Ameryka Północna
NAFTA – rozpoczęła działalność 1 stycznia 1994 roku
Członkowie: USA, Kanada, Meksyk
Przyczyny powstania:
Sukces CUSFTA (Kanadyjsko- Amerykańska Strefa Wolnego Handlu)
Rozciągnięcie porozumienia na Meksyk nawiązywało do amerykańskiej koncepcji że wolny i nieskrępowany handel pomiędzy krajami można uznać za najbardziej pewną i odpowiednią drogę do wzrostu gospodarczego i dobrobytu
Wszystkie trzy kraje uznały że NAFTA ma znaczenie dla ich narodowych interesów
Cele NAFTA:
Eliminacja barier handlowych i ułatwienia w handlu towarów i usług pomiędzy sygnatariuszami układu,
Zapewnienie warunków uczciwej konkurencji
Znoszenie barier inwestycyjnych
Zapewnienie ochrony prawnej inwestorom
Wzmocnienie praw własności intelektualnej
Stworzenie efektywnych procedur rozstrzygania sporów
Efekty funkcjonowania:
Umowa NAFTA inkorporowała CUSFTA, zawieszając formalnie jej zobowiązania dwustronne. Na jej mocy następowało więc stałe eliminowanie barier handlowych, które zakończono po 14 latach. Od 1 stycznia 2008 r. NAFTA jest strefą wolnego handlu- wyeliminowano wszystkie pozostające cła i restrykcje ilościowe.
NAFTA spowodowała też, że nastąpił szybki dynamiczny wzrost przepływu inwestycji
NAFTA odegrała ważną rolę w ekspansji USA, Kanady i Meksyku w negocjowaniu porozumień integracyjnych także z innymi krajami i to nie tylko w regionie obu Ameryk
- Kanada podpisała umowy o wolnym handlu z Izraelem, Chile i Kostaryką zakończyła negocjacje z EFTA i negocjacje umowy Ameryką Centralną, Singapurem, Koreą Płd, Wsp. Andyjską, Wsp. Karaibską
- Meksyk podpisał umowy o wolnym handlu z Chile, UE, EFTA, Izraelem, Boliwią, Kolumbią, Nikaraguą, Północnym Trójkątem Centralnej Ameryki, Kostaryką, Urugwajem i Japonią.
NAFTA jako pierwsza w świecie umowa o wolnym handlu objęła także postanowienia dodatkowe dotyczące ochrony środowiska naturalnego oraz ochrony praw pracowniczych.
- Już w traktacie zobowiązano USA i Meksyk do przestrzegania przepisów w tym zakresie w przygranicznym pasie w ramach tzw. Border Plan. Zachęcano do wymiany starych fabryk na nowe i bezpieczne technologie.
NAFTA była pierwszą umową o wolnym handlu gwarantującą ochronę praw własności intelektualnej
Trójstronna wymiana handlowa:
Meksyk – Kanada 2,8 % , USA – Meksyk 39%, USA – Kanada 58,2%
Projekt FTAA
Negocjacje Nafta spowodowały zainteresowanie krajów Ameryki Łacińskiej podjęciem podobnych negocjacji z USA. Odpowiedzią na to była idea powołania wspólnoty handlowej półkuli zachodniej określonej mianem Enterprise for the Americas. Zakładała ona stopniowe scalenie wszystkich traktatów handlowych w obu Amerykach w jedno porozumienie.
Częściową realizację nadziei obu Ameryk ( bez Kuby) w dniach 9-11 grudnia 1994 r., podczas którego głównym tematem dyskusji był rozwój więzi gospodarczych i handlowych w regionie. Najważniejszym dokumentem szczytu była deklaracja przewidująca uzgodnienie do końca 2005 r. traktatu o strefie wolnego handlu obejmującego obszar obu Ameryk (FTA , zmienionej później na FTAA)
CELE FTAA:
Wzrost dobrobytu przez integrację, wolny handel, zwalczanie nędzy i dyskryminacji , zapewnienie warunków trwałego wzrostu gospodarczego i ochronę środowiska naturalnego a także tworzenie niezbędnych warunków do przyciągania BIZ i integrowania rynków kapitałowych
Wzmacnianie demokracji w regionie. Wola skrócenia NAFTA do AFTA była bardzo ważnym przesłaniem administracji amerykańskiej dla poparcia sił wolnorynkowych na kontynentach amerykańskich.
Trudności stworzenia FTAA:
Protekcjonizm USA w handlu rolnym- stał się główną przyczyną sporów między USA i Brazylią. Brazylia domagała się liberalizacji rynku rolnego, czy rezygnacji z subsydiowania rolnictwa i eksportu oraz rygorystycznej ochrony rynku Stanów Zjednoczonych. Sprzeciwiała się postępowaniom antydumpingowym przeciwko wobec latynoskim eksporterom kwiatów, owoców, mięsa, ryb i wina. Wśród spornych tematów znajdowały się również farmaceutyki, prawa autorskie, wolny przepływ pracowników i towarów. Wysokie cła na obuwie, tytoń, orzeszki ziemne na niekorzyść krajów latynoamerykańskich.
Różnice polityczne- w USA prowadzona jest tradycyjnie neoliberalna polityka społeczno-gospodarcza, a w krajach Ameryki Łacińskiej neoliberalny model rozwoju nie sprzyjał rozwiązywaniu problemów nędzy i nierówności społecznych. W tych krajach rośnie liczba lewicowych prezydentów . Te rządy starają się włączyć do negocjacji Kubę, co spotkało się ze sprzeciwem USA
WNIOSKI
Niepowodzenie FTAA, które miało być ugrupowaniem zbyt zróżnicowanych krajów (liczba ludności, poziom gospodarczy) wynika z głębokich dysproporcji ekonomiczno – społecznych.
Negocjacjom towarzyszyła strategia win-win to i tak ważnym argumentem na rzecz spowolnienia negocjacji (Wenezuela, Brazylia, Argentyna) są opinie, że najwięcej z FTAA mogą zyskać USA i Kanada uzyskując preferencyjny dostęp do większego rynku.
Stosunki międzynarodowe w regionie Ameryki Południowej cechuje kilka bardzo ważnych czynników które mają znaczny wpływ na szanse integracji:
- brak tradycji demokratycznych,
-bardzo specyficzna kultura polityczna ( lub jej brak)
- rozproszenie ośrodków władzy administracyjnej,
-skłonność tamtejszych sił zbrojnych do ingerencji w sferę polityki,
- korupcja na szczeblach władzy
Ameryka Łacińska
CARICOM - Wspólnota Karaibska Powstała na mocy traktatu z Chaguaramas z 4 lipca 1973 roku
Członkowie: 15 krajów: Barbados, Gujana, Jamajka, Trynidad, Tobago. Później dołączyły: Antigua i Barbuda, Belize, Dominika, Grenada, Saint Lucia, Montserrat, Saint Kitts i Nevis, Saint Vincent, Grenadyny, Bahamy, Surinam, Haiti.
Charakterystyka:
większość członków to mikropaństwa. Rozmiary gospodarek krajów ugrupowania są bardzo małe, co dotyczy nie tylko rozmiarów geograficznych, ale również wielkości zasobów pracy, liczby konsumentów i posiadanych surowców mineralnych.
Gospodarki krajów są podatne na różnego rodzaju szoki zewnętrzne zarówno o charakterze ekonomicznym, jak i naturalnym.
