alergenów. Dziecko jest odczulane zazwyczaj w godzinach rannych. Nauczyciel musi być o tym poinformowany, gdyż w tym dniu dziecko nie uczestnicy w zajęciach wychowania – fizycznego. U dziecka może wystąpić duszność i męczący kaszel, wodnisty katar, świąd spojówek. Wówczas powiadamiamy rodziców.
Chore dziecko styka się w szkole z wieloma czynnikami uczulającymi, które mogą wywoływać chorobę, czynnikami drażniącymi, które sprzyjają występowaniu zaostrzeń lub nasilają je. Do pierwszych należy roztocze kurzu domowego zasiedlające stare książki i mapy lub wzniecane w czasie ćwiczeń gimnastycznych na materacach i matach. Alergenem jest pył kredy powstający podczas pisania na tablicy, zeschnięte rośliny (trawy, mchy, porosty), a czasem nawet wypchane lub żywe zwierzęta, z którymi dziecko styka się w gabinecie biologicznym. Trawiaste boisko szkolne w czerwcu może być źródłem pyłków traw groźnych dla uczulonych na trawy, podobnie jak pyłki kwitnących wokół boiska brzóz w kwietniu lub maju. Podrażnienie oskrzeli może wywołać zapach farb czy lakierów używanych podczas remontu szkoły, czy opary odczynników tworzące się podczas doświadczeń. Niektórzy uczniowie pod wpływem stresów i emocji, jakie nieodłącznie towarzyszą klasówkom i sprawdzianom, mogą reagować zaostrzeniem choroby. Najczęstszym czynnikiem wywołującym nasilenie choroby są infekcje, zwłaszcza wirusowe, którymi tak łatwo zakazić się w szkole. Dzieci z alergią są podatne na różne zakażenia, chorują przeważnie dłużej i ciężej niż dzieci w pełni zdrowe.
Uwaga na sale: geograficzne (mapy, plansze), bibliotekę, sale biologiczne: wypchane zwierzęta, zasuszone i żywe rośliny
Obuwie szkolne
Częste wietrzenie
Sprzątanie przy otwartych oknach, pod nieobecność dzieci w klasie, l x dziennie sale lekcyjne i korytarze sprzątać na mokro
Wycieczki szkolne
Prace porządkowe, społeczne
Remont nie w czasie roku szkolnego.
W Polsce jest około 15% ludzi uczulonych na pyłki roślin, w tym dzieci. W sezonie pylenia u wielu uczniów występuje nasilony nieżyt błony śluzowej nosa, spojówek, oskrzeli, czasem napady astmy, a także zmiany skórne. Można wówczas obserwować u nich również napadowe kichanie, świąd i blokadę nosa, obrzęknięte, zaczerwienione, łzawiące spojówki, bóle głowy, przewlekły kaszel, gorszą koncentrację. Okres pylenia trwa w Polsce przez całą wiosnę, lato i jesień. Najpierw pylą drzewa (już od lutego), potem najobficiej trawy (od połowy maja do lipca) a potem już w czasie wakacji pylą chwasty. Najbardziej kłopotliwe jest pylenie traw, które przypada na koniec roku szkolnego, kiedy podsumowuje się postępy ucznia za cały rok, a jego sprawność fizyczna i koncentracja umysłowa są w tym okresie zmniejszone. Objawy u uczulonych mogą się nasilać jeszcze bardziej, jeśli taki uczeń jedzie na wycieczkę szkolną lub tzw. „zieloną szkołę”. W przypadku zaostrzonych objawów dziecko może wymagać szybkiej pomocy. Nauczyciel, który jest opiekunem takiej grupy uczniów musi wiedzieć o chorobie uczulonych na pyłki roślin, sierść zwierząt, czy pokarmy, aby pomóc im, w razie potrzeby.
Do schorzeń o podłożu alergicznym należą:
astma oskrzelowa,
atopowe zapalenie skóry,
alergiczne choroby przewodu pokarmowego,
katar sezonowy i całoroczny
obrzęk Quinke'go
pokrzywka, skaza białkowa, wstrząs anafilaktyczny, wyprysk kontaktowy (egzema).