Cele ugrupowania:
Integracja gospodarcza poprzez ustanowienie wspólnego rynku,
koordynacja polityk zagranicznych krajów członkowskich
współpraca funkcjonalna obejmująca m.in. obszar rozwoju społecznego, naturalnego i technologicznego.
Efekty funkcjonowania:w latach 70. i 80. Postęp procesów integracyjnych ugrupowania był dyskusyjny a entuzjazm do założeń z traktatu zmienny
w latach 80. i 90. Wraz z nasileniem się procesów globalizacyjnych stało się jasne, że traktat z Chaguaramas nie jest wystarczającą odpowiedzią na realia gospodarki światowej.
w 1989 roku powstał wstępny harmonogram budowy Jednolitego Rynku i Gospodarki CARICOM (CSME) obejmującego swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, pracy, wspólną zewnętrzną taryfę celną, harmonizację prawa dotyczącego handlu, intensyfikację współpracy w zakresie spraw walutowych i finansowych, promowanie konsultacji, współpracy i koordynacji polityki na szczeblach makroekonomicznym, sektorowym i projektowym, a także mechanizm wspólnej reprezentacji w międzynarodowych negocjacjach gospodarczych. Jedynie 12 krajów uczestniczy w CSME. Nie wstąpiły do niego Bahamy, Haiti, Montserrat
Zrewidowany traktat obliguje kraje do wprowadzenia i zachowania reżimu wolnego handlu towarami i usługami, pogłębiania współpracy w ramach wspólnej polityki handlowej, zagwarantowania swobody zakładania przedsiębiorstw dla rezydentów krajów CSME, zliberalizowania płatności wynikających z transakcji bieżących oraz kapitałowych, a także do zniesienia zezwoleń na pracę dla obywateli innych krajów CSME.
Budowa Jednolitego Rynku i Gospodarki CARICOM obejmuje również utworzenie regionalnej giełdy papierów wartościowych oraz Funduszu Rozwoju CARICOM, podpisanie i implementację porozumień dotyczących polityki konkurencyjności, ochrony konsumenta, praw własności
intelektualnej, standardów oraz regulacji technicznych
Scenariusz rozwoju:
Na lata 2009-2015 kraje CSME przewidziały dalszą realizację działań mających doprowadzić do powstania w pełni funkcjonalnej jednolitej gospodarki. Do działań tych można zaliczyć:
- implementację wspólnej polityki dotyczącej przemysłu związanego z energią, turystyką, agroturystyką, transportem małych i średnich przedsiębiorstw, harmonizację systemów podatkowych, środowiska finansowego i regulacyjnego, harmonizację polityki fiskalnej i monetarnej, wdrożenie regionalnej polityki konkurencji oraz regionalnego reżimu własności intelektualnej, wprowadzenie unii walutowej CARICOM
MERCOSUR
To największy pod względem potencjału gospodarczego, liczby ludności oraz terytorium blok integracyjny w Ameryce Łacińskiej. Powstał na mocy podpisanego 26 marca 1991r traktatu z Asuncion.
Członkowie:
Założyciele: Brazylia , Argentyna, Paragwaj, Urugwaj, w 2006 roku dołączyła Wenezuela
Kraje stowarzyszone: Boliwia, Chile, Kolumbia, Ekwador, Peru
Przyczyna powstania:
Proces zbliżania się i współpracy Argentyny i Brazylii (od połowy lat 80. XX w.) Nowe władze w obu krajach chciały doprowadzić do zaprzestania trwającej od zawsze rywalizacji gospodarczej pomiędzy tymi dwoma państwami.
Główne cele :
Wolny przepływ dóbr, usług i czynników produkcji pomiędzy krajami (zniesienie ceł oraz innych ograniczeń przepływu towarów
Ustalenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej oraz stworzenie wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich bądź ugrupowań złożonych z państw trzecich, a także koordynacja stanowisk na regionalnych i międzynarodowych forach ekonomiczno-handlowych
Koordynacja polityk makroekonomicznych i sektorów pomiędzy państwami dot. handlu zewnętrznego, rolnictwa, przemysłu, polityk fiskalnych, monetarnych, kursów walutowych, przepływu usług, a także ustalania ceł, w celu zapewnienia odpowiednich warunków dla rozwoju uczciwej konkurencji pomiędzy stronami traktatu.
Zobowiązanie do harmonizacji prawa w wybranych obszarach Państw- stron traktatu w celu utrwalenia procesu integracyjnego
Efekty funkcjonowania w wymiarze gospodarczym:
1 stycznia 1995r MERCOSUR stał się Unią Celną
W przyszłości planowane jest zawarcie układu dot Trójstronnej Strefy Wolnego Handlu: MERCOSUR- Indie-Południowoafrykańska Unia Celna
1955 rok Unia Europejska zawarła z państwami MERCOSUR porozumienie o współpracy, które weszło w życie w 1999r. Trwają negocjacje nad układem o stowarzyszeniu
1996 utworzenie strefy wolnego handlu z Chile i Boliwią na mocy zawartych umów, ponadto podjęcie współpracy ułatwiającej integrację gospodarczą
2002 rok podpisanie porozumienia o współpracy gospodarczej (AEC) ze Wspólnotą Andyjską (zawarte są w nim również kwestie współpracy politycznej pomiędzy organizacjami)
Potencjalne problemy w MERCOSUR:
Powstawanie konfliktów handlowych – jeden z największych konfliktów handlowych miał miejsce po dewaluacji brazylijskiego reala w styczniu 1999 roku i toczył się między Brazylią i Argentyną. Utrata przez walutę Brazylii ponad 40% wartości, w sytuacji gdy kurs peso argentyńskiego pozostawał sztywny w stosunku do dolara amerykańskiego, spowodowała, że przedsiębiorstw argentyńskie zaczęły wywierać naciski na władze , aby te wprowadziły środki ochronne, argumentując, iż nie są w stanie konkurować z tańszymi towarami brazylijskimi.
Kryzysy polityczne i finansowe
Podsumowanie:
Proces pogłębienia integracji pomiędzy krajami Mercosur nie przebiega łatwo. Pomimo upływu ponad 15 lat od przewidzianej przez traktat z Asuncion daty utworzenia wspólnego rynku, członkom ugrupowania nie udało się zrealizować wielu pierwotnie przyjętych założeń. Cieniem na proces integracji rzucały się liczne wewnętrzne konflikty handlowe, nie sprzyjały mu też głębokie kryzysy finansowe.
WSPÓLNOTA ANDYJSKA
EWOLUCJA I INTEGRACJA KRAJÓW ANDYJSKICH
Wspólnota Andyjska w dzisiejszym kształcie powstała w 1997 roku. Przed powstaniem Wspólnoty proces integracyjny tych państw miał za sobą bogatą historię, która przedstawiała zmiany polityczne, ekonomiczne i społeczne krajów Ameryki Łacińskiej, a także środowiska międzynarodowego w ostatnim czterdziestoleciu. Wspólnota Andyjska to jeden z najstarszych regionalnych systemów integracyjnych w Ameryce łacińskiej.
Motyw powstania:
Początkowa idea integracji gospodarczej państw andyjskich (Wenezuela, Kolumbia, Ekwador, Peru, Boliwia, Chile) opiera się na myśli ekonomicznej dominującej po II wojnie światowej, a może nawet na konsekwencjach wielkiego kryzysu ekonomicznego, który zniszczył gospodarki krajów zachodniej hemisfery w latach 30 XX wieku. Motywem do utworzenia organizacji regionalnej była powszechna w Ameryce Łacińskiej strategia industrializacji poprzez substytucję importu, propagowana przez Komisję Ekonomiczną Narodów Zjednoczonych ds. Ameryki
Głównym dążeniem organizacji miał być równomierny rozwój gospodarczy oraz podwyższenie poziomu życia mieszkańców. Ponadto obok czynnika gospodarczego ważną przesłanką do integracji był także czynnik polityczny- państwa chciały być niezależne od innych podmiotów stosunków międzynarodowych. Strategia organizacji polegała na ,,zamknięciu regionalnym"- łaczyła państwa o bardzo zbliżonych warunkach kulturowych, geograficznych, gospodarczych i o podobnych doświadczeniach historycznych. Były też różnice, które hamowały rozwój organizacji i unimożliwiały osiągnięcie wymiernych korzyści przez państwa członkowskie. Po nie uwzględnianiu przez partnerów propozycji Chile, które postulowało większe otwarcie na kontakty z innymi ugrupowaniami i krajami, w 1976 roku Chile wystąpiło z Grupy. Po latach wewnętrznego kryzysu oraz sporów w orgaznizacji doszło do licznych zmian. Jedną z podstawowych było podpisanie Protokołu z Trujillo, który powołał istniejąca w obecnym kształcie Wspólnotę Andyjską (CAN) w miejsce Grupy Andyjskiej. Andyjski System Integracyjny (SAI) zakładał nową ,,otwartą" strategię wobec rynku światowego. Przede wszytskim zaprzestanie praktyk protekcjonistycznych stosowanych w początkach działalności Grupy.
Przeszkody w integracji:
brak komplementarności gospodarek państw członkowskich,
niski a przy tym zróżnicowany poziom ich rozwoju,
znaczny udział kapitału obcego w przemyśle.
Cele Wspólnoty Andyjskiej to:
- promowanie równomiernego i harmonijnego rozwoju państw członkowskich, poprzez integrację i współpracę ekonomiczną i społeczną;
- pobudzanie rozwoju i generowanie miejsc pracy;
- ułatwianie uczestnictwa państw członkowskich w procesie integracji regionalnej, w celu stopniowego dochodzenia do wspólnego rynku latynoamerykańskiego;
- zmniejszanie zależności zewnętrznej i poprawę pozycji państw członkowskich w gospodarce światowej;
- umocnienie solidarności subregionalnej oraz zmniejszenie różnic w poziomie rozwoju pomiędzy państwami członkowskimi
- stałe podwyższanie poziomu życia mieszkańców subregionu;
Do środków i mechanizmów Wspólnoty Andyjskiej zaliczamy:
- intensyfikację integracji z innymi ugrupowaniami gospodarczymi oraz ustanowienie z nimi stosunków politycznych, społecznych i gospodarczych,
- stopniową harmonizację polityki gospodarczej i społecznej oraz prawa wewnętrznego państw członkowskich
- ustanowienie wspólnych programów intensyfikacji industrializacji subregionalnej oraz wdrażanie innych programów przemysłowych
- ustanowienie bardziej zaawansowanego programu liberalizacji handlu, niż przewidziany w traktacie z Montevideo z 1980r.
- utworzenie wspólnej taryfy celnej
- ustanowienie programów rozwoju sektora rolno – spożywczego
- kierowanie środków finansowych, zewnętrznych i wewnętrznych, przeznaczonych na inwestycje niezbędne dla procesu integracji
- dążenie do „integracji fizycznej”.
Obszary integracji w ramach CAN:
1) GOSPODARCZY:
harmonizacja polityk gospodarczych
program liberalizacji handlu
dążenie do rozwoju sektora rolno-spożywczego
współpraca z innymi ugrupwaniami gospodarczymi
W 1993 roku powstała Andyjską Strefę Wolnego Handlu
w 1995 roku powstała zaś Andyjska Unia Celna
w 2002 roku przyjęto nową struturę Wspólnej Taryfy Zewnętrznej
Państwa dąża również do stworzenia wspólnego rynku, tym samym do swobodnego przepływu kapitału, osób, towrów i usług.
2) WSPÓLNA POLITYKA ZAGRANICZNA (PEC):
Za jej relaizację odpowiedzialna jest głównie Andyjska Rada Ministrów Spraw Zagranicznych
Jej zasady były określone w protokole z 1997 roku dołączonym do pierwotnego układu z Cartageny. Jednak jej kluczowe kwestie zostały przedstawione w dokumencie pod nazwą- ,,Zarys Wspólnej Polityki Zagranicznej" wydany w 1999 roku. Został on przygotowany przez Andyjską Radę Ministrów.
Główne cele PEC to:
umacnianie pokoju i bezpieczeństwa
promowanie wartości, praw i intersów wspólnych członkom organizacji
zwiekszanie możliwości w prowadzeniu negocjacji międzynarodowych
rozwój demokracji i państwa prawa
wspieranie i poszanowanie praw człowieka
wzmocnienie partycypacji obywatelskiej
3)SPOŁECZNY:
W tym celu powołano Integralny Plan Rozwoju Społecznego w 2003 roku. Zakłada on m.in. prowadzenie wspólnej polityki naukowej, technologicznej oraz wspieranie edukacji, przedsiębiorczości i poprawę kokurencyjności, walka z ubóstwem i nierównościami społecznymi.
CACM (Central American Common Market)
Wspólny Rynek Ameryki Środkowej
powołany do życia na mocy Układu Ogólnego o Integracji Gospodarczej Ameryki Środkowej (General Treaty of Central American Economic Integration) z 1960 r.
państwa członkowskie: Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka
zamrożenie działalności ugrupowania w latach 1969-1990
od 1993 r. strefa wolnego handlu
osiągnięto niepełną unię celną
CACM (Central American Common Market /Mercado Comun Centroamericano), Środkowoamerykański Wspólny Rynek. Organizacja założona w 1960 przez Salwador, Gwatemalę, Honduras i Nikaraguę w celu promowania integracji gospodarczej zgodnie z zasadami EWG. W 1962 do Rynku przyłączyła się Kostaryka.
Geneza: w 1950 pięć państw Ameryki Środkowej zwróciło się do CEPAL o zbadanie regionalnych możliwości rozwojowych. W 1951 podpisano Kartę z San Salvador zakładającą Organizację Państw Ameryki Środkowej (ODECA) a w 1952 powstał Środkowoamerykański Komitet Współpracy Ekonomicznej. CEPAL wspierała ekonomiczną integrację w regionie jako środek rozszerzania wewnętrznego rynku w każdym z państw członkowskich. Redystrybucja dochodu narodowego w każdym z państw, która zwiększyła zapotrzebowanie na lokalne artykuły, była jednak niepopularna w rządach większości państw regionu. Najwcześniejsze porozumienia o wolnym handlu weszły w życic w 1959 a od 1963 większość produktów była zwolniona od ograniczeń celnych. Kraje członkowskie uzgodniły wspólną listę taryf celnych wobec państw trzecich; częściowo uwolniono też przepływ kapitałów i siły roboczej. Oryginalny projekt CEPAL, który w zamierzeniu miał chronić gospodarki mniej rozwiniętych państw, został zmieniony pod wpływem USA, które zaoferowały 100 mln dol. pomocy w zamian za realizację modelu wolnorynkowego, bardziej korzystnego dla ich własnych inwestorów.