Najczęstszą postacią choroby alergicznej jest alergiczny sezonowy nieżyt nosa i spojówek, czyli tzw. pyłkowica. Ponieważ dziecko ma katar, obrzęk i świst nosa, świąd oczu, może być rozdrażnione, mieć zaburzenia koncentracji i być senne. Często rano otrzymuje lek przeciwhistaminowy, po którym objawy powyższe czasami nasilają się. Ma to duże znaczenie do pracy z takim dzieckiem w szkole:
spowolniałe tempo pracy i zaburzona koncentracja podczas sprawdzianów, klasówek;
przeszkadzanie na lekcji.
WRODZONE
powstałe w trakcie życia płodowego, związane z nieprawidłową budową poszczególnych części serca i naczyń, często trudne do ustalenia. Wskutek tych anomalii w obrębie serca powstaje przeszkoda na drodze przepływu krwi lub zmienia się jego kierunek. Niekorzystna sytuacja dla rozwoju dziecka trwa od chwili urodzenia do chwili wyleczenia (zabiegu). Wcześnie przeprowadzony zabieg chirurgiczny stwarza szansę na całkowite wyleczenie.
KONSEKWENCJE:
Opóźnienie lub zaburzenie rozwoju fizycznego,
Nadmierne uwypuklenie klatki piersiowej do przodu, tzw. „garb sercowy” (charakterystyczne drżenia przypominające mruczenia głaskanego kota),
Duszność wysiłkowa, której przejawem jest objaw „kucania”,
Obrzęki i sinica różnego stopnia (warg, końców palców); po pewnym czasie następuje zgrubienie kości palców rąk i nóg, tzw. „palce pałeczkowate” oraz zniekształcenie paznokci w kształcie szkiełek od zegarka.
NABYTE (zastawkowe)
powodują zwężenie lub niedomykalność zajętej zastawki. (ok. 4% dzieci, z czego 1/5 opuszcza szpital z trwałymi uszkodzeniami w zakresie układu krążenia).
następstwo gorączki reumatycznej
zakażenia zastawek bakteriami (paciorkowcem i gronkowcem)
OBJAWY: stany podgorączkowe, bladość skóry, niewielka sinica wokół nosa i ust, przyspieszone lub niemiarowe tętno, szmery, ogólnie złe samopoczucie i osłabienie, niechęć do zajęć ruchowych.
Rozpoznanie wady serca poprzedzają dokładne badania diagnostyczne.
Wielokrotne hospitalizacje, badania kontrolne w poradni kardiologicznej, perspektywa zabiegu stanowią silne stresory, które deprymują u chorego dziecka potrzebę poczucia bezpieczeństwa oraz naruszają jego równowagę nerwową i emocjonalną.
Wg S. Świątek, jedynie dziecko chore na serce poddane operacji w okresie niemowlęcym lub w pierwszych latach życia nie nabywa urazu psychicznego i kompleksów związanych z chorobą.
Wyniki badań Z. Skornego, K. Jazienickiej – Wytyczak i S. Zawitowskiego nie wykazały bezpośredniego wpływu wad serca na funkcjonowanie intelektualne dzieci. Jednak są wady, które powodują niedotlenienie mózgu u dzieci. Wpływa to niekorzystnie na procesy myślenia, kojarzenia i zapamiętywania wiadomości.
Dzieci chore na serce mają trudności w szkole ze względu na:
zwiększoną męczliwość, spowodowaną mniejszą wydolnością wysiłkową,
dużą wrażliwość emocjonalną,
wysoki poziom lęku,
niskie poczucie własnej wartości.
Spowodowane jest to częstymi absencjami w szkole, koniecznością hospitalizacji, pobytami w sanatoriach, co wpływa na narastanie braków i zaległości w nauce.
Także niewłaściwe postawy rodziców związane z nadmierną koncentracją na chorobie dziecka i dbałością jedynie o jego dobre samopoczucie, przyczyniają się do wytworzenia u dziecka niskiej motywacji do nauki.