Choć zagraniczne (zwłaszcza amerykańskie) inwestycje wzrosły znacząco po założeniu Wspólnego Rynku, to od końca dekady zauważalne było przesycenie lokalnych rynków oraz nierównomierny rozkład korzyści z CACM, na korzyść Salwadoru i Gwatemali, kosztem mniej rozwiniętych sąsiadów (zwłaszcza Hondurasu i Nikaragui). Ta nierównomierność była jednym z powodów wybuchu wojny futbolowej między Salwadorem i Hondurasem w 1969. W rezultacie Honduras wycofał się z CACM, choć zachował status obserwatora. Nikaragua pod rządami Somozy wprowadziła środki chroniące jej przemysł, skupiony w rękach rodziny dyktatora (zwłaszcza włókienniczy). Najwyższy organ Wspólnego Rynku - Środkowoamerykańska Rada Ekonomiczna, zebrała się tylko dwa razy w latach 1969-1985.
W efekcie CACM przeżywał trudności jeszcze zanim regionalny kryzys w 1978 odbił się na wewnątrzregionalnym handlu. Sekretariat CACM w 1982 uznał nieuchronność zawierania dwustronnych traktatów handlowych. W 1985 powołano Środkowoamerykańską Radę Taryf i Ceł, przyjęto nowy reżim celny, jednak nastąpiło kolejne załamanie w 1986, gdy rząd Vinicio Cerezo w Gwatemali nałożył ogromne podatki na regionalny import a Salwador, Kostaryka i Honduras odwzajemniły się krokami przeciwko towarom gwatemalskim. Spory wewnątrz CACM zostały wprawdzie załagodzone jednak od tego czasu wewnątrzregionalny handel osiągnął poziom zaledwie 1/3 tego z roku 1980. Promowanie eksportu zastąpiło import jako cel polityki handlowej w krajach członkowskich (np. Kostaryka wysyłała 70% swego eksportu przemysłowego poza region). W latach 1987-88 regionalny handel zaczął ponownie rosnąć.
Azja -Region Azji i Pacyfiku jest bardzo zróżnicowany pod każdym względem. Wśród krajówtego regionu są Chiny z 1,3 mld ludności, ale też małe wysepki Południowego Pacyfiku liczące po kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców. Kraje tego regionu różnią się także poziomem rozwoju gospodarczego.
ASEAN Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo- Wschodniej powstało w Bangkoku w 1967r.
Założyciele: Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia
ASEAN obejmuje swoim zasięgiem cały region Azji Południowo- Wschodniej. W 2010r. do ASEAN należało 10 państw regionu. Dołączyły: Sułtan Brunei, Wietnam, Laos i Birma oraz Kambodża.
Cele główne:
promowanie rozwoju gospodarczego, społecznego, i kulturalnego regionu poprzez programy współpracy,
zabezpieczenie stabilności politycznej i ekonomicznej w regionie, (ograniczenie wpływów komunistycznych na Półwyspie Malajskim i w jego okolicy.
stworzenie forum do rozwiązywania problemów wewnątrzregionalnych
Jedną z podstawowych zasad jaką kierują się kraje członkowskie jest wzajemne respektowanie swojej niezależności, suwerenności, równości, integralności terytorialnej i tożsamości narodowej. Kraje te przyjęły też zasadę nieingerowania w swoje wewnętrzne sprawy.
Efekty działalności:
Posiada już 40 lat ale jego sukcesy integracyjne są daleko mniej imponujące niż UE do lat 70 ich udział we współpracy wewnątrz ugrupowania wynosił 12-15 %. Zaczęto podejmować inicjatywy mające powiększyć współpracę wewnątrz ugrupowania.
W 1977 podpisano Porozumienia o handlu Preferencyjnym ASEAN. ASEAN PTA stały się głównym instrumentem do pobudzania handlu wewnątrzregionalnego. Były przejawem elastycznego i otwartego podejścia do liberalizacji handlu w ramach regionu.
Od 1976 r. kraje ASEAN zainicjowały nowy rodzaj współpracy-kooperację przemysłową. Składały się na nią trzy projekty:
Projekt Przemysłowy ASEAN (AIP),
Projekt Komplementarności Przemysłowej ASEAN (AIC)
Projekt Przemysłowych Joint Ventures ASEAN (AIJV)
Osiągnięcia ASEAN do lat 90 były bardzo ograniczone. Obawiano się utraty korzyści w handlu zagranicznym dlatego w 1992 roku postanowiono utworzyć Strefę Wolnego Handlu AFTA. Za strategiczny cel AFTA uznano zwiększenie konkurencyjnych przewag całego regionu ASEAN. Eliminacja ceł i barier pozataryfowych między krajami członkowskimi miała się przyczynić do większej gospodarczej skuteczności, produktywności i konkurencyjności.
W 1997 roku liderzy ASEAN przyjęli tzw. Wizję ASEAN 2020. W ramach tej inicjatywy kraje postanowiły zawiązać Partnerstwo na rzecz dynamicznego rozwoju, którego celem jest zacieśnienie integracji regionu, a także utworzenie stabilnego, bogatego i wysoce konkurencyjnego Regionu Gospodarczego ASEAN ze swobodnym przepływem towarów, usług i inwestycji, kapitału i korzystnego rozwoju gospodarczego, także zredukowanie nędzy i nierówności społeczno-ekonomicznych.
Na szczycie w Bali w 2003r. członkowie ASEAN podpisali deklarację zawierającą decyzję o doprowadzeniu do utworzenia w 2020r. Wspólnoty ASEAN. Wzorem UE oparli tę Wspólnotę na trzech filarach: współpracy politycznej i bezpieczeństwa, gospodarczej i społeczno-kulturalnej. Powołali do życia odpowiednio:
Wspólnotę Polityczno-Obronną ASEAN ASC
Wspólnotę Gospodarczą ASEAN-AEC
Wspólnotę Społeczno-Kulturalną ASEAN-ASCC
Problemy w działalności:
Azja Południowo- Wschodnia jest znacznie bardziej heterogeniczna niż UE dlatego niełatwe jest przeniesienie modelu UE na grunt azjatycki. Niejednokrotnie rządy państw członkowskich unikają poruszania kwestii gospodarczych które są przedmiotem nieporozumień w regionie np. kwestia przemysłu samochodowego. Tak więc wdrożenie ustaleń dotyczących Wspólnoty jest nie lada wyzwaniem.
Sukces ASEAN:
Umożliwia podejmowanie ponadnarodowych decyzji. Dowodem są wspólne działania i wspólnie wypracowany plan podczas epidemii SARS. ASEAN ułatwia także relacje między rządami a organizacjami pozarządowymi, stwarzając dogodne warunki dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w tym regionie.
Ugrupowanie pomaga słabszym partnerom w regionie, tj. Laosowi, Birmie, Kambodży i Wietnamowi. Wietnam skorzystał z uczestnictwa w ASEAN w bardzo znacznym stopniu, duży też ma wpływ ASEAN na gospodarkę Kambodży
Przyszłość ASEAN
Jest związana z realizacją Ugody z Bali i utworzeniem Wspólnoty ASEAN. Założenia realizacji tego przedsięwzięcia do 2015r. zweryfikuje przyszłość. Być może w związku z innymi procesami zachodzącymi na kontynencie azjatyckim, a także w całym basenie Pacyfiku oraz na świecie sytuacja przyjmie nieco inny obrót.