Dzieci chore na serce przejawiają:
- skłonność do nadmiernej aktywności, - ujawniają krnąbrność, upór, przekorę - obniżoną aktywność, skłonność do stanów depresyjnych - ujawniają regresję, zahamowanie w rozwoju, zachowania autystyczne - nadwrażliwość, chwiejność emocjonalną (u dzieci z nerwicą układu krążenia)
Dzieci z wadami serca mają problemy z nawiązywaniem kontaktów interpersonalnych oraz z funkcjonowaniem w grupie rówieśniczej, ze względu na wysoki poziom egocentryzmu. Utrudnia to zajmowanie satysfakcjonujących pozycji w grupie rówieśniczej.
Współcześnie nie traktuje się padaczki jako jednostki chorobowej (nozologicznej), lecz jako złożony zespół objawów somatycznych i psychicznych, który może występować na podłożu zmian psychicznych i morfologicznych w ośrodkowym układzie nerwowym.
Padaczka może mieć różną etiologię, wykazywać cechy regresji, statyczne lub postępujące. Cechą charakterystyczną jest okresowość występowania nadmiernego pobudzania neuronów, przejawiającego się podklinicznym wyładowaniem w zapisie EEG (elektroencefalograficznym) lub napadem klinicznym. Wystąpienie 2 lub więcej napadów bez uchwytnej przyczyny jest podstawą do rozpoznania padaczki. W Polsce choruje 0,7 – 1,5% dzieci.
Napad padaczkowy – nadmierne, gwałtowne wyładowanie grupy komórek mózgowych, które objawia się klinicznie występującymi zaburzeniami motorycznymi, sensorycznymi, emocjonalnymi, wegetatywnymi lub zaburzeniami świadomości i stanu psychicznego.
PRZYCZYNY:
uszkodzenia mózgu powstałe w życiu płodowym, w czasie porodu, w wyniku wad rozwojowych, urazów, chorób.
Napady częściowe bez zaburzeń świadomości (ogniskowe)
OBJAWY: ruchowe, czuciowe, czuciowo – ruchowe.
Napady częściowe ze zmianami świadomości (padaczka skroniowa)
OBJAWY: afektywne, psychosensoryczne, psychoruchowe, zaburzenia pamięci.
Chorzy miewają omamy wzrokowe, słuchowe, smakowe, węchowe. Mogą wykonywać ruchy: ściskania, połykania, żucia.
Napady uogólnione, małe
OBJAWY: zaburzenia świadomości, niedrgawkowe (petit mal)
Napady uogólnione drgawkowe (grand mal)
OBJAWY: Niekiedy mogą być poprzedzone zwiastunami, np. niepokój, nadwrażliwość, depresja, przygnębienie, nastrój euforyczny, aura (zaburzenia spostrzegania – halucynacje)
Chory traci przytomność, upada, po czym występuje faza skurczu tonicznego mięśni (ze zgięciem rąk i sztywnością nóg, bezdechem, szczękościskiem, sinicą, rozszerzeniem źrenic), po chwili występują skurcze kloniczne (drgawki). Ponadto może nastąpić przygryzienie języka, piana na ustach, oddanie moczu i stolca.
Po napadzie chory odzyskuje świadomość, jest senny, osłabiony, może mieć torsje, zaburzenia mowy i ruchów, uskarżać się na ból głowy. Zwykle zasypia.
Jeśli napad trwa godzinę i dłużej lub występuje jeden po drugim, rozpoznaje się stan padaczkowy – zagrożenie życia.
Napady jednostronne lub przeważnie jednostronne (obejmują jedną połowę ciała lub przeważają w niej)
OBJAWY: drgawki kloniczne, toniczne lub mieszane, może wystąpić utrata świadomości
Napady padaczkowe, niesklasyfikowane
Napady padaczkowe występujące u dzieci mają swoją specyfikę i różnią się od napadów ludzi dorosłych. Do charakterystycznych objawów padaczki dziecięcej należą: zespół Westa, zespół Lennoxa – Gestaut, napady nieświadomości, napady miokloniczne oraz duże napady toniczno – kloniczne.
ZESPÓŁ WESTA – (okresie niemowlęcy – do ok. 3 – 4 r.ż.): napady skłonów tułowia z wyrzucaniem rączek ku górze lub błyskawicznym zgięciem do przodu główki i tułowia. Mogą występować kilkaset razy w ciągu doby. Najczęściej ustępują samoistnie do 5 r.ż.