APEC
Współpraca ekonomiczna Azji-pacyfiku jest najważniejszym forum liberalizacji handlu i inwestycji w regionie Azji i Pacyfiku . Jest jednocześnie największym ugrupowaniem integracyjnym na świecie. Na 21 krajów przypada łącznie 40,5% światowego handlu a także większość wzrostu w gospodarce światowej.
Organizacja APEC powstała w 1989r. w Canberze z inicjatywy byłego premiera Australii BOBA Hawke’a jako forum dla zacieśniania i rozwoju współpracy w krajach basenu Pacyfiku ale idea stworzenia szerokiego ciała integracyjnego zrodziła się Japonii w latach 60 XX w.
Powód Utworzenia APEC
Zacieśniające się handlowe a szerzej ekonomiczne współzależności w świecie i regionie
Argument, że na szczeblu regionalnym mógłby znacznie łatwiej niż w skali globalnej zostać wypracowany nowy porządek ekonomiczny świata, bardziej uwzględniający interesy krajów rozwijających się, tzw. Nowy ład ekonomiczny
Amerykanie i Australijczycy obawiając się zacieśnienia współpracy krajów Azji od początku byli największymi entuzjastami APEC. Oba kraje poczuły się zagrożone malezyjską propozycją utworzenia ugrupowania gospodarczego Azji Wschodniej, wyłączającego kraje nieazjatyckie. APEC z krajami nieazjatyckimi miało gwarantować Amerykanom utrzymanie politycznej i militarnej roli, jaką odgrywali dotąd w regionie Azji i Pacyfiku. Zależało na tym również Australijczykom, według nich włączenie USA miało zagwarantować utrzymanie bezpieczeństwa w regionie Azji-Pacyfiku.
Założyciele: Australia, Sułtan Brunei, Indonezja, Japonia, Kanada, Korea Południowa, Malezja, Nowa Zelandia, Filipiny, Singapur, USA, Tajlandia
CELE APEC:
Liberalizacja handlu i inwestycji
Utworzenie Strefy Wolnego Handlu Azji-Pacyfiku (FTAAP) zgodnie z postanowieniami z Bogor z 1994r.Wysoko rozwinięte kraje członkowskie miały do końca 2010r. utworzyć strefę wolnego handlu, podczas gdy rozwijające kraje miały dołączyć w 2020r.
Występowanie na rozmaitych wspólnych międzynarodowych forach handlowych, przede wszystkim WTO, gdzie wspólny głos 21 członków ma większą wagę niż poszczególnych krajów indywidualnie.
Sukcesy APEC:
Od początku istnienia APEC handel gospodarek członkowskich wzrósł o 395% - znacząco prześcigając resztę świata. W tym samym czasie potroił się PKB w regionie, podczas gdy w reszcie świata nawet się nie podwoił.
W 1989 stawki celne były na poziomie 16,9% a do 2004 zostały obniżone o około 70% do 5,5%
Jednym z ważnych i wymiernych osiągnięć jest obniżenie kosztów prowadzenia działalności biznesowej o 5% w latach 2002-2006 i dalszą 5% obniżkę w latach 2007-2010. Jednym z takichkonkretnych ułatwień jest The APEC Bussines Travel Card- dokument podróżny umożliwiający poruszanie się w celach biznesowych bez wiz w regionie. W maju 2012r. dołączyła do tego projektu Rosja.
SCENARIUSZE ROZWOJU
Pomimo głębokiego kryzysu gospodarczego lat 2008-2010, region Azji-Pacyfiku pozostaje jednym z najszybciej rozwijających się regionów świecie. APEC obejmuje wszystkie najważniejsze i najbardziej dynamiczne gospodarki w regionie, toteż jego rola w kształtowaniu prosperity gospodarczej jest bardzo ważna. Jednak liczne kraje nasilają działania o charakterze protekcyjnym. Na szczycie w 2009r. liderzy państw azjatyckich skrytykowali działania na rzecz wolnego handlu i poparli wysiłki Chin na rzecz protekcjonizmu. Rozważano wówczas nowy paradygmat wzrostu i nowy kszałt integracji w regionie. Składać się nią mają trzy elementy:
- liberalizacja zagranicy- znoszenie ograniczeń w handlu i przepływie kapitału,
- reformy strukturalne za granicą- wewnątrz poszczególnych gospodarek,
- łączność poprzez granicę- wiążąca się ze współpracą gospodarczą i techniczną
SAARC Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej Azji Południowej
SAARC jako organizacja regionalna
Inicjatywy dotyczące możliwości zacieśniania współpracy gospodarczej pomiędzy krajami Azji Południowej pojawiły się w latach siedemdziesiątych. W 1981 roku, po konsultacjach ministrów spraw zagranicznych Bangladeszu, Bhutanu, Indii, Malediwów, Nepalu, Pakistanu, Sri Lanki - powołano wspólny Komitet, którego zadaniem było zidentyfikowanie potencjalnych obszarów współpracy. Na podstawie wniosków zaprezentowanych przez Komitet, w sierpniu 1983 roku, ministrowie spraw zagranicznych zainteresowanych krajów, podczas spotkania w New Delhi wydali Deklarację o Południowoazjatyckiej Współpracy Regionalnej (SARC Declaration on South Asian Regional Co-operation). Jednocześnie zaczęto wcielać w życie Zintegrowany Program Działania (Integrated Programme of Action), którego realizacja miała doprowadzić do utworzenia Południowoazjatyckiego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej (SAARC). W trakcie Spotkania na Szczycie (grudzień 1985) szefów państw i rządów państw Azji Południowej zatwierdzono Kartę SAARC.
Cele i naczelne zasady współpracy w ramach SAARC: Do celów współpracy w ramach Stowarzyszenia, zadeklarowanych w Karcie SAARC,
należy promowanie dobrobytu i poprawa jakości życia w Azji Południowej;
stymulowanie rozwoju gospodarczego i społecznego;
rozwój kulturalny;
promowanie idei zaufania i współpracy pomiędzy krajami regionu;
wzmacnianie kooperacji jako blok regionalny na forum organizacji międzynarodowych;
współpraca z innymi regionalnymi i międzynarodowymi organizacjami.
W myśl zapisów Karty SAARC, wyżej wymienione cele powinny być realizowane zgodnie z tzw. zasadami współpracy w ramach SAARC, tj. w oparciu o zasadę suwerenności i równości państw, integralności terytorialnej, niezależności politycznej, nieangażowania się w sprawy wewnętrzne innych państw oraz w poczuciu solidaryzmu w dążeniu do osiągnięcia wspólnych korzyści ze współpracy. Współpraca regionalna nie powinna zastępować współpracy dwustronnej pomiędzy państwami ugrupowania, powinna być w stosunku do niej komplementarna.
Decyzje na forum SAARC podejmowane są na zasadzie jednomyślności, a kwestie ‘drażliwe’ w stosunkach
dwustronnych są wyłączone ze wspólnych konsultacji (‘Bilateral and contentious issues shall be excluded from the deliberations.’; Art. X Karty SAARC).
Działalność SAARC przebiega w oparciu o Zintegrowany Program Działania (IPA - Integrated Program of Action). Określa on 11 obszarów współpracy: rolnictwo; komunikacja; edukacja i kultura; sport; opieka zdrowotna i inne sprawy socjalne; zwalczanie handlu narkotykami i narkomanii; rozwój obszarów wiejskich; nauka i technika; turystyka; transport; kwestie równouprawnienia kobiet (Women n Development). Współpraca w każdym z tych obszarów jest koordynowana przez odpowiedni Komitet Techniczny.
Współpraca pomiędzy państwami członkowskimi SAARC realizowana jest poprzez programy, np. SAARC Audio-Visual Exchange Program (SAVE), SAARC Scheme for Promotion of Organizing Tourism, SAARC Visa Exemption Scheme, SAARC Chamber of Commerce and Industries. Programy te realizowane są przy aktywnym udziale regionalnych instytucji SAARC. Do najważniejszych z nich należą: Centrum Informacji o Rolnictwie (Agricultural Information Center, Dhaka/Bangladesh), Centrum do Spraw Zwalczania Gruźlicy (Tuberculosis Center, Baktapur/Nepal), Centrum Dokumentacji (Documentation Center, New Delhi).
Kraje członkowskie SAARC podpisały także szereg wspólnych konwencji dotyczących między innymi zwalczania terroryzmu, handlu narkotykami i środkami psychotropowymi.
Przy finansowym wsparciu Japonii, utworzono Fundusz na Rzecz Projektów Regionalnych (SAARC Fund for Regional Projects, 1991), Specjalny Fundusz SAARCJaponia (SAARC - Japan Special Fund, 1993) oraz Południowoazjatycki Fundusz Rozwoju (South Asian Development Fund, 1995).\
Najważniejszą z inicjatyw gospodarczych podjętych i zrealizowanych do tej pory przez państwa członkowskie SAARC jest Południowoazjatyckie Porozumienie o Preferencjach Taryfowych (SAPTA - South Asian Preferential Tariff Arrangement). Zostało ono utworzone w 1993 roku i ma na celu promowanie handlu wewnątrz regionu. Porozumienie to drogą ewolucyjną powinno przekształcić się w Strefę Wolnego Handlu (SAFTA South Asian Free Trade Area). Datę jej utworzenia wyznaczono na rok 2001; jednak dotychczasowy przebieg negocjacji przyczyni się do opóźnienia realizacji projektu SAFTA.
Koncepcja utworzenia SAARC i nadania mu formuły, w której decyzje podejmowane są jednomyślnie, a kwestii spornych nie porusza się, ma dwojakie przyczyny. Pierwsza grupa przyczyn obejmuje potencjalne korzyści wynikające z integracji gospodarczej.
Azja Południowa tradycyjnie kojarzona jest z obszarem biedy i zacofania gospodarczego. Utworzenie więc regionalnej organizacji gospodarczej powinno służyć pokonywaniu wspólnych problemów i przełamywaniu (uzasadnionego w dużym stopniu) negatywnego stereotypu o regionie Azji Południowej. Inne czynniki, które przyczyniły się do takiego ukształtowania mechanizmu współpracy w ramach SAARC, wynikają z obaw małych państw regionu przed utratą suwerenności i niezależności politycznej (znajduje to bezpośrednie odzwierciedlenie w tzw. Zasadach SAARC), szczególnie wobec obecności takiego sąsiada jak Indie.
Przynależność do ugrupowania Pakistanu i Indii, państw pozostających w konflikcie, jest wymuszona przez ich położenie geograficzne; jest również pozorną próbą znormalizowania relacji pomiędzy nimi. Próba ta jest pozorna, ponieważ zasady
SAARC nie pozwalają na rozwiązywanie bilateralnych kwestii spornych na forum całej organizacji. Jednak nawet w przypadku, gdyby statut umożliwił konsultowanie na forum SAARC kwestii spornych pomiędzy poszczególnymi członkami ugrupowania, nie wydaje się możliwe, aby taki mechanizm był efektywny. Rodzi się wątpliwość, czy małe państwa członkowskie SAARC dysponują (lub kiedykolwiek będą dysponowały, co więcej – czy są zainteresowane?) wystarczającą siłą perswazji, aby wpływać na decyzje podejmowane przez przywódców Indii i Pakistanu? Napięcia natury politycznej wewnątrz ugrupowania przyczyniają się do niskiego stopnia efektywności organizacji. Do czynników tych zalicza się także małą elastyczność rozwiązań z obszaru polityki gospodarczej prowadzonej przez rządy poszczególnych krajów członkowskich SAARC,
nadmierną biurokrację i korupcję.
ANZCERTA (CER) Australia & Nowa Zelandia
Czynniki podjęcia współpracy lata 50-60 XX w.
Ogłoszenie przez Wlk. Brytanię przystąpienia do EWG
Nowa Zelandia chciała posiadać dostęp do większego rynku w Australii
Nowa Zelandia stanowiła dla Australii ważny rynek zbytu produktów przemysłowych, podczas gdy Nowa Zelandia eksportowała do Australii głównie masę drzewną i papier gazetowy oraz drewno i ryby.
Oba kraje uświadomiły sobie, że dla siebie naturalnymi partnerami gospodarczymi
Umowa CER weszła w życie 1 stycznia 1983 r. Wśród jej podstawowych celów znajdowały się:
Wzmacnianie szerszych relacji pomiędzy Australią a Nową Zelandią,
Rozwijanie bliższych stosunków ekonomicznych poprzez wzajemnie korzystne rozszerzanie wolnego handlu pomiędzy obydwoma krajami,
Stopniowa i postępująca eliminacja barier, zgodnie z przyjętym harmonogramem i w miarę możliwości bez przerwy,
Rozwijanie wymiany handlowej na warunkach uczciwej konkurencji
Charakterystyka ugrupowania
CER jest strefą wolnego handlu utworzoną miedzy krajami o podobnej strukturze produkcji, a więc konkurencyjnych, ale równocześnie różniących się poziomem kosztów, czyli komplementarnych względem siebie. W rezultacie przynosi to korzystne efekty w postaci znacznego efektu kreacji i słabego efektu przesunięcia handlu.
CER stanowi potwierdzenie tezy, że strefa wolnego handlu jest efektywną formą porozumienia integracyjnego i prowadzi do odpowiedniej alokacji zasobów. Nawet dominacja Australii nie spowodowała zahamowania tendencji do pełnej harmonizacji polityki gospodarczej.
CER to modelowy przykład dobrej praktyki jeśli weźmie się pod uwagę koegzystencję usuwania barier na płaszczyźnie regionalnej i sprzyjanie reformom wielostronnym w zakresie polityki handlowej. Jest to porozumienie handlowe prowadzące do rozwijania wielostronnej liberalizacji handlu (building block)
Osiągnięcia CER:
Od lipca 1990r. na 5 lat przed terminem przewidzianym w umowie, cała wymiana handlowa w ramach CER (o ile produkty spełniają wymogi pochodzenia towarów) odbywa się bez ceł i opłat.
Zostały zakazane wszystkie restrykcje ilościowe importu i eksportu. Jeśli chodzi o towary rolne to prawie cała wymiana odbywa się bez ceł.