ROKOWANIA:
U 80% dzieci rozwój opóźniony; upośledzenie umysłowe z zaburzeniami psychoruchowymi (wiotkość lub sztywność),
U dzieci prawidłowo rozwijających się przed chorobą istotną rolę odgrywa wczesne opanowanie napadów – można uniknąć degradacji psychoruchowej
ZESPÓŁ LENNOXA – GESTAUT, czyli „napady padania” z krótkotrwałą utratą świadomości – (okres przedszkolny – między 2 a 6 r.ż): dominują napady miokloniczne (błyskawiczne skurcze jednej lub wielu grup mięśniowych) i kinetyczne, spowodowane nagłą utratą napięcia mięśniowego (nagła utrata kontroli postawy)
upadek dziecka, czasem opadanie głowy łącznie z pochyleniem tułowia do przodu (propulsje)
nagłe ruchy głowy i tułowia ku tyłowi (retropulsje)
Mogą pojawić się we śnie:
napady toniczne: wzmożone napięcie mięśniowe, kończące się nieznacznymi drgawkami i zwiotczeniem mięśni
napady kloniczne: rytmiczne skurcze i rozkurcze mięśni
napady toniczno – kloniczne, połowicze, inne napady drgawkowe
ROKOWANIA:
Od momentu wystąpienia pierwszych symptomów – zahamowanie rozwoju psychoruchowego dzieci.
Im wcześniej wystąpią pierwsze objawy, tym większe uszkodzenia mózgu, upośledzenie umysłowe.
NAPADY NIEŚWIADOMOŚCI – u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ok. 4 – 7 – 14 r.ż. (absence, petit mal): kilka – kilkanaście sekund utraty świadomości (nieobecności), po której dziecko wraca do przerwanej czynności. W trakcie napadu obserwuje się: ruchy gałek ocznych ku górze, mruganie powiekami, ruchy głowy, palców, żuchwy. Częściej występują rano niż wieczorem, zależne od czynników emocjonalnych i meteorologicznych.
ROKOWANIA:
Najczęściej rozwój umysłowy w normie, ale w okresie dorastania, ok. 13 r.ż. pojawia siępadaczka miokloniczna (mimowolne skurcze jednego lub kilku mięśni, np. barku, kończyn górnych, występujące seriami, bez utraty przytomności). Mogą występować również napady toniczno – kloniczne.
W miarę dojrzewania częstotliwość napadów maleje i całkowicie ustępuje.
Padaczka należy do chorób społecznie napiętnowanych. Zarówno u dzieci, jak i ich rodziców obserwuje się zachowania:
lękowe, depresyjne, gniew, poczucie winy, niższości, w wieku dojrzewania obsesyjne rozmyślania o śmierci, myśli i próby samobójcze.
Obraz kliniczny dziecka z padaczką, uzależniony jest od:
czasu, kiedy wystąpił pierwszy atak, postaci padaczki, okresu trwania choroby, ilości ataków, wieku, w którym chorobę zdiagnozowano, metod leczenia, otrzymywanych leków i efektywności leczenia.
Trudności w nauce są związane z samą chorobą, która pustoszy organizm oraz z absencjami w szkole i wynikłymi z tego powodu zaległościami programowymi.
Cechy dziecka z padaczką:
nieustępliwość,
powolność, nadpobudliwość,
drobiazgowość,
nieufność,
„sztywność reagowania”,
„lepkość myślenia”,
lekkomyślność,
nieodpowiedzialność,
zbytnia niestałość,
podwyższona agresywność i drażliwość (pobudzenie psychoruchowe dezorganizujące działanie)
zaburzenia koncentracji uwagi (labilność), gorsza pamięć (leki),
wzmożona męczliwość intelektualna,
małomówność, nieśmiałość, jąkanie, tiki nerwowe, zez,
słaba kondycja fizyczna, defekty fizyczne.
Postawa nauczyciela wobec dziecka epileptycznego warunkuje stosunek do niego kolegów i koleżanek z klasy, wpływa na jego mniejszą izolację.
Jarosz M. „Psychologia lekarska”
Maciarz A. „Dziecko przewlekle chore w roli ucznia”
Nowicka A. „Psychospołeczna integracja dzieci przewlekle chorych w szkole podstawowej”
Pecyna M. B. „Dziecko i jego choroba