Handel usługami podlega restrykcjom jedynie w niewielkim zakresie a lista wyjątków jest związana i nie wolno jej rozszerzać
Swoboda migracji oznacza nielimitowane prawa pracownicze w obu krajach. Obywatele obydwu krajów mogą przebywać, odwiedzać i pracować w drugim kraju na czas nieograniczony. A klauzula ułatwień
W CER usunięto wiele przeszkód administracyjnych w przepływie towarów, mających wpływ na warunki konkurecji na rynkach narodowych
Podstawowym sukcesem CER było osiągnięcie strefy wolnego handlu jeszcze przed zaplanowanym terminem. Jednocześnie nie spowodowało to intensyfikacji barier wobec krajów
Negatywne strony porozumienia
W CER brak jest formalnych preferencji w zakresie swobody przepływu kapitału (trwają negocjacje aby tę problematykę włączyć do umowy
Prawdopodobnie gospodarki obydwu krajów są zbyt małe, zwłaszcza jeśli analizuje się rynek zbytu- łącznie ok. 26,3 mln konsumentów co powoduje, że wewnątrzregionalny handel jest relatywnie niewielki (ok.10%), a udział wymiany z krajami spoza strefy jest duży. Jednak tym samym w porównaniu do innych ugrupowań CER jest niewątpliwie bardzo otwartym porozumieniem, co również , swiadczy o tym niewielkim efekcie przesunięcia. Aspekt odległości i zmian w kosztach transportu niewątpliwie sprzyja wzrostowi ich powiązań handlowych z krajami trzecimi, ale ma także wpływ na rozszerzenie relacji wzajemnych krajów członkowskich
AFRYKA
COMESA –Wspólny Rynek dla Afryki Wschodniej i Południowej
COMESA to największe ugrupowanie integracyjne w Afryce skupiające 19 państw Afryki Północnej Wschodniej i Południowej. Powstało ono na gruncie funkcjonującego od 1982r. Preferencyjnego Obszaru Handlowego dla Afryki Wschodniej i Południowej, którego celem było promowanie handlu i przyczynianie się do zrównoważonego wzrostu i rozwoju gospodarczego krajów regionu.
Cele ugrupowania:
Osiągnięcie zrównoważonego wzrostu i rozwoju krajów członkowskich,
podniesienie standardu życia ludzi, zacieśnianie relacji pomiędzy ugrupowaniem a resztą świata
podniesienie standardów życia ludzi
Zajmowanie wspólnych stanowisk na forach międzynarodowych
Informacje:
Handel i inwestycje to podstawowe instrumenty promowania i pogłębiania integracji gospodarczej w ramach COMESA. Proces liberalizacji handlu pomiędzy krajami członkowskimi ugrupowania podzielono na kilka etapów. Ustalono że eliminacja stawek będzie wynosić: 60% do 1993 r. 70% do 1994r., 80% do 1996r., 100% do 2000 r. (powstanie strefy wolnego handlu)
COMESA w tworzeniu strefy wolnego handlu natrafiła na znaczne trudności. Przyjęto dwa rozwiązania.
Pierwsze z nich jest związane z koncepcją różnych prędkości, która pozwala grupie krajów pogłębiać proces integracji w szybszym tempie
Drugie rozwiązanie stwarza możliwość nakładania sankcji na kraje, które nie wywiązują ze swoich zobowiązań wynikających z ustalonego programu integracji
31 października 2000r. ogłoszono powstanie strefy wolnego handlu
Unia Celna COMESA została powołana w czerwcu 2009r.
Kolejny obszar współpracy to transport i komunikacja. Duże znaczenie przypisano tutaj rozwojowi infrastruktury i wdrażaniu wspólnego systemu ułatwień transportowych. Nacisk położono również m.in. na harmonizację regulacji w obszarze telekomunikacji. Podjęto próby stworzenia regionalnej sieci połączeń telekomunikacyjnych
Współpraca w takich obszarach jak: energetyka, przemysł, rolnictwo, pokój i bezpieczeństwo, rozwój społeczny.
Problemy
Problemom z wdrażaniem strefy wolnego handlu towarzyszyła różnica zdań w sprawach dotyczących wspólnej zewnętrznej taryfy celnej. Doprowadziło to do rezygnacji z ustalonego na rok 2004 terminu wprowadzenia unii celnej i przesunięcia go na koniec 2008 r. Kluczowe decyzje zostały podjęte w maju 2007 r. Zatwierdzono wówczas strukturę wspólnej zewnętrznej taryfy celnej. Cło na surowce i dobra kapitałowe ustalono na poziomie 0%, półprodukty 10%, a wyroby gotowe 25%. Każdy z krajów na podstawie trzech określonych kryteriów otrzymał możliwość identyfikacji produktów wrażliwych, które w okresie przejściowym byłyby wyłączone ze wspólnej zewnętrznej taryfy celnej.
Dużym problemem COMESA pozostaje bardzo niewielki udział handlu wewnątrzregionalnego w całości obrotów handlowych w krajach ugrupowania. Udział obrotów wzajemnych w globalnych obrotach towarowych COMESA wynosił w latach 1997-2001 od 6,1 do 8,1%, a w latach 2004-2008 już tylko 4,6%. Kraje trzecie pozostają wciąż najważniejszymi partnerami handlowymi członków ugrupowania.
ECOWAS została powołana do życia na mocy traktatu podpisanego w Lagos 28 maja 1975r.
Inicjatorami powstania w 1975 r. Wspólnoty Gospodarczej Państw Zachodnioafrykańskich (Economic Community of West African States - ECOWAS) byli przywódca Nigerii gen. Yakubu Gowon i prezydent Togo gen. Gnassingbe Eyadema. Po dołączeniu w 1977 r. Republiki Zielonego Przylądka i wyjściu z organizacji w 1999 r. Mauretanii, ugrupowanie liczy obecnie 15 członków (Benin, Burkina Faso, Gambia, Ghana, Gwinea, Gwinea Bissau, Liberia, Mali, Niger, Nigeria, Republika Zielonego Przylądka, Senegal, Sierra Leone, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej). Liderem gospodarczym jest Nigeria. W jej stolicy Abudży znajduje się siedziba ECOWAS.
Cel ogólny:
Wspieranie współpracy gospodarczej, społecznej i kulturalnej krajów członkowskich i dążenie do ich pełnej integracji jako sposobu na stymulowanie rozwoju gospodarczego Afryki Zachodniej.
Cele szczegółowe:
zniesienie ceł i barier pozataryfowych
wprowadzenie wspólnej zewnętrznej taryfy celnej
harmonizacja polityki gospodarczej i finansowej
stworzenie unii monetarnej
Osiągnięcia ECOWAS:
Współpraca w zakresie liberalizacji handlu:
-część krajów zlikwidowała bariery w obrocie towarami nieprzetworzonymi
-część krajów podjęła decyzję o zniesieniu granic w obrocie handlowym
-stworzono ECOBANK do finansowania transakcji pomiędzy krajami
Swobodny przepływ ludności
-Program został zaakceptowany w 1978 roku. Przewidywał zniesienie wiz, uregulowanie przepisów związanych z pobytem i zamieszkaniem w krajach członkowskich ECOWAS
-Wszystkie kraje zniosły wizy
-Część krajów wprowadziło tzw. Certyfikat Podróżny
-Wprowadzono czeki podróżne akceptowane we wszystkich krajach
OCENA DZIAŁALNOŚCI
Działania państw afrykańskich mają duże znaczenie w rozwiązywaniu konfliktów na kontynencie afrykańskim. ECOWAS od początku lat 90-tych interweniowała w konfliktach wewnętrznych w Sierra Leone, Liberii, Gwinei-Bissau i na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Chociaż była oskarżana o realizowanie politycznych interesów swoich członków, jej działania przyczyniły się do ustabilizowania sytuacji w tym rejonie Afryki.
Kraje afrykańskie są zainteresowane bliższą współpracą z Europą, jednak liczą głównie na jej inwestycje, technologie i rynki zbytu. Większość dużych państw, tj. Senegal, Nigeria nie zgadza się na zaproponowane przez UE warunki i nie chce podpisać umów o wolnym handlu. Groźby UE co do podwyższenia Afrykanom taryf celnych od 1 stycznia 2008 roku nie odniosły żadnego efektu. W efekcie, jedynie dziesięć małych krajów afrykańskich przystało na warunki UE.
Taka decyzja krajów afrykańskich nie jest dla nikogo zaskoczeniem. Ich gospodarki nie wytrzymałyby otwartej konkurencji z europejskimi.
UE pozostaje nadal największym partnerem handlowym Czarnego Kontynentu
Jednak pozycja Europy nie jest już tak stabilna w Afryce, jak dawniej. Wypierają ją Chiny, których gospodarka potrzebuje wielu zasobów naturalnych i jednocześnie posiada wolne środki na zamorskie inwestycje
Arabska Unia Maghrebu
Organizacja międzynarodowa zrzeszająca kraje Maghrebu: Algieria, Libia, Maroko, Mauretania, Tunezja. Projekt stworzenia unii państw arabskich w północnej Afryce narodził się w 1956, wraz z uzyskaniem niepodległości przez Maroko i Tunezję i motywowany był silnymi wówczas tendencjami panarabskimi.
Dopiero w 1989 doszło do spotkania przywódców pięciu północnoafrykańskich państw arabskich, w wyniku którego powołano Arabską Unię Maghrebu. Głównym celem organizacji jest gospodarcza i (w mniejszym stopniu) polityczna integracja państw członkowskich.
Co roku kolejny kraj członkowski przejmuje prezydencję w Unii i mianuje własnego sekretarza generalnego.
Z powodu sporu Algierii i Maroka o status Sahary Zachodniej (Algieria domaga się przyjęcia tego terytorium do organizacji), sprawne funkcjonowanie Arabskiej Unii Maghrebu jest mocno utrudnione i wielokrotnie doprowadzało do odwoływania szczytów organizacji.
Wspólnota Rozwoju Afryki Południowej (SADC)
Organizacja założona w 1992 roku przez rządy 9-ciu południowo afrykańskich państw: Angoli, Botswany, Lesotho, Malawi, Mozambiku, Suazi, Tanzanii, Zambii i Zimbabwe. W późniejszych latach dołączyły: Demokratyczna Republika Konga, Mauritius, Namibia, Seszele, RPA.
Celem organizacji jest ujednolicenie polityki gospodarczej, rozejmowe rozwiązywanie konfliktów, zwalczanie wszelkich form szykanowania i prześladowań wewnątrzpaństwowych oraz międzynarodowych, zacieśnianie więzi gospodarczych, społecznych i politycznych. Efektem było m.in. rozwinięcie infrastruktury w zakresie transportu drogowego i kolejnictwa między krajami członkowskimi.
Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Środkowej (ang. Economic Community of Central African States - ECCAS, fr. Communauté Économique des États d'Afrique Centrale - CEEAC, hiszp. Comunidad Económica de Estados de África Central, CEAAC) - afrykańska organizacja międzynarodowa powstała w 1983 z inicjatywy Gabonu z połączenia dotychczasowej Unii Celnej i Gospodarczej Afryki Środkowej (UDEAC) i Wspólnoty Ekonomicznej Krajów Wielkich Jezior (CEPGL). W założeniu miała doprowadzić do utworzenia wspólnego rynku z ustaloną zewnętrzną taryfą celną i swobodą przepływu towarów, kapitału i osób w ciągu 12 lat od swego powstania. Destabilizacja polityczna i konflikty o charakterze zbrojnym stały się czynnikami, które ograniczyły możliwości współpracy, jednak stopniowa liberalizacja handlu w ramach organizacji postępuje.
Wspólnota Gospodarcza Państw Środkowoafrykańskich (Economic Community of Central African States - ECCAS) powstała w 1983 r. w wyniku fuzji Unii Celnej i Gospodarczej Afryki Środkowej (Union Douaniere et Economiąue de l'Afrique Centrale - UDEAC) i Wspólnoty Gospodarczej Krainy Wielkich Jezior (Communaute Economique des Pays des Grand Lacs - CEPGL). Należące do nich kraje zdecydowały się na integrację subregionalną w celu przyspieszenia rozwoju. Po wstąpieniu w 1999 r. Angoli i wystąpieniu w 2007 r. Ruandy ECCAS liczy 10 państw (Angola, Burundi, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Gabon, Gwinea Równikowa, Kamerun, Republika Konga, Republika Środkowoafrykańska oraz Wyspy Świętego Tomasza i Książęca). Siedzibą organizacji jest Libreville. Integracja w ramach tego ugrupowania następuje bardzo powoli przede wszystkim na skutek konfliktów i sporów politycznych między jego członkami, ale także z powodu problemów z poborem składek członkowskich. W latach 1983-1998 organizacja nie przejawiała jakiejkolwiek aktywności.
Trudno jest jednoznacznie wskazać lidera ugrupowania. Demokratyczna Republika Konga ma najwyższą liczbę ludności (z 71 min mieszkańców jest czwartym pod tym względem krajem w Afryce) - wyższą niż ogół populacji dziewięciu pozostałych państw członkowskich. Drugi w kolejności członek ECCAS, Kamerun, liczy 20 min obywateli (Country Comparison. Population) i cieszy się dużo większą stabilnością polityczną. Ma też dwukrotnie wyższy PKB (wynosi on 45 mld USD w porównaniu z 17 mld USD w przypadku Konga) (Country Comparison. GDP). Dlatego też to raczej jemu bardziej przysługuje miano lidera gospodarczego ECCAS. Za cel organizacja postawiła sobie promocję trwałego rozwoju społeczno-ekonomicznego i skuteczniejsze reagowanie na wyzwania globalizacji poprzez stworzenie wspólnego rynku, konwergencję polityki makroekonomicznej, zapewnienie bezpieczeństwa i pokoju oraz realizację programów wspólnotowych w dziedzinie transportu i komunikacji, zasobów naturalnych, badań naukowych, rozwoju rolnictwa i przemysłu, zasobów ludzkich, turystyki, jak również pomocy państwom wyspiarskim i państwom-enklawom.
Naczelnym organem jest Konferencja Szefów Państw i Rządów. Pozostałe organy to: Rada Ministrów, Sekretariat Generalny z siedzibą w stolicy Gabonu, Libreville, Komisja Konsultacyjna, Wyspecjalizowane Komitety Techniczne, Trybunał Sprawiedliwości oraz Sieć Parlamentarzystów (mało aktywna). Od 2004 r. ECCAS jest strefą preferencyjnego handlu. Rok później podpisano układ o swobodnym przepływie osób, który objął 8 krajów (nie przystąpiły do niego Gwinea Równikowa ani Wyspy Świętego Tomasza i Książęca). Plan utworzenia strefy wolnego handlu oficjalnie ogłoszono w Brazzaville, stolicy Republiki Konga, w listopadzie 2007 r.